1363.06.16

روزشمار جنگ سال 1363 1363.06.16
نام‌های دیگر	شانزده شهریور
تاریخ شمسی	1363.06.16
تاریخ میلادی	7 سپتامبر 1984
تاریخ قمری	11 ذیحجه 1404

1359.06.16

1360.06.16

1361.06.16

1362.06.16

1364.06.16

1365.06.16

1366.06.16

گزارش- 1

1. ارتش عراق در روزهای اخیر ضمن چند مورد تجاوز هوایی به خرمآباد و منطقه سردشت، همچنان آبادان و خرمشهر را آماج گلولهباران قرار داد. ساعت ١٣:٣٨ امروز، دو فروند هواپیمای میگ عراقی به حریم هوایی خرم‏آباد تجاوز کردند، اما براثر آتش پدافند هوایی ارتش، مجبور به ترک منطقه شدند. روز گذشته و امروز نیز دو فروند جنگنده عراقی، در منطقه چوارته و ارتفاعات بلفت (اطراف سردشت) به پرواز درآمده و پس از بمباران این ارتفاعات، با اجرای آتش پدافند هوایی نیروهای خودی متواری شدند؛ این بمباران هیچ‏گونه تلفاتی در برنداشت. از سوی دیگر، در جبهه جنوب نیز گلوله‏باران آبادان و خرمشهر در سه شبانه‏‏روز اخیر همچنان ادامه داشت. اصابت گلوله سلاح‏های سنگین و دوربرد ارتش عراق به مناطق مختلف شهر آبادان، خساراتی را به ٧ منزل مسکونی، ٢ مغازه، ساختمان یک بانک، قسمتی از بیمارستان امام خمینی، ساختمان آتش‏نشانی، یک دستگاه خودروی آتش‏نشانی و یک دستگاه خودروی شخصی وارد آورد. همچنین در این بازه زمانی، در منطقه عملیاتی مذکور، ٢ نفر از نیروهای سپاه به شهادت رسیدند و ٢٩ نفر از نیروهای نظامی و ٢ غیرنظامی نیز مجروح شدند. علاوهبراین، بخش اروندکنار و جاده خسروآباد و روستاهای منطقه نیز زیر آتش شدید دشمن قرار داشتند که براثر اصابت گلوله سلاحهای دوربرد به روستای تنگهدو دهستان بهمنشیر، به یک موتور لنج خسارت وارد شد. ارتش عراق در این مدت منطقه خرمشهر را نیز زیر آتش شدید قرار داد و برخی مناطق و تأسیسات این شهر ازجمله بیمارستان شهید صدوقی، اطراف راه‏آهن، گمرک، جزیره مینو، بانک ملی و... هدف اصابت گلوله قرار گرفتند. در منطقه عملیاتی خرمشهر نیز یک غیرنظامی مجروح و یک نظامی شهید شد و ١٦ نظامی دیگر هم مجروح شدند. 2. تحرکات ایذائی گروههای مسلح غیرقانونی علیه مردم و نیروهای دولتی و از سوی دیگر، اقدامات نیروهای خودی برای مقابله با این گروهها امروز نیز در مناطق کردنشین استانهای آذربایجانغربی و کردستان ادامه داشت. تعدادی از افراد مسلح گروههای ضدانقلاب امشب در سقز ضمن ایجاد درگیری، یکی از روحانیون اهل تسنن به نام حاج ملا عبدالحمید فرقانی (نائب امامجمعه سقز و عضو شورای روحانیت مرکز بزرگ اسلامی سقز) را ربوده و او را در خارج از شهر در جاده سقز - بوکان، به شهادت رساندند. گفتنی است در درگیری به‏وجودآمده ٣ نفر دیگر نیز زخمی شدند. تلفات ضدانقلابیون نیز ٢ کشته گزارش شده است. درعینحال، یک گروه گشتی متشکل از نیروهای سپاه، بسیج، ژاندارمری و پیشمرگان مسلمان کرد که روز گذشته برای پاکسازی به روستای گراوه و زروان (کامیاران) رفته بودند با افراد مسلح ضدانقلاب درگیر شدند. در این درگیری که ظهر امروز به پایان رسید، از نیروهای خودی ٨ نفر شهید و ٢ نفر مجروح شدند و یک نفر هم به اسارت* درآمد، همچنین یک دستگاه خودروی تویوتای سپاه نیز به آتش کشیده شد. از مهاجمان نیز ٨ تن کشته شدند و یک تن اسیر شد. عصر امروز هم در درگیری نیروهای ژاندارمری پایگاه روستاهای میرده و کلاشین (شهرستان سقز) با عوامل مسلح ضدانقلاب ٢ تن از نیروهای خودی مجروح شدند. در این واقعه از افراد مسلح غیرقانونی نیز ١٥ نفر کشته شدند و ٢ نفر به اسارت نیروهای خودی درآمدند. در منطقه خراپه نیز میان نیروهای سپاه پیرانشهر با حدود ٣٥ تن از عوامل کومه‏له درگیری رخ داد که درنتیجه آن ٢ تن از عوامل ضدانقلاب زخمی و دستگیر شدند. در حادثه دیگری نیروهای پاسگاه شیخان (مهاباد) پس از مشاهده دو نفر از افراد ضدانقلاب که قصد مین‏گذاری در جاده را داشتند، بهسوی آنان تیراندازی کردند و افراد مذکور گریختند. در ساعت ٢٠ امشب، چته‏های حزب دمکرات کردستان چند گلوله آر.پی.جی بهسوی مقر روستای چرسانه (کامیاران) شلیک کردند که باوجود واردآمدن خسارت به ساختمان مقر، آسیبی به نیروهای خودی نرسید. نیروهای پایگاه‏های هنرور و تپه سلمان (از گردان مرزی مریوان) هم امشب با گروه‏های مسلح غیرقانونی درگیر شدند که این درگیری‏ها بدون تلفات نیروهای خودی خاتمه یافت. بنا به اعلام گردان مرزی نقده، بامداد امروز افراد ضدانقلاب یکی از خطوط انتقال نفت را در حدفاصل محمدیار به کهریز (محور مهاباد) منفجر کرده و به آتش کشیدند. این آتش‏سوزی ساعت ٩ صبح امروز، مهار شد. امشب عده‏ای از عوامل گروههای مسلح ضدانقلاب قصد نفوذ به روستای داراب (سلماس) را داشتند، اما با مقاومت اهالی و پشتیبانی نیروهای پایگاه روستا مجبور به ترک منطقه شدند. 3. در دومین روز سفر هیئت بلندپایه ایرانی به سوریه، رؤسایجمهور ایران و سوریه درباره طرح جمهوری اسلامی ایران مبنیبر اخراج رژیم صهیونیستی از سازمان ملل و آخرین تحولات جنگ ایران و عراق مذاکره کردند. امروز آیت‏الله خامنه‏ای رئیسجمهور ایران و حافظ اسد رئیسجمهور سوریه بار دیگر در دمشق با یکدیگر دیدار و گفتوگو کردند. در این دیدار که عبدالحلیم خدام معاون رئیسجمهور و فاروق الشرع وزیر امور خارجه سوریه و نیز علیاکبر ولایتی وزیر امور خارجه ایران و حجت‏الاسلام سیدمحمود دعایی عضو کمیسیون خارجه مجلس شورای اسلامی نیز حضور داشتند، دو طرف درباره طرح اخراج رژیم صهیونیستی از مجامع بین‏المللی بهویژه سازمان ملل متحد به مذاکره پرداختند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، سخنگوی هیئت ایرانی با اشاره به موافقت رئیسجمهور سوریه با این طرح جمهوری اسلامی، بررسی مین‏گذاری‏های اخیر در دریای سرخ و کانال سوئز، تلاش‏های برخی کشورها برای بازگرداندن رژیم مصر به مجامع بین‏المللی و خروج آن از انزوا و تصمیم شناسایی رژیم صهیونیستی را موضوعات دیگری برشمرد که رؤسایجمهور ایران و سوریه درباره آنها مذاکره کردند. آیتالله خامنهای و حافظ اسد امشب نیز با یکدیگر دیدار و ضمن گفتوگو درباره جنایات رژیم صهیونیستی در لبنان و تازه‏ترین تحولات این کشور، بر وحدت روزافزون مردم لبنان تأکید کردند. در این دیدار همچنین راجع به آخرین تحولات جنگ ایران و عراق نیز بحث شد و دو طرف لزوم دفاع مشروع جمهوری اسلامی ایران را دربرابر تجاوزات رژیم بعثی عراق تا سرنگونی آن مورد تأکید قرار دادند. گفتنی است در این دیدار، حافظ اسد دعوت آیت‏الله خامنه‏ای از وی برای سفر به ایران را پذیرفت. ظهر امروز خبرنگار روزنامه کیهان در سوریه، در گفتوگویی کوتاه با آیت‏الله خامنه‏ای، چشم‏انداز توافق‏های رؤسایجمهوری ایران و سوریه را از وی جویا شد که رئیسجمهور در جواب گفت: «مسائل مطرحشده در مذاکرات با رئیسجمهور سوریه پیگیری خواهد شد تا به مرحله عمل برسد. ما در همه زمینه‏ها به توافق رسیدیم و این گفتوگوها انتظارات قطعی ما را برآورده خواهد ساخت.» خبرنگار کیهان در سؤال دیگری با اشاره به رکود کنونی در جبهههای جنگ ایران و عراق و ارزیابی تحلیل‏گران غربی از تحرک دیپلماتیک ایران که آن را دلیلی برای تردیدهای این کشور درمورد امکان کسب پیروزی قطعی در میدان نبرد برمی‏شمارند، نظر رئیسجمهور را دراینزمینه جویا شد؛ رئیس شورایعالی دفاع دراینباره اظهار کرد: «تحلیل ناظران سیاسی جهانی از مسائل جنگ مانند دفعات گذشته به دور از واقعیت‏ها و حاکیاز بی‏اطلاعی درمورد جبهه‏های جنگ است. و ما انشاءالله بی‏پایگی این تحلیل‏ها را ثابت خواهیم کرد. ما همین حالا هم برای عملیات آماده‏ایم منتها همیشه فکر می‏کنیم می‏توان قدرت مانور خود را برای هرچه مؤثرتر و قاطع‏تر واردآوردن ضربه افزایش داد. شکی نیست که در گفتمان طبیعی مسائل جنگ، ذهن ناظران از دور به بسیاری از جاها برود. لکن ما کارمان طبق برنامه و بسیار قوی پیش می‏رود.» در ادامه بازتاب سفر هیئت بلندپایه ایران به سوریه، امشب رادیو بیبیسی در گزارشی راجع به این سفر، با اشاره به حضور نظامیان عالیرتبه در ترکیب هیئت ایرانی، به نقل از منابع دیپلماتیک حاضر در تهران، مأموریت این هیئت را به جنگ ایران و عراق مرتبط دانست. این رادیو همچنین افزود: نخستین سفر رئیسجمهور ایران به خارج از کشور، علاوهبر مسئله جنگ ایران و عراق به مسائل دیگری نیز ارتباط دارد. سوریه مهم‏ترین متحد و ازجمله معدود دوستان جمهوری اسلامی و به همراه لیبی از حامیان عمده ایران در جنگ با عراق محسوب می‏شود. به گفته مفسر رادیو بیبیسی، سفر رئیسجمهور ایران به سوریه، بیش از آنکه نشانه‏ای از تلاش‏های جدید در پایاندادن به جنگ خلیجفارس باشد، تأکیدی است بر حسن روابط جمهوری اسلامی و سوریه و نشان‏دهنده این است که جمهوری اسلامی ایران به امر عادیسازی اوضاع در داخل و همچنین در سطح جهانی دست زده است. یادآوری می‏شود این رادیو صبح امروز نیز در گزارشی کوتاه، جنگ ایران و عراق، لبنان و اراضی اشغالی فلسطین را موضوعات مورد مذاکره مقامات ایران و سوریه ذکر و اولین سفر رئیسجمهور ایران به خارج را نشانه‏‏ای از تلاش برای شکستن انزوای سیاسی جمهوری اسلامی ارزیابی کرده بود. رادیو اسرائیل نیز در گزارشی درهمینزمینه، ضمن قطعیدانستن حمایت سوریه از طرح جمهوری اسلامی ایران برای اخراج رژیم صهیونیستی از سازمان ملل، مدعی شد که بن‏بست سیاسی - نظامی ایران در جبهه‏های جنگ و همچنین انزوای بیشتر جمهوری اسلامی بهدنبال اتحاد لیبی و مراکش، موجب شده است تا «رئیسجمهوری اسلامی با همراهبردن یک هیئت گسترده از مشاوران نظامی و سیاسی خود آن هم بهطور ناگهانی و غیرمترقبه راه دمشق را در پیش گیرد.» 4. تشریح خط مشی تجارت خارجی جمهوری اسلامی ایران و رابطه بخش دولتی و خصوصی دراینزمینه، توضیحاتی درباره بیانات اخیر امام خمینی مبنیبر سهیم‏کردن مردم در امور اقتصادی، ضرورت رعایت اعتدال و میانه‏روی در شئونات مختلف زندگی فردی و اجتماعی و تأکید بر پیگیری طرح اخراج رژیم صهیونیستی از سازمان ملل متحد، مهم‏ترین محورهای سخنان رئیس مجلس شورای اسلامی در خطبه‏های نماز جمعه امروز تهران را تشکیل می‏دهد. حجتالاسلاموالمسلمین هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی، در خطبه اول نماز جمعه امروز تهران راجع به تجارت خارجی، خط مشی جمهوری اسلامی دراینزمینه، و نیز اظهارات اخیر امام خمینی در جمع هیئت وزیران و مباحثی که در پی آن پیش آمده بود، توضیحاتی داد. وی با اشاره به اصل ٤٤ قانون اساسی که اقتصاد کشور را به سه بخش دولتی، تعاونی و خصوصی تقسیم می‏کند و همچنین اصل ٤٣ که درباره نحوه تقسیم کارها و سرمایه بین بخش‏های مختلف اقتصادی است، بیانات اخیر امام خمینی را خاتمهدهنده مباحثاتی دانست که بین دولت، مجلس و شورای نگهبان درباره این موضوعات مطرحشده است. به گفته حجتالاسلاموالمسلمین هاشمی رفسنجانی، رهبر انقلاب اسلامی از دولت خواسته است تا برای مصلحت کشور در تجارت خارجی و تولید مردم را نیز شریک کند و این توصیه امام خمینی تأکیدی بوده بر کاری که تاکنون دولت انجام می‏داده است. رئیس مجلس شورای اسلامی با ذکر آماری درباره تجارت خارجی کشور، اظهار کرد که سال گذشته، بخش خصوصی میزان قابلتوجهی از واردات کشور را انجام داده است و درزمینه صادرات نیز «اصلاً هنوز دولت متصدی نشده است و تابهحال، قسمت عظیم آن را خود بخش خصوصی انجام می‏دهد؛ البته با نظارت دولت.» سخنگوی شورایعالی دفاع ورود دولت به برخی امور همچون طرح توزیع برنج** را ناشیاز ضروریات دوران جنگ برشمرد و با اشاره به اینکه قسمت عمده تأمین ارز ایران، ناشیاز فروش نفت می‏باشد، این ارز را متعلق به مردم خواند و یادآور شد دولت و حکومت در مصرف آن باید مصالح مردم را مدنظر داشته باشند. وی در جمع‏بندی نحوه تعامل دولت و بخش خصوصی درزمینه تجارت خارجی گفت: «دولت باید نظارت کامل کند و آن قسمتهایی را که بخش خصوصی می‏تواند عادلانه انجام دهد و به دولت کمک کند و بهتر بخرد و بیاورد و بهتر هم توزیع کند، محاسبه کند و به بخش خصوصی واگذار کند. ... قوانین ما، راه ما، سیاست ما، خط انقلاب، نظر امام، شورای نگهبان، مجلس شورای اسلامی و دولت، همه متفق است که نمی‏خواهند اجازه دهند که سرمایه‏دارها و آنهایی که زالوصفتانه با مردم برخورد می‏کردند، از تجارت خارجی یا تولید استفاده کنند. چرا، مردم شریک باشند با نظمی که دولت به آن می‏دهد، تا همه بتوانند عادلانه شرکت کنند.» امامجمعه موقت تهران بخش دیگری از خطبه اول نماز جمعه تهران را به بحث اعتدال و ضرورت دوری از افراط و تفریط در جامعه اختصاص داد. لزوم تناسب در نام‏گذاری اماکن عمومی ازجمله خیابان‏ها، دانشگاه‏ها، کارخانه‏ها و ... یکی از مواردی بود که حجتالاسلاموالمسلمین هاشمی رفسنجانی درباره آن تذکر داد؛ وی همچنین با انتقاد از زیاده‏‏روی در نصب عکس شخصیت‏های انقلاب اسلامی در محیط‏های عمومی گفت: «امام در قلب همه ما هست، نیازی نیست که بیاییم همه شیشه‏های یک ساختمان را پر از عکس امام کنیم؛ این نه تجلیل است و نه منطقی و درست، فقط جلوی نور را می‏گیرد. ترویج امام که به اینجور کارهای افراطی نیاز ندارد.» رئیس مجلس شورای اسلامی همچنین با اشاره به برخی برداشت‏های نادرست درمورد ظاهر و نوع پوشش افراد حزباللهی، رعایت آراستگی ظاهری و نیز حفظ اعتدال درزمینه حجاب بانوان و همچنین میانه‏روی در تمامی شئونات زندگی را خواستار شد و افزود: «مردم، تمیز باشند و سر و صورت را شانه کنند. بعضی از این بچه‏ها فکر می‏کنند که حزب‏اللهی شدن، این ریشهای انبوه و شانهنکرده است! نه، این نیست. ... باید قدری در لباسپوشیدن معتدل باشیم، در حجاب، معتدل باشیم؛ خوب! حجاب اسلامی واضح است. بعضی از خانمها، پیش ما می‏آیند و گله می‏کنند که چرا در رادیو و تلویزیون، خانم پیدا می‏شود؟! خوب! چه کسی ممنوع کرده است که در رادیو و تلویزیون خانم پیدا شود؟ خانم باید مثل خانمهای دیگر بیاید و حرف بزند، تورج نکند، آرایش زننده نکند و تمیز باشد، لباس خوب بپوشد و خوب حرف بزند. ... ما باید این حالات افراطی را مقداری کنار بگذاریم و در زندگیمان، تعادلی به وجود بیاوریم و یک زندگی داشته باشیم که برای اهل دنیا هم قابلتحمل باشد و برای اهل آخرت هم قابلتحمل باشد.» طرح جمهوری اسلامی ایران برای اخراج رژیم صهیونیستی از سازمان ملل یکی از مسائلی بود که هاشمی رفسنجانی در خطبه دوم نماز جمعه به آن پرداخت؛ وی با اشاره به اینکه تحقق این طرح یکی از اهداف سفر اخیر آیت‏الله خامنه‏ای رئیسجمهور، به منطقه است، ضعف کشورهای جهان سوم را یکی از موانع عملینشدن احتمالی این طرح دانست. رئیس مجلس شورای اسلامی همچنین از تهدید ایالات متحده مبنیبر خروج از سازمان ملل درصورت اخراج رژیم صهیونیستی از این سازمان، استقبال کرد و در پاسخ به این هشدار و تهدید اظهار کرد: «دنیا از چه می‏ترسد؟ ... بگذارید امریکاییها از سازمان ملل بیرون روند تا بعد هم شورویها و ابرقدرتهای صاحب حق وتو بیرون بروند و ما بتوانیم یک سازمان مللی داشته باشیم که به حدود و حقوق مردم توجه کند.» وی همچنین ضمن انتقاد از سازمان‏های بین‏المللی کنونی و نحوه برخورد آنها با ماجراهای هواپیماربایی‏های اخیر در خطوط هوایی ایران، در پایان سخنان خود با قرائت یک خطبه کوتاه به زبان عربی، پشتیبانی کشورهای اسلامی، افریقایی، آسیایی و امریکای لاتین از این طرح جمهوری اسلامی ایران را خواستار شد. 5. امروز نیز اظهارات برخی مقامات کشورهای مختلف درباره ضرورت پایانیافتن جنگ بین ایران و عراق در رسانههای بینالمللی منتشر شد. یک هیئت پارلمانی کویت به ریاست محمد یوسف عدسانی رئیس مجلس این کشور، که به چین سفر کرده است در دیدار با زائو یانگ نخست‏وزیر چین، خواستار ایفای نقش فعال چین برای خاتمه‏دادن به جنگ ایران و عراق شد و از این کشور خواست بر دوستان خود فشار آورد تا از اعطای هرگونه کمک به کشوری که از پایاندادن به جنگ خودداری می‏کند، جلوگیری شود. نخست‏وزیر چین نیز در این دیدار با ابراز امیدواری درمورد نتیجهبخشبودن تلاش‏های میانجیگرانه برای خاتمه جنگ ایران و عراق، یادآور شد که چین با هر دو کشور درگیر در این جنگ، مناسبات دوستانه‏ای دارد. به گزارش خبرگزاری فرانسه، ناظران کشورهای عربی خلیجفارس ازجمله کویت بر این باورند درحالی‏که عراق برای مذاکره دراینباره بارها آمادگی خود را اعلام کرده است، ولی انعطاف‏ناپذیری جمهوری اسلامی ایران مانع حل مسالمت‏آمیز جنگ ایران و عراق می‏باشد. رادیو کلن نیز در گزارشی اعلام کرد: هانس دیتریش گنشر وزیر امور خارجه آلمان‏غربی، ضمن هشدار درزمینه خطر گسترش دامنه جنگ ایران و عراق و احتمال قطع جریان نفت در منطقه خلیجفارس، درباره بی‏نتیجه بودن تمامی تلاش‏های میانجیگرانه بین ایران و عراق، ابراز نگرانی کرد. به گفته این رادیو، وی همچنین از ابتکار جدید دولت متبوع خود بهمنظور تقویت همکاری بین جامعه اروپایی و شش کشور عضو شورای همکاری خلیجفارس خبر داد و خواستار انجام اقداماتی برای حل منازعه اعراب - اسرائیل و حل سیاسی مسئله افغانستان شد. 6. در چارچوب تصمیم اخیر اوپک مبنیبر تثبیت قیمت و سقف تولید نفت اعضای خود، امروز یک هیئت از این سازمان وارد اکوادور شد. کمال حسن مقهور رئیس دبیرخانه اوپک و وزیر نفت لیبی، سوبرتو وزیر نفت اندونزی و تام دبریست وزیر نفت نیجریه که اعضای این هیئت را تشکیل میدهند، امروز در کوئیتو پایتخت اکوادور با لئون فبرس کوردو رئیسجمهور و همچنین خاویر اسپینوزا وزیر انرژی و معادن این کشور، بهطور جداگانه دیدار و گفتوگو کردند. گفتنی است هیئت مذکور پس از یک اقامت سهروزه در ونزوئلا و مذاکره با مقامات بلندپایه این کشور، وارد اکوادور شده است.

________________________________________

• این فرد پس از ۲۴ ساعت آزاد شد.
  • برای اطلاعات بیشتر درباره این طرح رجوع شود به یعقوب نعمتی، حجتالله کریمی و محمدجواد کبرپور، روزشمار جنگ ایران و عراق؛ کتاب بیستوهفتم: آمادهسازی عملیات والفجر۴، تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، ۱۳۹۴، ص۹۰.

دیدار رؤسای جمهور ایران و سوریه در دمشق

منابع و مآخذ روزشمار 1363/06/16