1361.06.24

روزشمار جنگ سال 1361 1361.06.24
نام‌های دیگر	بیست و چهار شهریور
تاریخ شمسی	1361.06.24
تاریخ میلادی	15 سپتامبر 1982
تاریخ قمری	26 ذیقعده 1402

1359.06.24

1360.06.24

1362.06.24

1363.06.24

1364.06.24

1365.06.24

1366.06.24

گزارش- 349

هواپیماهای عراقی صبح امروز شهر اسلام‌آباد را هدف حملات شدید قرار دادند. در این حملات 2 تن شهید و 62 تن زخمی شدند. خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران پس از این واقعه، از شهر دیدن کرد و دربارۀ چگونگی بمباران و نیز میزان خسارت‌های وارد شده به شهر گزارش داد: در مرکز شهر اسلام آباد، ساختمان مهد کودک، دبستان لادن و 15 واحد مسکونی اطراف آن و 15 مغازۀ واقع در بازار 22 بهمن، به‌طورکلی ویران شده و به حدود 30 مغازۀ دیگر این بازار آسیب وارده آمده است. بر پایۀ این گزارش براثر این حملۀ وحشیانۀ جنایتکاران صدامی، 2 تن شهید و 62 تن دیگر مجروح شدند. مجروحین این واقعة اسف‌بار به بیمارستان امام خمینی اسلام‌آباد انتقال داده شده‌اند. بر اساس این گزارش 2 بمب عمل نکرده در محل حادثه به جای مانده که مأموران شهربانی از آن حفاظت می‌کنند. همچنین، 2 بمب دیگر که عمل نکرده در رودخانۀ نزدیک شهر فرو افتاده است. در گلوله‌باران شهر آبادان نیز تعدادی از منازل مسکونی آسیب دیدند و 7 تن از اهالی شهر نیز زخمی شدند.

گزارش- 350

در ادامۀ مرحلۀ دوم عملیات حسن‌بن ‌علی که در 17 شهریور 1361، انجام شد، امروز دو گروه چریکی از نیروهای خودی به پشت مواضع دشمن نفوذ کردند و ضربات مؤثری بر آنان وارد آوردند. عملیات حسن‌بن‌علی در تاریخ 14 شهریور1361به همت نیروهای سپاه پاسداران، بسیج عشایری و ارتش جمهوری اسلامی ایران آغاز شده بود.

گزارش- 351

وضعیت صدور نفت از پایانه‌های نفتی ایران در خلیج فارس و تداوم عملیات بارگیری و حمل و نقل نفت خام از ترمینال نفتی خارک نشان می‌دهد که حملات عراق به این جزیره، دستاورد چندانی برای رژیم عراق نداشته است. خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی از وضعیت صدور نفت از پایانه‌های نفتی ایران در خلیج فارس، این موضوع را بررسی کرده است. این خبرگزاری به نقل از منابع رسمی خبری ایران اعلام کرد: عملیات بارگیری و حمل و نقل نفت خام در ترمینال ایرانی جزیرۀ خارک، به‌رغم ادعاهای خلاف واقع عراق، به‌طور معمول ادامه دارد. آسوشیتدپرس می‌افزاید: تردد و بارگیری نفت‌کش‌های بزرگ در خلیج فارس و جزیرۀ خارک جریان دارد و تعداد زیادی از کشتی‌های نفت‌کش، حتی پس از تهدید صدام نیز به جزیره خارک رفت و آمد می‌کنند و این امر برای اثبات وجود امنیت در این منطقه کافی است. خبرگزاری ایران به نقل از کاپیتان کشتی گولار کانتو نوشت: خبر نابودن شدن تأسیسات نفتی ایران تنها یک تبلیغات است و من در آینده هر وقت که لازم باشد، برای بارگیری نفت به جزیرۀ خارک خواهم آمد. این خبرگزاری همچنین به نقل از کاپیتان کشتی لاکونیان نوشت: این سومین سفر من است که به خارک می‌آیم و اگر در آینده نیز صاحبان کشتی بخواهند، برای بازگشت به خارک تردیدی نخواهم داشت. خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از منابع خبری ایران در ادامه می‌نویسد: بسیاری از نفت‌کش‌ها در لیست انتظار برای بارگیری نفت در خارک به‌سر می‌برند هفتۀ آینده نیز هشت نفت‌کش غول پیکر برای بارگیری نفت، عازم جزیرة خارک خواهند شد. رادیو صدای امریکا نیز در برنامة خبری خود به نقل از خبرگزاری جمهوری اسلامی اعلام کرد که در جریان صدور نفت ایران خللی وارد نشده و بارگیری نفت‌کش‌های خارجی در جزیرۀ خارک مانند گذشته به‌طور عادی ادامه دارد. رادیو بی.بی.سی. نیز دربارة وضعیت صدور نفت ایران و ادعاهای دولت عراق مبنی‌بر بمباران جزیره خارک و تهدید نفت‌کش‌های اعزامی به این جزیره گزارش داد: «اطلاع از صحت و سقم گزارش‌های واصله از جزیره خارک بسیار دشوار است اما مسلم است که کشتی‌های عظیم نفت‌کش در جزیره خارک مشغول بارگیری بوده‌اند.» بی.بی.سی افزود: «به گفته دولت ایران صادرات نفت کشور به حدود یک میلیون و هفت‌صد هزار بشکه در روز بالغ می‌گردد، کارشناسان نفت در غرب نیز این رقم تقریبی را تأیید کردند. اما دولت ایران برای جلوگیری از کاهش صادرات نفت خود اجباراً به اقداماتی دست زده است تا مشتریان خود را که با خطر حملات عراق مواجه‌اند، به خریداری نفت ترغیب کند.» به گفته بی.بی.سی: «حملات نیروهای عراقی به کشتی‌های خارجی طی چند هفته اخیر به نحو قابل توجهی افزایش یافته است. ... اما تا کنون کشتی‌های نفت‌کش مورد حمله قرار نگرفته‌اند. گو اینکه عراق ادعا می‌کند که به یک نفت‌کش در بندر بوشهر در حدود 100 کیلومتری جزیرة خارک حمله کرده است، اما دولت ایران این ادعا را رد کرده است. ... خطر حملات عراق ظاهراً کشتی‌های نفت‌کش را از ورود به جزیره خارک باز نداشته است، در حال حاضر رقابت در بازارهای نفت بین‌المللی بسیار شدید است و به نظر می‌آید که کوشش‌های دولت ایران برای جلب مشتری حداقل در حال حاضر نتیجه‌بخش بوده است.» رادیو بی.بی.سی دربارۀ ادعاهای عراق مبنی‌بر حمله به تأسیسات جزیره خارک گفت: «مقامات دولت ایران می‌گویند که به تأسیسات جزیرة خارک خسارات جزئی وارده آمده است و منابع مطلع نیز همین نظر را تأیید می‌کنند. بنابه گفته دولت ایران نیروهای عراق به وسیله موشک‌های دوربُرد و از درون خاک خود و یا به احتمال زیاد از طریق هلی‌کوپتر و هواپیما جزیرة خارک را مورد حملة قرار می‌دهند. مقامات دولت ایران می‌گویند که هدف‌گیری این موشک‌ها از راه دور طبعاً دقیق نیست.»

گزارش- 352

حملات عراق به بندرها و تأسیسات نفتی ایران در خلیج فارس و گسترش منازعه در این منطقه و اصرار ایران بر عملیات زمینی و نزدیک شدن نیروهای نظامی این کشور به بصره، جنگ را از نظر تحلیلگران نظامی در وضعیت جدیدی قرار داده است. از نظر این تحلیلگران، چون عراق توانایی مقابله با هجوم‌های زمینی ایران را ندارد، گسترش جنگ در منطقۀ خلیج فارس را انتخاب کرده است تا از این طریق توان اقتصادی و در نتیجه توان نظامی ایران را برای نزدیک شدن به بصره کاهش دهد. نمونه‌ای از این تحلیل‌ها را روزنامۀ "فرانکفورتر الگمانیه" منتشر کرده است: جنگ خلیج فارس حالت جدیدی به خود گرفته است و هر دو طرف نمی‌خواهند نیروهای خود را در درگیری‌های منطقه‌ای ضعیف کنند، بلکه در پی یک استراتژی جدید در عملیات هستند. نیروی هوایی عراق تانکرهایی را که به خارک می‌روند بمباران می‌کند، زیرا این جزیره مرکز صدور نفت ایران است و عراق می‌خواهد با این کار از حملات ایران به بندر نفتی بصره جلوگیری کند، زیرا وقتی ایرانی‌ها نتوانند نفت صادر کنند، دیگر نمی‌توانند ارز به دست آورند و این سبب تضعیف اقتصاد و در نتیجه، ضعیف شدن نیروی نظامی ایران خواهد شد. البته تهران هم یک استراتژی متقابل را در نظر دارد و به دنبال تصمیم یا "همه چیز، یا هیچ چیز" است که نتیجة آن بستن تنگة هرمز توسط نیروی دریایی است و این امر برای غرب به معنی بسته شدن شریان نفت است. البته، دولت‌ها هنوز در این مورد خونسردند، ولی نیروی دریایی فرانسه، انگلیس و امریکا در اقیانوس هند در حال آماده باش هستند.

گزارش- 353

نارضایتی مردم عراق از رژیم بعثی افزایش یافته است. مردم روستاهای اطراف پنجوین عراق تظاهراتی علیه رژیم آن کشور به راه انداختند که به درگیری آنان با مأموران حکومتی انجامید. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، در این درگیری 12 تن از مردم و تعدادی از مأموران دولتی کشته شدند.

گزارش- 354

نیروهای حزب دمکرات کردستان ایران در یک عملیات کمین، یک کامیون حامل هدایای مردم پیرانشهر به جبهه‌های جنگ را که در حال عبور به سمت سردشت بود، به کمین انداختند و سرنشینان آن را ـ که حجت‌الاسلام رنجبر مسئول دایرۀ سیاسی ایدئولوژیک پادگان پیرانشهر و سه تن از نظامیان این پادگان بودند ـ اسیر کردند و پس از اعمال شکنجه، آنها را به شهادت رساندند. در بانه نیز نیروهای مسلح غیرقانونی با نفوذ به این شهر در یکی از خیابان‌ها، بر سر راه نیروهای سپاه عملیات کمین انجام دادند که در این عملیات 3 تن از نیروهای خودی شهید و یک تن زخمی شدند و یک تن نیز به اسارت نیروهای مهاجم درآمد. در حوالی پیرانشهر نیز یکی از افراد وابسته به سازمان مجاهدین خلق انبار مهمات یک پایگاه ارتش را به آتش کشید که همۀ مهمات آن منهدم شد. در این اقدام به نیروهای خودی آسیبی نرسید. بر اساس گزارش فرماندهی منطقۀ 5 سپاه پاسدران انقلاب اسلامی، نیروهای سپاه پاسداران در یک عملیات روستاهای "ابراهیمی" و "کوتر" در غرب مهاباد را پاک‌سازی کردند. در این عملیات یک خودرو نیروهای خودی به مینی که نیروهای شورشی کار گذاشته بودند برخورد کرد و منهدم شد، اما سرنشینان آن آسیبی ندیدند.

گزارش- 355

سازمان مجاهدین خلق همچنان خط ترورهای کور را دنبال می‌کند و قربانیان این اقدام مردم عادی و بی‌دفاع هستند. 1ـ در ادامۀ ترور مردم عادی، امروز عناصر مسلح سازمان مجاهدین خلق به یک نفر در میدان گمرک تهران سوء‌قصد کردند. در حوالی میدان گمرک، عناصر سازمان با ظاهری فریبنده به مغازه‌ای مراجعه کردند و با تهدید از صاحب مغازه خواستند تا عکس امام را که در بالای سرش قرار داشت، پایین بیاورد و وقتی با امتناع وی مواجه می‌شوند، با شلیک چند گلوله او را به شهادت می‌رسانند. 2ـ در خیابان کریم‌خان زند عوامل سازمان مجاهدین خلق به قصد ترور فردی متعهد و انقلابی به‌سمت وی تیراندازی کردند که چند گلوله به بدن وی اصابت کرد. اهالی محل بی‌درنگ، فرد مجروح را به بیمارستان انتقال دادند. 3ـ در شهرستان ازنا، عناصر سازمان مجاهدین خلق، با پرتاب بمبی دست‌ساز به مغازۀ فردی حزب‌اللهی، دو تن را شهید و 6 تن از جمله صاحب‌مغازه و پسرش را مجروح کردند. افراد به شهادت رسیده، همسر امام جماعت مسجد سجادیۀ ازنا و دختر 12 ساله وی بودند که هنگام انفجار بمب در مغازه مشغول خرید بودند. همچنین دو بمب دیگر که در دو مغازۀ دیگر کار گذاشته شده بود، کشف و خنثی شد. 4ـ در گرگان، یک تیم عملیاتی سازمان مجاهدین خلق با ورود به بانک صادرات ـ شعبۀ میرعبدالله ـ یک کارمند بانک را با شلیک گلوله شهید کردند و به دلیل هجوم مردم به سمت بانک، بدون دست‌یافتن به وجوه نقدی، آنجا را ترک کردند.

گزارش- 356

به حکم دادگاه انقلاب بروجرد، مسئول عملیات نظامی سازمان مجاهدین خلق در این شهر به دلیل ارتکاب این جرائم به اعدام محکوم شد: ترور ستوان یکم شهید احمد تنه‌کار، ترور نافرجام مسئول سیاسی ـ عقیدتی پادگان مهندسی بروجرد در دو نوبت، پرتاب نارنجک به ساختمان روابط عمومی سپاه این شهر و مجروح کردن 13 تن از پاسداران، حمله به منزل سرپرست بسیج مستضعفین بروجرد که به قطع شدن دست همسر نام‌برده انجامید و حمله به دفتر حزب جمهوری اسلامی بروجرد.به نوشته روزنامه جمهوری اسلامی حکم اعدام این فرد پس از طی مراحل قانونی سحرگاه امروز اجرا شد.

گزارش- 357

حجت‌الاسلام ناطق نوری وزیر کشور، در گفتگوی اختصاصی با سرویس سیاسی کیهان ضمن بیان مطالبی پیرامون انتخابات میان دوره‌ای مجلس شورای اسلامی و انتخابات مجلس خبرگان، دربارۀ وضعیت امنیتی داخلی کشور و ترورهای انجام شده در تهران توضیحاتی ارایه کرد. وزیر کشور گقت: طبعاً چون مسئول امنیت داخلی، وزارت کشور می‌باشد، از این‌رو طی جلساتی با نیروهای نظامی و انتظامی و نهادهایی که در این مورد ذی‌ربط هستند، تصمیمات مقتضی گرفته شده است که این روزها نمودهای آن به‌طور محسوس قابل مشاهده است و با حضور و هوشیاری نیروهای انتظامی در محل‌هایی که سطح ترور بالا بوده، درصد ترورها کاهش یافته است. حجت‌الاسلام ناطق نوری افزود: با اجرای تدابیری که صورت گرفته است امیدواریم که امت مسلمان به‌زودی شاهد آثار آن باشند. وزیر کشور در ادامۀ سخنان خود گفت: طی هفتۀ گذشته، نیروهای انتظامی افرادی را از منافقین، از جمله شکنجه‌گران سه تن از برادران کمیته را دستگیر کرده‌اند. وزیر کشور افزود: سازمان امنیت کشور پس از تصویب در مجلس شورای اسلامی و ابلاغ به دولت به‌صورت یک سازمان و یا وزارتخانۀ مستقل شروع به کار خواهد کرد.

گزارش- 358

حکم اعدام صادق قطب‌زاده به جرم اقدام برای براندازی جمهوری اسلامی ایران و ترور امام خمینی، پس از تأیید شورای عالی قضایی، امروز اجرا شد. وی بعد از پیروزی انقلاب تا اواسط سال 1358، سرپرست صدا و سیمای جمهوری اسلامی بود و پس از آن تا اواسط تابستان 1359، مسئولیت وزارت خارجه را بر عهده داشت. وی کاندیدای اولین انتخابات ریاست‌جمهوری نیز بود.

گزارش- 359

روزنامۀ جمهوری اسلامی امروز متن مصاحبه اختصاصی خود را با آیت‌الله مؤمن عضو شورای عالی قضایی منتشر کرد. آیت‌الله مؤمن در این مصاحبه به اقدامات شورای عالی قضایی دربارة اجرای فرمان امام مبنی بر لغو قوانین خلاف شرع اشاره کرد و گفت: «چون از نظر قانون اساسی قوانین خلاف شرع را شورای نگهبان تشخیص می‌دهد، ما گفتیم که برای تشخیص قوانین به شورای نگهبان مراجعه شود.» وی دربارۀ وضعیت قضات موجود در دادگستری نیز گفت: «قضاتی که با شرایط لایحه قضات منطبق باشند، در دادگستری می‌مانند و بقیه تصفیه خواهند شد.» آیت‌الله مؤمن همچنین دربارۀ فعالیت‌های دادستانی انقلاب اسلامی مرکز گفت: «اقدامات دادستانی در مجموع مورد تأیید ماست. آقای لاجوردی نور چشم شورای عالی قضایی است و اینکه گفته می‌شود شورای عالی قضایی با ایشان اختلاف دارد، اصلاً صحت ندارد. من خودم شخصاً و بعضی از برادران دیگر به ایشان ارادت داریم. آقای لاجوردی با اخلاص خودش را تسلیم انقلاب کرده و برای انقلاب جانفشانی می‌کند. ولی منتها نحوه رسیدگی یک مقداری تفاوت کرده است. قبلاً برادرانی که در دادگاه‌ها به پرونده‌ها رسیدگی می‌کردند نیازی نبود که افراد دیگری مجدداً پرونده را ملاحظه کنند، اما با اشاره امام شورای عالی قضایی تصمیم گرفته که عده‌ای از برادران فاضل و با تجربه را مسئول بررسی پرونده‌ها کند و ماهیچ اختلافی با دادستانی انقلاب اسلامی مرکز نداریم.» عضو شورای عالی قضایی در پاسخ به سؤالی درباره جدی نگرفتن مبارزه با تروریست‌ها در احکام دادگاه‌ها گفت: «این‌طور نیست. در احکام دادگاه‌های انقلاب مبارزه با تروریست‌ها جدی گرفته می‌شود و دستوری که به دادگاه‌های انقلاب داده شده این است که افراد گروهک‌های محارب اگر فعالیت مؤثری در پیشبرد هدف گروهکشان داشته باشند، حکم‌شان اعدام است و برنامه‌ای هست که در تمام دادگاه‌ها اجرا می‌شود و این دستور‌العملی است که شورای عالی قضایی به‌صورت بخش‌نامه مدت‌هاست که داده است. منتها مسئله این است که باید بگوییم دستگاه پلیسی و اطلاعاتی ما ضعیف است. وظیفه دادگاه و دادسرای انقلاب این است که پس از شناسایی و تحویل مجرم کوتاهی نکنند و فکر نمی کنم در این مورد کوتاهی شده باشد، مگر مثلاً در دوسال پیش که چهره این گروهک‌ها کاملاً شناخته شده نبود و قطعاً انشاءالله در این مورد کوتاهی نمی‌شود. قسمت شناسایی مربوط به کار اطلاعاتی و تحقیقاتی می‌شود که مثلاً این کار به عهده برادران سپاه و کمیته و حزب‌الله است که تروریست‌ها را شناسایی کنند. ممکن است که بخواهند علیه دادگاه‌ها و دادسراهای انقلاب جوسازی کنند و یا اینکه احیاناً یک عده بی‌توجه، ترورها را دلیل مسامحه دادسراها بدانند، ولی کسانی که با کار دادسراها و دادگاه‌ها آشنایی دارند می‌دانند که به همین ترتیب که عرض کردم افراد مؤثر گروهک‌های محارب حکم‌شان اعدام است و افرادی که در سطح پایین‌تری هستند، اصلاً مسئله آزادی در موردشان مطرح نیست و باید در زندان بمانند و وقتی که اصلاح شدند و دادستان، قاضی شرع مربوطه و گروه فرهنگی که در زندان هستند، همه تشخیص دادند که افراد توبه کرده‌اند و اگر آزاد شوند، تبلیغات گروهک‌ها نمی‌تواند در آنها مؤثر شود. بعداً اگر امام دستور عفو دادند، مشمول عفو قرار می‌گیرند و الا باید در زندان بمانند تا اصلاح شوند.»

گزارش- 360

کمیتة برگزاری مراسم دومین سالگرد جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، با انتشار اطلاعیه‌ای عناوین روزهای هفته جنگ را چنین اعلام کرد: ـ چهارشنبه 31 شهریور، سالروز جنگ تحمیلی، مراسم رژة نیروهای مسلح ـ پنجشنبه اول مهر، روز مرگ بر امریکا و مرگ بر اسرائیل ـ جمعه دوم مهر، روز تجلیل از شهدا، مجروحین و جانبازان ـ شنبه سوم مهر، روز نبرد اقتصادی علیه کفر جهانی ـ یکشنبه چهارم مهر، روز انقلاب اسلامی ملت عراق ـ دوشنبه پنجم مهر، روز وحدت نیروهای مسلح و نیایش عمومی ـ سه شنبه ششم مهر، روز بازسازی و حمایت از مهاجرین جنگ تحمیلی در این اطلاعیه از مردم دعوت شده است تا از هم‌اکنون تلاش کنند تا این مراسم با شکوه و گسترده برگزار شود.

گزارش- 361

کاردار سفارت پادشاهی سعودی در تهران امروز با احمد عزیزی قائم‌مقام وزارت امور خارجۀ کشورمان ملاقات کرد و یادداشت اعتراض‌آمیز دولت متبوعش را دربارۀ گردهمایی و تظاهرات اخیر حجاج ایرانی در مدینه تسلیم وی کرد و اینگونه اقدامات را مغایر توافق انجام شده با نمایندۀ امام و مخل آرامش و امنیت حجاج سایر کشورها دانست. قائم‌مقام وزارت امور خارجۀ ایران در پاسخ گفت: «قطعاً آنچه به عنوان توافق به آن اشاره می‌کنید، نتیجۀ یک سوء‌تفاهم و سوء‌برداشت است و نمی‌تواند صحیح باشد. درحقیقت با توجه به شرایط حساس منطقه و مسائل مسلمین، در حال حاضر وعدۀ سکوت و خودداری از تظاهرات افشاگرانه، تخطی از دستور اسلام و امام است.» قائم‌مقام وزیر امور خارجه افزود: «حجاج ما افشای جنایات امریکا، اسرائیل و شوروی را وظیفه شرعی خود می‌دانند و هنگامی که در قبال دسایس دشمنان خدا و رسول احساس وظیفه شرعی در میان باشد، از بذل جان نیز دریغ ندارند. ملت ما این امر را در جریان انقلاب اسلامی به اثبات رسانده و با هیچ تهدید و مانعی نیز عقب‌نشینی نکرده است.» آقای عزیزی تأکید کرد: «این به نفع اسلام و به نفع کشور شماست که حجاج ما در انجام فریضة سیاسی عبادی حج، آن‌گونه که اسلام و قرآن حکم می‌کند، آزاد باشند. خواهید دید که این کار در نهایت نظم و آرامش انجام خواهد شد. شما نگران بروز اخلال در امنیت و آسایش حجاج سایر کشورها نیز نباشید، کافی است که نیروهای ضدشورش خود را کنار بکشید و از ارعاب حجاج خودداری کنید، [در این صورت] خواهید دید که چگونه حجاج سایر کشورها به حجاج ما خواهند پیوست و با آنها همصدا خواهند شد.» وی افزود: «قطعاً برای اثبات علاقۀ شما به آرامش حجاج روش‌های دیگری نیز وجود دارد که شما آن‌گونه که باید توجهی به آنها ندارید.» قائم‌مقام وزیر امور خارجه در پایان اظهار امیداوری کرد که مسائل حجاج ایرانی با هماهنگی کامل با نمایندۀ امام و سرپرست حجاج ایرانی به نحو مطلوبی حل شده و موانع و تضییقات موجود از میان برداشته شود.

گزارش- 362

دکتر منوچهر محمدی رئیس دفتر هماهنگی و اجرایی بیانیۀ الجزایر، در مصاحبه‌ای مطبوعاتی با برشمردن تخلفات دولت امریکا از مفاد بیانیۀ الجزایر، اعلام کرد که (فردا) موضوع این تخلفات برای رسیدگی به دیوان داوری بین‌المللی لاهه تسلیم خواهد شد. وی در این مصاحبه گفت: «موقعی که بیانیۀ الجزایر از طرف ایران و امریکا پذیرفته شد، ما متوجه تخلفات امریکا از تعهداتش نسبت به مواد این بیانیه شدیم و فرصتی لازم بود که موضوع تخلفات جمع‌آوری شود. ما در این فرصت، با کمک و مشاورة وکلای ایران در داخل و خارج، موفق شدیم که این تخلفات را به‌صورت لایحه‌ای مستند مطرح کنیم که اثبات آنها در دادگاه لاهه، بر حقانیت دعاوی ایران علیه امریکا اثر بسیار زیادی خواهد داشت.» رئیس دفتر هماهنگی و اجرایی بیانیۀ الجزایر، سپس منتقل نکردن دارایی‌های نقدی و جنسی ایران، قصور در رعایت اصول دیپلماتیک و کنسولی و خاتمه ندادن به دعاوی مبتنی‌بر ادعای اتباع امریکایی را از رئوس تخلفات امریکا دانست و گفت: «عواید حاصل از فروش نفت، سپرده‌های بانکی و بهره‌های بانکی و بهره‌های متعلق به این سپرده در داخل و خارج امریکا، تأخیر در انتقال سپرده‌های ایران در خارج از امریکا، انسداد حساب‌های سفارتخانه و حساب‌های کنسولی و ماندۀ وجه پرداخت‌شده به بانک فدرال رزرو، از محل حساب دلاری شمارۀ یک ـ که جمعاً معادل دو میلیارد دلار می‌باشد ـ و نیز توقیف مقادیر هنگفتی از کالاهای متعلق به ایران و کاهش ارزش اموال به‌علت قصور در حراست از آنها نیز از جمله دعاوی نقدی و جنسی ایران است.» وی در پایان گفت: «بر اساس توافق امریکا در بیانیۀ الجزایر قرار شد کار رسیدگی به کلیۀ ادعاهای امریکا و ایران به دیوان بین‌المللی لاهه ارائه شود، ولی امریکا از خاتمه دادن به رسیدگی دعاوی در دادگاه‌های این کشور خودداری کرده است و بسیاری از آنها را هنوز فعالانه دنبال می‌کند. در این مورد ایران هشت نوع ادعا مربوط به تخلف دولت امریکا را فردا تقدیم دادگاه لاهه خواهد کرد. این موارد عبارتند از: 1ـ تعلیق دعاوی حقوقی به‌جای خاتمه دادن به آنها. 2ـ خاتمه ندادن به دعاوی مبتنی‌بر قراردادهایی که دعاوی ناشی از آنها به دادگاه‌های صالح ایران ارجاع شده است. 3ـ مجاز شمردن اقامۀ دعاوی مربوط به ضمانت‌نامه‌های متقابل و سایر ضمانت‌نامه‌ها. 4ـ اجازۀ جریان دادرسی‌های حقوقی بمنظور اجتناب از مرور زمان. 5ـ قصور در منع رسیدگی به دعاوی اتباع امریکا در خارج از ایالات متحده. 6ـ قصور در رفع توقیف اموال مربوط به دورۀ قبل از انسداد. 7ـ قصور در انجام نقشی فعال در رابطه با ابطال دستورهای توقیف اموال صادر‌شده در طول مدت انسداد. 8ـ قصور در به عهده گرفتن نقش فعال در ابطال احکام صادره توسط دادگاه‌های امریکا.

گزارش- 363

هیئت ایرانی شرکت‌ کننده در شصت ‌و نهمین کنفرانس بین‌المجالس در رم، امروز به تشریح مواضع جمهوری اسلامی ایران دربارۀ جنگ تحمیلی، تجاوزهای رژیم اشغالگر قدس و اشغال افغانستان توسط نیروهای نظامی شوروی پرداخت. به‌ گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، حجت‌الاسلام سید محمود دعائی رئیس هیئت ایران، در سخنانی با اشاره به چهار شرط اساسی ایران برای خاتمه بخشیدن به جنگ و برشمردن ویرانی‌های ناشی از جنگ، صلح تحمیلی را همانند جنگ تحمیلی مردود دانست و آمادگی ایران را برای پایان عادلانۀ جنگ اعلام کرد. وی افزود: برخلاف ایران که از آغاز جنگ همواره حافظ امنیت خلیج‌ فارس بوده است، دولت عراق در جهت ناامن کردن این منطقه تلاش می‌کند. سرپرست هیئت ایران با اشاره به تجاوزهای رژیم اشغالگر قدس، به تشریح مواضع ایران دراین‌باره پرداخت و گفت: ملت انقلابی ایران مصمم است پس از پایان جنگ با عراق، به کمک مردم مظلوم فلسطین و لبنان بپردازد. وی افزود: باید رژیم نژادپرست و غاصب اسرائیل نابود شود و سرزمین‌های اشغالی به خصوص قدس عزیر به صاحبان آن بازگردد. وی از شرکت‌کنندگان خواست اخراج این رژیم غاصب را در دستور کار اجلاس قرار دهند و خواستار اخراج این رژیم از سایر سازمان‌های بین‌المللی از جمله سازمان ملل شد. حجت‌الاسلام دعایی همچنین در سخنان خود به اشغال افغانستان توسط شوروی اشاره کرد و گفت: مردم بی‌گناه افغانستان به بهانه سوسیالیسم اسیر شده‌اند. گفتنی است هیئت اسرائیلی به هنگام سخنان آقای دعایی سالن اجلاس را ترک کرد. از سوی دیگر خبرگزاری عراق از رم گزارش داد که نعیم حداد رئیس مجلس ملی عراق و رئیس هیئت عراقی شرکت‌کننده در کنفرانس اتحادیۀ بین المجالس، امروز یک طرح صلح شش ماده‌ای را برای خاتمۀ جنگ ایران و عراق ارائه داد. بر اساس این طرح اتحادیۀ بین‌المجالس از دو کشور ایران و عراق خواهد خواست تا با خاتمه دادن به عملیات نظامی و قبول آتش‌بس، نیروهای خود را تا مرزهای بین‌المللی عقب ببرند و با حضور ناظران سازمان ملل، برای نظارت بر خروج نیروها و برقراری آتش‌بس موافقت کنند و با تلاش‌های میانجیگرانۀ سازمان ملل متحد برای برقراری صلح جامع و عادلانه همکاری کنند. بر اساس این طرح اتحادیۀ بین‌‌المجالس از سایر کشورها نیز خواهد خواست که با حمایت از تلاش‌های بین‌المللی، از هر اقدامی که ممکن است به ادامۀ جنگ کمک کند، خودداری نمایند. رئیس هیئت عراقی پس از ارائۀ طرح، در نامۀ ضمیمۀ آن تأکید کرد چنانچه اقدامات اساسی برای خاتمۀ جنگ انجام نشود، علاوه بر تلفات جانی و مادی، صلح و امنیت منطقه نیز به خطر خواهد افتاد.)24) در این طرح صلح که به نظر می‌رسد بیش از آنکه اجرایی بودن آن مدنظر باشد، به جنبه‌های تبلیغاتی آن توجه شده است، از مقوله‌های مهمی چون شناسایی و محکومیت متجاوز و پرداخت غرامت به طرفی که مورد تهاجم قرار گرفته، غفلت شده است. خبرگزاری کویت طرح پیشنهادی عراق را چنین ارائه داد:

طرح عراق شامل شش نکتۀ اساسی می‌باشد که عبارت است از:

1ـ آتش‌بس و پایان همۀ عملیات‌های نظامی. 2ـ عقب‌نشینی هم‌زمان نیروها به مرزهای رسمی بین‌المللی. 3ـ هر دو کشور باید با اعزام یک گروه از ناظران سازمان ملل برای نظارت بر آتش‌بس و عقب‌نشینی نیروها موافقت کنند. 4ـ همکاری کامل با تلاش‌های میانجیگری و هماهنگی کامل با دبیرکل سازمان ملل برای تعیین چارچوب مذاکراتی که بتواند تضمین‌کنندۀ یک راه‌حل عادلانۀ فراگیر و شرافتمندانه باشد، این راه‌حل باید بر پایۀ مادۀ دو منشور سازمان ملل و بیانیۀ اصول قوانین بین‌المللی برای همکاری و روابط صمیمانۀ ملل استوار باشد. 5ـ از اتحادیۀ بین‌المجالس خواسته می‌شود تا از تمام ملل دعوت کند که برای پایان دادن به جنگ بکوشند و از هرگونه اقدامی که بتواند موجب گسترش درگیری مسلحانه شود، خودداری نمایند. 6ـ همچنین از اتحادیۀ بین‌المجالس خواسته می‌شود تا از شورای امنیت، دبیرکل سازمان ملل متحد و تمام محافل دیگر بخواهند تا برای پایان دادن به درگیری مسلحانه میان دو کشور همسایه، هرچه سریع‌تر تمام نیروهای خود را به کار گیرند.(25)

گزارش- 364

به دنبال اعلام خبر فروش 6 هواپیمای نظامی امریکا به عراق، امروز یک روزنامۀ قطری جزئیات بیشتری را دربارة این خبر منتشر کرد. نشریۀ الرأیه‌ به نقل از منابع کنگرۀ امریکا نوشت که وزارت بازرگانی امریکا مجوز فروش 6 هواپیمای نظامی به عراق را صادر کرده است، 2 فروند از این هواپیماها از نوع شکاری،2 فروند برای عکس‌برداری هوایی و 2 فروند دیگر برای مأموریت‌های اجرایی است. قیمت این هواپیماها 25 میلیون دلار اعلام شده است. وزارت امور خارجۀ امریکا به تازگی اعلام کرده بود، سیاست امریکا این است که به هیچ‌یک از دو کشور درگیر در جنگ ایران و عراق، سلاح و تجهیزات نظامی نفروشد.(26)

گزارش- 365

بشیر جُمیَّل رهبر حزب کتائب لبنان (فالانژها) در انفجار دیشب دفتر این حزب در منطقه اشرفیه بیروت کشته شد. به گزارش واحد مرکزی خبر از بیروت، امروز اعلام شد که برخلاف اخبار اولیه، جُمیّل نیز در بین کشته‌شدگان این حادثه است. کارشناسان گفتند، در این انفجار بیش از 200 کیلو مواد منفجره به کار رفته و ساختمان سه طبقه حزب کتائب به کلی منهدم شده است. تعداد دقیق تلفات این حادثه اعلام نشده است؛ اما منابع آگاه می‌گویند که حدود 150 نفر از مسئولان فالانژها در این ساختمان برای شرکت در یک گردهمایی حضور داشته‌اند و احتمالاً بین بیست تا شصت تن از آنان کشته و تعداد زیادی زخمی شده‌اند. روزنامه جمهوری اسلامی در گزارشی جزئیات خبر انفجار و نحوه اعلام مرگ بشیر جُمیّل را چنین ذکر می‌کند: ساعت 19:50 روز سه‌شنبه رادیوی فالانژیست‌های لبنان اعلام کرد، بشیر جُمیّل امروز از یک انفجار شدید در مقر حزبش در بخش مسیحی‌نشین شرق بیروت جان سالم بدر برد. بلافاصله رادیو و تلویزیون بیروت گزارش داد، در انفجار مقر فالانژیست‌ها چندین نفر مجروح شده‌اند. سقف فروریخته و امدادگران جهت نجات قربانیان در محل انفجار سرگرم تجسس هستند. ساعت 20:24 خبرگزاری‌ها از بیروت گزارش دادند، بر اثر انفجار عظیمی که در شرق بیروت روی داد، دفتر حزب کتائب به‌کلی منهدم شد. لکن به بشیر جُمیّل سردسته فالانژیست‌ها آسیبی نرسیده است. به‌دنبال این انفجار که در یک‌صدمتری رادیو بیروت صورت گرفت صدای این رادیو خاموش شد. ساعت 1:30 دقیقه بامداد امروز تلویزیون لبنان که تحت کنترل فالانژها است، اعلام کرد، جُمیّل به هنگام خروج از آوارهای ستاد مشاهده شده و به اطرفیان خود گفته است که حالم خوب است. شکر خدا را که زنده ماندم. باید این امنیت را به ملت لبنان تبریک گفت. ساعت 1:45 دقیقه بامداد خبرگزاری‌ها اعلام کردند، پس از وقوع انفجار، فالانژیست‌ها منطقه را به محاصرۀ خود درآوردند و پس از گرفتن فیلم‌های عکاسان مبادرت به تیراندازی هوایی کرده و خبرنگاران را پراکنده ساختند. سربازان صهیونیستی در پراکنده کردن جمعیت با فالانژها همکاری کامل داشته‌اند. چند ساعت پس از انفجار، رادیو فالانژیست‌ها برنامه عادی خود را قطع کرد و از شبه‌نظامیان فالانژ خواست با لباس رزم به خیابان نروند و حمل سلاح برای آنان بدون داشتن پروانۀ مأموریت را ممنوع اعلام کرد. اعلام شد اجساد سه تن از سرکردگان فالانژیست‌های لبنان در میان کشته‌شدگان بوده است. ساعت 1:50 بامداد مقامات رسمی در لبنان اعلام داشتند، انفجار ساعت 14 به‌وقت گرینویچ روی داده است و برخلاف شایعات موجود جُمیّل سردسته فالانژیست‌های لبنان به‌دنبال انفجار یک بمب دویست کیلویی کشته شده و تنها از طریق انگشتر وی، جسدش قابل شناسایی بوده است. منابع آگاه گفتند، چندین شاهد دیدند که جسد جُمیّل شش ساعت بعد از انفجار از زیر آوار بیرون کشیده شد. ساعت 2 بامداد خبرگزاری‌ها از بیروت گزارش دادند، دولت لبنان با 9 ساعت تأخیر خبر قتل جُمیّل را اعلام کرد. الیاس سرکیس رئیس‌جمهور مسیحی لبنان طی اعلامیه‌ای مرگ بشیر جُمیّل را تسلیت گفت و هشدار داد که توطئه جدیدی لبنان را تحریک می‌کند. همچنین شفیق ورزان نخست‌وزیر لبنان ضمن محکوم کردن این حادثه به مدت 7 روز عزای عمومی اعلام کرد. هنوز هیچ گروهی مسئولیت انفجار را بر عهده نگرفته است. تا کنون 20 جسد در ویرانه‌ها پیدا شده و 60 تن دیگر نیز به بیمارستان منتقل شده‌اند. منابع فالانژ گفتند، حدود 400 عضو حزب و طرفداران آن در ساختمان حضور داشته‌اند. قرار بود رهبر فالانژیست‌ها در این جلسه سخنرانی کند. با انتشار خبر مرگ جُمیّل صدای شلیک و انفجار در بیروت شنیده شد، اما هنوز گزارشی از بروز خشونت نرسیده است.(27) در واکنش به اعلام خبر ترور بشیر جُمیّل، یاسر عرفات رئیس سازمان آزادی‌بخش فلسطین (ساف) ـ که در ایتالیا به‌سر می‌برد ـ اسرائیل را مسئول انفجار دفتر فالانژها و مرگ جُمیّل دانست و گفت: «ترور جُمیّل ادامه نقشه اسرائیل علیه مردم فلسطین و لبنان، به خصوص مردم لبنان است.» نماینده ساف در لندن نیز در اعلامیه‌ای، اسرائیل را مسئول قتل بشیر جُمیّل دانست و گفت: «انفجار بمب در ناحیه تحت کنترل شبه‌نظامیان و نیروهای اسرائیلی روی داد و ورود دیگر گروه‌ها به این ناحیه، غیرممکن بود و فکر نمی‌کند بتوان فالانژیست‌ها را به قتل رهبرشان متهم ساخت.» وی افزود: «این قتل وسیلۀ توجیه طرح اسرائیل جهت تصرف غرب بیروت و به‌طور کلی طولانی کردن اشغال نظامی لبنان خواهد بود.» تاس خبرگزاری رسمی شوروی نیز اعلام کرد: اسرائیل از مرگ بشیر جُمیّل استفاده کرده و حضور نظامی خود در لبنان را افزایش می‌دهد. همه چیز نشان می‌دهد ارتش اسرائیل قصد دارد از مرگ جُمیّل استفاده کرده و اقدامات تجاوزکارانه خود را علیه لبنان توسع دهد. در این حال ریگان رئیس‌جمهور امریکا، با ابراز تأسف از مرگ جُمیّل، این ترور را محکوم کرد. در بیانیه کاخ سفید که دراین‌باره منتشر شد، آمده است: «خبر ترور بزدلانه بشیر جُمیّل رئیس‌جمهور منتخب لبنان، برای مردم امریکا و تمام افراد متمدن جهان ضربه سختی بود. این رهبر جوان امید را به لبنان بازگردانده بود. ... ما عاملان این جنایت شنیع که لبنان و صلح خاورمیانه را هدف قرار داده‌اند، محکوم می‌کنیم. ... دولت امریکا سخت در کنار لبنان بوده و از این کشور حمایت خواهد کرد.» مناخیم بگین نخست‌وزیر اسرائیل نیز گفت: با شنیدن خبر مرگ جُمیّل که "میهن‌پرست بزرگ و یک جنگجوی شجاع برای آزادی و استقلال لبنان بود"، تا عمق وجودش تکان خورده است. اسحاق شامیر وزیر خارجه این رژیم نیز ترور جُمیّل را یک عمل وحشتناک و جنایتکارانه خواند.(28) از سوی دیگر نخست‌وزیر و وزیر امور خارجۀ ایران این اقدام را نتیجه طبیعی جنایات اسرائیل و فالانژها در لبنان دانستند. آقای میرحسین موسوی نخست‌وزیر ایران دراین‌باره گفت: «این انفجار نتیجۀ طبیعی توطئه‌های امریکا و صهیونیسم و مقدمه‌ای بر طوفان بزرگ در لبنان است. این حادثه نشان‌دهندۀ این نیز هست که راه‌های تحمیلی نمی‌تواند بر ملت‌ها اعمال شود و طبیعی است که ما به دنبال آن [راه‌حل‌های تحمیلی] با وضعیت پیچیده‌ای در لبنان و منطقه روبه‌رو خواهیم شد. ضمناً باید به این مسئله که انتخابات آیندۀ لبنان چگونه خواهد بود، توجه داشت. انتخابات قبلی زیر فشار سرنیزه‌های اسرائیلی که در پشت دروازه‌های بیروت بودند، صورت گرفت و طبیعتاً خود این انفجار، ضربۀ محکمی بر نتایج کنفرانس فاس وارد آورد که به ‌طور تلویحی گرایشی در آن جهت شناسایی اسرائیل دیده می‌شود. این انفجار، درعین‌حال هشداری نیز برای اسرائیل و امریکا می‌باشد که بدانند مبارزات ملت‌های دربند، خاتمه نیافته است و این پیروزی‌هایی که ظاهراً امریکا به ‌دست آورده، پیروزی‌های پوشالی می‌باشد و یقیناً در آینده، امریکا و صهیونیسم باید منتظر ضربات مهلک‌تری از جانب مردم ستم‌دیدۀ لبنان باشند.» وی در ادامه افزود: «بشیر جُمیّل فردی وابسته به امپریالیسم و صهیونیسم بود و طبیعتاً یک ارباب، نوکر وفادار و چاکر به تمام معنای خود را از بین نمی‌برد. ما ریشه‌های این مسئله را باید در جنبش و جوشش درونی ملت لبنان جست‌وجو کنیم.»(29) آقای ولایتی وزیر امور خارجه نیز دراین‌باره گفت: «همۀ قدرت‌های شیطانی با هم همگامی و همدستی کردند تا ایشان را در لبنان روی کار آوردند و توسط نیروی نظامی متجاوزین صهیونیسم، مردم بی‌گناه فلسطین و لبنان را قتل عام کردند و با توطئۀ رسوایی کنفرانس فاس هم خواستند که از بُعد سیاسی، این جنایت را کامل کنند. یکی از نتایج این توطئۀ نظامی و سیاسی این شد که بشیر جُمیّل رهبر فالانژها ـ که دستش تا مرفق به خون مردم محروم لبنان و فلسطین آلوده بود ـ را به‌عنوان مزدور امپریالیسم امریکا و صهیونیسم، در لبنان روی کار بیاورند. شاهد بودید که مسلمانان لبنان مخالفت بسیار جدی و آشکاری با روی کار آمدن این عامل امپریالیسم و صهیونیسم کردند، ولی امریکا و اسرائیل و مزدوران آنها در منطقه مصمم بودند که این فرد را به‌عنوان رئیس‌جمهور لبنان حفظ کنند. قابل پیش‌بینی بود که ملت مسلمان و رزمندۀ لبنان و فلسطین در مقابل آنها ساکت نخواهند نشست و تن به این توطئه نخواهند داد و بالأخره تلاش خواهند کرد که این توطئه و تبعات آن خنثی شود.»(30)

گزارش- 366

نیروهای نظامی اسرائیلی مستقر در غرب بیروت، با وارد کردن نیروهای جدید به پیشروی خود در این شهر ادامه دادند و بخش‌های دیگری از این شهر را تصرف کردند. روزنامۀ کیهان در این باره نوشت: «خبرگزاری فرانسه گزارش داد، نیروهای رژیم صهیونیستی، همچنان به پیشروی خود در غرب بیروت ادامه می‌دهند و در چند نقطه نیز با مقاومت‌های چند گروه از چریک‌های چپ‌گرای لبنان مواجه شده‌اند. سربازان صهیونیستی از 5 محور، تقریباً غرب بیروت را به محاصرۀ خود درآورده‌اند و در حال حاضر در نزدیکی سفارت شوروی موضع گرفته‌اند. در بخش بندری بیروت واقع در شمال شهر نیز نیروهای صهیونیستی تا خلیج نرماندی پیشروی کرده و سپس به سوی میدان اتوال که مجلس لبنان در آنجا قرار دارد، سرازیر شده‌اند. در بخش‌های مختلفی که به تصرف نیروهای اشغالگر درآمده، صدای تیراندازی‌های پراکنده به گوش می‌رسد. از منابع آگاه کسب اطلاع شد که اردوگاه فلسطینی "صبرا" به‌طور کامل به محاصرۀ نیروهای صهیونیستی درآمده و عده‌ای از آنها حتی در اردوگاه "شتیلا" موضع گرفته‌اند. در همین حال یک سخن‌گوی ارتش رژیم صهیونیستی در بیت‌المقدس اعلام کرد، در عملیات پیشروی نیروهای اسرائیلی در غرب بیروت، تا کنون 2 سرباز اسرائیلی کشته و 42 تن زخمی شده‌اند. همین سخن‌گو افزود، حال 5 تن از سربازان وخیم می‌باشد. خبرگزاری رویتر [نیز] از بیروت گزارش داد، شبه‌نظامیان چپ‌گرای لبنان در مقابل نیروهای اسرائیلی که وارد غرب بیروت شدند، مقاومت می‌کنند و صدای انفجارها و تیراندازی‌های پیاپی در این بخش شنیده می‌شود. بر اساس این گزارش، هواپیماهای اسرائیلی در فرودگاه‌های بیروت فرود آمدند. در همین حال خبرگزاری فرانسه گزارش داد، رادیو "مرابطون" (طرفدار عقاید ناصر) اعلام کرد، هواپیماهای اسرائیلی بامداد امروز در فرودگاه بیروت نیرو پیاده کردند. این رادیو به تعداد هواپیماهای اسرائیلی و کیفیت و کمیت نیروهای پیاده‌شده در فرودگاه بیروت اشاره‌ای نکرد. رادیو لبنان آزاد ارگان شبه‌نظامیان نیز به نوبۀ خود تأکید کرد، هواپیماهای ناشناسی بامداد امروز در فرودگاه بیروت به زمین نشسته‌اند.»(31)

گزارش- 367

جنگ ایران و عراق طرف پیروز ندارد. این مطلب بخشی از دیدگاه وزیر مشاور در امور خارجه انگلیس است. "داگلاس هرد" وزیر مشاور در امور خارجه انگلیس در گفت‌وگو با شیخ خلیفه زاید ولیعهد و معاون فرماندهی ارتش امارات، درباره جنگ ایران و عراق، ضمن حمایت از سیاست امارات متحده عربی در جهت حمایت از کوشش‌های بین‌المللی برای حصول صلح، گفت: روشن است که هیچ یک از دو طرف در این جنگ پیروز نخواهد شد و دولت انگلیس با نقطه نظرهای امارات و دیگر کشورها در مورد لزوم پایان یافتن جنگ موافق است و همچنین از تصویب طرح فاس به عنوان طرح یک‌پارچه اعراب برای صلح، حمایت می‌کند. در پایان این گفت‌وگو، دو طرف اعلام کردند، این طرح حاوی نکات مثبت فراوانی است.(32)

گزارش- 368

به دنبال اقدام ایران در تضمین پرداخت خسارت به نفت‌کش‌هایی که نفت ایران را از خارک بارگیری می‌کنند، روزنامه لیبراسیون فرانسه دربارة تأثیر این اقدام در مؤسسات بیمه‌گر انگلیس نوشت: «ایران پیشنهاد کرده است که کشتی‌ها و نفت‌کش‌هایی را که در منطقه خطرناک شمال خلیج‌ [فارس] رفت و آمد می‌کنند، با نرخ 1% ارزش کشتی و محمولة آن بیمه کند. [درحالی‌که] شرکت‌های انگلیسی از صاحبان این‌گونه کشتی‌ها به میزان 7 درصد از بهای کشتی و محمولة آن، هزینه مطالبه می‌کنند. این پیشنهاد ایران و قدرت [پرداخت آنها] در این رابطه، [هرچند] با شک و تردید در محافل دریایی لندن مواجه شده است، [ولی] نوعی شکست برای محافل بیمه لندن قلمداد می‌شود. ایرانی‌ها مبلغی معادل 300 میلیون دلار برای ضمانت و اثبات صحت گفته‌های خود در بانک‌های خارجی گذاشته‌اند.»(33)

گزارش- 369

امروز سفرا، کارداران و وابستگان نظامی کشورهای سوریه، لیبی، یمن جنوبی، موریتانی، فلسطین، پاکستان، بنگلادش، ترکیه و اندونزی از محل نگهداری اسرای عراقی در اردوگاه حشمتیة تهران بازدید کردند. گزارش کیهان از این دیدار به شرح زیر است: «سفرا، کارداران و وابستگان نظامی کشورهای سوریه، لیبی، یمن دمکراتیک، موریتانی، فلسطین، پاکستان، بنگلادش، ترکیه و اندونزی صبح امروز از محل نگهداری اسرای عراقی در اردوگاه حشمتیة تهران دیدن کردند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی هنگام بازدید نمایندگان کشورهای اسلامی از کمپ‌های مختلف این اردوگاه، اسرا در شعارهایی ضمن ابراز انزجار شدید از رژیم مزدور صدام از مقامات جمهوری اسلامی ایران درخواست می‌کردند تا ترتیب اعزام هرچه زودتر آنها به جبهه‌های جنگ جهت مقابله با مزدوران صدام فراهم شود. سرلشکر ابراهیم یونس سفیر سوریه در تهران در این بازدید طی سخنان کوتاهی خطاب به اسرای عراقی گفت: شما می‌بایستی علیه صهیونیسم اشغال‌گر می‌جنگیدید. لیکن صدام جنایتکار برای تحقق مطامع استعماری امریکا و صهیونیسم از شما علیه جمهوری اسلامی ایران استفاده کرد. وی افزود: آنچه ما امروز در اردوگاه حشمتیه شاهد آن هستیم رفتار اسلامی با شما برادران است، به گونه‌ای که به نظر می‌رسد شما میهمان جمهوری اسلامی ایران هستید. ... به موجب همین گزارش وابسته نظامی سفارت اندونزی که برای اولین بار از این اردوگاه دیدن می‌کرد، در گفت‌وگویی پیرامون این بازدید گفت: از نقطه‌نظر نظامی نگهداری از این تعداد اسیر کار بسیار دشواری است، ولی به نظر می‌رسد که مقامات جمهوری اسلامی ایران از این نظر مشکلی نداشته‌اند. وی افزود، اسرا در وضع کاملاً مناسبی نگهداری می‌شوند. کاردار موریتانی نیز در گفت‌وگویی جداگانه گفت: آنچه مشهود است حکایت از این دارد که اسرا از چگونگی رفتار مقامات جمهوری اسلامی ایران و کلاً از نحوه زندگی‌شان در اردوگاه راضی هستند. بنابه همین گزارش، وابسته نظامی سفارت موریتانی نیز چگونگی مراقبت از اسرای عراقی را خوب توصیف کرد.(34) ضمیمه گزارش 358 دادگاه انقلاب اسلامی ارتش در خصوص اعدام صادق قطب‌زاده اطلاعیه‌ای به این شرح منتشر کرد: «بسمه‌تعالی شعبة اول دادگاه انقلاب ارتش در رابطه با اتهامات آقای صادق قطب‌زاده مبنی‌بر اقدام علیه جمهوری اسلامی ایران تشکیل شد و با بررسی‌های مکرر در جلسات مختلف به شرح آتی اعلام رأی می‌نماید. حدود یک سال و نیم پیش که آقای قطب‌زاده پس از چند روز دستگیری آزاد شد، اخباری مستند و گاه غیرمستند که حکایت از فعالیت‌ ایشان علیه جمهوری اسلامی ایران می‌نمود، به دست می‌رسید. پس از دستگیری اعضای گروهک پارس (پاسدارن رژیم سلطنت)، یکی از کسانی که با این گروه همکاری می‌کرد و در همین رابطه اعدام شد، به نام "عسگر مهاجر"، در بازجوئی‌هائی که در تاریخ 27/3/1360 از وی انجام شد، معلوم گردید که با آقای قطب‌زاده ارتباط داشته و آقای قطب‌زاده مشغول جذب افراد ناراضی مانند او است. پس از دستگیری گروهک سلطنت‌طلب رضازاده یکی از افراد این گروه به نام "سرهنگ صیرفی" که در همین رابطه اعدام شده، در بازجوئی در تاریخ 5/7/1360، ضمن اعترافاتی، از یکی از همکاران قطب‌زاده نقل می‌کند که قطب‌زاده به همراهی تعدادی نظامی می‌خواهند حکومتی تشکیل دهند که او نخست‌وزیر باشد. نقل‌کننده این سخن یکی از محافظین قطب‌زاده بوده که در رژیم سابق 17 سال از شاه مدفون حفاظت نموده و اکنون به جرم همکاری با گروه رضازاده به حبس دائم محکوم شده است. به تدریج با پیگیری‌هائی که انجام می‌شد، فعالیت‌های قطب‌زاده علیه جمهوری اسلامی ایران قطعی‌تر می‌گردید تا اینکه تعدادی از عناصر نظامی و غیرنظامی که قطب‌زاده می‌خواست با آنها همکاری کند (و در این رابطه مبالغ زیادی پول جهت جمع‌آوری افراد و قول همکاری به آنها داده بود)، مسئولین را در جریان فعالیت‌ گسترده وی در رابطه با براندازی جمهوری اسلامی ایران قرار دادند. اطلاعاتی که از این طریق می‌رسید، حاکی بود که جریان آقای قطب‌زاده یک مسئله ساده نیست، زیرا از نظر خارجی به بعضی از رژیم‌های مرتجع منطقه (عربستان و بعضی از کشورهای غربی و در رأس همه آنها امریکا) متصل می‌شود و در داخل به تعدادی روحانی‌نما و در رأس آنها آقای شریعتمداری ربط پیدا می‌کند و روابطی با بعضی از خان‌های ایلات دارد و با بعضی در حال ارتباط است. تا اینجا این جریان اهمیت فوق‌العاده‌ای نداشت، زیرا از مرحلة طرح، فرض و تصمیم کلی تجاوز نمی‌کرد و نیروئی هم که بخواهند با آنها کاری انجام دهند، هر چند بسیار محدود و کوچک، در اختیار آقای قطب‌زاده نبود. (قابل ذکر است که تا اینجا تعدادی از مسئولین جمهوری اسلامی تصمیم داشتند وی را احضار نمایند و با اخذ اطلاعات وی، در رابطه با همکاری داخلی و خارجیش او را از منجلاب نجات دهند) این جریان از آنجا به اهمیت نزدیک می‌شد که مقارن با شروع عملیات گسترده رزمندگان اسلام علیه رژیم صهیونیستی صدام و پاک‌سازی میهن اسلامی آقای قطب‌زاده پیشنهادهای تندی از قبیل ترور شخصیت‌های مسئول از جمله "ترور فرماندة نیروی زمینی" و ترور "اعضای شورای عالی دفاع" را مطرح نمود و از همکاران خود جداً می‌خواست که ترتیبی دهند آنها را ترور کنند. مهم‌تر از همه، طبق نوارهائی که از جلسات آقای قطب‌زاده در دست هست، مقارن با پیروزی‌های غرورآفرین رزمندگان اسلام، نام‌برده پیشنهاد "ترور حضرت امام" را مطرح و روی این مسئله سخت پافشاری می‌نماید و امکاناتی از قبیل منزل و مبلغ 750 هزار تومان پول در این رابطه در اختیار همکاران خود قرار می‌دهد. این جریان با تعدادی از مسئولین مطرح شد و لازم دانستند هرچه زودتر قطب‌زاده دستگیر شود، دستگیری قطب‌زاده بر حسب ظاهر در آن موقع صحیح نبود، چون اگر مدتی تحت مراقبت قرار می‌گرفت، بسیاری از افراد توطئه‌گر نیز شناسائی و همراه با او دستگیر می‌شدند. ولی چون احتمال می‌رفت با طرح ترور حضرت امام مسئله‌ای غیرقابل پیش‌بینی پیش آید، لذا دستگیری وی ضروری می‌نمود. پس از دستگیری، آقای قطب‌زاده کلیه اتهامات را مردود دانستند، ولی پس از اطلاع از اینکه مسئولین کشور در جریان بوده‌اند، به جرم خویش اعتراف نمود، ولی آنچه توجه به آن ضروری است این است که آنچه در پرونده به آن اعتراف نموده، شاید یک‌صدم مطالبی باشد که اطلاعات آن موجود است، ولی طبق همین اعترافات، نام‌برده مرتکب دو جرم گردیده که کیفر هر یک از نظر اسلام اعدام است. 1ـ طراحی توطئه براندازی جمهوری اسلامی ایران و اقدام عملی با تقسیم پول میان افراد جهت پیاده کردن منویات خود و اعزام نماینده برای هماهنگ نمودن کشورهای خارج، مخالف داخل و دریافت کمک‌های اطلاعاتی و مالی. دفاع وی بر اینکه من نمی‌خواستم نظام جمهوری اسلامی را براندازم، بلکه می‌خواستم مسئولین کشور را عوض کنم و دولت را ساقط نمایم و جمهوری اسلامی واقعی را بنا کنم، از نظر دادگاه مسموع نیست زیرا: الف) این بهانه‌ای بیش نیست که ادعا نمودن آن آسان است و هرکس هر روز با این بهانه می‌تواند کودتا کند. ب) با مطالعه دقیق پرونده و در نظر گرفتن شخصیت آقای قطب‌زاده از نظر فسادهای اخلاقی (که به عللی در کیفر خواست مطرح نشد) و مطالبی که در جلسات مختلف مطرح کرده، برای این دادگاه محرز است که هدف وی براندازی نظام جمهوری‌ اسلامی بوده است. پ) از نظر حکم شرعی، کسی که علیه حکومت جمهوری اسلامی قیام مسلحانه کند، محکوم به اعدام است و این عنوان در هر حال با طرح توطئه و اقدام عملی فوق‌الذکر برای آقای قطب‌زاده، صادق است. 2ـ طرح توطئه برای ترور مسئولین رده اول و در رأس همه حضرت امام و اقدام عملی با در اختیار گذاشتن 750 هزار تومان پول، منزل و وعده به اینکه در روز عملیات تعدادی نفرات در این رابطه در اختیار خواهم گذاشت. دفاع وی بر این که من می‌خواستم در جلسات بعد با ترور امام مخالفت کنم، مسموع نیست. زیرا اولاً دلیلی بر اثبات این مدعی ندارد. ثانیاً هرکس می‌داند تا امام در میان امت باشد، هیچ توطئه‌ای به ثمر نمی‌رسد. ثالثاً نوار و اطلاعات موجود نشان می‌دهد که به طور قطع او طرح ترور امام را داشته و در این رابطه وارد اقدام هم شده، ولی با عنایت الهی و در جریان بودن مسئولین کشور، موفق نشده است. با عنایت به مطالب فوق‌الذکر، آقای صادق قطب‌زاده به‌عنوان یاغی و به‌عنوان یکی از مصادیق بسیار روشن مفسد محکوم به اعدام است. رئیس دادگاه انقلاب اسلامی ارتش ـ محمدی ری‌شهری»(35)

ضمیمه گزارش 365 ترور بشیر جُمیَّل رئیس‌جمهور جدید لبنان و رهبر فالانژیست‌ها، بازتاب وسیعی داشت. به‌دنبال این خبر دولت مصر روز چهارشنبه جلسه فوری تشکیل داد تا تأثیر احتمالی این ترور را ارزیابی کند. فرانسوا میتران رئیس‌جمهور سوسیالیست فرانسه، پیام تسلیتی دراین‌باره صادر کرد. کلود شیسون وزیر امور خارجۀ این کشور نیز طی مصاحبه‌ای با رادیوی فرانسه ضمن ابراز تأسف شدید، مرگ جُمیّل را تهدیدی برای ادامه زندگی در لبنان دانست. از سوی دیگر سخن‌گوی واتیکان اظهار داشت، مرگ جُمیّل موجب تأسف عمیق در واتیکان شده است.(36) پاپ ژان پل دوم نیز ترور بشیر جُمیّل سردسته فالانژهای لبنان را محکوم کرد و آن را یک عمل خشونت‌آمیز ناشی از دیوانگی توصیف کرد. واینبرگر وزیر دفاع امریکا هم گفت: انفجاری که موجب هلاک شدن جُمیّل شد، ضربه‌ای بسیار بزرگ بر امیدهای امریکا در خاورمیانه وارد کرد. وی در یک گردهمآیی با دست‌اندرکاران سیاسی و بازرگانی امریکا گفت: به هنگام دریافت خبر مذکور لحظات بدی را سپری کردیم. در این زمینه پارلمان اروپا طی قطعنامه‌ای اعلام کرد: قتل بشیر جُمیّل سردسته فالانژهای لبنان تنها به سود آنهایی است که می‌کوشند از دستیابی به یک حل و فصل مسالمت‌آمیز بین اعراب و اسرائیل جلوگیری کنند. در این قطعنامه آمده است: قتل جُمیّل و سادات رئیس‌جمهور مصر به آنهایی کمک می‌کند که می‌کوشند لبنان را پایگاه استراتژیک، جهت بی‌ثبات کردن خاورمیانه و ضربه زدن به منافع حیاتی غرب تبدیل سازند. در همین حال هنری کیسینجر وزیر خارجۀ سابق امریکا با لحن تردید‌آمیزی اظهار داشت: احتمالاً می‌توان پیشنهاد ریگان را برای صلح خاورمیانه به‌رغم قتل بشیر جُمیّل سردسته فالانژهای لبنان به مورد اجرا درآورد. کیسینجر در یک کنفرانس مطبوعاتی در دانشگاه ترینیتی گفت: مرگ جُمیّل در حادثه انفجار بمب در روز سه‌شنبه می‌تواند باعث کندی مذاکرات شود. کیسینجر گفت: این قتل نشان داد که منطقی بودن و مذاکرات در خاورمیانه دارای حدودی هستند و حوادث غیر مترقبه می‌تواند روی دهد و امکانات کاملاً جدیدی به وجود آورند.(37) روزنامه "معاریو" چاپ تل‌آویو، در سرمقاله خود این حادثه را یک کابوس برای اسرائیل خواند. روزنامه "یدیوت آهارنوت" چاپ اسرائیل نیز نوشت: این قتل ثابت کرد که همچون انور سادات رئیس‌جمهور مصر هیچ رهبر عربی وجود نخواهد داشت که با اسرائیل صلح کند و زنده بماند. آسوشیتدپرس نیز گزارش داد: ترور جُمیّل رئیس‌جمهور لبنان یک شکست و عقب‌نشینی عمده برای طرح‌های امریکا جهت خارج کردن سربازان سوری از لبنان و صلح در این کشور است.(38) رادیو امریکا نیز اعلام کرد: در پی ترور بشیر جُمیّل، امریکا برنامه‌ای برای کمک به امنیت لبنان در دست اجرا دارد. سخن‌گوی وزارت دفاع امریکا هم اعلام کرد: در چند هفته آینده یک گروه از کارشناسان نظامی امریکا به منظور بررسی نیازهای ارتش لبنان به این کشور سفر می‌کنند. در همین حال روزنامه البعث ارگان حزب بعث سوریه نوشت: بشیر جُمیّل به این دلیل ساده اعدام شد که مورد پذیرش مردم لبنان نبود، زیرا خیانت وی برای توده‌های مردم آشکار شده بود. اقدام علیه دفتر فالانژها، بیانگر واکنش توده‌ها به خیانت جُمیّل است. به گزارش خبرگزاری فرانسه این روزنامه در ادامه مقاله خود می‌نویسد: دلیل کشته شدن بشیر جُمیّل بسیار ساده است، مردم لبنان جُمیّل را نمی‌خواستند، زیرا وی کاندیدای تانک‌های اسرائیلی بود و با دشمن صهیونیستی قرارداد بسته بود و در جهت تجزیه لبنان گام برمی‌داشت. خبرگزاری لیبی نیز بشیر جُمیّل را خائن و عامل شماره یک صهیونیست‌ها خواند که زیر تهدید توپ‌ها و جنگنده‌های ارتش اسرائیل به قدرت رسید و توسط "نیروهای چالاک امت عرب" اعدام شد. بنابر گزارش خبرگزاری فرانسه، خبرگزاری لیبی در این تفسیر تأکید کرد: روزهای آینده گواهی خواهند داد تمامی خائنین از قبیل سادات که جرئت برقراری ارتباط بی‌شرمانه با دشمن صهیونیستی و رژیم امپریالیست امریکا را به خود بدهند، سرانجامی مفتضحانه نصیبشان خواهد شد. فلسطینیان مقیم کویت نیز در پی اعلام خبر ترور بشیر جُمیّل با اهتزاز پرچم فلسطین کشته شدن سردسته فالانژها را جشن گرفتند.(39)  

منابع و مآخذ روزشمار 1361/06/24