1364.04.09
| روزشمار جنگ سال 1364 1364.04.09 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | نه تیر |
| تاریخ شمسی | 1364.04.09 |
| تاریخ میلادی | 11 شوال 1405 |
| تاریخ قمری | 30 ژوئن 1985 |
گزارش- 166
در چارچوب سياست عملياتي جمهوري‌اسلامي مبني بر اجراي مداوم عمليات محدود و ايذايي، تيپ40 سراب از ارتش جمهوري‌اسلامي با دو گروهان تكاور و يك گروهان احتياط به مواضع دشمن در منطقة سومار مقابل پاسگاه "دوله شريف" عملياتي محدود انجام داد. اين عمليات كه با هدف انهدام نيرو اجرا شد، چندان موفق نبود: 12 شهيد، 80 مجروح (30 تن سرپايي)، 30 مفقود، خسارات خودي بود. از دشمن نيز تعدادي كشته و دو تن اسير شدند.[۱]
گزارش- 167
در پايان مهلت دو هفته‌اي صدام، يك سخن‌گوي نظامي عراق در بيانيه‌اي اعلام كرد: «مهلتي را كه پرزيدنت صدام‌حسين اعلام فرموده بودند، اكنون به پايان رسيده و با توجه به موضع رژيم حاكم بر ايران در مدت زمان اعلام شده، اعلان مي‌كنيم كه بمباران‌ها تا تحقق صلح عادلانه مبتنيبر اصول اعلام شده در پيام صدام‌حسين، از سرگرفته خواهد شد.» در اين بيانيه پس از برشمردن اصول صدام، افزوده شدهاست: «برقراري تماس‌هاي مقدماتي در مورد صلح از سوي طرف ثالث بي‌طرف، بلامانع خواهد بود.»[۲] با توجه به اين هشدار و احتمال از سرگيري حملات هوايي عراق، ستاد تبليغات جنگ صبح امروز با انتشار بيانيه‌اي اعلام كرد: «تمامي رزمندگان اسلام كاملاً هوشيار و مراقباند حملات رژيم عراق به شهرها و مناطق مسكوني كشور را با شدت مقابله به مثل كرده، اجازه ندهند رژيم صدام در اين لحظات پاياني عمر خود از حمله به مناطق مسكوني ايران كمترين سودي را عايد خود سازد.»[۳] جمهوري‌اسلامي علاوه بر جنگ شهرها و مقدم بر آن، با يك جنگ رواني وسيع و نيرومند نيز روبهرو است و آن اينكه هربار قبل از عملي شدن هر تهديد عراق، تعدادي از رسانه‌هاي تبليغاتي - خبري جهان به استقبال آن مي‌روند و آشكارا ميكوشند تا آثار تخريب رواني تهديد را هرچه جدي‌تر دامن بزنند؛ اين‌بار هم چنين است، مثلاً در گفتار امروز راديو بي.بي.سي. از مطبوعات انگليس مطالبي انتخاب و قرائت شد كه در حالت تهديد مجدد شروع احتمالي جنگ شهرها، بسيار با معني است. بي.بي.سي. گفت: «شمارة امروز هفته‌نامه "آبزرور" مقاله‌اي دارد دربارة جنگ ايران و عراق از "آنتوني هايلن" كه اخيراً از ايران ديدار كردهاست. او مي‌نويسد كه در اين هفته انتظار مي‌رود كه حملات هوايي عراق عليه تهران و شهرهاي ديگر ايران از سرگرفته شود، چون وقفه‌اي را كه عراق در جنگ شهرها دو هفته پيش اعلام كردهبود، ديروز به پايان رسيد ... آنتوني هايلن مي‌گويد: "صداي هول‌آور بمباران‌ها و آتش‌بار ضدهوايي همراه با روايت‌ها و شايعه‌هاي سانسور نشده در مورد خسارت و تلفات، تأثير شديدي بر مردم داشتهاست. روحية ساكنان شهرها تضعيف شده و چنين به نظر مي‌رسد كه حداقل در تهران رژيم جمهوري‌اسلامي از بابت ناتواني خود در فراهم كردن دفاع لازم در برابر نيروي هوايي عراق، اعتبار خود را از دست داده است ... ايران وسايل لازم براي حملات متقابل به نحو مؤثر عليه شهرهاي عراق را نداشته است. ... آنتوني هايلن مي‌گويد خستگي از جنگ در حدقابل ملاحظه‌اي در مردم آشكار است، اما هسته‌اي نسبتاً نيرومند هم در هواداري از جنگ وجود دارد و چيزي كه از اين هسته حمايت مي‌كند، غرور ملي است كه از حرارت و اهميت مذهبي دست كمي ندارد. ... در همين ماه جاري در تهران دو نوبت تظاهرات به طرفداري از جنگ برگزار شد. تظاهرات محدود و خودجوش عليه جنگ كه به وسيله مردم انجام گرفت - كه صدمات و تلفات ناشي از حملات هوايي عراق دامن‌گير آنها شده بود - چنانكه گزارش شده، سريعاً و با شدت عمل سركوب گرديد و اين خود، قضاوت دربارة وسعت و قدرت حركت صلح‌جويي در ميان مردم را دشوار مي‌كند. ... احساسات ضدجنگ تا حد زيادي به نارضايي اقتصادي مربوط مي‌شود. وي مي‌افزايد كه بخش عظيمي از ده ميليون جمعيت تهران را آوارگان مناطق جنگ‌زده تشكيل مي‌دهند كه بيكارند و به جيره‌هاي دولتي متكي هستند. قيمت‌ها شديداً در بازار سياه بالا رفته است حال آنكه براي ايجاد تعادل، دستمزدها و حقوق‌ها هيچ‌گونه افزايشي پيدا نكردهاست.»[۴]
گزارش- 168
در ادامة خط انفجارات ساده در اماكن عمومي جهت ايجاد رعب و احساس ناامني در مردم - كه بهوسيلة عوامل عراق اجرا مي‌شود - امروز يك بمب حاوي چهل پوند تي.ان.تي. كه در يك خودرو كار گذاشته بودند، در خيابان "فرصت شيرازي" تهران منفجر شد. اين انفجار به‌جز پنج مجروح نه چندان عميق، تلفات جاني نداشت اما صداي شديد آن، تا شعاع 120 متري شيشه‌هاي ساختمانها را شكست و ديوار يك منزل را نيز فروريخت.[۵]
گزارش- 169
امام‌خميني در ديدار اعضاي جامعه مدرسين حوزه علميه قم با ايشان، بر ابقا و ادامة فعاليت دولت مهندس موسوي و بر لزوم وحدت جناح‌ها و شخصيت‌ها در اوضاع كنوني، تأكيد كرد. حمايت از دولت موسوي در اوضاع كنوني، در معادلات سياسي داخلي بسيار با اهميت تلقي مي‌شود. نكات كلي مورد اشارة امام، تعديلكنندة فشارهاي سياسي موجود است كه براي تغيير بافت و تركيب و مشي قوة مجريه، به نحوي روزافزون افزايش مي‌يابد. امام در بخشي از سخنان خود گفتند: «در شرايط فعلي، ما بايد وحدتمان را حفظ كنيم ... گرفتاري زياد است: گرفتاري جنگ، گرفتاري خرابي‌ها، گرفتاري آوارگان از همه اطراف و بالاخره كارهايي كه در دراز مدت براي فقرا و مستضعفين انجام شده است قابل مقايسه با سابق نيست. البته شكي نيست كه خلاف هم هست ولي اين طور نيست كه با اين خلاف‌ها ما لطمة اساسي ببينيم، بلكه از اين كه ما اختلاف داشته باشيم، لطمه مي‌بينيم. اگر بنا باشد دولت نتواند كاري انجام بدهد و مجلس نتواند كاري انجام بدهد، ما لطمه ديده و كارها زمين مي‌ماند. اين طور نيست كه يكي بهتر از اين‌ها پيدا بشود كه بهتر بتواند اداره كند. هر كدام از اين‌ها در جاي خودشان آن قدري كه زحمت كشيده‌اند، با اخلاص بوده است و آنها كه مشغول كارند انسان‌هاي مخلصي هستند، البته ممكن است داخل آنها افراد بدي هم باشند ... . بايد قدرت دولت و حجم كار آنها را ببينيم چقدر است و بسنجيم كه اگر من جاي او باشم، چه مي‌توانم بكنم. اگر نخست‌وزير را برداريم، جناب عالي را نخست‌وزير بكنيم، چقدر مي‌توانيد كار بكنيد؟ حساب كار را با حساب قدرت بايد بسنجيد و مسائل را بايد دوستانه حل نمود. اين نظري است كه من از اول داشته و دارم و بعد از اين هم خواهم داشت ... براي مردم و دولت و مسئولين و مجلس بايد ناصح بود نه مقابله كرد، زيرا اگر شما با من و من با شما مقابله كنيم، غير از اين كه ديگران سوءاستفاده كنند چيزي به دست نمي‌آيد. شما ببينيد خارجي‌ها يك كلمه را مي‌گيرند و چيزي از توي آن بيرون مي‌آورند كه بر ما غلبه كنند؛ مثلاً مي‌گويند: " ايراني‌ها ادعا مي‌كنند ما با گروگان‌گيري مخالفيم، اما چون اين‌ها ضدامريكا هستند، اين حرف معنا ندارد."! و ديديد كه امريكا در همين قضية گروگان‌گيري كه گرفتار شدهاست، چقدر به اين طرف و آن طرف متوسل شدهاست. از اول هياهو به راه انداختند كه ما دخالت نظامي مي‌كنيم. بعداً رئيس‌جمهور امريكا به التماس و گدايي و دريوزگي افتاده است و به اين طرف و آن طرف مي‌زند كه مسئله را حل كند ولي نتوانستند و عده‌اي از آن طرف ايستاده و مي‌گويند: "بايد به شرايط ما عمل شود." و ما بايد خيلي مواظب باشيم. غير از اين كه ما را از داخل بپوسانند، كار ديگري نمي‌توانند بكنند.»[۶]
گزارش- 170
در پايان سه روز ديدار رسمي و مذاكرات آقاي "هاشمي" رئيس مجلس شوراي اسلامي با رهبران پكن، ايران و جمهوري خلق چين امروز (9/4/1364) يك تفاهمنامة توسعة همكاري‌هاي اقتصادي، بازرگاني و فني امضا كردند ... بهگفتة مقامهاي رسمي ايران، به دنبال امضاي اين تفاهمنامه كه در آن، دو طرف به همكاري‌هاي مشترك درازمدت مانند سدسازي، بندرسازي، صنايع سبك و ماهيگيري ابراز علاقه كرده‌اند، انتظار مي‌رود مذاكرات براي انعقاد قراردادهاي اجرايي به زودي آغاز شود.[۷] سفر آقاي هاشمي‌رفسنجاني به چين كه به نوعي مي‌توان آن را استراتژي بهره‌برداري از قدرت سوم براي كاستن از فشارهاي دو ابرقدرت بر ايران، قلمداد كرد، مورد بررسي و تفسير كارشناسان متعددي قرار گرفته است، از جمله "فرد هاليدي" استاد مدرسه عالي اقتصاد لندن، دربارة آن گفته است: «اين نخستين سفر يك رهبر ايران به چين پس از پيروزي انقلاب است و به طور آشكار نمايان‌گر آن است كه ايران، چين را يك كشور جهان سوم مي‌داند كه مي‌تواند با آن رابطة حسنه داشته باشد. روابط حسنه با چين هم از فشار دو ابرقدرت بر ايران خواهد كاست و هم اين كه چين مي‌تواند در زمينة اقتصاد به ايران كمك كند. اين كمك نه تنها در زمينة صادرات مواد غذايي به ايران بلكه در مورد پروژه‌هاي كشاورزي و صنعتي نيز خواهد بود. ايران هنوز با هدف خود كه ايجاد يك كشور غيروابسته‌تر است، فاصلة زيادي دارد. اين سفر همچنين به طور آشكار نشان مي‌دهد حملات عراق به تهران طي چند ماه گذشته و نيز فشارهاي اقتصادي صدمات زيادي به ايران زده است.» وي اين گفتة آقاي رفسنجاني در پكن را كه ايران از چين اسلحه نخواهد خريد، چنين تحليل كردهاست: «شايعات زيادي در مورد اين كه چين براي ايران اسلحه تأمين مي‌كند، وجود دارد و ايران نيز به طور آشكار به يك تأمينكنندة بزرگ سلاح نظير چين نياز دارد ولي فكر مي‌كنم ايران به جاي آن كه منتظر شود چين تقاضاي خريد اسلحة آن را رد كند، خودش ابتكار عمل را به دست گرفته و اظهار مي‌دارد: "ما نمي‌خواهيم از اين كشور اسلحه بخريم." چنين نقطه نظري نشانة آن است كه چين مايل به خاتمة جنگ است و نمي‌خواهد ايران را بيش از آنچه كه اينك در اختيار دارد، تشويق به ادامة جنگ كند.»[۸]
گزارش- 171
در آستانة سفر آقاي هاشمي‌رفسنجاني به ژاپن، "شينتارو آبه" وزير خارجة اين كشور گفت كه كشورش يك طرح پيشنهادي براي پايان دادن به جنگ عراق و ايران ارائه داده است. بهگفتة وي، براساس اين طرح از عراق و ايران خواسته شدهاست تا از بندرهاي خود جهت صدور نفت بدون هيچ‌گونه خطر حمله از طرف مقابل، استفاده كنند. همچنين بر طبق اين طرح، خواسته شده كه به نفت‌كش‌ها و شهرهاي مسكوني حمله نشود و نيز از سلاح‌هاي شيميايي استفاده نشود. وزير خارجة ژاپن افزود كه اين طرح نخستين گام براي رسيدن به راه‌حل كامل در جنگ ايران و عراق است. وي سپس اعلام كرد كه به زودي به عربستان سعودي و سوريه و اردن مي‌رود تا از كمك آنان برخوردار شود و ايران و عراق را به پذيرش طرح ژاپن متقاعد سازد.[۹] در اين حال، "پطروس غالي" وزير مشاور در امور خارجه مصر نيز دربارة صلح گفت: «بايد بر همه كس روشن گردد كه براي اين جنگ راه‌حل نظامي وجود ندارد و دو طرف (ايران و عراق) دير يا زود اقدام به مذاكرات خواهند كرد، بنابراين براي جلوگيري از خونريزي و انهدام بيشتر، چرا اين كار نبايد از امروز شروع شود.»[۱۰]
گزارش- 172
در ادامة روند مذاكرات طرفهاي درگير در مسئلة گروگان‌هاي امريكايي، امروز نيز بهرغم اميدواري‌هاي گذشته، اين واقعه همچنان به صورت يك مسئلة حلنشده ادامه يافت. در واقع هر يك از طرفها در پي كسب امتيازات مورد نظر خود هستند، امري كه به گزارش آسوشيتدپرس از بيروت «راه را براي آزادي 39 گروگان امريكايي كه شبي ديگر را در بيم و اميد به سر مي‌بردند، بسته است.» "جبران كوريه" سخن‌گوي "حافظ اسد" رئيس‌جمهوري سوريه، گفت اين كشور اميدوار است كه طرفهاي درگير در مسئلة گروگان‌گيري مسافران هواپيماي امريكايي به تعهدات خود عمل كرده و زندانيان لبناني كه در زندان " اتليت" اسرائيل به سر مي‌برند، به زودي آزاد شوند.[۱۱] مي‌توان گفت در حالي‌كه از اين سو بر آزادي زندانيان اتليت و تعهد امريكا مبنيبر پرهيز از عمليات انتقام‌جويانه پافشاري مي‌شود، مقامهاي امريكايي و اسرائيلي موضوع را به نحو ديگري دنبال مي‌كنند. به گزارش آسوشيتدپرس از بيروت، ريگان درخواست كردهاست كه 7 تن امريكايي كه از مارس 1984 تاكنون در لبنان به گروگان گرفته شده‌اند، همراه با اين 39 گروگان امريكايي آزاد شوند.[۱۲] همچنين به گزارش يونايتدپرس از واشنگتن، "جورج شولتز" وزير خارجة امريكا، امروز قول داده كه ربايندگان مسئول قتل يك غواص نيروي دريايي امريكا را به محاكمه بكشاند و خواستار همكاري بين‌المللي براي بستن فرودگاه بين‌المللي بيروت شدهاست. شولتز همچنين از حافظ اسد رئيس‌جمهوري سوريه، به دليل كمك به تأمين آزادي 39 گروگان امريكايي تقدير كرده و افزود: «اسد سعي خود را براي آزادي 7 گروگان ديگر امريكايي كه پانزده ماه از اسارت آنان مي‌گذرد، به كار بردهاست.» شولتز همچنين گفته است كه هيچ رابطه‌اي بين آزادي امريكاييان و آزادي آتي بيش از 700 زنداني لبناني از زندان اتليت اسرائيل نيست. لكن افزود كه "اسحق رابين" وزير دفاع اسرائيل، روز گذشته گفته است كه اين لبناني‌ها به مدت كوتاهي بازداشت شده و اسرائيل در نظر دارد آنها را آزاد سازد.[۱۳] در اين حال، يونايتدپرس از بيت‌المقدس نيز گزارش داد: «اسرائيل امروز هيچ تصميم تازه‌اي در خصوص آزادي 735 زنداني لبناني كه رهايي آنان از سوي ربايندگان هواپيماي امريكايي "ترانس ورلد ايرلاينز" خواسته شده، اتخاذ نكردهاست.» اين خبرگزاري افزود: «"شيمون پرز" نخست‌وزير اسرائيل، امروز پيش از انتشار خبر مربوط به انتقال گروگان‌ها به سوريه، گفت: هيچ گونه توافقي در مورد مبادلة زندانيان لبناني با گروگان‌ها حاصل نشدهاست.»[۱۴] يونايتدپرس در ادامة گزارش خود از بيت‌المقدس اعلام كرده كه منابع نظامي در اسرائيل گفتهاند كه هيچ‌گونه اطلاعي از آزادي قريب‌الوقوع زندانيان شيعه ندارند. راديو اسرائيل نيز گفت كه 25 عضو كابينة اسرائيل قرار است امروز آخرين تحولات مسئلة گروگان‌گيري را در نشست معمول هفتگي خود مطرح و مورد بحث قرار دهند. اما به گزارش آسوشيتدپرس از بيروت، يك مقام اسرائيلي - كه نخواسته هويتش وي فاش شود - گفته كه زندانيان لبناني ممكن است به زودي آزاد شوند، لكن تصميمگيري در خصوص آزادي گستردة آنها مي‌بايست به تصويب كابينة اسرائيل كه امروز تشكيل جلسه مي‌دهد، برسد.[۱۵] از سوي ديگر، به گزارش روزنامة "واشنگتن‌پست"، شيخ ابراهيم امين سخن‌گوي گروه حزب‌الله كه مورد پشتيباني ايران است، از نقش سوريه در پايان بخشيدن به بحران گروگان‌هاي امريكايي استقبال كرد، اما ربايندگان هواپيماي مسافربري تي.دبليو.اي. را قدرت مركزي دانست كه بايد به حساب آورده شوند. به گفتة راديو امريكا، هواپيماربايان اين فرصت را به مركز دادهاند كه بتواند در برابر آزادي گروگان‌هاي امريكايي، 735 زنداني لبناني را كه اكثرشان شيعه هستند، از زندان‌هاي اسرائيل رها سازد. امين اين را كه هواپيماربايان از اعضاي شاخه حزب‌الله هستند، نه تأييد و نه تكذيب كرد. وي همچنين در مصاحبه با نشرية "نيوزويك" در بيروت در مورد اين سؤال كه "آيا حزب‌الله در ربوده شدن هواپيماي امريكايي دست داشتهاست؟" گفته: «ما بهدرستي نمي‌دانيم چه كسي پشت اين ماجرا قرار داشته، اما تا آن‌جا كه به ما مربوط مي‌شود مي‌توانيم با اطمينان بگوييم كه حزب‌الله در اين هواپيماربايي كوچكترين دخالتي نداشته است.» امين افزوده است: «حزب‌الله هر لحظه منتظر يك حمله امريكاست، اما اقدام امريكا هرچه باشد، جز اينكه يك احساس ضدامريكايي در منطقه به‌وجود بياورد، نتيجة ديگري نخواهد داشت و اين يك پيروزي براي ما خواهد بود ... سال‌هاست كه امريكا خون مردم ما را مي‌مكد و هدف ما در شرايط كنوني، اشاعة پيام خدا در سراسر جهان است و ما بهجد براي نابودي قدرت‌هاي بزرگ خواه امريكا باشد يا شوروي، فعاليت مي‌كنيم.»[۱۶] در اين حال، يك مقام برجستة امريكا نيز امروز گفت: «انتقامجويي نمي‌تواند در سياست اصل قانعكنندهاي باشد و حملات خشونت‌آميز عليه تندروهاي شيعه نمي‌توانست به‌عنوان تلاشي در جهت آزادي گروگان‌هاي امريكايي مؤثر واقع شود.» اين مقام - كه نخواست هويتش فاش شود - افزود: «هيچ‌گونه اقدام تلافيجويانة مستقيم عليه لبنان صورت نخواهد گرفت، لكن تلاش‌هايي در جهت بسط حمايت مردم امريكا از اقدام‌هاي تلافيجويانه در آينده به عمل خواهد آمد.» وي در مصاحبه‌اي با گروهي از روزنامهنگاران گفت: «جناح حزب‌الله شيعه آسيب‌پذير نيستند، زيرا در مناطق شهري بهسر مي‌برند.» وي در پاسخ به اين سؤال كه "چرا چشم‌انداز نجات گروگان‌ها از طريق اقدام نظامي در زماني كه هواپيماي ربوده شده در الجزاير بود، رد شد؟" گفت: «حملة نظامي يك شق نظري است و از لحاظ سياسي، منطقي به نظر نمي‌رسد.»[۱۷]
منابع و مآخذ روزشمار 1364/04/09
- ↑ سند شماره 009465 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: طرح و عمليات قرارگاه سلمان، 16/4/1364.
- ↑ واحد سياسي دفتر تبليغات حوزة علمية قم، نشرية "گزارش"، شماره 4 (15/4/1364)، ص 3.
- ↑ روزنامة اطلاعات، 10/4/1364، ص2 ، ستاد تبليغات جنگ.
- ↑ خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، نشرية "گزارش‌هاي ويژه"، شماره 103 (10/4/1364)، صص 37 و 38، راديو بي.بي.سي.، 9/4/1364.
- ↑ مأخذ 2، ص 62.
- ↑ وزارت ارشاد اسلامي، مركز مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي، "صحيفة نور"، مجموعه رهنمودهاي امام‌خميني، جلد 19 (تهران: وزارت ارشاد اسلامي، 1368)، صص 180 تا 182.
- ↑ مأخذ 3، ص 2.
- ↑ مأخذ4، صص 44 و 45، راديو بي.بي.سي.
- ↑ مأخذ4، ص 18، بخش عربي راديو كويت، "شينتاروآبه" وزير خارجة ژاپن، نشرية "المستقبل"، 9/4/1364.
- ↑ مأخذ 4، ص 18، خبرگزاري آلمان غربي از دوحه.
- ↑ روزنامة اطلاعات، 9/4/1364، ص آخر.
- ↑ همان.
- ↑ همان.
- ↑ همان.
- ↑ همان.
- ↑ روزنامه اطلاعات، 10/4/1364، ص آخر.
- ↑ مأخذ 11.