1363.06.19

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
نسخهٔ تاریخ ‏۲۷ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۰۹ توسط Admin (بحث | مشارکت‌ها) (صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه زندگینامه |عنوان =روزشمار جنگ سال 1363 |نام = 1363.06.19 |نام دیگر= نوزده شهریور |روز= 19 شهریور 1363 |تاریخ شمسی= 1363.06.19 |تاریخ میلادی=10 سپتامبر 1984 |تاریخ قمری= 14 ذیحجه 1404 |اسامی عملیات= |اسامی شهدا= |اسامی اسرا= }} <div class="bootstrap-btn">1359.06.19</div> <div class="boots...» ایجاد کرد)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1363
1363.06.19
نام‌های دیگر نوزده شهریور
تاریخ شمسی 1363.06.19
تاریخ میلادی 10 سپتامبر 1984
تاریخ قمری 14 ذیحجه 1404





گزارش- 1

1. درگیریها و تحرکات نیروهای خودی و گروه‏های مسلح غیرقانونی در مناطق کردنشین تلفاتی را برای هر دو طرف دربرداشت. درهمینحال، روند تسلیمشدن عناصر ضدانقلاب امروز نیز ادامه یافت. عوامل کومه‏له با اجرای کمین علیه یک گروه گشتی سپاه جوانرود ٦ نفر از نیروهای خودی ازجمله نادر احمدی فرمانده یکی از گروهان‏های سپاه جوانرود را به شهادت رساندند.[۱] بنا به گزارش شهربانی بانه، در حملۀ امروز عوامل ضدانقلاب به یک خودروی پاسگاه ژاندارمری آرمرده[۲]، یک سرباز ژاندارمری به شهادت رسید.[۳] نیروهای سپاه مریوان پس از اطلاع از ورود ٢٠ نفر از چته‏های کومه‏له به روستای ول، عازم منطقه شدند، ولی عناصر کومه‏له ضمن ترک روستا به آنها حمله کردند؛ در این حمله ٣ تن از نیروهای خودی مجروح شدند.[۴] سپاه تکاب نیز گزارش داد صبح امروز یگان حزب‏الله تکاب در مسیر سه نفر از چته‏های حزب دمکرات در روستای ساری گورخان اجرای کمین کرد که درنتیجه یک تن از عناصر دمکرات کشته، یک تن دستگیر و فرد دیگر متواری شد.[۵] گزارش گردان مرزی بانه نیز حاکی است ظهر امروز یک دستگاه تریلر متعلق به جهاد سازندگی دامغان در محور نهنی به عباس‏آباد با مین برخورد کرد که براثر آن قسمت جلوی خودرو منهدم و راننده آن نیز دچار موج‏گرفتگی شد.[۶] درهمینحال، یگان حزب‏الله پایگاه نقده امشب در روستای علی‏آباد با افراد کومه‏له درگیر شد. این درگیری بدون تلفات نیروهای خودی خاتمه یافت و مهاجمان با استفاده از تاریکی شب موفق به فرار شدند.[۷] عوامل مسلح ضدانقلاب امروز به پایگاه اینه‏چی سپاه بوکان حمله کرده و با شلیک چندین گلوله آر.پی.جی مقر پایگاه را هدف قرار دادند. به‏دنبال مقاومت نیروهای پایگاه پس از ٣ ساعت، مهاجمان متواری شدند.[۸] شهربانی استان کردستان در گزارشی اعلام کرد درگیری‏های پراکنده‏ای که از نیمهشب گذشته میان عناصر ضدانقلاب و نیروهای خودی در سطح شهر سقز جریان داشت[۹]، در ساعت ١:٣٠ بامداد امروز با فرار افراد ضدانقلاب، خاتمه یافت.[۱۰] امروز همچنین، عوامل مسلح ضدانقلاب ٢ نفر از اهالی روستای ملالر شهرستان خوی را به شهادت رساندند.[۱۱] از سوی دیگر و در ادامه واگرایی اعضای گروههای مسلح غیرقانونی و تسلیمشدن آنها به نیروهای دولتی، روز گذشته و امروز، ٩ نفر از چته‏های حزب دمکرات و یک تن از افراد کومه‏له، در مهاباد تسلیم نیروهای خودی شدند.[۱۲] همچنین ٥ نفر از چته‏های سازمان کومه‏له بدون اسلحه و مهمات در پیرانشهر خود را تسلیم کردند.[۱۳] یک تن از افراد این سازمان نیز بدون اسلحه و مهمات به پایگاه شهید ضرغامی (هنگ ژاندارمری سقز) تسلیم شد.[۱۴]

گزارش- 2

2. در بیانیه مشترک جمهوری اسلامی ایران و لیبی،* دو طرف ضمن اعلام هماهنگی درزمینه مسائل منطقه‏ای و بین‏المللی، بر سقوط رژیم بعثی عراق تأکید کردند. درپی سفر دو روزه آیت‏الله خامنه‏ای رئیسجمهور ایران به لیبی، که دیروز پایان یافت، بعدازظهر امروز، همزمان در تهران و طرابلس، بیانیه مشترک دو کشور انتشار یافت. در این بیانیه با اشاره به استقبال گرم مقامات عالیرتبه لیبیایی از هیئت ایرانی، محورهای مذاکرات دوجانبه و هماهنگی دو کشور درزمینه مسائل منطقه‏ای و بین‏المللی اعلام و مبارزه مسلحانه با رژیم صهیونیستی، تنها راه برای آزادی کامل فلسطین ذکر شده است، همچنین دو طرف بر پیگیری طرح ایران مبنیبر اخراج این رژیم از سازمان ملل تأکید کردهاند. محکومیت انعقاد پیمان کمپدیوید بین رژیم صهیونیستی و مصر یکی دیگر از محورهای این بیانیه می‏باشد.[۱۵] جمهوری اسلامی ایران و لیبی در این بیانیه مشترک، ضمن اعلام حمایت خود از لبنان و سوریه دربرابر امپریالیسم و صهیونیسم، اهمیت تقویت جنبش غیرمتعهدها را یادآور شدند. براساس این بیانیه، لیبی پشتیبانی خود از انقلاب اسلامی را در "جنگ تحمیلی رژیم صدام" ابراز کرده و سقوط این رژیم را عامل برقراری ثبات و آرامش در منطقه و پیش‏زمینه ایجاد هم‏پیمانی بین ملت عرب و ایران خوانده است. لیبی و ایران همچنین بر گسترش مناسبات دوجانبه تأکید کرده و قرار است کمیته مشترکی را بهمنظور نیل به این مقصود تشکیل ‏دهند.[۱۶]

گزارش- 3

3. رئیسجمهور ایران در روز پایانی سفر دوره‏ای به سه کشور سوریه، لیبی و الجزایر، امروز در الجزیره با همتای خود و چند تن دیگر از مقامات این کشور درخصوص مسائل مهم منطقه‏ای و جهانی مذاکراتی را انجام داد. آیت‏الله خامنه‏ای که شب گذشته پس از پایان سفر خود به لیبی، با استقبال شاذلی بن جدید رئیسجمهور الجزایر، وارد این کشور شده بود،[۱۷] امروز با چند تن از مقامات عالیرتبه الجزایر دیدار و گفتوگو کرد. در آخرین دور مذاکرات رؤسای جمهور ایران و الجزایر، جمهوری دمکراتیک خلق الجزایر موافقت خود را با طرح جمهوری اسلامی ایران مبنیبر اخراج رژیم صهیونیستی از سازمان ملل اعلام کرد. مسئله فلسطین، مسائل جهان سوم، همکاری با کشورهای اسلامی و افریقایی و ارتباط نزدیک‏تر با کشورهای پیشرو مسلمان از دیگر مواردی بود که دو طرف در این دیدار به بررسی آن پرداختند. در این دیدار که وزیران امور خارجه و چند تن از مقامات دو کشور حضور داشتند، رئیسجمهور الجزایر دعوت همتای ایرانی خود برای سفر به جمهوری اسلامی ایران را پذیرفت. امروز همچنین، محمد شریف المساعدیه مسئول دبیرخانه دائمی جبهه آزادیبخش ملی الجزایر و مرد شماره دو این کشور، با رئیسجمهور ایران دیدار و درباره موضوعاتی ازجمله روابط دوجانبه و مسائل مورد علاقه دو کشور با وی مذاکره کرد. علاوهبراین، در دیدار عبدالحمید ابراهیم نخست‏وزیر الجزایر با آیت‏الله خامنه‏ای، بر گسترش روزافزون مناسبات حسنه دو کشور تأکید شد. از سوی دیگر، عصر امروز، محمد بن عبدالعزیز رئیسجمهور جمهوری دمکراتیک صحرا، با حضور در محل اقامت آیت‏الله خامنه‏ای، با وی دیدار کرد؛ رئیسجمهور صحرا ضمن بهموقع خواندن سفر رئیسجمهور ایران به الجزایر، درباره تأثیرات انقلاب اسلامی ایران گفت: «انقلاب اسلامی ایران توانسته است روحیه تحرک و ایمان را به جهان اسلام بازگرداند. همچنان که این تحول جزو آرمان‏ها و آرزوهای ما نیز بوده است و پیروزی نیز با شماست.» آیت‏الله خامنه‏ای هم در این دیدار، بر وحدت و همبستگی هرچه بیشتر نیروهای انقلابی در منطقه تأکید کرد. آیت‏الله خامنه‏ای و هیئت همراه امشب پس از پایان دیدار و گفتوگوهای خود با مقامات الجزایر، این کشور را به مقصد تهران ترک کردند.** رئیسجمهور پیش از ترک الجزیره، ضمن مصاحبه‏ای در تشریح نتایج دیدارها و مذاکرات خویش با رئیسجمهور و دیگر مقامات الجزایر اظهار کرد: «در این دیدار مسائل مورد علاقه دو کشور بهویژه مسائل فلسطین مطرح شد و خوشبختانه در همه دیدگاه‏ها با هم توافقنظر داشتیم و ما امیدواریم که بتوانیم وظیفه حقیقی خود را در صحنه فلسطین که می‏توان گفت مهم‏ترین مسئله جهان اسلام است انجام دهیم.» وی همچنین مسئله اخراج رژیم صهیونیستی از سازمان ملل را یک حرکت عمومی ازطرف تمامی کسانی برشمرد که «به مسئله دشمن صهیونیستی و بازگرداندن سرزمین غصبشده فلسطین اهمیت می‏دهند.» آیت‏الله خامنه‏ای با اشاره به تأکید ایران و الجزایر بر هماهنگی بیشتر میان کشورهای مترقی مسلمان، سفر خود به سوریه و لیبی را نیز بسیار موفقیت‏آمیز خواند.[۱۸]

گزارش- 4

4. میانجیگری در جنگ ایران و عراق و موانع موجود دراینزمینه ازجمله مهم‏ترین مضمون‏هایی است که در تفاسیر رسانه‏ای مرتبط با سفر دوره‏ای رئیسجمهور ایران به سه کشور سوریه، لیبی و الجزایر مطرح می‏شود. رادیو بیبیسی امشب با پخش گزارشی درباره دیدار آیت‏الله خامنه‏ای با شاذلی بن جدید رئیسجمهور الجزایر، گفت: درحالیکه نزدیک به چهار سال از آغاز جنگ ایران و عراق می‏گذرد الجزایر بارها کوشیده است برای خاتمه این منازعه میان دو طرف میانجیگری کند؛ باوجوداین شب گذشته، یک سخنگوی سفارت جمهوری اسلامی ایران در الجزایر این ادعا را که آیت‏الله خامنه‏ای خواستار میانجیگری الجزایر در جنگ ایران و عراق شده است، تکذیب کرد. وی حتی این مسئله که جنگ مذکور ازجمله محورهای مذاکرات هیئت ایرانی با مقامات الجزایری بوده است را نیز انکار کرد. درعینحال، رادیو بیبیسی با اشاره به حضور وزیر سپاه و فرمانده نیروی زمینی ارتش در ترکیب هیئت بلندپایه ایرانی، مسائل نظامی را یکی از محورهای اصلی مذاکرات بین مقامات تهران و الجزیره برشمرد. براساس این گزارش، منابع دیپلماتیک در الجزایر جلوگیری از واردآمدن فشار به الجزایر برای انجام اقدامی فوری بهمنظور خاتمه جنگ ایران و عراق را یکی از علل کماهمیت جلوه داده شدن جنگ ایران و عراق در این مذاکرات ارزیابی کردهاند؛ چراکه زمان کنونی، فرصت مناسبی برای انجام مذاکرات پنداشته نمی‏شود. تحلیل‏گر رادیو بیبیسی با بیان اینکه الجزایر هنوز هم درپی یافتن راه‏حلی برای خاتمه مسالمت‏آمیز جنگ ایران و عراق است، این جنگ را یکی از عمده‏ترین مسائل مطرحشده در مذاکرات آیت‏الله خامنه‏ای و شاذلی بن جدید قلمداد کرد و افزود: باتوجهبه سخنان رئیسجمهور ایران و بیانیه مشترک جمهوری اسلامی ایران و جماهیری لیبی، که امروز منتشر شد، جمهوری اسلامی ایران همچنان بر سرنگونی رژیم صدام حسین بهعنوان یکی از شرایط اصلی خود برای پایاندادن به جنگ با عراق اصرار می‏ورزد.[۱۹] رادیو قاهره نیز کوششهای میانجیگرانه را باتوجهبه این شرط جمهوری اسلامی ایران برای خاتمه جنگ، بسیار دشوار خواند. این رادیو با اشاره به سخنان آیت‏الله خامنه‏ای در نشست مطبوعاتی‏اش در دمشق که ضمن آن آمادگی ایران برای یافتن راه‏حلی بهمنظور پایان جنگ را به برکناری صدام حسین منوط کرده بود، این شرط را برای عراق ناپذیرفتنی دانست و افزود: «عراقی‏ها بهطور مؤکد حاضر نیستند این شرط نامعقول را برای برقراری صلح قبول کنند، زیرا قبول آن به معنای تسلیم به خواسته‏های ایران است و این درحالی است که عراق در طول مدت جنگ، صبورانه تمامی مشکلات نظامی و اقتصادی جنگ را تحمل کرده است.» رادیو قاهره همچنین با جانب‏داری از عراق، ادعای صلحطلبی رژیم بغداد را تکرار کرده و ایران را عامل تداوم جنگ با عراق خواند. به گفته این رادیو: «ایران بر ادامه جنگ اصرار می‏ورزد و آن بهخاطر مشکلات داخلی‏اش است که مهم‏ترین آنها افزایش شکاف میان عناصر تندور و میانه‏رو و برکناری تعدادی از مقامات نظامی و غیرنظامی و افزایش هواپیماربایی نظامی و غیرنظامی و کشمکش بهخاطر جانشینی آیت‏الله خمینی می‏باشد.» این رادیو در پایان تفسیر خود، دشواری‏های موجود بر سر راه کوشش‏های میانجیگرانه را برای نیل به هدف پایاندادن به جنگ ایران و عراق، متناسب ارزیابی کرد.[۲۰] علاوهبراین، رادیو اسرائیل هم در تفسیری به بررسی سفر رئیسجمهور ایران به سه کشور سوریه، لیبی و الجزایر پرداخته و ضمن اشاره به ابعاد و اهداف گوناگون این اقدام، جنگ ایران و عراق و امکان میانجیگری الجزایر در آن را یکی از محورهای اصلی مذاکرات رئیسجمهور ایران با مقامات عالیرتبه این سه کشور دانست. این رادیو مدعی شد که الجزایر در کوشش‏های میانجیگرانه خود بین ایران و عراق «وعده‏هایی درمورد گذشت ازجانب عراق داد که هنوز عملی نشده و شاید همین وعده‏ها یکی از علل بهتعویقافتادن هجوم تازه ایران علیه عراق بود که حجت‏الاسلام هاشمی رفسنجانی نیز در اظهارات ماه گذشته خویش اشاره گذرایی به آن داشت. اکنون رئیسجمهوری ایران از پرزیدنت شاذلی بن جدید خواهان عملیساختن این وعده‏هاست تا شاید بتوان جنگ بی‏‏حاصل را بهنحوی که شکست تبلیغاتی برای ایران در برنداشته باشد، به پایان رسانید.»[۲۱] درزمینه امکان میانجیگری کشورهای میزبانِ سفر دوره‏ای رئیسجمهور ایران در جنگ ایران و عراق، روزنامه الخلیج (چاپ امارات متحده عربی) نیز این گمانه‏زنی را مطرح کرد که سفر رئیسجمهور ایران به سوریه «این احتمال را که سوریه ممکن است قادر به ایفای نقشی کلیدی در خاتمهدادن به جنگ ایران و عراق باشد، افزایش داده است.» به نوشته الخلیج، سوریه بهدلیل داشتن روابط ویژه با جمهوری اسلامی ایران، «برای متقاعدساختن رهبران ایران به این نکته که جز خاتمه جنگ راه دیگری برای مقابله با دشمن صهیونیستی وجود ندارد، در موقعیت معتبری قرار دارد.»[۲۲] روزنامه الوطن (چاپ کویت) نیز با انتقاد از بیانیه مشترک ایران و سوریه، ادامه جنگ ایران و عراق و مخالفت جمهوری اسلامی با پیشنهادهای صلح - که البته بدون توجه به حقوق ایران مطرح می‏شوند - را «یکی از عوامل مهم و اساسی در جهت مشغولساختن عراق و کشورهای منطقه از مقابله با دشمن صهیونیستی و امپریالیزم» معرفی کرد. به گزارش رادیو صوت ‏الجماهیر عراق، این روزنامه همچنین از مقامات ایران خواست مذاکرات صلح‏جویانه میان خود و عراق را بپذیرند.[۲۳] روزنامه آلمانی دیولت هم در تفسیری درباره سفر آیتالله خامنهای به سوریه و لیبی و احتمال میانجیگری کشورهای میزبان در جنگ ایران و عراق نوشته است: «بدون شک حافظ اسد رئیسجمهور سوریه، از [آیت‏الله] علی خامنه‏ای خواسته است که به جنگ ایران و عراق پایان دهد.» مفسر این روزنامه با طرح این ادعا که تداوم جنگ ایران و عراق، موجب انزوای جمهوری اسلامی شده است، خروج از انزوای بین‏المللی را یکی از اهداف سفر رئیسجمهور ایران به سوریه و لیبی قلمداد کرده است. مفسر روزنامه دیولت همچنین به نقل از ناظران سیاسی آورده است: «مقامات تهران قصد دارند روش خود را دربرابر عراق تغییر دهند و با واسطه کشورهای عربی به این جنگ پایان بخشند.» در پایان این تفسیر، ضمن اشاره به مشکلات تسلیحاتی جمهوری اسلامی و امکان درخواست سلاح و کمک مالی از لیبی، در جمع‏بندی نتایج سفر هیئت ایرانی به سوریه و لیبی آمده است: «بههرحال باید منتظر ماند و دید که پیامدهای سفر [آیت‏الله] علی خامنه‏ای به لیبی و سوریه، اتحاد سه‏جانبه تهران، دمشق و طرابلس را به همان گرمی سابق نگه خواهد داشت یا آن را بهصورت خاکستری سرد مبدل خواهد کرد.»[۲۴] درهمینحال امروز، خبرگزاری آلمان‏غربی از منامه گزارش داد که سه کشور عراق، کویت و یمن شمالی قصد دارند قطعنامه‏ای را علیه ایران با موضوع محکومیت حملات جمهوری اسلامی به نفتکش‏های متعلق به کویت و عربستان، به نشست بین‏المجالس که در ژنو برگزار خواهد شد، ارائه دهند. براساس این گزارش، نمایندگان سه کشور مذکور درخصوص ابتکارعمل‏های مشترک درباره مسئله فلسطین و برقراری آتش‏بس در جنگ خلیجفارس، به توافق رسیده‏اند.[۲۵]

گزارش- 5

5. بهمنظور پیگیری موافقت‏های انجام‏شده در سفر رئیسجمهور ایران به سوریه و الجزایر، امروز مذاکراتی در سطح وزیران بین ایران و کشورهای مذکور برگزار شد. همزمان با آخرین روز سفر رئیسجمهور ایران به الجزایر، امروز علی‏اکبر ولایتی وزیر امور خارجه و یکی از اعضای هیئت ایرانی با احمد طالب ابراهیمی وزیر امور خارجه الجزایر، در الجزیره دیدار و گفتوگو کردند. دو طرف در این دیدار، درباره مسائل مرتبط با فلسطین، راههای مقابله با رژیم صهیونیستی، همکاری‏های دو کشور در مجامع بین‏المللی و پیگیری مذاکرات در فرصت‏های آینده در سازمان ملل، سازمان کنفرانس اسلامی و نیز سفر آتی وزیر امور خارجه الجزایر بحث و تبادلنظر کردند.[۲۶] در همین چارچوب امروز دور اول مذاکرات عابدی جعفری وزیر بازرگانی ایران با محمود قدوره وزیر صنایع سوریه نیز آغاز شد. وزیر بازرگانی ایران در این دیدار، سفر آیت‏الله خامنه‏ای به سوریه را نشانه استحکام مناسبات دو کشور دانست و اظهار امیدواری کرد روابط اقتصادی، صنعتی و تجاری دو کشور هرچه بیشتر گسترش یابد. طرف سوری نیز ضمن تأیید دیدگاه همتای ایرانی خود، از گسترش مناسبات اقتصادی و تجاری دوجانبه استقبال و اظهار امیدواری کرد که «هرچه بیشتر کوشش شود از امکانات موجود برای گسترش این روابط استفاده گردد.»[۲۷]

گزارش- 6

6. سخنگوی ستاد تبلیغات جنگ بازدید خبرنگاران خارجی از اردوگاه اسیران نوجوان عراقی را موجب نمایان شدن به رهگیری اجباری رژیم بعثی از آنان در جنگ خواند. بهدنبال بازدید نمایندگان رسانه ‏های گروهی خارجی مقیم تهران از اردوگاه محل نگهداری اسیران نوجوان ١٣ تا ١٨ ساله عراقی که دیروز انجام شد، سخنگوی ستاد تبلیغات جنگ در مصاحبهای اعلام کرد این بازدید «یک بار دیگر کذببودن ادعای رژیم صدام مبنیبر عدم اعزام نوجوانان آموزشندیده عراقی به جبهه ‏های جنگ را ثابت کرد.»[۲۸] به گفته سخنگوی ستاد تبلیغات جنگ، در جریان برقراری تمهیدات لازم برای برگزاری اولین گردهمایی صلح صلیبسرخ و هلالاحمر در فنلاند، نماینده رژیم عراق ادعا کرده بود که ارتش این کشور، افراد کمتر از ١٨ سال را به خدمت نمی‏گیرد، ولی اسارت بیش از ١٥٠ نوجوان ١٣ تا ١٨ ساله عراقی از عملیات والفجر ٢ به بعد، به تازگی که خبرنگاران خارجی از اردوگاه محل نگهداری‏ آنان بازدید کردند، این ادعای رژیم صدام را رد می‏کند.[۲۹] سخنگوی ستاد تبلیغات جنگ همچنین درمورد اعزام اجباری عراقی‏ها به جبهه ‏ها افزود: «رژیم صدام علاوهبر استفاده اجباری از نوجوانان عراقی که در دبستان و دبیرستان تحصیل می‏کنند و آموزش کافی نیز ندیده‏اند، پیرمردان و بازنشستگان عراقی را نیز بهعلت کمبود نیروی انسانی به زور و اجبار به جبهه ‏ها اعزام می‏کند و درصورتی که افراد بازنشسته با حضور در جبهه ‏های جنگ مخالفت کنند، حقوق بازنشستگی آنان قطع می‏‏شود.»[۳۰] درعینحال در بازتاب بازدید روز گذشته خبرنگاران خارجی از اردوگاه اسیران نوجوان عراقی، امشب رادیو اسرائیل در گزارشی، این اقدام جمهوری اسلامی را واکنشی به اقدام تبلیغاتی اخیر عراق دانست که در جریان آن دیدارهایی از اردوگاه اسیران نوجوان ایرانی در حوالی بغداد برای خبرنگاران خارجی ترتیب داده بود. به ادعای این رادیو «ایران به این ترتیب می‏خواهد نشان دهد که تنها کشوری نیست که نوجوانان ١٢ تا ١٧ ساله را به جبهه می‏فرستد.»[۳۱] از سوی دیگر، درزمینه وضعیت نگهداری اسیران جنگی، خبرگزاری هندی پی.تی.ای امروز گزارش داد: عراق در منطقه رمادی در ٦٠ کیلومتری بغداد، مدرسه‏ای را برای آموزش اسیران ایرانی تأسیس کرده است که مدرسه مذکور در سال جاری گشایش خواهد یافت. قرار است دو مؤسسه خیریه سوئیسی این مدرسه را اداره کنند. براساس این گزارش، مقامات عراقی مدعی‏اند که «هم‏اکنون ٨٠٠٠ ایرانی ازجمله خردسالان را در زندان‏های این کشور نگهداری می‏کنند.»[۳۲]

گزارش- 7

7. رئیس مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق پیش از ظهر امروز، همراه با جمعی از اعضای دفتر این مجلس و گروهی از علمای نجف از اردوگاه معاودین عراقی واقع در شهر ازنا (لرستان) بازدید کرد. پس از حضور این هیئت در جمع رانده ‏شدگان عراقی، حجت‏ الاسلام سیدمحمود هاشمی شاهرودی رئیسمجلس اعلای انقلاب اسلامی، در سخنانی درباره اوضاع داخلی عراق گفت: «اخباری که می‏رسد حاکیاز آن است که آسایش و امنیت در عراق نیست و اعدام‏های پیدرپی گویای این مطلب است؛ بهطوریکه تازگی چهارصد نفر از مسلمانان منطقه الثوره به دار آویخته شده ‏اند.» وی همچنین با برشمردن وظایف مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق، خواستار پشتیبانی معاودین عراقی از این مجلس شد. پس از بازدید رئیس مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق و همراهان وی از اردوگاه معاودین عراقی در ازنا، در جلسه‏ای با حضور این هیئت و مسئولان ذی‏ربط، مسائل و مشکلات این اردوگاه بررسی شد. هیئت مذکور همچنین بعدازظهر امروز از یک اردوگاه دیگر معاودین عراقی بازدید کرد.[۳۳] رئیس مجلس اعلای انقلاب اسلامی همچنین در گفتوگویی با خبرگزاری جمهوری اسلامی، توطئه هواپیماربایی رژیم بعثی عراق را «نشانه‏ای از به بنبست رسیدن حرکت سیاسی و نظامی حکومت حاکم بر این کشور برعلیه جمهوری اسلامی» خواند. وی قدرت‏های استکباری و رژیم عراق را در این توطئه‏ها همدست دانسته و اظهار کرد: «این هواپیماربایی در زمانی صورت می‏گیرد که ایران درصدد اخراج اسرائیل غاصب از سازمان ملل می‏باشد و قصد صدام از این نوع خوشخدمتی به استعمارگران جهانی انحراف افکارعمومی جهان از این اقدام انقلابی جمهوری اسلامی است.» حجت‏الاسلام هاشمی شاهرودی همچنین «تبلیغات استکبار جهانی» را عامل حفظ رژیم صدام ذکر کرده و با اشاره به ضعف این رژیم افزود: «هیچ چیز نمی‏تواند این رژیم را از سقوط ممکن برهاند.» وی ضمن یادآوری پیروی اکثر مردم رنجکشیده و دردمند عراق از امام خمینی، بر سرنگونی رژیم بعثی تأکید کرد و گفت: «مردم مسلمان عراق تا سقوط کامل صدام و رژیم بعث و رویکارآمدن جمهوری اسلامی در آن کشور به جنگ خود با صدام ادامه خواهند داد.»[۳۴] امروز همچنین، مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق با انتشار بیانیه‏ای حمایت خود را از طرح جمهوری اسلامی ایران مبنیبر اخراج رژیم صهیونیستی از سازمان ملل اعلام کرد. در این بیانیه ضمن ابراز پشتیبانی این مجلس و ملت عراق از اقدامات جمهوری اسلامی آمده است: «کوشش‏های دولت جمهوری اسلامی ایران جهت اخراج رژیم صهیونیستی از سازمان ملل متحد گام مهمی در راه آزادی قدس به شمار می‏رود. دولت جمهوری اسلامی ایران در این راه قدم گذارده و تا تحقق این هدف و برافراشتن پرچم اسلام بر فراز "قبه الصخره" و "مسجدالاقصی" به راه خود ادامه خواهد داد.»[۳۵]

گزارش- 8

8. همزمان با تلاش‏های مراجع ذیربط ایران برای بازگرداندن دومین هواپیمای مسافربری ربودهشده و سرنشینان آن، رژیم عراق اعلام کرد که تا پایان جنگ، هواپیماهای ربودهشده ایرانی را به جمهوری اسلامی بازپس نخواهد داد. امروز جمعیت هلالاحمر جمهوری اسلامی ایران با ارسال پیامی به سازمان صلیبسرخ جهانی،[۳۶] خواستار اقدام سریع این سازمان برای بازگشت هواپیمای ربودهشده ایرانی و سرنشینان آن به ایران شد.[۳۷] در پیام دکتر وحید دستجردی سرپرست و دبیرکل جمعیت هلالاحمر ایران، خطاب به الکساندر هی رئیس کمیته بین‏المللی صلیبسرخ، با اشاره به ربودهشدن اولین هواپیمای غیرنظامی ایران و انتقال آن به عراق که بازگرداندن سرنشینان آن ١٠ روز طول کشید، آمده است: «این بار نیز هواپیمای غیرنظامی دیگری با همان طرح و نقشه قبلی به کشور عراق برده شد. جمعیت هلالاحمر جمهوری اسلامی ضمن محکومکردن این‏گونه اعمال تروریستی و غیرانسانی مجدداً از شما استمداد می‏نماید در بازگشت توأم با سلامت خدمه و مسافرین اقدام عاجل مبذول دارید.»[۳۸] درهمینحال، سازمان هواپیمایی جمهوری اسلامی نیز امشب با انتشار اطلاعیه‏ای اعلام کرد ٥٢ نفر از مسافرانی که در قاهره از هواپیمای ربودهشده ایرانی پیاده شده بودند، همگی در سلامت کامل می‏باشند و ساعت ٣:٢٠ بامداد فردا (سهشنبه)، با یک فروند هواپیما که سازمان هواپیمایی جمهوری اسلامی آن را اجاره کرده است، وارد تهران خواهند شد.*** در این اطلاعیه همچنین بر تلاش این سازمان به‏منظور بازگرداندن بقیه مسافران، خدمه و دو هواپیمای غیرنظامی ربودهشده ازطریق سازمان‏های بین‏المللی ذی‏ربط تأکید شده است.[۳۹] از سوی دیگر امروز، وزیر اطلاعات عراق اعلام کرد تا زمانی‏که جنگ ایران و عراق به پایان نرسد هیچیک از سه هواپیمای ربودهشده ایرانی که در خاک عراق فرود آمده‏اند به ایران بازگردانده نخواهند شد.[۴۰] همچنین به گزارش خبرگزاری فرانسه، یکی از مقامات بلندپایه عراقی با این استدلال که امکان دارد ایران از این هواپیماها استفاده نظامی کند، بازگرداندن هواپیماهای ایرباس، اف٤ و بوئینگ٧٢٧ ایرانی را حتی درصورت مداخله مراجع بین‏المللی منتفی دانست و گفت: «مسئله اجازه بازگشت این هواپیماها تا مادامی‏که جنگ وجود دارد مطرح نیست.» وی همچنین مدعی شد رژیم عراق با مسافران هواپیمای ربودهشده رفتار انسانی داشته و به آنان «برای ماندن در عراق و یا بازگشت به ایران و یا رفتن به هر کشور دیگری حق انتخاب» داده است. این مقام عراقی اضافه کرد رژیم عراق به عاملان این سه هواپیماربایی پناهندگی داده است که به گفته وی نوع این پناهندگی، سیاسی نیست. به گفته این مقام عراقی، برای سرنشینان دومین هواپیمای غیرنظامی ربودهشده نیز برنامه زیارت از اماکن مقدس شیعیان در کربلا و نجف ترتیب داده شده است.[۴۱] گفتنی است رادیو صوت الجماهیر در بخش خبری ساعت ١٥:٣٠ امروز خود مدعی شد آقای نورث شموشلد مدیرکل اتحادیه بین‏المللی حملونقل هوایی (یاتا) در تلگرافی به مدیرکل سازمان خطوط هوایی عراق رفتار این کشور با مسافران و خدمه هواپیمای ربودهشده ایرانی را ستوده است.[۴۲] از آنجایی‏که جمهوری اسلامی ایران، علاوهبر عراق، بحرین و مصر را نیز به مداخله در ماجرای هواپیماربایی اخیر متهم کرده است،[۴۳] روزنامه مصری الاخبار در مطلبی «مواجهشدن ایرانی‏ها با شقاوت و عواقب سیاست‏های جنگ‏طلبانه و همچنین بی‏کفایتی جمهوری اسلامی» را علل ربودهشدن هواپیمای مسافربری ایران خوانده است. این روزنامه همچنین اقدام دولت مصر به دادنِ سوخت و غذا به ربایندگان هواپیمای ایرانی را در زمره کمک‏های انسانی و حاکیاز مواضع بیطرفانه این کشور برشمرده است.[۴۴]

گزارش- 9

9. مأموران امنیتی فرانسه امروز، دو تن از وابستگان به جمهوری اسلامی را به بهانه اقدام علیه منافع فرانسه بازداشت کرده و تحت بازجویی قرار دادند. خبرگزاری جمهوری اسلامی از پاریس گزارش داد: صبح امروز، نیروهای امنیتی فرانسه با ورود به منزل مسکونی مهدی مهدوی نماینده خبرگزاری جمهوری اسلامی در پاریس، پس از بازرسی آنجا، وی را با خود بردند. مأموران مذکور که یک حکم بازرسی منزل و شکایت‏نامه‏ای از فردی به نام کریستیان فولک در دست داشتند، به همسر نماینده خبرگزاری جمهوری اسلامی گفتند وی در توطئه علیه یکی از مخالفان جمهوری اسلامی ایران دست دارد.[۴۵] براساس گزارش‏های تکمیلی خبرگزاری جمهوری اسلامی، مأموران سازمان امنیت فرانسه که ٥ تن بودهاند ساعت ٧ صبح امروز پس از بازداشت مهدی مهدوی وی را به محل وزارت کشور فرانسه انتقال دادهاند؛ مأموران مذکور همچنین وحید روحانی کارمند محلی سفارت جمهوری اسلامی در فرانسه را نیز بازداشت و از وی بازجویی کردهاند.[۴۶] درپی این رویداد، علیرضا معیری کاردار سفارت ایران در فرانسه، ضمن ارسال یادداشت اعتراضآمیزی به وزارت امور خارجه این کشور، شخصاً با حضور در این وزارتخانه، آزادی فوری این دو نفر را خواستار شد. سرانجام، مهدوی و روحانی پس از ١٢ ساعت بازداشت، در ساعت ١٩ امروز آزاد شدند.[۴۷] مهدی مهدوی درباره موضوعات مطرحشده در جریان بازجوییاش گفت: «[مأموران سازمان امنیت فرانسه] مصرانه قصد داشتند تا مرا به داشتن فعالیت‏هایی به غیر از شغل خبرنگاری محکوم نمایند. آنها همچنین ... با متهمنمودن سفارت جمهوری اسلامی به دستداشتن در سوءقصدهایی که برعلیه فرانسه صورت می‏گیرد، از من میخواستند تا نام افرادی را که در سفارت شاغلاند و می‏توانند در این سوءقصدها دخیل باشند برایشان بازگو نمایم.» وی همچنین اضافه کرد: این بازپرسی به درخواست بازپرس مسئول رسیدگی به قضیه دستگیری دو تن از هواداران انقلاب اسلامی به نام‏های شریبی و گواسمی که در ماه ژوئیه گذشته به اتهام جاسوسی برای جمهوری اسلامی در شهر لیل فرانسه دستگیر شده بودند، انجام گرفته است.[۴۸] ضمیمه گزارش٦٩٦: متن کامل بیانیه مشترک جمهوری اسلامی ایران و جماهیری عربی مردمی سوسیالیستی لیبی «بسماللهالرحمنالرحیم بنا به دعوت جناب آقای سرهنگ معمر قذافی، رهبر انقلاب فاتح لیبی، جناب آقای ... [آیتالله] سیدعلی خامنهای رئیسجمهوری اسلامی ایران، از تاریخ ١٧/٦/١٣٦٣ تا ١٨/٦/١٣٦٣ شهریورماه، بازدید رسمی و برادرانهای از جماهیر عربی مردمی سوسیالیستی لیبی انجام دادند و مورد استقبال گرم جناب آقای سرهنگ قذافی و جناب آقای سرگرد جلود عضو شورای فرماندهی انقلاب لیبی و دیگر شخصیتهای عالیرتبه کشور لیبی و همچنین تودههای مردمی، قرار گرفتند. در این بازدید هیئت بلندپایه مرکب از آقایان زیر، جناب آقای رئیسجمهوری اسلامی ایران را همراهی نمودند: ١. جناب آقای دکتر علیاکبر ولایتی، وزیر امور خارجه ٢. جناب آقای محسن رفیقدوست، وزیر سپاه پاسداران اسلامی. ٣. جناب آقای میرسلیم، مشاور عالی ریاستجمهوری ٤.جناب آقای سرهنگ صیاد شیرازی، فرمانده نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ٥. جناب آقای حجتالاسلام سیدمحمود دعایی، معاون کمیسون امور خارجه مجلس شورای اسلامی.٦ جناب آقای شاهچراغی، نماینده مجلس شورای اسلامی ٧. جناب آقای محمدحسین لواسانی، مدیرکل سیاسی کشورهای قاره افریقا وزارت امور خارجه ٨. جناب آقای محمدرضا فیاض، معاون نهاد ریاستجمهوری. در این بازدید گفتوگوها و تبادلنظرهای مهمی انجام یافت که طی آن بر مواضع دو کشور تأکید گردیده و طرفین در زمینههای زیر به توافق رسیدند: ١. طرفین هماهنگی پایدار خود را در قبال دشمنان حق و خیر و پیشرفت، صهیونیسم و امپریالیسم، که در رأس آنها شیطان بزرگ امریکا قرار دارد، تأکید مینمایند. طرفین تصمیم خود را بر گسترش مبارزات ضد ارتجاعی، امپریالیستی و صهیونیستی و همچنین عزم راسخ خود را بر رویارویی با کلیه توطئههای آنان در جهان و بهویژه در جهان اسلامی که هدف اول امریکا و صهیونیسم است، تأکید مینمایند. دراینزمینه، طرفین با همپیمانی که بین آنها وجود دارد، در راه پیروزی انقلابهای مردمی اقدام خواهند کرد و در جوار خلقهای مستضعف جهان تا پیروزی آنان و برپایی حکومت مردم که مقدرات خود را به دست گرفته و بهطور نهایی از هرگونه ظلم و بهرهکشی نجات یابند، خواهند ایستاد. همچنین طرفین تصمیم خود را مبنیبر تجدید نقش تمدن اسلامی و مسلمین از این نظر که اسلام دین انقلاب و ترقی است، تأکید مینمایند. ٢. طرفین موضع اصولی و عقیدتی خود را نسبت به موجودیت صهیونیسم که موجودیت اسلام و عرب را هدف قرار داده و از غصب فلسطین آغاز و به سرزمینهای کشورهای همجوار آن ادامه یافته و سعی در اشغال سرزمینهای مقدس و رسیدن به مناطق ثروتهای نفتی و مالی و به زیر سلطه درآوردن کامل آنها را دارد، تأکید مینمایند. در این راستا، طرفین با ایمانی خللناپذیر تأکید مینمایند که رویارویی مسلحانه با دشمن غاصب فلسطین تنها راه آزادی تمامی فلسطین و دیگر سرزمینهای اشغالی و اولین و آخرین هدف میباشد و مبارزه مسلحانه تنها وسیله رسیدن به این هدف است. طرفین توافق نمودند که نسبت به طرد رژیم غاصب صهیونیستی از سازمان ملل متحد اقدام مشترک به عمل آورند. طرفین روشهای سازشکارانه و خیانتآمیزی را که در قرارداد ننگین کمپدیوید متجلی گردیده و همچنین اقدامات برخی از فلسطینیها و اعراب را محکوم نموده و جانبداری قاطعانه و فعال خود را از نیروهای مبارز فلسطینی و تودههای مردم فلسطین در داخل سرزمینهای اشغالی و خارج از آن تأکید مینمایند. طرفین با اقداماتی که در جهت گسترش و تعمیم کمپدیوید انجام میگیرد، رویارویی خواهند کرد. ٣. طرفین تلاش رژیم مصر در تمسک به قرارداد خیانتآمیز و ننگینی که سادات امضا نمود و ادامه ارتباط وی با امپریالیسم امریکا و صهیونیسم را محکوم مینمایند. طرفین جانبداری و پشتیبانی خود را از ملت عرب و مسلمان مصر و نیروهای فعال آن که در راه اعاده مصر به موقع طبیعی خود در بین امت عرب و جهان اسلامی مبارزه میکند، اعلام مینمایند. ٤. طرفین به نیروهای مبارز لبنان که در نتیجه جهاد و جانبازیهای خود توانستند پیروزیهای چشمگیری به دست آورده و امریکا و همپیمانان غربی آن را مجبور به پایانبخشیدن به اشغال سرزمینهای لبنان نموده و سازشنامه ننگین و تجاوزکارانه را لغو نماید، درود میفرستند. طرفین مقاومت دلیرانه مردم لبنان علیه اشغالگران صهیونیستی و جنوب لبنان را تمجید نموده و حمایت مستمر انسانی و مادی خود را از این مقاومت قهرمانانه تأکید مینمایند. ٥. طرفین موضع اصولی و عقیدتی خود را در جانبداری از کشور برادر سوریه اعلام کرده و کلیه توطئههایی که تاکنون ازجانب امپریالیسم و صهیونیسم و ارتجاع با آن مواجه است و فداکاریهای آن را که همانند سدی مستحکم در مقابل طمعهای توسعهطلبانه دشمنان قرار دارد، تمجید مینمایند. ٦. طرفین نسبت به توطئه امپریالیسم امریکا که در مینگذاری دریای سرخ متجلی میباشد و اطراف آن بهطور روشن که همانا حضور امریکا و همپیمانان نظامی آن و افزایش حضور در منطقه است هشدار میدهند. ٧. طرفین ادامه تعهدات خود نسبت به مستضعفین جهان و جنبشهای رهاییبخش و یاری آنها و حمایت از مسائل آنان در محافل منطقهای و بینالمللی را تمجید مینمایند. در این رهگذر، طرفین ضرورت ابطال حق وتو که کشورهای بزرگ از آن بهرهمندند و با بهکارگیری آن فعالیت سازمان ملل متحد را فلج مینمایند، لازم میدانند. طرفین بر اهمیت نقش جنبش غیرمتعهدها تأکید کرده و سعی در تقویت آن مینمایند. ٨. طرفین [بر] حق ملتهایی که زیر سلطه استعمار قرار گرفته و خواستار جبران خسارات درون استعماری گردیده و در نتیجه زیانها و خساراتی نصیبشان شده است، تأکید مینمایند. ٩. طرف لیبی پشتیبانی کامل خود را از کمیتههایی که در جمهوری اسلامی ایران برای دفاع از حقوق سیاهپوستان امریکایی تشکیل گردیده است ابراز میدارد. طرفین همچنین توافق نمودند جبهه متحدی از ملتهایی که مورد اهداف امریکا در افریقا، آسیا و امریکای لاتین قرار دارند، تشکیل شود. طرف ایرانی حمایت و پشتیبانی خود را از جماهیر عربی مردمی سوسیالیستی لیبی که مورد تعرض توطئههای تجاوزکارانه و غیرمسئولانه ایالات متحده امریکا در خلیج سرت که جزئی از آبهای ساحلی لیبی است، قرار گرفته است، ابراز میدارد. طرف لیبی حمایت و ایستادگی خود را در کنار انقلاب اسلامی ایران علیه توطئههای امپریالیستی و ارتجاعی که جنگ تحمیلی رژیم صدام بخشی از آن است، ابراز میدارد. طرف لیبیایی معتقد است که با سقوط رژیم صدام، ثبات و آرامش به منطقه بازگشته و زمینه برای یک همپیمانی وسیعتر بین ملت عرب و ایران علیه دشمن مشترک فراهم خواهد شد. طرفین مبارزات ملت چاد در راه اخراج نیروهای فرانسوی اشغالگر و تحقق یافتن یک آشتی ملی نظیر سازمان وحدت افریقا را پشتیبانی مینمایند. طرفین توافق نمودند که همپیمانی خود را برای مقابله با امپریالیسم و صهیونیسم و ارتجاع تحکیم بخشند و همچنین همکاری دوجانبه در زمینههای گوناگون را افزایش دهند. طرفین همچنین موافقت نمودند که همکاریهای دوجانبه مختلف بین ایران و لیبی گسترش یابد. طرفین مقرر داشتند که کمیته مشترکی به ریاست وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران و دبیر کمیته مردمی دفتر روابط خارجی و در جماهیری لیبی بهمنظور پیجویی به طرق و وسائل لازم برای رویارویی با دشمن صهیونیستی اشغالگر تشکیل گردد. جناب آقای [آیتالله] خامنهای از استقبال گرم و برادرانه آقای سرهنگ قذافی تشکر و قدردانی و از گفتوگوهای انجام شده اظهار رضایت نمودند. جناب آقای [آیتالله] خامنهای از جناب آقای سرهنگ قذافی دعوت نمودند که بهطور رسمی از جمهوری اسلامی ایران بازدید به عمل آورند که این دعوت ازسوی آقای سرهنگ قذافی پذیرفته شد و مقرر گردید که تاریخ دقیق آن بعداً اعلام شود.»[۴۹]

________________________________________

  • ضمیمه دارد؛ متن کامل بیانیه مشترک ایران و لیبی.
    • رئیسجمهور و هیئت همراه وی، ساعت ٦ صبح روز سه‏شنبه ٢٠ شهریور، وارد تهران شدند. [روزنامه کیهان، ٢٠/٦/١٣٦٣، ص٢]
      • این ٥٢ مسافر که توانسته بودند روز یکشنبه هنگام توقف هواپیمای مسافربری در فرودگاه قاهره از دست هواپیماربایان بگریزند، ساعت ٣:١٧ بامداد روز ٢٠/٦/١٣٦٣، با یک فروند هواپیمای خطوط هوایی خاورمیانه وارد ایران شدند. [روزنامه جمهوری اسلامی، ٢١/٦/١٣٦٣، ص١٢]


منابع و مآخذ روزشمار 1363/06/19

  1. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره ١٧٧، ٢٢/٦/١٣٦٣، ص١ ضمیمه، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ٢١/٦/١٣٦٣.
  2. سند شماره ٣١٤٧٢١ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی کردستان به استانداری کردستان، ٢٥/٦/١٣٦٣.
  3. سند شماره ٨٢١٧٨ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اداره اطلاعات شهربانی به دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست‏وزیری، ٢٥//٦/١٣٦٣.
  4. سند شماره ٣١٤٧٠٧ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی کردستان به استانداری کردستان، ٢٨/٦/١٣٦٣.
  5. سند شماره ٤٠٥٠٥٣ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه تکاب به ستاد منطقه١١ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ١٩/٦/١٣٦٣.
  6. سند شماره ٤٠٤٨٣٥ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از رکن٣ قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب ژاجا به رکن٣ مرکز فرماندهی ژاندارمری، ٢٠/٦/١٣٦٣.
  7. سند شماره ٤٠٥٠١٩ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات سپاه نقده به ستاد منطقه١١ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ٢٠/٦/١٣٦٣.
  8. سند شماره ٣٥٨٥٠٧ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات سپاه بوکان به اطلاعات ستاد منطقه١١ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ٢٢/٦/١٣٦٣.
  9. سند شماره ٣١٤٦٧١ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی کردستان به استانداری کردستان، ١٩/٦/١٣٦٣.
  10. سند شماره ٨٢٠٩٧ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اداره اطلاعات شهربانی به دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست‏وزیری، ١٩/٦/١٣٦٣.
  11. قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، بولتن نوبه‏ای اطلاعاتی، ٢/٧/١٣٦٣، ص٨.
  12. همان، ص١٦.
  13. همان، ص١٧.
  14. سند شماره ٣٠٢٣٧٧ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از رکن٣ ناحیه ژاندارمری کردستان به استانداري کردستان، ٢٠/٦/١٣٦٣، ص١.
  15. روزنامه کیهان، ٢٠/٦/١٣٦٣، ص٣.
  16. روزنامه جمهوری اسلامی، ٢٠/٦/١٣٦٣، ص١٢.
  17. همان.
  18. روزنامه کیهان، ٢٠/٦/١٣٦٣، ص٢.
  19. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره ١٧٥، ٢٠/٦/١٣٦٣، صص ١٨ و ١٩، رادیو بی‌بی‌سی، ١٩/٦/١٣٦٣.
  20. همان، صص ٢٧ و ٢٨، رادیو قاهره، ١٩/٦/١٣٦٣.
  21. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، ٢٠/٦/١٣٦٣، صص ٩ - ٦، رادیو اسرائیل، ١٩/٦/١٣٦٣.
  22. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره ١٧٥، ٢٠/٦/١٣٦٣، ص٥، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ١٩/٦/١٣٦٣.
  23. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، ٢٠/٦/١٣٦٣، ص١٢، رادیو صوت الجماهیر (عربی)، ١٩/٦/١٣٦٣.
  24. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره ١٧٥، ٢٠/٦/١٣٦٣، صص ٢٥ و ٢٦، رادیو صدای آزاد ایران، ١٩/٦/١٣٦٣.
  25. همان، ص٣، منامه - خبرگزاری آلمان‌غربی، ١٩/٦/١٣٦٣.
  26. روزنامه جمهوری اسلامی، ٢١/٦/١٣٦٣، ص١٢.
  27. روزنامه اطلاعات، ٢٠/٦/١٣٦٣، ص١٤.
  28. روزنامه جمهوری اسلامی، ٢٠/٦/١٣٦٣، ص٢.
  29. روزنامه اطلاعات، ٢٠/٦/١٣٦٣، ص١٥.
  30. روزنامه کیهان، ٢٠/٦/١٣٦٣، ص٢٥.
  31. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره ١٧٥، ٢٠/٦/١٣٦٣، صص ٢٣ و ٣٤، رادیو اسرائیل، ١٩/٦/١٣٦٣.
  32. همان، ص٣، دهلی‌نو - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ١٩/٦/١٣٦٣.
  33. روزنامه کیهان، ٢٠/٦/١٣٦٣، ص٢.
  34. روزنامه اطلاعات، ٢١/٦/١٣٦٣، ص١٥.
  35. روزنامه اطلاعات، ٢٠/٦/١٣٦٣، ص٢.
  36. روزنامه جمهوری اسلامی، ٢٠/٦/١٣٦٣، ص١٠.
  37. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره ١٧٥، ٢٠/٦/١٣٦٣، صص ٢٣ و ٢٤، رادیو اسرائیل، ١٩/٦/١٣٦٣.
  38. روزنامه اطلاعات، ٢٠/٦/١٣٦٣، ص٢.
  39. روزنامه جمهوری اسلامی، ٢٠/٦/١٣٦٣، ص١٠.
  40. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، ٢١/٦/١٣٦٣، ص٩، رادیو صدای امریکا، ٢٠/٦/١٣٦٣.
  41. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره ١٧٥، ٢٠/٦/١٣٦٣، ص٨، منامه - خبرگزاری فرانسه، ١٩/٦/١٣٦٣.
  42. همان، ص٨، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ١٩/٦/١٣٦٣.
  43. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، ٢٠/٦/١٣٦٣، ص٥، رادیو کلن، ١٩/٦/١٣٦٣.
  44. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره ١٧٥، ٢٠/٦/١٣٦٣، ص٨، دمشق - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ١٩/٦/١٣٦٣.
  45. همان، ص٩، پاریس - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ١٩/٦/١٣٦٣.
  46. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره ١٧٦، ٢١/٦/١٣٦٣، صص ١٤ و ١٥، پاریس - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ٢٠/٦/١٣٦٣.
  47. روزنامه اطلاعات، ٢١/٦/١٣٦٣، ص١٦.
  48. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره ١٧٦، ٢١/٦/١٣٦٣، صص ١٤ و ١٥، پاریس - خبرگزاری جمهوری اسلامی، ٢٠/٦/١٣٦٣.
  49. روزنامه اطلاعات، ٢٠/٦/١٣٦٣، ص٣؛ و - روزنامه جمهوری اسلامی، ٢٠/٦/١٣٦٣، ص١٢؛ و - روزنامه کیهان، ٢٠/٦/١٣٦٣، ص٣.