1365.11.13

روزشمار جنگ سال 1365 1365.10.13
نام‌های دیگر	سیزده دی
تاریخ شمسی	1365.10.13
تاریخ میلادی	3 ژانویه 1987
تاریخ قمری	2 جمادی‌الاول 1407

1359.10.13

1360.10.13

1361.10.13

1362.10.13

1363.10.13

1364.10.13

1366.10.13

گزارش - 1

1. هواپیماهای ارتش عراق به جزیره خارک، پایگاه هوانیروز مسجد سلیمان، تأسیسات نفت گچساران و یک پل راهآهن در استان لرستان حمله کردند. در ساعت ۱۴:۰۵ امروز هواپیماهای عراق با تجاوز به حریم هوایی جزیره خارک چهار بمب به سوی این جزیره پرتاب کردند که همه بمبها به درون آبهای ساحلی افتاد. پنج دقیقه بعد، بار دیگر این هواپیماها در آسمان خارک ظاهر شدند که با مشاهده دو هواپیمای جنگنده خودی ناچار آسمان منطقه را ترک کردند. ارتش عراق در اطلاعیه امروز خود اعلام کرد که قصدش از این حمله جلوگیری از تعمیر تأسیسات نفتی جزیره خارک بوده است. در ساعت ۱۵:۰۰ نیز هواپیماهای مهاجم عراقی برای دومین بار طی سه روز گذشته پایگاه هوانیروز مسجدسلیمان را بمباران کردند. واحد اطلاعات سپاه پاسداران ناحیه خوزستان با اعلام این خبر اضافه کرد این حمله با هوشیاری به موقع آتش پدافند هوایی، خسارت مالی و جانی در بر نداشت. از سوی دیگر، ارتش عراق مدعی شد در این حمله دو هلیکوپتر را منهدم کرده و ضرباتی دیگر بر تأسیسات این پایگاه وارد آورده است. همچنین خبرگزاری جمهوری اسلامی از اهواز یادآور شد هواپیماهای عراق در حمله بعدازظهر پنجشنبه گذشته به پایگاه نیمهتمام هوانیروز در مسجدسلیمان تعداد ۵۰۸ بمب خوشهای بر روی این پایگاه و منازل مسکونی اطراف آن فرو ریختند که منجر به وارد شدن خساراتی به پایگاه و منازل مسکونی و مجروح شدن جمعی از مردم غیرنظامی شد. با به شهادت رسیدن یک تن از مجروحین بمباران پنجشنبه تعداد شهدای حمله عراق به پایگاه مذکور به ۸ تن رسید. در ساعت ۱۵:۱۰ هم دو هواپیمای عراقی قصد بمباران تأسیسات بهرهبرداری یونیت گچساران را داشتند که با آتش پدافند هوایی مواجه و بمبهای خود را روی روستای آبشیرین در ۵۰۰ متری این تأسیسات رها کردند و در نتیجه ۹ غیر نظامی شهید و ۷ تن مجروح شدند و ساختمان یک مدرسه و یک منزل مسکونی تخریب شد. ارتش عراق هم ادعا کرد که در این حمله تلمبهخانه اصلی چاههای نفت گچساران را هدف قرار داده و به آتش کشیده است. در آخرین خبر مربوط به حملات هوایی امروز عراق که از سوی سپاه ناحیه لرستان گزارش شد، نیز آمده است: چند هواپیمای دشمن سعی داشتند پل ارتباطی راهآهن در منطقه ایستگاه تلهزنگ (در استان لرستان) را بمباران کنند که تمامی بمبهای پرتاب شده به کوه اصابت کرد و در نتیجه هیچگونه خسارات مالی و جانی به بار نیامد. امروز همچنین به هنگام خنثیسازی یک بمب عمل نکرده در یکی از مناطق مسکونی باختران که در جریان بمبارانهای اخیر این شهر از سوی هواپیماهای عراقی پرتاب شده بود ۴ نفر شهید شدند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از باختران این انفجار در اثر برخورد بلدوزر شهرداری به بمب مذکور اتفاق افتاد. در این حادثه راننده بلدوزر و سه تن از مأموران خنثیسازی بمب به شهادت رسیدند.

گزارش - 2

2. در پی تهدید عراق به حملات گسترده هوایی علیه مراکز نظامی و اقتصادی ایران، فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران اقدامات مراقبتی واحدهای تابعه این نیرو را خواستار شد. امروز حمید شعبان فرمانده نیروی هوایی عراق با اعلام اینکه در روزهای آینده مراکز نظامی و حیاتی ایران منهدم خواهد شد، گفت: این هدفها براساس نقشههایی که قبلاً توسط نیروی هوایی عراق تهیه و آماده شده است، انجام خواهد گرفت. در پی این تهدید، علی شمخانی فرمانده نیروی زمینی سپاه در پیامی به سپاههای تابعه این نیرو (یکم کربلا، دوم نجف، سوم قدس، چهارم حمزه و پنجم رمضان) از آنان خواست: «با توجه به تهدیدات اخیر رژیم بعثی مبنیبر بمباران تأسیسات نظامی و اقتصادی ضروری است به یگانهای تابع ابلاغ نمایید ضمن رعایت دقیق اصل پراکندگی، پدافندهای مربوطه با هوشیاری مراقب حرکتهای مذبوحانه دشمن باشند.»

گزارش - 3

3. در تمامی جبهه ها تبادل آتش به طور پراکنده ادامه دارد و ارتش عراق هم که به تحکیم خطوط پدافندی خود در منطقه شلمچه مشغول است، وضعیت نیروهای ایران در این منطقه را عادی توصیف کرد. قرارگاه عملیاتی نیروی زمینی ارتش در شمالغرب کشور از تبادل متناوب آتش توپخانه در این جبهه طی روز جاری خبر داد. معاونت عملیات و اطلاعات این نیرو هم اگر چه از تبادل آتش پراکنده در جبهههای غرب و جنوب گزارش داد؛ اما اضافه کرد که شدت آن در سومار و نفتشهر (در غرب) و بوبیان و زید (در جنوب) بیشتر از سایر نقاط بود. در گزارش معاونت اطلاعات سپاه یکم (قرارگاه) کربلا از منطقه شلمچه هم آمده است که دشمن در این منطقه ضمن اجرای آتش شدید روی مواضع نیروهای خودی همچنان به فعالیتهای منهدسی برای مستحکم کردن مواضع دفاعیاش ادامه میدهد. همچنین، محمد باقری معاون اطلاعات نیروی زمینی سپاه از بمباران سه نقطه در خرمشهر و غرب نهر عرایض (عقبه تعدادی از یگانهای خودی مستقر در منطقه) بهوسیله هواپیماهای عراقی خبر داد. وی از میزان خسارات و تلفات احتمالی این بمباران اطلاعی در دست نداشت. از سوی دیگر، پست شنود (استراق سمع) سپاه اعلام کرد که در گزارشهای ارسالی امروز به فرماندهی نیروهای گارد جمهوری عراق، وضعیت نیروهای ایران در شرق شلمچه و شمال اروندرود عادی توصیف شده است.

گزارش - 4

4. با اصلی شدن طرح عملیات در منطقه شلمچه و واگذاری بخشی از مأموریت آن به قرارگاه عملیاتی نجف، فرمانده کل سپاه بر ادامه مأموریت دیگر این قرارگاه برای آمادهسازی منطقه سومار به عنوان اولویت دوم سپاه جهت اجرای عملیات نیز تأکید کرد. فرمانده نیروی زمینی سپاه هم دستور لازم در این خصوص را ابلاغ کرد. امروز فرمانده قرارگاه نجف به دیدار فرمانده کل سپاه رفت تا نظر وی را درباره مأموریت دیگر این قرارگاه در منطقه سومار جویا شود. در این دیدار که از ساعت ۱۰:۱۰ در قرارگاه خاتمالانبیاء و با حضور محسن رضایی (فرمانده کل سپاه)، رحیم صفوی (جانشین فرمانده نیروی زمینی سپاه)، مصطفی ایزدی (فرمانده قرارگاه نجف)، حمزه حمیدینیا (فرمانده قرارگاه نجف۲ مستقر در سومار)، حسین اللهکرم (معاون اطلاعات قرارگاه نجف) و ابراهیم سنجقی (مشاور فرمانده عالی جنگ) آغاز شد، ابتدا فرمانده قرارگاه نجف با تشریح کالک تهیه شده از وضعیت زمین منطقه عمومی نفتشهر و سومار بر لزوم اقدامات مهندسی نظیر ترمیم جادههای کنونی یا احداث جادههای جدید برای عملیات در این منطقه تأکید کرد و سپس گفت: «اگر عملیات در شلمچه شروع شد و با موفقیت پیش رفت، ارتش نباید برای عملیات در نفتشهر منتظر سپاه [قرارگاه نجف] باشد.» فرمانده کل سپاه هم در تأیید این مطلب گفت: «به ارتش ابلاغ شده؛ خودتان پیگیری کنید.» دومین مطلبی که مصطفی ایزدی مطرح کرد این سؤال بود که با توجه به زمان ابلاغ شده برای آماده کردن منطقه شلمچه، یگانهای قرارگاه نجف در منطقه سومار چه کار کنند؟ محسن رضایی پاسخ داد: «تا [منطقه سومار] شناسایی نشود، اینها هم نمیتوانند طرح مانور ببینند [تهیه کنند]. شناسایی و مهندسی را شما انجام بدهید. این مرحله اول باشد. مرحله دوم، طرح مانور و توپخانه باشد. مرحله سوم، نقل و انتقالات و استقرار. مرحله چهارم هم عملیات باشد. شما اگر هر مرحلهای را در یک هفته تمام کنید، سه هفته دیگر میشود [برای شروع عملیات].» به این ترتیب و با زمانبندی مأموریت قرارگاه نجف در منطقه سومار، مقرر شد این قرارگاه با وجود عهدهدار بودن بخشی از مأموریت طرح عملیات شلمچه، اقدامات لازم برای آماده کردن منطقه سومار - به عنوان اولویت دوم سپاه - را به عمل آورد تا اگر به هر دلیلی عملیات شلمچه شروع نشد و یا پس از شروع متوقف شد، سپاه بتواند استراتژی تداوم عملیات علیه ارتش عراق را از سمت منطقه سومار پی بگیرد. پیرو این جلسه، علی شمخانی فرمانده نیروی زمینی سپاه نیز امروز در دو نامه جداگانه دستور لازم برای آمادهسازی منطقه سومار را صادر کرد. در نامه اول که به قرارگاه مهندسی رزمی خاتمالانبیا ابلاغ شده، از این قرارگاه خواسته شده است تا حداکثر ۱۵ روز آینده ضمن ترمیم جادههای کنونی و یا احداث جادههای جدید تعیین شده، یک قرارگاه تاکتیکی و یک بیمارستان و یک اورژانس مخصوص مصدومان شیمیایی در این منطقه احداث کند. در نامه دوم هم که به چهار معاونت مهندسی، اطلاعات، لجستیک و عملیات نیروی زمینی؛ و نیز قرارگاه مهندسی خاتمالانبیا و قرارگاه عملیاتی نجف ابلاغ شده، آمده است: «با توجه به مأموریتهای محوله در منطقه توکل [سومار] ضروری است با عنایت به زمانبندی تعیین شده، اقدامات ذیل انجام پذیرد: الف - مرحله اول ظرف یک هفته آینده از تاریخ ۱۳/۱۰/۶۵ لغایت ۲۰/۱۰/۶۵، اقدامات شناسایی و مقدمات کارهای مهندسی انجام پذیرد. ب - از تاریخ ۱۶/۱۰/۶۵ طراحی عملیات در حد یگانهای تعیین شده و طراحی پشتیبانی عملیات با آمادهسازی توپخانه، ادوات، زرهی و ... صورت پذیرد. ج - از تاریخ ۲۰/۱۰/۶۵ با هماهنگی فرماندهی، کار انتقال و استقرار با رعایت کلیه جوانب حفاظتی صورت پذیرد. د - اعلام آمادگی در تاریخ ۵/۱۱/۶۵ خواهد بود.»

گزارش - 5

5. فرمانده نیروی هوایی عراق مدعی شد این نیرو برای انهدام کلیه نیروهای پیاده، اسلحه و مهمات و هدفهای حیاتی علیالخصوص انهدام کلیه تجهیزات نظامی ایران برنامههایی دارد. به گزارش معاونت اطلاعات ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی سپهبد حمید شعبان که به مناسبت شصت و ششمین سال تأسیس ارتش عراق با مجله حراس الوطن چاپ وزارت دفاع عراق گفتوگو میکرد افزود: «عراق از کلیه نقشههای ایران چه حیاتی و چه نظامی اطلاعات کاملی دارد و هدفهای خود را به دقت مورد اصابت قرار میدهد.» حمید شعبان خاطرنشان کرد صنایع نظامی عراق رو به خودکفایی قرار داشته و امیدوار است روزی کلیه تجهیزات نظامی مورد نیاز در داخل کشور ساخته شود. معاونت اطلاعات ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی در پایان این گزارش اشاره کرد امکان اجرای عملیات هوایی گسترده از سوی عراق در سالروز تأسیس ارتش عراق (۱۶/۱۰/۱۳۶۵) و به منظور بالا بردن روحیه ارتش این کشور متصور است.

گزارش - 6

6. فرمانده نیروی دریایی ایران هشدار داد به کشتیهای حامل کالا برای عراق اجازه استفاده از آبهای کشورهای همسایه داده نخواهد شد. به نوشته روزنامه جمهوری اسلامی ناخدا ملکزادگان در گفتوگویی با خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی ضمن تأکید بر برتری دریایی ایران در خلیج فارس و دریای عمان گفت: «جمهوری اسلامی ایران حق قانونی خود میداند هر شناوری را که برای رژیم عراق کالا حمل کند، حتی در آبهای بینالمللی و کشورهای همسایه توقیف نماید.» وی با اشاره به بازرسی بیش از یک هزار کشتی مشکوک به حمل کالا برای عراق در طول یک سال گذشته، تعداد کشتیهایی را که مسلم شده است برای این کشور کالا حمل میکردند و کالاهای آنان به نفع جمهوری اسلامی ایران مصادره شده است ۳۵ فروند اعلام کرد. فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی در عین حال اشاره کرد «کشورهای همسایه نیز بر اساس مقررات بینالمللی نباید به اینگونه کشتیها اجازه دهند که در آبهای ساحلی آنها تردد کنند.»

گزارش - 7

7. خبرنگاران خارجی که از منطقه بصره بازدید کردهاند در گزارشهای خود ادعای عراق در مورد تلفات نیروهای ایران در حمله اخیر را همچنان اغراقآمیز توصیف میکنند. از سوی دیگر یک روزنامه آلمانی نیز در تفسیری نوشت با وجود تبلیغات ایران عملیات کربلای۴ یک حمله محدود نبوده است. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از لندن مایکل راس خبرنگار روزنامه گاردین در بازگشت از عراق در گزارشی مینویسد: «عراق با اغراقگویی و سرسامآور جلوهدادن تلفات آخرین حمله ایران میخواهد به سربازان خود روحیه بدهد و روحیه نیروهایش را که پس از پیروزی ایران در فاو تحت آسیب دیده بود درخشان نشان دهد.» وی به نقل از یک کارشناس نظامی غربی در بغداد نوشت: «ادعای عراق مبنی بر کشتن ۳۰۰۰۰ (سیهزار) ایرانی واقعاً مضحک است.» به گفته این کارشناس «یک صفر و شاید دو صفر این رقم اضافی است.» این خبرنگار انگلیسی همچنین درباره مشاهدات خود از جزیره امالرصاص مینویسد: «اغلب سربازان ایرانی به اسارت گرفته شدهای که به خبرنگاران خارجی نمایش داده شدند پای برهنه داشتند و پاهای بسیاری از آنها پانسمان شده بود.» وی افزود: «تعدادی از اسرای زخمی با حالتی عصبانی از درد مینالیدند و برخی دیگر برای پنهان کردن احساسات خود چهرهشان را با دست پوشانده بودند.» خبرنگار گاردین با اشاره به عکسی از دو اسیر دست و چشم بسته ایرانی مینویسد: «چنانچه این عکس حقیقی باشد حداقل میتواند نشاندهنده این باشد که اسرای ایرانی از خود مقاومت نشان دادهاند و نظامیان عراقی برخی از آنها را با بستن چشم و دست مهار کردهاند.» وی یادآور شد: «دکتر کمال خرازی سرپرست ستاد تبلیغات جنگ روز (سه)شنبه در مورد بدرفتاری رژیم عراق نسبت به اسرای ایرانی هشدار داد و خواستار پیگیری این مسئله از سوی سازمانهای بینالمللی شد.» به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از کویت روزنامههای این کشور برای دومین روز متوالی اقدام به درج مصاحبه فرماندهان عراقی در مورد حمله اخیر ایران کردند. بر پایه این گزارش طالع الدوری فرمانده سپاه سوم ارتش عراق در گفتوگوی مفصل خود گفت: «ایرانیان در حمله خود تلاش کردند سپاه هفتم را از سپاه سوم ارتش عراق جدا کنند و سپس از دو محور شلحه سوادی و تنومه از نخلستانهای منطقه به بصره نفوذ کنند.» وی قطع ارتباط میان سپاههای سوم و هفتم را یک وضعیت خطرناک برای ارتش عراق توصیف کرد و گفت: «از طریق سپاه سوم میتوان به منطقه شلحه عبور کرد و از آنجا به ابوالخصیب و سپس به بصره راه یافت و از منطقه سپاه هفتم میتوان با نفوذ به عمق آن به پشت سپاه هفتم رسید.» این فرمانده عراقی همچنین درباره میزان تلفات ایران مدعی شد: ایران در عملیات اخیر صدها اسیر و ۵۰ هزار و ۳۸۰ کشته (و زخمی) متحمل شده است! در همین حال روزنامه آلمانی دی ولت در شماره اخیر خود مقالهای را درباره عملیات کربلای۴ به چاپ رساند و در آن نوشت: «از اسفند ماه سال گذشته تا چند روز پیش ایران همه را در انتظار حمله نهایی خود علیه عراق گذاشته بود. در حمله اخیر، ایران برخلاف حمله به فاو علیه مواضع مستحکم عراق در ۴ جزیره در شطالعرب حمله کرد و میخواست با تصرف آنها رژیم صدام حسین را به لرزه درآورد. صرفنظر از تبلیغات دراینباره باید گفت که حمله ایران یک حمله کوچک و محدود نبوده است و حتی در آغاز حمله خود ایران هم آن را حملهای نابودکننده نامیده بود.» دی ولت با اشاره به اینکه ایران در طول چند سال جنگ، قدرت تحرک زیاد واحدهای ارتش خود در جبهههای مختلف را نشان داده است نوشت: «این روش ازنظر نظامی هم در شرایط جنگ فرسایشی و مقابله با دشمن با قدرت نظامی برتر کاملاً اشتباه است.» این روزنامه از دیدگاه خود توضیح داد: «بنا به اطلاعات محافل امریکایی، ایران حدود ۷۰۰ هزار سرباز در جبهه جنوبی مستقر کرده است و همیشه در یک نقطه حمله کرده است و به عراق این امکان را داده است که در آن نقطه قدرت آتشش را تقویت کند.» روزنامه آلمانی ادامه داد: «این روزها ایران احتیاج مبرم به یک پیروزی در جنگ دارد تا امید براندازی رژیم بعث در عراق از بین نرود. حمله هوایی عراق به جزیره مهم ایرانی لارک دیگر تکرار نشده است چون یا ایران اهمیت استراتژیک آن را خوب نفهمیده است و یا اینکه عراق مشکلات پرواز ۲۲۰۰ کیلومتری هواپیماهای میراژ خود را هنوز نتوانسته حل کند چون در آن عملیات یک هواپیما نتوانسته در آسمان سوختگیری کند و اجباراً در عربستان فرود آمده است.»

گزارش - 8

8. قائممقام وزارت جهاد سازندگی ضمن تشریح تنگناها و موفقیتهای اقتصادی کشور اعلام کرد اقتصاد کشور بیش از هر زمان دیگری در اختیار جنگ قرار دارد. به گزارش روزنامه اطلاعات رسول لاهیجانیان در گفتوگو با سرویس اقتصادی این روزنامه در پاسخ به سؤالی در زمینه اثرات دوگانگی موجود میان جامعه بسیج شده جبههها و جامعه شهرنشین با اشاره به زمینههای مادی و اقتصادی علاوه بر زمینههای روانی دوگانگی جبهه و پشت جبهه گفت: «آهنگ گسترش مصرف و تورم بخش خدمات که ناشی از برنامههای غلط رژیم گذشته است در کشور کند نشده است و همچنان با سرعت سابق ادامه یافته است و درنتیجه هنگامی که ما با کمبود درآمد روبهرو میشویم، تورم بخش خدمات و همچنین افزایش مصرف در جامعه، عدم تعادل به وجود میآورد.» لاهیجانیان اقدامات دولت برای مقابله با آثار ناشی از کاهش منابع درآمدی و تورم بر هزینههای اقشار کمدرآمد را مورد اشاره قرار داد و گفت: «علیرغم تنگناهای اقتصادی که محصول جنگ است تودههای میلیونی از جنگ پشتیبانی میکنند و به مجرد درخواست تأمین نیرو برای جبههها، این نیرو فراهم میشود.» وی تأکید کرد: «فقر یکی از عواملی است که در اضمحلال جامعه تأثیر دارد ولی ما میتوانیم مدعی شویم که اقتصاد کشور بیش از هر زمان در اختیار جنگ قرار دارد.» قائممقام وزارت جهاد ضمن اشاره به مشکلات الگوی مصرف در جامعه که با تزریق درآمدهای نفت به اقتصاد حاصل شده گفت: «در چنین شرایطی و در حالی که با جنگی روبهرو هستیم که به تمام منابع و تأسیسات اقتصادی و همه امکانات تولیدمان آسیب رسانیده است ما نه تنها یک برنامه میانمدت را تهیه نکردهایم بلکه با آسیبپذیری آنچه که از امکانات اقتصادی از سابق برای ما به جای مانده است روبهرو میباشیم.» وی در عین حال خاطرنشان کرد: «اگر امروز با تمامی شرایط نامطلوب، اقتصاد خود را سرپا نگهداشتهایم و استقراض خارجی نداریم و تولیداتمان در بسیاری از بخشها بهویژه بخش کشاورزی رشد داشته است و در بسیاری از زمینههای دیگر اقتصادی موفقیتهایی به دست آوردهایم نشانه موفقیت ما در اداره کشور در حالت جنگی است.» لاهیجانیان در ادامه این گفتوگو به تشریح فعالیتها و خدمات مهندسی جهاد در جبهههای جنگ پرداخت و با اشاره به اینکه مقابله با ارتش عراق به خاطر برخورداری از نیروی زمینی بسیار قوی و مهندسی پرتحرک و نیروی زرهی با امکانات پیچیده و مدرن، نیازمند برخورداری از مهندسی رزمی ویژه است، گفت: «رمز پیروزی بسیاری از عملیات مهم نظیر طریقالقدس، فتحالمبین، بیتالمقدس و ... غافلگیری دشمن و بهرهجویی از مهندسی رزمی در جریان نبرد بود. زمانی که دشمن بر یک منطقه وسیع رمل تکیه دارد و مطمئن است که ما نمیتوانیم از این منطقه عبور کنیم نیاز به یک واحد مهندسی داریم که مثلاً عبور از رودخانههای کارون یا اروند را امکانپذیر سازد. آنچه جهاد در جنگ به دست آورده است عبارت است از فراهم کردن یک قدرت مهندسی رزمی که دشمن را در نقاطی که احساس امنیت میکند با خطر روبهرو سازد. بسیاری از طرحهای مهندسی جنگ توسط جهاد تهیه شده است. به عنوان مثال عبور از مناطق باتلاقی و برقراری ارتباط میان نیروهای خط مقدم و پشت جبهه در عملیات خیبر از آن جمله است.» قائممقام وزارت جهاد سازندگی سپس تجارب و دستاوردهای جهاد در مناطق جنگی را قابل بهکارگیری در صحنه اقتصاد کشور دانست و گفت: «در همین زمینه طرحهای بزرگی در دست مطالعه داریم. همان نیروهایی که در مناطق جنگی عملیات آبی - خاکی را انجام دادهاند امروز طرحهای توسعه آب کشاورزی را در سطح کشور در دست اجرا دارند. ابتکار عبور از رمل که در جنگ به دست آمده است امروز در راه توسعه کشاورزی به کار گرفته میشود. تجربیاتی که در هور در زمینه عبور و استقرار و جادهسازی به دست آمد امروز در باتلاقها و مردابهای دیگر کشور به کار گرفته شده است.»

گزارش - 9

9. رادیو بیبیسی امروز به بررسی اوضاع اقتصادی ایران تحتتأثیر جنگ و کاهش درآمدهای نفتی پرداخت. بیبیسی سال گذشته میلادی را یکی از بدترین سالها برای اقتصاد ایران از زمان انقلاب خواند و با اشاره به کاهش عایدات نفتی ایران به میزان ۵۴ درصد در شش ماهه اول سال ۱۹۸۶ (۶۵ - ۱۳۶۴) گفت: «علت این کاهش، حملات پیدرپی عراق علیه ترمینال نفتی جزیره خارک بود که دست کم در یک مرحله کلیه سکوهای صادراتی ترمینال را از کار انداخت و در این میان کاهش شدید و پیشبینی نشده بهای نفت در بازارهای جهانی مشکلات ایران را دو چندان کرد.» رادیوی یادشده سپس در همین زمینه به گفتوگو با بهزاد جهانگیر یک بازرگان عمده ایرانی در لندن پرداخت. جهانگیر تلاشهای ایران برای حفظ تواناییاش در جبهه جنگ را مورد اشاره قرار داد و ضمن تحلیل منابع و کاهش ذخایر ارزی، به برشمردن مجموعهای از اقدامات دیپلماتیک برای وصول طلبهای خارجی پرداخت؛ از جمله دریافت ۳۳۰ میلیون دلار از محل بدهی یک میلیارد دلاری فرانسه، مذاکرات صورت گرفته در دیوان داوری لاهه برای آزادسازی ۵۰۰ میلیون دلار از سپردههای مسدود شده ایران در امریکا و تلاشهای دیگر برای دریافت مطالبات مالی از کره شمالی و سوریه و نیز افزایش مبادلات بازرگانی خارجی کشور با چین و ترکیه. وی ضمن پیشبینی افزایش بهای نفت و تأثیر آن در بهبود اوضاع اقتصاد ایران خاطرنشان ساخت: «اما پیشبینیهای اقتصادی بهخصوص در کشوری مانند ایران که در جنگ است تضمینی برای ثبات روند اقتصادی نمیتواند قرار گیرد و به هر حال باید منتظر شد و دید سال ۱۹۸۷ چه ارمغانی برای دولت و مردم ایران به بار خواهد آورد.»

گزارش - 10

10. در بازدید وزرای کار و اقتصاد از مناطق بمباران شده باختران و اسلامآباد غرب اعلام شد از سوی دولت یک میلیارد و یکصد میلیون ریال برای بازسازی مناطق ویران شده این دو شهر اختصاص یافته است. به گزارش خبرنگار روزنامه کیهان هیئتی متشکل از وزیر کار و امور اجتماعی و وزیر امور اقتصادی و دارایی که معاون وزیر بازرگانی، حجتالاسلام اشرفی اصفهانی نماینده باختران در مجلس شورای اسلامی، نکویی استاندار و جمعی از مسئولان محلی آن را همراهی میکردند امروز پس از دیدار و گفتوگو با حجتالاسلام زرندی نماینده امام و امام جمعه باختران در نشستی به بررسی میزان خسارتهای ناشی از بمباران شهر باختران پرداختند. در این جلسه نماینده باختران در مجلس اعلام کرد: «مبلغ یک میلیارد ریال اعتبار اضطراری در امتثال امر حضرت امام از سوی ستاد پشتیبانی و امداد مناطق بمباران شده مستقر در نخستوزیری به امر بازسازی مناطق ویران شده شهرهای باختران و اسلام آباد غرب اختصاص یافته است.» گزارش روزنامه اطلاعات به نقل از خبرگزاری جمهوری اسلامی نیز حاکی است این هیئت، پناهگاههای عمومی و اداری شهرهای باختران و اسلامآباد غرب را بازدید، و تصمیماتی در زمینه رفع نیازهای فوری شهرهای مذکور و سایر مناطق بمباران شده استان اتخاذ کرد. این گزارش افزود: «معاون عمرانی استاندار از اینکه دولت یک میلیارد و یکصد میلیون ریال برای احداث بیمارستان، تأسیسات عمرانی، پناهگاهها و سایر نیازهای استان باختران اختصاص داده است تشکر کرد.» در عین حال خبرگزاری جمهوری اسلامی از باختران گزارش داد: «علیرغم بخشنامه اداره کل آموزشوپرورش استان باختران مبنیبر بازگشایی مدارس شهر باختران، امروز نیز دانشآموزان در کلاسهای درس حاضر نشده، ولی معلمان حضور داشتند.» بر پایه این گزارش مدارس شهر باختران درپی بمبارانهای شدید و متوالی از ۳۰ آذرماه تاکنون جمعاً به مدت ۲ هفته رسماً تعطیل شد. این گزارش همچنین حاکی است: «بازاریان و کسبه شهر همچنان مغازههایشان را بستهاند و آن عده که از امکانات برخوردارند شبانه لوازم خانگی خویش را به نقاط دوردست کشور حمل میکنند. مهاجرتها بیشتر به شهرهای تهران، اصفهان، قم، رامسر، کرج، مشهد، آمل، تویسرکان، سنقر، هرسین، صحنه و روستاهای استان باختران صورت گرفته است.»

گزارش - 11

11. شیخ صباح الاحمد الصباح وزیر امور خارجه کویت در سفری ناگهانی که گمان میرود به منظور انجام مذاکراتی درباره اجلاس سران سازمان کنفرانس اسلامی است راهی دمشق و سپس بغداد شد. خبرگزاری رویتر از کویت ضمن اعلام خبر دیدار امروز صباح الصباح الاحمد از دمشق نوشت: به عقیده دیپلماتها این دیدار «برای حصول اطمینان کویت از حضور حافظ اسد رئیسجمهوری سوریه در اجلاس ماه جاری سران کنفرانس اسلامی انجام میگیرد.» به نوشته رویتر: «این دیپلماتها انتظار دارند که صباح الصباح همچنین اکیداً از سوریه درخواست کند تا از نفوذش بهعنوان یک دوست نزدیک ایران جهت متوقفساختن یک جنگ لفظی که هفته جاری ازسوی تهران علیه کویت آغاز شده است، استفاده کند. اسد که از قدرتمندترین سران ۴۶ کشور عضو سازمان کنفرانس اسلامی محسوب میشود هنوز از اظهارنظر علنی درمورد شرکت خود در کنفرانس سران اسلامی خودداری کرده است.» از سوی دیگر اینا خبرگزاری رسمی عراق گزارش داد وزیر امور خارجه کویت پس از دیدار کوتاهش از دمشق امشب بدون اعلام قبلی وارد بغداد شد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، اینا اضافه کرد: «عراق نیز تاکنون اعلام نکرده است چه کسی ریاست هیئت اعزامی این کشور به کنفرانس مذکور را برعهده خواهد داشت و ناظران سیاسی معتقدند که وزیر امور خارجه کویت ممکن است از پرزیدنت صدام حسین بخواهد تا در این اجلاس شرکت کند.» به گزارش رادیو مسقط عصمت عبدالمجید معاون نخستوزیر و وزیر امور خارجه مصر در یک مصاحبه مطبوعاتی که امروز در قاهره انتشار یافت اعلام کرد: «کشورش تماسهای وسیع و فشردهای را با دولتهای عربی که در کنفرانس آینده سران کشورهای اسلامی در کویت شرکت مینمایند برقرار نموده است تا هماهنگی لازم را برای تضمین موفقیت کنفرانس فراهم نماید.» وی سپس گفت: «پیشنهاد مصر درباره جنگ عراق و ایران که در کنفرانس مطرح خواهد شد عبارت است از برقراری آتشبس میان دو کشور با عقبنشینی به مرزهای بینالمللی، مبادله اسیران، سپس اجرای مذاکرات مستقیم زیر نظر سازمان کنفرانس اسلامی بهمنظور تهیه مقدمات امضای عهدنامه صلح.»

گزارش - 12

12. در پی متوقف شدن مذاکرات هیئتهای نمایندگی ایران و امریکا، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران با صدور بیانیهای خواستار حل نهایی دعاوی ایران و امریکا از طرف دیوان لاهه شد. به گزارش روزنامه کیهان در بیانیه بانک مرکزی که از سوی معاونت ارزی این بانک در اختیار خبرنگاران قرار داده شد با اشاره به رأی پنج ماه پیش دیوان لاهه مبنی بر برگردانده شدن ۵۰۷ میلیون دلار وجوه مازاد ایران که نزد فدرال رزرو امریکا باقی مانده و توقف گفتوگوها از سوی نمایندگان امریکا در شرایطی که روند مذاکرات به طرف حل نهایی مسئله میرفت آمده است: «بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بنا بر رسالتی که دارد حق خود میداند در روزهای آتی حل نهایی دعوا را از داوری لاهه درخواست نماید در عین حال که همچنان آماده ادامه مذاکرات جهت بازپس گرفتن حقوق خود خواهد بود.» در زمینه توقف این مذاکرات رادیو بیبیسی روز قبل در تفسیری از اوین هایمز یکی از نویسندگان امور منطقه که در جریان مذاکرات بوده است گفت: «بهنظر میرسد آنچه که بر سر راهحل سریع و موفقیتآمیز این مسئله مانعی ایجاد کرد این حقیقت بود که تمام جنبههای روابط ایران و امریکا درحالحاضر بهنحوی تحتتأثیر ماجرای افشای معامله اسلحه با گروگانها بین ایران و امریکا قرار گرفته است. در لاهه نشانههایی در دست است حاکیاز آنکه نمایندگان ایرانی علاقهمند بودند که به توافق برسند و این در حالی است که نمایندگان هیئت امریکایی چندان علاقهای نداشتند. بهعلت هزینه سنگین جنگ با عراق ایران بهشدت با کمبود ارز روبهروست، اما سپرده مسدودشده ایران در ایالات متحده تنها درصد کمی از کل مبلغ مورداختلاف دو طرف است و باتوجهبه سرعت آهسته حلوفصل ادعاهای مختلف دوطرف علیه یکدیگر در دیوان داوری لاهه بهنظر میرسد که پایان کار این دیوان به چند سال دیگر وقت نیاز دارد.»

گزارش - 13

13. در پی انتشار خبری از سوی یک شبکه تلویزیونی امریکا مبنی بر قرارداد فروش ۱۲ فروند هواپیمای باری آلمانی به ایران* کمپانی سازنده این هواپیماها امروز اعلام کرد دولت آلمانغربی از فروش آن به ایران ممانعت کرده است. به گزارش خبرگزاری یونایتدپرس از مونیخ سخنگوی کمپانی هواپیماسازی مسر اشمیت بولکوبلا گفت این کمپانی در مورد معامله ۱۲ فروند هواپیمای دوموتوره توربوروپ ترانسال از دولت فدرال سؤال کرد که دولت جواب داد نمیتواند برای ارسال آنها اجازه بدهد. یونایتدپرس افزود: «سخنگوی وزارت اقتصاد آلمانغربی این موضوع را تأیید کرد که از دادن اجازه بهموجب قوانین آلمانغربی برای صدور تجهیزات نظامی امتناع کرده است. دولت آلمانغربی صدور اسلحه به کشورهایی را که در جنگ درگیر هستند و نیز به نواحی متشنج را ممنوع کرده است.» همچنین به نوشته مطبوعات آلمان «بسیاری از سیاستمداران آلمانی دراینباره اظهارنظر کرده و خواهان کنترل بیشتر صدور اسلحه آلمان به کشورهای غیر عضو ناتو شدهاند.» در عین حال یک نشریه خبری داخلی در ایران ضمن تأیید مخالفت دولت آلمان با فروش هواپیماهای مذکور به ایران نوشت: «قبلاً مسئولین جمهوری اسلامی بنا به مصالحی از انعقاد این قرارداد جلوگیری نموده بودند. هواپیمای سی۱۶۰ (ترانسال) به مراتب از هواپیمای سی۱۳۰ ضعیفتر است و توان حمل بار کمتری را داراست.» نشریه اخبار روزانه سپس افزود: «با توجه به گذشت زمانی بیش از حد از عدم اعلام موافقت مسئولین جمهوری اسلامی ایران مبنی بر خرید این نوع هواپیما، به احتمال زیاد آلمانها با توجه به عدم نیاز جمهوری اسلامی ایران به این نوع هواپیما قصد بهرهبرداریهای سیاسی و احیاناً گرفتن امتیاز از کشورهای مرتجع عربی و به خصوص رژیم عراق را دارند و به همین خاطر موضوع عدم موافقت آن کشور مبنی بر صدور مجوز فروش هواپیماها را به مطبوعات کشانیدهاند.»

گزارش - 14

14. سفرای ایران و عراق در یونان در یک برنامه تلویزیونی درباره مسئولیت شروع جنگ مناظره کردند. خبرگزاری فرانسه از آتن در این باره نوشت: علیرغم کوششهای مجریان یونانی شبکه اول تلویزیون (رسمی) آتن سفیران دو کشور بیشتر سعی کردند تا مسئولیت را متوجه طرف مقابل کنند. بر پایه این گزارش «دکتر احمد اجللوئیان سفیر ایران، در سخنان خود صدام حسین را به هیتلر تشبیه کرد و تأکید کرد سرنوشت وی همانند سرنوشت دیکتاتور نازی خواهد بود.» این گزارش افزود: «نبیل نجیم سفیر عراق خاطرنشان کرد که کشورش از سال ۱۹۸۱ خواستار ایجاد یک کمیسیون بینالمللی حکمیت برای کنترل جنگ بوده اما ایران تشکیل این کمیسیون را رد کرده است.» خبرگزاری فرانسه در پایان گزارش مینویسد: «این مباحثه که در دو استودیوی مختلف جریان داشت بدون پاسخ دو سفیر درمورد چشمانداز صلح در سال جدید (۱۹۸۷) پایان یافت.»

گزارش - 15

15. در حالی که درگیری میان شبهنظامیان جنبش امل و طرفداران عرفات در بیروت امروز از سر گرفته شد، با تلاشهای ایران و توافق طرفهای درگیر پنج کامیون حامل مواد دارویی و غذایی وارد اردوگاه رشیدیه در منطقه صور شد. روزنامه اطلاعات در گزارشی به نقل از خبرگزاری یونایتدپرس ضمن اعلام این مطلب نوشت: درگیریهای امروز آرامشی را که به تازگی در اطراف اردوگاههای شتیلا و برجالبراجنه حکمفرما بود درهم شکست و مقارن ظهر امروز به نبرد شدیدی تبدیل گردید. این گزارش همچنین به نقل از خبرگزاری جمهوری اسلامی از بیروت حاکی است: «ورود موادغذایی به اردوگاه رشیدیه که با کوششهای گسترده مسئولین ایرانی و روحانیون و شخصیتهای اسلامی لبنان صورت گرفت بار دیگر اذهان عمومی را متوجه این حقیقت کرد که تنها، راهحل ایران اسلامی میتواند به این بحران پیچیده و تأسفبار پایان دهد.» به گزارش خبرگزاری رویتر از رشیدیه یک روحانی لبنانی وضعیت آوارگان را در این اردوگاه به یک تراژدی تشبیه کرد. مسئول سیاسی جنبش امل در جنوب لبنان نیز با تأیید ورود مواد غذایی به اردوگاه رشیدیه تأکید کرد: «رفع محاصره نظامی و امنیتی اردوگاهها تنها با خلع سلاح نیروهای فلسطینی انجام شده و امنیت داخل و خارج اردوگاهها نیز تنها به عهده جنبش امل خواهد بود.»

________________________________________

• ر. ک به: روزشمار ۱۲/۱۰/۱۳۶۵

ناخدا ملکزادگان فرمانده نیروی دریایی ایران

شیخ صباح الاحمد الصباح وزیر امور خارجه کویت

منابع و مآخذ روزشمار 1365/10/13