1366.12.20

روزشمار جنگ سال 1366 1366.12.20
نام‌های دیگر	بیست اسفند
تاریخ شمسی	1366.12.20
تاریخ میلادی	10 مارس 1988
تاریخ قمری	21 رجب 1408

1359.12.20

1360.12.20

1361.12.20

1362.12.20

1363.12.20

1364.12.20

1365.12.20

گزارش - 1

1. امروز پیگیری میزان آمادگی واحدها برای عملیات و رفع مشکلات احتمالی آنها در سطح نیروی زمینی را رحیم صفوی دنبال کرد و محسن رضایی فرمانده سپاه کمافیالسابق و با حالتی نه کاملاً راحت اما با کاهش نگرانی، همچنان پیشرفت جاده را پیگیری کرد. مهدی ورشابی از مسئولین جهاد سازندگی با ابراز رضایت از پیشرفت کار جادهکشی در محور ملخور اعلام کرد که احداث جاده از دیروز تا حالا حدوداً ٤٠٠ متر پیش رفته است و جادهکشی در طرف ایران تمام شده و جاده از قله به پایین و نزدیک دشت رسیده است. روحالامین نیز گزارش داد: اکنون بلدوزر میتواند روی دشت برود. رضایی گفت: شما آمادگی داشته باشید که فردا شب جاده را توی کفی ادامه بدهید و تا جایی که ممکن است و دشمن مانع نشده ادامه دهید تا فاصله بین مرحله اول و دوم عملیات هر چه کمتر شود. همچنین ٢ دستگاه بلدوزر از دشت عبور دهید تا روی شیار وشکناو به بعد کار کنند. شمایلی یکی دیگر از مسئولین جهاد گفت در نظر است در صورت امکان جاده دیگری در محورهای شیار زَلم، ادامه مسیر شیار وشکناو و ادامه هانیقل به طرف شهر خرمال و ادامه هانیقل به طرف خورنوازان برای لشکر٤١ ثارالله احداث شود. موضوع احداث جاده در محور جنوبی عملیات در محدودۀ قرارگاه فتح هم در دستور کار فرماندهان است. در جلسهای با حضور فرماندهان مهندسی سپاه و مسئولین جهاد در قرارگاه فتح، پیشرفت تسطیح و احداث جادهها بررسی شد. براساس تصمیم این افراد، ٤ جهاد لرستان، باختران، آذربایجان و ایلام مأموریت یافتند در ادامۀ اقدامات قبلی در زمینه آمادهسازی جادههای عقبه، جادههای بیزل، چم سراژین، دروله، دگاگا، جادۀ مرزی و جادۀ بالامبو را ترمیم، شنریزی و آمادهسازی نمایند و پس از شروع عملیات نیز این جادهها را نگهداری و در صورت نیاز ترمیم کنند. مهندسی لشکر٨ نجف نیز جادۀ کناره رودخانه لیله را احداث و ترمیم نماید و در حین عملیات نگهداری کند. بازسازی جاده تا اول دشت پشت ارتفاع بالامبو به عهدۀ لشکر١٤ امام حسین واگذار شد. دربارۀ تهیه سطحه برای عبور دادن وسایل مهندسی هم تصمیماتی گرفته شد. احداث یک پل پی.ام.پی نیز به لشکر٤٢ مهندسی قدر سپرده شد. موضوع دیگری که فکر فرمانده سپاه را به خود معطوف کرده تهیه چادر برای استقرار سریع گردانهای لشکرهای ٢٧، ٥٢، ٣٣ و تیپ١٨ الغدیر است که قرار است وارد منطقه عملیاتی شوند. برای این منظور، محسن رضایی، رضا عسکری فرمانده سپاه ناحیه سنندج و علیرضا افشار رئیس ستاد سپاه پاسداران را مسئول پیگیری و تهیه چادر کرد. همچنین مأموریت تخلیه مردم روستای دزلی که مسیر اصلی یگانهای محور شمالی عملیات است به سپاه سنندج سپرده شد. برای مسئله چادر فیروزآبادی معاون جنگ نخستوزیر به افشار گفت: ٦٠٠ دستگاه چادر از هلال احمر شهرستانها تهیه شده که به فرماندار مریوان تحویل خواهد شد. در محور جنوبی عملیات نیز رحیم صفوی پیگیری مأموریت واحدهای پشتیبانی رزم برای آمادگی بیشتر را با جدیت انجام میدهد. مسائل مربوط به مهمات، ادوات (خمپارهانداز و ...) و موشکهای ضد زره پیگیری شد. صفوی همچنین انتقال نیروها و مسائل مربوط به آن را پیگیری کرد. علاوهبراین، صفوی در جلسه با بهداری رزمی غرب کشور، آخرین وضعیت بهداری رزمی را به لحاظ ظرفیت بیمارستان، اورژانس، پزشک، تجهیزات، تیم جراحی و معراج الشهدا و ... بررسی نمود. در نشست صفوی با مسئولین واحد هلیکوپتری کمیته انقلاب اسلامی نیز، از آنان خواسته شد که توان خود را برای تخلیه مجروحین وارد عمل کنند و در این زمینه به ارتش کمک کنند. موضوع بعدی که برای آن نیز جلسه تشکیل شد، مسئله عبور و مهندسی بود. جاده، قایق و پل بیلی مورد تأکید قرار داشت. صفوی کم و کیف پای کار بودن توپخانه را در نشست مسئولین توپخانه سپاه دنبال کرد. در محور سپاه چهارم ٩٦ قبضه توپ کمک مستقیم و غیرمستقیم فعال هستند. صفوی همچنین بر استفاده از ضدآتشبار و استفاده از توپخانه در مراحل بعدی عملیات تأکید کرد و خواست که از دیدبانی نفوذی برای این کار بهره بگیرند. وی سپس مسائل دیگری را هم در راستای آمادگی واحدها پرسوجو و دنبال کرد.

گزارش - 2

2. در آستانه شروع عملیات منطقه حلبچه و سد دربندیخان، سازمان رزم قرارگاهها و تعداد گردانهای یگانها به شرح ذیل تعیین شدهاند. در این عملیات فرماندهی قرارگاه مرکزی را محسن رضایی فرمانده سپاه با کمک غلامعلی رشید به عهده دارد. قرارگاههای تابعۀ قرارگاه مرکزی نیز عبارتند از: ١- قرارگاه قدس به فرماندهی محمدعلی (عزیز) جعفری ٢- قرارگاه فتح با فرماندهی احمد کاظمی و حضور و نظارت فرماندهی نیروی زمینی علی شمخانی، ٣- قرارگاه کاظمین (ثامنالائمه) با فرماندهی حمزه حمیدینیا و نظارت مستمر و فرماندهی عالی رحیم صفوی. یگانهای تحت امر قرارگاه قدس و تعداد گردان هر یک از آنها چنین است: نام یگان نام فرمانده استعداد گردان لشکر٧ ولیعصر مهدی کیانی ٦ گردان لشکر٣٣ المهدی جعفر اسدی ٦ گردان لشکر٢٥ کربلا مرتضی قربانی ١٠ گردان لشکر١٩ فجر محمدنبی رودکی ٦ گردان لشکر١٧ علیبنابیطالب غلامرضا جعفری ٦ گردان لشکر٤١ ثارالله قاسم سلیمانی ٧ گردان تیپ٣٩ بیتالمقدس حاج عابد ٤ گردان

یگانهای تحت امر قرارگاه فتح و تعداد گردانهای هر یک از آنها عبارتند از: نام یگان نام فرمانده استعداد گردان تیپ٨٢ صاحبالامر عبدالله عراقی ٣ گردان لشکر٨ نجف احمد کاظمی ٥ گردان لشکر١٤ امام حسین علی زاهدی ٥ گردان تیپ٩١ بقیهالله علی اسحاقی ٣ گردان تیپ٤٤ قمربنیهاشم علی صبوری ٣ گردان لشکر١١ امیرالمومنین محمد کرمی ٤ گردان تیپ انصارالرسول عظیمی ٣ گردان لشکر٥٧ ابوالفضل روحالله نوری ٣ گردان

و یگانهای تحت امر قرارگاه کاظمین (ثامنالائمه) و تعداد گردانهای آنها نیز به این شرح است: نام یگان نام فرمانده استعداد گردان لشکر٩ بدر محمدرضا نقدی (شمس) ٨ گردان تیپ٣٦ انصارالمهدی عباسی ٤ گردان تیپ٧٥ ظفر محمد مقدم ٢ گردان سپاه چهارم بعثت محمد شعبانی ٦ گردان تیپ٢٩ نبیاکرم اسدالله ناصح ٦ گردان لشکر٥٥ ویژه شهدا محمد منصوری ٦ گردان تیپ٧٧ نبوت اکبر حاجبابایی ٣ گردان

علاوهبراین، قرارگاه رمضان نیز از داخل خاک عراق با یگانهای خود وارد عمل میشود. براساس دستور عملیاتی شماره ١ قرارگاه رمضان توپخانه این قرارگاه با اعزام تیمهای دیدبانی در عمق عقبههای دشمن نسبت به اجرایِ آتش دیدبانی اقدام کند و با استفاده از تطبیق محور دزلی با اجرای آتش دیدبانی شده و پرحجم کلیه عقبههای دشمن از اربت تا حلبچه را زیر آتش گرفته و تردد و نقل و انتقالات دشمن را مختل نماید. در مجموع توان نظامی جبهه خودی برای این عملیات به لحاظ نیروی انسانی ١٢ لشکر و ١٣ تیپ برآورد شده و آماده عملیات میباشد. جمعگردانهای موجود برای عملیات ١٠٩ گردان میباشد.

گزارش - 3

3. در آستانه عملیات در حلبچه، آخرین وضعیت دشمن و میزان آمادگیاش در این منطقه از موضوعات مهم و مورد توجه فرماندهان سپاه پاسداران است. از جمله غلامعلی رشید که به طور مستمر ذهنش درگیر علت حضور نیافتن جدی دشمن در منطقه عملیاتی است خطاب به رضایی به این مطلب اشاره میکند که وحیدی میگوید: دشمن یک نیرویی که احتمال دارد از گارد جمهوری باشد آورده آنطرف سرپل در کمر دریاچه دربندیخان. رضایی این اقدام احتمالی را خطرناک تلقی کرد. ازسوی دیگر آخرین اخبار از وضعیت دشمن کماکان از حساسیت دشمن در منطقه حکایت دارد. شایع شدن حمله ایران در عقبه های خودی از جمله در شهرهای پاوه و باینگان در چند روز گذشته، اعلام خبر احضار کلیه فرماندهان جاشهای* منطقه دشت حلبچه و گردانهای خفیفه در شهر کرکوک و هشدار و اخطار به آنها دربارۀ حملۀ قریبالوقوع ایران و اِعمال برخی اقدامات تأمینی و احتیاطی در شهر حلبچه نیز از افزایش حساسیت ارتش عراق به عملیات سپاه پاسداران حکایت میکند. همچنین قرارگاه رمضان اعلام کرد که به دستور سرفرماندهی کل ارتش عراق قرار شده از هر لشکر یک تیپ برای تقویت منطقه سپاه یکم شامل حلبچه، کاریزه، سورداش و دوکان به قلعهدیزه اعزام شوند که به منزله تقویت منطقه عملیاتی حلبچه و بیتالمقدس٢ است. معاونت اطلاعات قرارگاه قدس هم در یک گزارش تفصیلی آخرین وضعیت ارتش عراق را در جبهه شمال، به طور نسبتاً مبسوط به فرماندهی خود منعکس کرده است. این قرارگاه در جمعبندی آورده است که به طور کلی دشمن بعثی در منطقه عمومی حلبچه از کنترل و تسلط خوبی برخوردار نبوده و با وجود نیروهای مخالف در این منطقه و تمرکز احزاب و مخالفین، بیشتر ترددهای دشمن در روز صورت میگیرد و عمق دشمن نیز از تأمین چندانی برخوردار نیست، لذا دشمن بعثی حضور و استقرار چندان قوی در منطقه نمیتواند داشته باشد. درباره وضعیت دشمن، معاونت اطلاعات قرارگاه رمضان نیز به یک نکته مهم اشاره کرده و آورده است: «برابر خبر واصله از یک افسر که در منطقه سورداش به اسارت پیشمرگان اتحادیه میهنی کردستان عراق درآمده و توسط معاونت اطلاعات قرارگاه تخلیه شده، اسیر مذکور اعلام داشته کلیه سران ارتش و مخصوصاً شخص صدام اعلام نموده که امسال جمهوری اسلامی در منطقه جنوب حمله ندارد.» طبق این گزارش یگانهای ارتش عراق در محدودۀ منطقۀ عملیاتی دشت زور (حلبچه) از شمال به جنوب به ترتیب زیر است: o تیپ٤٢٩ پیاده: از چناره تا تپه شرام (سمت راست ارتفاع شنام). این تیپ علاوه بر گردان کماندویی لشکر٢٧، یک گروهان کماندویی در احتیاط نزدیک دارد. o روی ارتفاعات شنام و بالامبو و دیگر ارتفاعات حد فاصل شنام و بالامبو گردانهای دفاع الوطنی استقرار دارند (اکثر این گردانها زیباری و گلی هستند). o گردانهایی که قبلاً در این مناطق استقرار داشتند از قبائل دیگری بودند که رژیم بعثی عراق با تحولات جدید منطقه، آنها را به مناطق دیگر انتقال داده و گردانهای زیباری و گلی را که وابستگی بیشتری به رژیم دارند جایگزین آنها نموده است. فعالیتهای اخیر و کنونی دشمن: ١. وارد نمودن نیرو به استعداد دو لشکر به عنوان احتیاط عمده در عمق منطقه. ٢. تعویض نیروهای جاش در منطقه عمومی خرمال، بالامبو و حلبچه با نیروهای زیباری و گلی و استقرار آنها. ٣. وارد نمودن چهار تیپ پیاده و پیاده مکانیزه و کماندویی در منطقه سیدصادق، حلبچه و خرمال. ٤. وارد نمودن پنج گردان جاش، زیباری و گلی در منطقه دوجلیه و حلبچه و بالامبو و استقرار آنها. ٥. استقرار سه گردان نظامی در نزدیکی خطوط پدافندی. ٦. جمعآوری کلیه نیروهای جاش منطقه حلبچه و انتقال آنها به خارج از منطقه عملیات و ممنوع ساختن تردد آنها در منطقه حلبچه. ٧. احتمال سپردن امنیت جادۀ حلبچه - سیدصادق به نیروهای گارد جمهوری.** ٨. افزایش و تقویت پایگاههای منطقه خرمال. ٩. استقرار بیش از یک گردان تانک در منطقه سیدصادق، حلبچه و خرمال. ١٠. استقرار توپخانه در مناطق کانی اسپیکه، سراو سلیمان آقا، حلبچه، دره گلان. ١١. تقویت یگانهای در خط توسط سلاحهای سبک و نیمهسنگین.

گزارش - 4

4. امروز عراق از اوایل صبح تا نزدیک نیمهشب سه موشک به تهران و یک موشک نیز به قم شلیک کرد. در تهران اولین موشک در هوا منفجر شد و قطعات آن در انتهای فرودگاه مهرآباد، خیابان شمشیری و خیابان آیتالله سعیدی افتاد و تعدادی از شیشههای منازل را شکست. اما موشکهای دوم و سوم در خیابان پیروزی و خیابان غیاثی واقع در شرق میدان خراسان فرود آمد. بنا به این گزارش: حمله موشکی ساعت ١٣:٠٦ به محوطه چمن ضلع شمالغربی صنایع جنگافزارسازی صنایع دفاع میباشد که در نتیجه به تأسیسات آن خسارات چندانی وارد نکرده و تنها موجب شکسته شدن شیشهها گردیده است. در این حمله ٦٥ تن مجروح گردیدهاند. همچنین شیشه های خانه های اطراف محل اصابت موشک تا شعاع ٢٠٠ متر شکسته شده است. اما حمله موشکی ساعت ٢٢:٢٧ در منطقه خیابان غیاثی و محدودۀ خیابان خلیلی نبش کوچه شهید محمدرضا رضاعلی که در امتداد شرق به غرب خیابانهای خلیلی و شاهین را به یکدیگر متصل میکند صورت گرفت که طی آن ده منزل مسکونی بین ٨٠ تا ١٠٠ درصد تخریب شد. همین گزارش حاکیست: شعاع انفجار از شمال تا اواسط خیابان قوامی، از جنوب تا خیابان سعیدی (غیاثی) از شرق تا فدائیان اسلام و از غرب تا خیابان عارف میباشد. در این محدوده شیشههای بیشتر ساختمانها خرد شده است. درحالیکه مأموران امدادرسانی به آسیبدیدگان به علت تنگی معابر قادر نبودند دستگاههای خاکبرداری (لودر و بلدوزر) را به محل اصابت موشک برسانند، یکی از ساکنین محل برای سرعت بخشیدن و سهولت در کار امدادگران، حاضر شد خانه مسکونیاش را علیرغم باران شدید تخریب نمایند تا بولدوزر، لودر و سایر وسایل مورد استفاده نیروهای امداد بتوانند زودتر در محل مورد اصابت موشک حاضر شوند.*** در قم نیز موشک شلیک شدۀ عراقی در ساعت ١٨:٢٦ به شمالشرقی شهر در حوالی امامزاده سیدعلی اصابت کرد و به چند کورۀ آجرپزی خساراتی وارد آورد. در این حادثه ٤ تن مجروح شدند.

گزارش - 5

5. در ادامۀ حملات هوایی ارتش عراق به مناطق مسکونی ایران، امروز ١١ شهر از ٥ استان کشور در ابعاد بسیار وسیعی بمباران شد و در نتیجه حداقل ٩٩ تن شهید و ٥٧٨ نفر مجروح شدند و خسارات زیادی به بار آمد. در آسمان چند شهر نیز دیوار صوتی شکسته شد. در حمله به شهرکرد، مرکز استان چهارمحالوبختیاری در ساعت ١١:٠٣ صبح، ٧ بمب رها شد که براثر انفجار ٣٠ نفر شهید و حدود ١١٠ نفر مجروح شدند. تعداد ٣٠ نفر از مجروحان به اصفهان اعزام شدند. در میان شهدا ٢ معلم و چند دانشآموز دیده میشوند. حدود ١٥ دقیقه بعد هواپیماهای عراقی به شهر داران در استان اصفهان حمله کردند. در حمله به این شهر ٢ فروند هواپیمای جنگی ساعت ١١:٢٠، ٥ بمب روی شهر رها کردند که تنها ٢ بمب عمل کرد و خیابان اصلی شهر را به رگبار بستند و در نتیجه ١٥ نفر شهید و حدود ٥٠ نفر مجروح شدند. در این حادثه یک مدرسه و یک مسجد و حدود ٣٠ واحد مسکونی ویران شد و به تعداد زیادی واحد مسکونی و تجاری خسارت قابل توجهی وارد آمد.**** در جریان حمله هوایی دشمن به شهرکرد ٨ بمب و راکت به سمت یک واحد بهداشتی درمانی، یک باب مدرسه ابتدایی، یک باب دبیرستان دخترانه، حدود ٢٥ واحد مسکونی و اداره کل مخابرات استان چهارمحالوبختیاری پرتاب شده است. در این حمله هوایی ٢ فروند هواپیمای جنگنده دشمن شرکت داشتند. این حمله، اولین حمله هوایی دشمن در طول جنگ تحمیلی به مناطق مسکونی این شهر است. ازسوی دیگر این حمله بدون هیچگونه مانعی برای دشمن انجام گرفت و هنگام حمله، پدافند هوایی هیچ عکسالعملی از خود نشان نداد و هواپیماهای دشمن بدون هیچ مانعی از ارتفاع بسیار پایین بمبها و راکتهای خود را روی مردم فرو ریختند. در اثر این حمله شیشههای تنها بیمارستان شهرکرد و اورژانس آن شکسته شد و چند تن از کارکنان و بیماران را مجروح کرد. علاوهبر اینها هواپیماهای عراقی ساعت ١١:٠٧ به شهر فریدن نیز حمله کردند که بمبهای رها شده به خانههای سازمانی روبهروی فرمانداری اصابت کرد. در گزارشهای خبری درباره خسارات و تلفات این حادثه اشارهای نشده است. در آسمان محدودۀ غرب شهر کاشان نیز شیئی نورانی مشاهده شد و در کویر این منطقه انفجاری رخ داد و گودالی در ابعاد حدود ٢ در ٥ متر ایجاد کرد و دارای ترکش بود. هواپیماهای عراقی در اقدامی دیگر چند شهر استان لرستان را نیز بمباران کردند. از جمله ساعت ١٤:٥٥ هواپیماهای عراقی حومۀ خرمآباد را بمباران کردند که ٢ نفر مجروح شدند. امروز عصر نیز جنگندههای دشمن با تجاوز به حریم هوایی خرمآباد دیوار صوتی را برفراز این شهر شکستند. همچنین ٣ فروند هواپیماهای مهاجم حدود ساعت ١٥ به درود حمله کردند و ٦ موشک هوا به زمین به طرف شهر شلیک کردند که در نتیجه ٦٧ نفر مجروح شدند. از مجروحین ٥ نفر بستری و سایرین به صورت سرپایی مداوا و مرخص شدند و به ٩٥ واحد مسکونی هم خساراتی وارد گردید. امروز منطقه بروجرد نیز ٢ بار مورد حمله هوایی واقع شد. اولین بار ساعت ١١:١٠ صبح پس از آنکه وضعیت قرمز اعلام شد، روستای گاممیان از توابع شهر بروجرد بمباران گردید که در نتیجه آن ٢ نفر شهید و ١٠ نفر مجروح شدند. ساعت ٢٢:٤٥ نیز ٣ نقطه مسکونی شهر درود بمباران شد که علاوهبر خسارات مالی زیاد، ١٢ نفر شهید و حدود ٤٠ نفر مجروح شدند. در خوزستان به شهر دزفول هم حمله هوایی شد و راکتهای هواپیماهای دشمن به خارج از شهر و زمینهای کشاورزی اصابت کرد، لذا تلفات جانی در بر نداشت، اما در حمله بعدازظهر به شهر دزفول در ساعت ١٧:٥٠ در همان ابتدا ٣ تن شهید و ٣٠ تن مجروح شدند. هواپیماهای عراق در ساعت ١٩:١٣ نیز این شهر را برای سومینبار بمباران کردند؛ اما این بار نیز بمبهای هواپیماهای دشمن در خارج از شهر اصابت کرده و تلفاتی در بر نداشته است. شوشتر نیز که شهر همجوار دزفول است در ١١:٣٥ بمباران شد. در جریان حمله هواپیماهای عراق به شوشتر یک بیمارستان و یک مهدکودک منهدم شد. در جریان این حمله، ١٠ تن از بیماران و کودکان خردسال شهید و ٤٠ تن دیگر مجروح شدهاند. هواپیماهای مهاجم عراق در ساعت ١٦:١٠ شهر شوشتر را برای بار دوم هدف قرار دادند. در جریان حمله مجدد به شوشتر، دو نقطه مسکونی مورد اصابت بمبهای دشمن قرار گرفت و ١٤ تن مجروح شدند که ٢ تن از فرزندان فرماندار و ٢ تن از فرزندان شهردار شوشتر از جمله آنها بودند. شهر مسجد سلیمان نیز در ساعت ١٦:٢٠ توسط هواپیماهای دشمن بمباران شد. علاوه بر این شهرهای استان خوزستان، هواپیماهای عراقی ساعت ١٨:٣٠ پادگان آموزشی شهید محلاتی شهر مسجد سلیمان را بمباران کردند که در نتیجه ٢٧ نفر شهید و ١٦٩ نفر مجروح شدند. یک منطقه صنعتی در شهرستان اراک نیز بهوسیله پنج فروند هواپیماهای عراقی ساعت ١١ صبح مورد حمله قرار گرفت. در این حمله هوایی یک سالن از کارخانه آذرآب و یک سالن از کارخانه ماشینسازی مورد اصابت قرار گرفته است. از ٢٠ مجروح منتقل شده به بیمارستان ولیعصر اراک چهار تن بستری و بقیه نیز به طور سرپایی مداوا شدند. گزارش دیگر خبرگزاری جمهوری اسلامی از اراک حاکیست حریم هوایی چند شهر استان مرکزی نیز در ساعت ١٧:١٠ مورد تجاوز هواپیماهای عراقی قرار گرفت. شهرهای استان همدان نیز از حملات دشمن مصون نماندند. براثر بمباران مناطق مسکونی همدان که ساعت ١١:٣٣ صورت گرفت، ٢٦ تن از افراد غیرنظامی و بیدفاع ازجمله ٥ زن مجروح شدند. در این حمله دو بمب به پیادهرو مقابل میدان بار آزادی و دو بمب دیگر در یک کارخانه یخسازی و اطراف آن واقع در ابتدای بلوار همدان - باختران اصابت کرد. باختران نیز دو بار مورد حمله هواپیماهای دشمن قرار گرفت اما قبل از انجام هرگونه عملیاتی ناچار به ترک آسمان شدند. شهر ایلام نیز در ساعت ١٦:٢٠ هدف قرار گرفت. چند فروند هواپیمای عراقی در ساعت ١٦:٢٥ پنج نقطه شهر ایلام را بمباران کردند که ١٠ واحد مسکونی به کلی ویران شد. بهدلیل تخلیه شهر ایلام این حمله تلفات جانی دربرنداشته است. آسمان شهر سنندج نیز در دو نوبت مورد تجاوز قرار گرفت که هواپیماها پس از شکستن دیوار صوتی، آسمان این منطقه را ترک کردند. شهر مریوان بهدلیل نزدیکی به مرز با توپخانه هدف قرار گرفت. این حملات که پس از یک توقف ٢٤ ساعته از ساعت ٢٢:٢٠ از سر گرفته شد هیچگونه تلفات جانی دربرنداشته است.

گزارش - 6

6. خبرگزاری جمهوری اسلامی آمار شهدا و مجروحین حملات موشکی و هوایی به تهران و شهرستانها را تا پایان دهمین روز حملات، گزارش کرده و نوشته است: آمار شهدا و مجروحین حملات موشکی و هوایی دشمن به شهرها و روستاهای میهن اسلامی ایران در پایان دهمین روز خود به ٣٧٧ شهید و ٢١٧٨ مجروح رسید. شهر تهران با ٢٢٠ شهید و ١٠٩٢ مجروح در مقایسه با کلیه شهرهای کشور که ١٥٧ شهید و ١٠٨٦ مجروح داشتهاند، بیشترین شهید و مجروح را به خود اختصاص داده است. این گزارش افزوده است: تخلیه قسمتی یا تمامی سکنه برخی از شهرها از حمله ایلام، نهاوند، خرمآباد و قروه از سویی و استفاده از پناهگاهها در زمان حملات هوایی و اقدامات پیشگیرانه ازسوی دیگر، آمار تلفات جانی شهرستانها را به حداقل خود در ٤ روز اول جنگ شهرها رسانده است. بهطوریکه در بمباران روز گذشته شهرستان ایلام تنها یک نفر دچار موجگرفتگی شد. طی روز اخیر (چهارشنبه) ٥٣ مورد حمله علیه ٣٢ شهر و روستای کشورمان صورت گرفته است. حملات توپخانه دوربرد دشمن علیه مریوان که از سهشنبه شب گذشته قطع شده بود نیز از ساعت ٢٢ شب گذشته (چهارشنبه) آغاز شده است. علاوهبر آن شهرهای قم و اصفهان نیز مورد اصابت ٦ فروند موشک زمین به زمین قرار گرفته است. آمار ارائه شده درمورد شهدا و مجروحین حداقل آمار موجود است و آمار بمبارانهای امروز شهرهای همدان، داران، شهرکرد، اراک در آن محاسبه نشده است. اسامی شهرهایی که تاکنون هدف بمباران موشک و یا حملات توپخانه دشمن قرار گرفتهاند بدین شرح است: سقز ٢ بار، دزفول ٤ بار، همدان و مناطق اطراف آن ٥ بار، قم ٤ موشک، قزوین و شیراز و کرج ٢ بار، ایلام ٣ بار، سنندج و میاندوآب و مریوان و خرمآباد ٢ بار، درود و اراک ٢ بار، بروجرد و فریمان ٣ بار، اسلامآباد غرب، اندیمشک، پل دختر، داران، کوهدشت، شهرکرد و روستاهای اطراف رشت ٢ بار. در این مدت جمعاً ٥٣ موشک به سوی تهران، اصفهان و قم شلیک شده است که ٤٦ فروند آن به تهران، ٤ فروند به قم، ٢ فروند در اصفهان فرود آمده است. همچنین یک فروند موشک عراقی در فاصله ٧ کیلومتری شرق کاشان به بیابان اصابت کرده است که خسارات و تلفات در بر نداشته است.

گزارش - 7

7. درپی موافقت امام خمینی درباره اجازه دادن به شورای عالی پشتیبانی جنگ در به کارگیری امکانات کشور در جنگ،***** امروز سپاه پاسداران در ابلاغیهای به مناطق و نواحی تحت امر با ارسال تصویر پیشنهاد رئیسجمهور و موافقت امام خمینی، مسئولین ردههای مختلف و ستادهای پشتیبانی جنگ استانها و شهرستانها را به رعایت مفاد آن به عنوان وظیفه شرعی و قانونی مکلف کرد. در قسمتی از این ابلاغیه آمده است: «به پیوست نامه ریاست محترم شورایعالی پشتیبانی جنگ و مرقومه شریف و مبارک حضرت امام امت در پاسخ به نامه ایشان جهت اطلاع و ابلاغ به کلیه ردهها باتوجهبه موارد ذیل ارسال میگردد. ١. اطاعت از فرمان فرماندهی کل قوا حضرت امام خمینی (مدظله العالی) برحسب وظیفه شرعی و قانونی جهت اجرای مصوبات شورایعالی پشتیبانی جنگ و لازمالاجرا بودن آن به همه ردههای تحت امر تأکید و توجیه لازم صورت پذیرد. ٢. مجدداً باتوجهبه اختیارات شورایعالی پشتیبانی جنگ که در متن نامه ریاست محترم شورایعالی جنگ قید گردیده طرحها، پیشنهادات و نظرات ردههای تحت امر را جمعآوری و به دفتر پیگیری و هماهنگی ستادهای پشتیبانی جنگ در سپاه کشوری ارسال نمایند. ٣. حضور فعال مسئولین سپاه در کلیه ردهها در ستادهای پشتیبانی جنگ استانها در شهرستانها ضروری بوده و اقدامات لازم در این زمینه انجام پذیرد.»

گزارش - 8

8. پس از گذشت ١١ روز از آغاز جنگ شهرها که طبق بیانیههای رژیم عراق با هدف قبولاندن صلح به ایران شروع شد، امروز عراق در نامهای به سازمان ملل متحد اعلام کرد که با تحقق شروطی از جمله اینکه آخرین حملات از سوی این کشور انجام شود، حمله به شهرها را از ساعت ١٦ فردا (٢١/١٢/١٣٦٦) متوقف خواهد کرد. در قسمتی از بیانیۀ سخنگوی رسمی شورای فرماندهی عراق که نمایندۀ دائمی این رژیم به دبیرکل تسلیم کرد،****** به استناد اظهارات صدام حسین در اجلاس شورای فرماندهی حزب بعث با طرح ادعاهایی درباره آغاز جنگ شهرها ازسوی ایران و همچنین تأیید حمله موشکی به تهران، قم و اصفهان، ٥ شرط رژیم برای توقف جنگ شهرها اعلام شده است. در این بیانیه رژیم عراق با تعیین شرایطی نظامی و تبلیغاتی منطق خود را ازجمله اینکه آخرین حملات باید توسط عراق انجام شود،******* ایران حمله زمینی به ارتش عراق و همچنین علیه هیچ شهر عربی!! انجام ندهد، بیان کرد. قسمتی از این بیانیه که در آن شروط عراق بیان شده به شرح زیر است: «در جلسه امروز تصمیم گرفته شد تا بمباران شهرهای ایران با استفاده از موشک، هواپیما و سایر سلاحها ٢٤ ساعت پس از تاریخ تضمین این بیانیه یعنی از ٤ بعدازظهر (به وقت بغداد) فردا جمعه ١١ مارس ١٩٨٨ [٢١/١٢/١٣٦٦] به شرح بندهای زیر متوقف شود: ١. از آنجایی که این ایران بود که جنگ شهرها را با هدف قرار دادن پایتخت ما بغداد در سال ١٩٨٥ (١٣٦٤) شروع کرد و تا این زمان که دو موشک به بغداد پرتاب کرد، آخرین عملیات بمباران قبل از برقراری آتشبس متعلق به عراق است. در صورتی که رژیم ایران به بمباران هر یک از شهرهای ما با موشک و یا توپخانه و یا هوایی اقدام نماید، ما به این رویه بمباران ادامه خواهیم داد تا به حکام تهران درس مناسبی داده شود و وادار گردد به صلح همه جانبه روی آورد. ٢. در صورتی که رژیم ایران بمباران علیه شهرها و روستاهای عراق را با استفاده از توپخانه، موشک و یا هوایی و یا دیگر سلاحها علیه مراکز غیرنظامی و صرفاً مسکونی از سر گیرد، عراق بمباران شهرهای ایران را از سر خواهد گرفت. ٣. در صورتی که رژیم ایران به هر شهر عربی حمله کند همانطور که در گذشته عمل کرده است، عراق بمباران شهرهای ایران را از سر خواهد گرفت. ٤. در صورتی که رژیم ایران تجاوز جدیدی را در مرزهای بینالملل ما مرتکب شود و تلاش نماید به خاک ما در هر نقطه مهم منتهی به شهرهای عراق تجاوز نماید، عراق با کلیه سلاحها بمباران شهرهای ایران را از سر خواهد گرفت. ٥. ضرورت دارد تأکید گردد که میان بمباران اهداف اقتصادی که در خدمت ماشین جنگ متجاوز است و بمباران مراکز صرفاً مسکونی، هیچ تفاوتی وجود ندارد. رژیم ایران همواره تجاوزات جنگی خود علیه عراق را دنبال کرد، بنابراین طبق مقررات حقوق بینالمللی، عراق اهدافی را مورد حمله قرار داده که در خدمت ماشین تجاوز و جنگ و تدارکات آن میباشد. این موارد مهمی است که مطرح کردیم و روشن و عادلانه است. ما متعهد میشویم که بمباران شهرهای ایران را از ساعت ٤ بعدازظهر [٢١ اسفند] جمعه متوقف سازیم، اما اگر رژیم ایران این بندها را نقض کند، ما مجبور خواهیم بود تا اقدامات تلافیجویانه قاطع و همهجانبه انجام دهیم.»

گزارش - 9

9. درپی اعلام رژیم بعث عراق مبنی بر تعیین شروطی برای متوقف کردن جنگ شهرها، این خبر بلافاصله در سطح محافل و رسانهها انعکاس یافت. رادیو بغداد در ساعت ١٨:٣٠ تصمیم دولت عراق را که سخنگوی رسمی رژیم اعلام نمود، پخش کرد. سفیر رژیم عراق در لندن نیز در گفتوگو با رادیو بیبیسی با مشروط دانستن پیشنهاد بغداد برای متوقف کردن جنگ شهرها، بر ادامۀ بمباران هدفهای اقتصادی ایران تأکید کرد. محمد المشاط گفت: تا زمانی که ایرانیها جنگ را ادامه دهند، این حق ماست که به هدفهای نظامی و اقتصادی حمله کنیم و ما این کار را ادامه خواهیم داد. همچنین عصمت کتانی، نماینده دائمی عراق در سازمان ملل، امشب در نیویورک با دبیرکل این سازمان ملاقات و گفتوگو کرد. همچنین به گزارش آسوشیتدپرس سخنگوی دبیرکل گفت: نماینده دائمی عراق در سازمان ملل تصمیم عراق در خصوص متوقف کردن حملات موشکی عراق به شهرهای ایران از بعدازظهر (جمعه ٢١/١٢/١٣٦٦) را مشروط بر اینکه ایران نیز تصمیم مشابهی اتخاذ کند و به گلولهباران شهرهای عراق پایان بخشد به اطلاع دبیرکل سازمان ملل متحد رسانده است. در این میان کویتیها موضع تندی اتخاذ کردند و حتی جلوتر از عراقیها، پایان جنگ شهرها را در گرو پایان جنگ دانستند. وزیر خارجه کویت که درباره پیشنهاد جدید شوروی درمورد توقف جنگ شهرها میان ایران و عراق اظهار نظر میکرد گفت: جنگ ایران و عراق باید در تمام صحنه ها متوقف شود و تنها در جهت خاتمه بخشیدن به جنگ شهرها اقدام نشود. رادیو امریکا درباره تصمیم دولت عراق مبنی بر توقف جنگ شهرها که خود شروع کننده آن بود گفت: حمله هوایی روز ٢٧ فوریه (٨ اسفند) عراق به پالایشگاه تهران بود که تازهترین دور جنگ شهرها را میان دو کشور آغاز کرد. عراق پیش از صدور بیانیه امروز قول داده بود که آنقدر به حملات خود به شهرهای ایران ادامه دهد تا ایران قطعنامه٥٩٨ شورای امنیت سازمان ملل متحد را بپذیرد، اما ایران میگوید باید نخست عراق به عنوان کشور متجاوز و آغاز کنندۀ جنگ شناسایی و محکوم شود. تورگوت اوزال نخست وزیر ترکیه هم در یک گفتوگوی مطبوعاتی با خبرنگاران در آنکارا اعلام کرد: رژیم عراق از ساعت ١٥ فردا (جمعه) به وقت ترکیه حملات خود علیه مناطق شهری ایران را متوقف خواهد کرد. اوزال در این گفتوگو با اشاره به درخواست قبلی ترکیه از جمهوری اسلامی ایران و رژیم عراق برای پایان دادن به جنگ شهرها گفت: این درخواست ترکیه ازسوی مقامات عالیرتبه جمهوری اسلامی ایران و شورای فرماندهی عراق که ریاست آن را صدام حسین بر عهده دارد، پذیرفته شده به طوری که طرفین اعلام کردهاند ایران از ساعت ١٧ امروز (پنجشنبه) و عراق از ساعت ١٥ فردا (جمعه) به وقت ترکیه حملات خود علیه شهرهای یکدیگر را متوقف خواهند کرد. کمیته بینالمللی صلیب سرخ هم امروز بار دیگر از ایران و عراق خواسته است که متقابلاً بمباران کورکورانه سکنه غیرنظامی را متوقف نمایند. یونایتدپرس با اعلام این خبر میافزاید: کمیته مزبور مجری کنوانسیونهای جنگی ١٩٤٩ ژنو است که هر دو کشور ایران و عراق امضا کننده آنند و در آن حفاظت غیرنظامیها و اسیران جنگی در زمان جنگ پیشبینی شده است. در این بیانیه اعلام شده است هر دو کشور مستقیماً در مصائب روزافزونی که با نقض ابتداییترین اصول حقوق بشر بر سکنه غیرنظامی وارد میشود مسئولیت دارند. به هر دو کشور گفته شده است برای اینکه سکنه غیرنظامی بیش از این در معرض این بمبارانهای کورکورانه نباشند تمام تدابیر ضروری را اتخاذ نمایند.

گزارش - 10

10. در قبال اعلام توقف جنگ شهرها از طرف رژیم عراق، جمهوری اسلامی ایران پذیرش بدون قید و شرط توقف حمله به مناطق مسکونی را پذیرفت. میرحسین موسوی نخستوزیر ایران، در جلسه شورای سیاسی دولت در پاسخ به درخواست تورگوت اوزال نخستوزیر ترکیه، مبنیبر قطع جنگ شهرها گفت: «تورگوت اوزال نخستوزیر ترکیه روز گذشته با ارسال پیامی برای ما و رژیم عراق درخواست کرده بود که جنگ شهرها در ساعت ٥ بعدازظهر امروز پنجشنبه متوقف شود.» وی گفت: «ما پیش از این، موضع خود را در این زمینه به روشنی اعلام کردهایم و معتقدیم که جنگ باید جوانمردانه در جبهههای نبرد صورت گیرد و کشاندن دامنه درگیری به مناطق مسکونی و قربانی گرفتن از میان زنان و کودکان، تنها عجز طرفی را نشان میدهد که چنین جنایتی را شروع کرده است.»

گزارش - 11

11. آیتالله خامنه ای رئیس جمهور، با ارسال پیامی به رئیس جنبش عدم تعهد خواستار دخالت این جنبش در جلوگیری از حمله رژیم بعث به مناطق مسکونی شد. آیتالله خامنه ای درمورد مسئله جنگ شهرها در پیامی به رابرت موگابه رئیس جمهوری زیمبابوه و رئیس جنبش عدمتعهد تأکید کرد: «جمهوری اسلامی ایران برپایه سیاستهای انقلابی و آزادیخواهانه خود مصمم است مواضع به حق خود را در عرصه درگیری با استکبار و دفاع از انقلاب بزرگ خود در برابر تجاوز نظامی رژیم عراق حفظ کرده و از حق مسلم خود، مقابله به مثل، استفاده کند تا رژیم متجاوز عراق را مجبور به پذیرش حقوق انسانها و احترام به تعهدات بینالمللی نماید، از این رو جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از اعضای سرشناس جنبش عدم تعهد انتظار دارد جنبش غیرمتعهدها مسئولیت خود را در قبال چنین تجاوزاتی به نحو شایسته به انجام رساند و با اعمال فشار بر رژیم متجاوز و نژادگرای عراق و اتخاذ مواضع، شروع کننده چنین تجاوزات غیرانسانی را وادار به قطع ادامه چنین شرارتهایی نماید.» علاوهبراین، سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در جده با شریفالدین پیرزاده دبیرکل پاکستانی سازمان کنفرانس اسلامی ملاقات کرد و از وی خواست که به عنوان دبیرکل سازمان کنفرانس اسلامی حملات عراق به شهرهای ایران را محکوم نماید. اما پیرزاده گفت: امیر کویت به عنوان رئیس سازمان کنفرانس اسلامی طی نامهای به سران کشورها و دبیرکل سازمان ملل و کشورهای عضو دائم شورای امنیت درخواست کرده که با توجه به گسترش اخیر جنگ و بمباران شهرها کوشش فوری نمایند تا به این جنگ خاتمه داده شود. وی اضافه نمود که من یادداشت شما را بین کشورهای عضو توزیع خواهم کرد، ولی اگر حملات موشکی را محکوم کنم با اعتراض بعضی از کشورها روبهرو خواهم شد.

گزارش - 12

12. رسانه ها از جدیتر شدن مسئله تحریم تسلیحاتی ایران در شورای امنیت سازمان ملل به بهانه نپذیرفتن قطعنامه٥٩٨ خبر میدهند. روزنامه پلیتیکا چاپ بلگراد (یوگسلاوی) با عنوان "استقبال از تحریم تسلیحاتی علیه ایران" نوشته است: شوروی و چین برای پیشنهاد تحریم تسلیحاتی علیه ایران، اعلام آمادگی کردهاند. این روزنامه که از حامیان رژیم عراق به شمار میرود در استقبال از تغییر جدید مواضع برخی از اعضای دائم شورای امنیت پیرامون تحریم تسلیحاتی، به سیاست شوروی در این مورد پرداخته و آرامش جدید در روابط امریکا و شوروی و تغییر مواضع استراتژیک آن دو را در خلیجفارس نسبت به ایام زمامداری کارتر و برژنف ازجمله دلایل امیدوارکننده برای اجرای تحریم تسلیحاتی علیه ایران خوانده است. رسانه مذکور افزوده است: مذاکرات دو ابرقدرت درمورد جنگ ایران و عراق به اندازه گفتوگوهای آنان درمورد سلاحهای هستهای میتواند با اهمیت تلقی شود. الکساندر پرلیا، مفسر پلیتیکا در بیان سیاستهای جدید شوروی در خلیجفارس به آمادگی آن کشور از خروج نیروهای خود از افغانستان اشاره کرده و نوشته: ورود شوروی به افغانستان همزمان با قیام مردمی ایران و پیروزی انقلاب اسلامی و تشنج شدید بین ایران و امریکا صورت گرفت. این روزنامه میافزاید: مانع کنونی شوروی برای قبول تحریم تسلیحاتی ایران شک و تردید مسکو نسبت به میزان کمک این تصمیم به اهداف ایالات متحده درمورد ایران است. علاوهبراین، احتیاط شوروی، برای برخورداری از شرکت مستقیم در تسهیل موقعیت غرب در تمامی منطقه خلیجفارس است. احتیاط تاکتیکی شوروی برای قبول تحریم علیه ایران همچنین از احتمال وخامت روابط با ایران که دارای مرزهای طولانی و مشترکات فراوان نژادی با شوروی است ناشی میشود. در این زمینه موضع چین نیز مورد بررسی قرار گرفته و به نظر رسانههای غربی، این کشور آماده مشارکت در تحریم تسلیحاتی ایران است. رادیو بیبیسی هم درباره موضوع تحریم تسلیحاتی ایران با اشاره به دیدار وزیر امور خارجه چین از بریتانیا و گفتوگو درباره جنگ ایران و عراق گفت: «آنطور که مقامات امریکایی گفتهاند آقای ووشه وزیر خارجه چین ضمن مذاکراتش در واشنگتن با جدیت از قطعنامه جدید شورای امنیت سازمان ملل که خواستار اعمال تحریم تسلیحاتی لازمالاجرا بر ایران شده حمایت کرده است. ابراز طرفداری چین از این قطعنامه و همچنین اطمینان دادن آن کشور در این مورد که فروش موشکهای سیلکورم موسوم به کرم ابریشم را به ایران قطع خواهد کرد امریکا را برآن داشته که ممنوعیت فروش تکنولوژی پیشرفته خود به چین را ملغی کند.» رادیو دولتی لندن بیبیسی همچنین در بخش جهانی صبح خود طی گزارشی به نقل از خبرنگار نشریه نیویورک تایمز در پکن درباره فروش سلاح چینی به ایران گفت: «در سال مالی ١٩٨٧چین تقریباً یک میلیارد دلار سلاح غیرهستهای به ایران فروخته است که موشکهای فروخته شده یا مستقیماً توسط چین تحویل ایران گردیده و یا از طریق کشور سومی که احتمالاً کرهشمالی بوده به ایران رسیده است. اینک به نظر میرسد با آنکه ارسال موشک به ایران متوقف شده، سایر سلاحها هنوز از چین به ایران میرسد و ظاهراً دولت امریکا از این بابت به اندازه موشکهای کرم ابریشم نگرانی ندارد.» بیبیسی میافزاید: «چین ازطریق فروش سلاح به ایران مقادیر زیادی ارز به دست میآورد. از دست دادن یک میلیارد دلار درآمد فروش سلاح به ایران، به درآمدهای چین لطمه بزرگی خواهد زد.» علاوهبراین ممانعت از فروش تسلیحات به ایران در سایر کشورها نیز به طور جدی مطرح است. مثلاً چندی پیش یک شرکت فرانسوی متهم به فروش سلاح به ایران شده بود، اما این شرکت فرانسوی، ادامۀ فروش مستقیم یا غیرمستقیم اسلحه به یک کشور غیرمجاز را رسماً تکذیب کرد. به گزارش خبرگزاری فرانسه دانیل دو واورین، رئیس شرکت اسلحهسازی لوش، سه ماه قبل به خاطر تخطی از قانون تجارت سلاح جنگی و فروش غیرقانونی اسلحه بین سالهای ١٩٨٤ تا ١٩٨٦ به ایران مجرم شناخته شد. شرکت یاد شده خاطرنشان کرده لوش مغایرت فعالیتهای نظامی خود را با قانون، به صورت تحویل مستقیم یا غیرمستقیم به یک کشور غیرمجاز رسماً تکذیب میکند. این شرکت همچنین هرگونه رابطه حتی ازطریق شعباتش در ایتالیا با خطوط کشتیرانی جمهوری اسلامی در بندر جینوا را تکذیب کرده است.

گزارش - 13

13. پس از حدود ١٠ روز از آغاز جنگ شهرها و اصابت موشک اسکاد بی به تهران و چند شهر دیگر ایران، فشار تبلیغاتی علیه شوروی به خاطر فروش موشکهای دوربرد به بغداد و تکذیب این معامله از سوی مقامات کرملین، امروز گنادی گراسیمف سخنگوی وزارت امور خارجه شوروی اذعان کرد: محموله محدودی از موشکهای برد کوتاه ساخت شوروی قبلاً به عراق ارسال شده بود، اما این موشکها تحت شرایط خاصی تحویل شده بودند ازجمله اینکه مدرنیزه کردن و افزایش برد آنها ممنوع بوده است. درحالیکه در اختیار داشتن موشکهای اسکادبی موضوعی آشکار بوده و رژیم عراق بارها در حمله به مناطق مسکونی ایران در بُرد این موشکها، از آنها استفاده کرده است. اما بیبیسی از آن به عنوان اعتراف روسها نام برد. رادیو بیبیسی تحت عنوان اعتراف شوروی به تحویل موشکهای اسکادبی به عراق گفت: هنگامیکه نزدیک به دو هفته پیش عراق جنگ شهرها را آغاز کرد، ایران بلافاصله شوروی را متهم کرد که موشکهای اسکادبی را که عراق علیه تهران به کار گرفته این کشور در اختیار عراق قرار داده است. شوروی در آن هنگام فوراً این اتهام را تکذیب کرد و رفسنجانی رئیس مجلس ایران، کمی بعد با اعتراف به اینکه موشکها اگرچه ساخت شوروی هستند ولی عراق ممکن است آنها را به طور غیرمستقیم دریافت کرده باشد، موضع ایران را کمی تعدیل کرد، اما حالا شوروی اعتراف کرده که موشکهای اسکاد را این کشور در اختیار عراق قرار داده است و این اعتراف باتوجهبه اینکه اظهارات آقای رفسنجانی، شوروی را تا حدودی از اتهام کمک به عراق در حمله به مناطق مسکونی مبرا دانسته کمی عجیب و خود یک معماست؛ اما شوروی تأکید کرده است که موشکهای اسکادبی با تأکید این شرط به عراق ارسال شده که در موشکها به منظور گسترش شعاع عمل آن و هدف قرار دادن تهران تغییر و تعدیلی ایجاد نکند.

گزارش - 14

14. مدیرکل روابط سیاسی افریقا و خاورمیانه وزارت امور خارجه اسپانیا در مصاحبهای به موضوع جنگ تحمیلی و روابط کشورش با ایران پرداخت و موضع اسپانیا را درباره جنگ تشریح کرد. وی در پاسخ به این سؤال که موضع دولت اسپانیا در قبال جنگ تحمیلی چیست؟ اظهار داشت: دولت اسپانیا یک موضع بیطرفی محض اتخاذ کرده است. ما این جنگ بسیار غمانگیز و خونین را به سود هیچکس نمیدانیم و به پایان سریع آن علاقهمندیم. ما فکر میکنیم که اوضاع خلیجفارس یک موضوع مستقل از جنگ نیست، بلکه یک انشعاب از درگیری اصلی است و نمیتوان آن را به طور مجزا مورد بررسی قرار دارد، و برای پایان دادن به اوضاع در خلیجفارس باید به جنگ میان ایران و عراق پایان داد. اسپانیا تنها راه حل این مشکل را توجه به تلاشهای سازمان ملل، قطعنامه٥٩٨، میداند. کفایت و جدیت از هر دو سو میتواند جنگ را پایان بخشد. این مسئله به یک آتشبس فوری نیازمند است که مذاکرات صلح را بر طبق قطعنامه٥٩٨ امکانپذیر نماید. وی افزود: من به اینکه چه کسی جنگ را شروع کرده وارد نمیشوم. تاریخ در آنجا است و همه میدانند که این جنگ سالها پیش چگونه شروع شد و اکنون همه میدانند چرا جنگ پایان نمییابد. مقام اسپانیایی درباره تعیین متجاوز و تنبیه او افزود: در قطعنامه فوق تشکیل یک کمیته پیشبینی شده است که ریشه درگیری را مورد مطالعه قرار دهد و درمورد تعیین متجاوز و پرداخت غرامات تصمیمگیری نماید و به این ترتیب صلح را برقرار کند. من فکر میکنم یک پذیرش سریع آشکار و صحیحی ازسوی ایران نسبت به قطعنامه٥٩٨، به پایان بخشیدن این جنگ کمک کرده و عراق را خلع استدلال مینماید. سؤال دیگر از وی این بود که آیا شما درخواست ایران برای شناسایی متجاوز و مجازات او را عادلانه میدانید؟ او در پاسخ گفت: ایران احساس میکند که مورد حمله قرار گرفته و لذا مایل است که یک تحقیقات بیطرفانه درمورد ریشه جنگ صورت گیرد و مسئله پرداخت غرامات نیز درنظر گرفته شود تا به این ترتیب بتواند خسارات وحشتناک ناشی از این جنگ بیپایان را جبران نماید. تشکیل یک کمیسیون تحقیقاتی در قطعنامه٥٩٨ درنظر گرفته شده است، مسئله بین ایران و عراق در حال حاضر این است که این کمیسیون باید قبل از یک آتشبس و یا بعد از آن تشکیل شود.

گزارش - 15

15. توماس کلیستل قائممقام وزارت امور خارجه اتریش طی مصاحبهای با روزنامه البیان چاپ دبی گفت: شرکت ایران در اجلاس امان نشان از تغییر موضع ایران در ادامه جنگ است. وی درباره شرایط کنونی جنگ اضافه کرد: جنگ عراق و ایران بدان مرحله رسیده است که کشورهای بزرگ به خوبی به حقیقت خطرات آن پی بردهاند. بر همین اساس کشورهای مذکور سعی دارند از گسترش جنگ جلوگیری کنند و برای خاتمه دادن به آن راهحلی جدی بیابند. کلیستل همچنین گفت: حضور نیروی دریایی کشورهای غربی در منطقه تأکید دیگری است بر اینکه کلیه کشورهای جهان به خوبی به خطرات ناشی از ادامه این جنگ پی بردهاند. وی تأکید کرد که تحرک اخیر شوروی و دعوت آن کشور از شورای امنیت به منظور تشکیل جلسه و صدور قطعنامه جدید مکمل قطعنامه٥٩٨، نیز دلیل دیگری بر نگرانی قدرتهای بزرگ از ادامه این جنگ است. وی همچنین گفت: اظهار آمادگی ایران برای حضور در اجلاس آینده وزرای امور خارجه کشورهای اسلامی در امان علیرغم عدم شرکت در پنجمین کنفرانس اسلامی در کویت نشان میدهد که رهبران ایران از موضع سخت خود مبنیبر ادامه جنگ عقبنشینی کردهاند.

گزارش - 16

16. برهم خوردن تعادل و توازن شبکه توزیع برق سراسری، علت اصلی خاموشیهای گسترده اخیر تهران و اغلب شهرهای ایران عنوان شد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی به نقل از یک مسئول در وزارت نیرو، همچنین به علت وجود مسائل و مشکلات قبلی ناشی از حملات متعدد و مختلف هواپیماهای دشمن به برخی از پستها، نیروگاهها و شبکه انتقال نیروی برق کشور، و ازسوی دیگر بهدلیل محدودیت ارزی در تأمین لوازم و قطعات یدکی مورد نیاز نیروگاهها و بالاخره به علت محدودیت امکانات سوخت موردنیاز نیروگاهها، بروز مسائل و اشکالات فنی در مراکز تولید و انتقال نیروی برق کشور هر لحظه امکانپذیر است. وی گفت: وجود برخی از نواقص فنی در برخی از نیروگاههای کشور، قدرت مانور بر روی شبکه سراسری را کاهش داده و موجب تحمیل فشار برق بر روی یکی از شبکههای قسمت جنوب یا شمال کشور میشود که این امر در هفته گذشته با بر هم خوردن تعادل و توازن توزیع برق در شبکه شمال کشور و نتیجتاً وارد آمدن فشار بر شبکه برق جنوب کشور باعث خاموشی برق در سطح گستردهای از ایران شده است. به گفته وی در حال حاضر مصرف برق در کشور در شب حدود ٦٠٠٠ مگاوات و میزان تولید ٤٥٠٠ مگاوات است.

گزارش - 17

17. سایر اخبار: o شیخ زاید بن سلطان آل نهیان، امیر امارات متحده عربی در یک مصاحبه مطبوعاتی که در روزنامههای قاهره به چاپ رسیده گفت: در صورت ادامه تهدیدات حکومت اسلامی علیه کویت باید یک ابرقدرت خارجی به حمایت کویت دربرابر این تهدیدها بپردازد. به نوشته رسانهها، منابع آگاه میگویند سخنان امیر امارات متحده عربی که تاکنون تلاش میکرد از تشنج بین امیرنشینهای عرب خلیجفارس و حکومت اسلامی بکاهد هشداری به مقامات دولت تهران است تا بر اجرای تهدیدات خود پافشاری نورزد. o فرماندهی کل سپاه طی دستوری به کلیه فرماندهان نواحی و مناطق سپاه پاسداران به آنها ابلاغ کرد که از اعزام نیروهای کم سن و سال به جبهه جداً پرهیز کنند. o خبرگزاری عراق مدعی شد زنان عراقی عهد کردند که جهت کمک به تلاش جنگی کشورشان علیه ایران فرزندان زیادتری به دنیا آورند. تعهد زنان یاد شده در پاسخ به درخواست صدام حسین رئیسجمهوری عراق در ماه نوامبر گذشته برای به وجود آوردن خانوادههای بزرگتر جهت افزایش تولید مثل صورت گرفته است. صدام حسین این درخواست را در لحظات هیجانانگیز پس از حمله موشکی ایران به بغداد مطرح کرد. خبرگزاری عراق افزود: صدام به کرات اعلام کرده است که افزایش موالید عراق یک وظیفه استراتژیک است. وی دو سال پیش گفت والدینی که کمتر از سه فرزند داشته باشند مورد سرزنش قرار گیرند. دولت عراق به عنوان قسمتی از تلاش جهت میزان تولد به خانوادهها کمک مالی ارائه میدهد.

________________________________________

• کردهای مسلح محلی عراق تحت امر ارتش این کشور.
  • قبل و حین عملیات هیچ واحدی از گارد ریاست جمهوری عراق در این منطقه حاضر نشد.
    • خبر تکمیلی درباره این خانواده در روز ٢١/١٢/١٣٦٦ درج شده است.
      • خسارت ناشی از این حمله حدود ٣٠٠ میلیون ریال برآورد شده است. (خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره ٣٥٩، ٢٣/١٢/١٣٦٦، صص ١٣ و ١٤، اصفهان، ٢٢/١٢/١٣٦٦.
        • نامه مذکور در گزارش ٩ روزشمار ١٩/١١/١٣٦٦ در کتاب ١/٥٣ درج شده است.
          • این نامه و ضمیمه آن به عنوان سند شماره S/١٩٥٩٨ شورای امنیت ثبت شد.
            • رژیم بعث عراق پس از صدور این بیانیه در اقدامی بیسابقه ٨ موشک به تهران و ٤ موشک به قم شلیک کرد و همزمان در سطحی بسیار وسیع به شهرهای ٨ استان کشور حمله هوایی کرد.

تعدادی از رزمندگان در منطقه عملیاتی والفجر١٠

از راست احمد سوداگر، سیدکمال حسینی (راوی مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ)، مهدی کلیشادی، محمد پیشبهار، عبداللهی، عزیز جعفری، اسدالله احمدی (راوی مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ)، رحیم صفوی، محمدنبی رودکی، ــــــ ، شیخ میری، اسماعیل قاآنی، غلامرضا صالحی و رسول یاحی در مناطق عملیاتی شمالغرب

منابع و مآخذ روزشمار 1366/12/20