1362.06.16

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
نسخهٔ تاریخ ‏۱۷ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۵۲ توسط Admin (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1362
1362.06.16
نام‌های دیگر شانزده شهریور
تاریخ شمسی 1362.06.16
تاریخ میلادی 7 سپتامبر 1983
تاریخ قمری 29 ذیقعده 1403





گزارش - 245

ارتش عراق با پیش‌دستی برای جلوگیری از حمله احتمالی ایران در منطقه مرزی بانه و مریوان،* اقداماتی را به‌منظور اصلاح و استحکام خطوط پدافندی خود در دستور کار قرار داده است. براساس اعلام فرمانده قرارگاه تاکتیکی حمزه، در محور شمالی دهانه شیلر، امروز ارتش عراق مناطق تحت تصرف خود در ارتفاعات سرآسمان‌بین و تخته‌نادر را تخلیه کرده و با استقرار روی ارتفاعات لری به تحکیم خط پدافندی خود پرداخته است.[۱] همچنین به گفته فرمانده لشکر8 نجف از بانه، درحال‌حاضر، ارتش عراق پس از تخلیه آسمان‌بین، در ارتفاع زرگر مستقر شده است.[۲] علی رضائیان فرمانده قرارگاه مقدم حمزه، در تحلیل این اقدام دشمن گفت: احتمالاً عقب‌نشینی دشمن از دشت شیلر، به‌منظور ترمیم دو خط پدافندی ازسمت بانه و مریوان، برای کاهش آسیب‌پذیری و جناح‌دهی در حمله آتی نیروهای ایران می‌باشد. ازاین‌رو، دشمن خط پدافندی خود را از سورکوه تا کوه سورن و پس از آن در مارو به شکل یک مثلث درآورده است.[۳] از سوی‌ دیگر، لشکر14 امام حسین(ع) در گزارشی از محور جنوبی دهانه شیلر، ضمن اشاره به افزایش تردد ماشین‌های نظامی در جاده سیدصادق - پنجوین، از رفت و برگشت یک ستون کامیون‌های ایفا و آواز در جاده پنجوین ‌- ‌سیدصادق و نیز عبورومرور بیش از 40 خودروی حامل مهمات و ادوات از جاده سیدصادق به پشت خلوزه خبر داد.[۴] گفتنی است عقب‌نشینی امروز دشمن در قسمت شمالی دهانه شیلر (منطقه عملیاتی والفجر4) درحالی صورت گرفت که در دو روز گذشته، انتشار شایعاتی مبنی‌بر پیشروی ارتش عراق در محور جنوب مارو و احتمال تهدید شهر مریوان، موجب حساسیت فرماندهان قرارگاه مقدم حمزه به قسمت میانی دهانه شیلر شده بود.[۵]

گزارش - 246

در ادامه نشست‌های چند روز اخیر که با حضور قائم‌مقام فرماندهی کل سپاه به‌منظور تسریع در روند آماده‌سازی عملیات والفجر4 و 5 برگزار شد، امروز نیز فرماندهان ارشد و مسئولان ستادی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) برای بررسی چگونگی اجرای عملیات والفجر4 در منطقه دهانه شیلر، نشستی را با فرماندهان و مسئولان یگان‌های رزمیِ قرارگاه مقدم حمزه* در پادگان مریوان برگزار کردند. این نشست درحالی تشکیل شد که ازسویی محدودیت زمان (به‌دلیل نزدیکی فصل سرما) و از سوی دیگر، کمبود نیرو (باتوجه‌به بازگشایی مدارس)، ضرورت تعجیل در اجرای عملیات والفجر4 را بیش‌ازپیش ساخته است. در ابتدای این جلسه، فرمانده قرارگاه مقدم حمزه درمورد اهداف عملیات گفت: عملیات این قرارگاه به‌منظور دستیابی به یک خط پدافندی محکم و منسجم بین ارتفاعات سورکوه تا کوه سورن به طول 40 کیلومتر و انسداد عقبه ضدانقلاب در کردستان می‌باشد. قرارگاه حمزه سیدالشهدا امسال چند عملیات برای انسداد محورهای مهم ارتباطی عراق و ضدانقلاب به‌ترتیب در بانه، سردشت و پیرانشهر اجرا کرد که درپی آن همه محورهای مواصلاتی ضدانقلاب داخلی و عراق بجز دهانه شیلر مسدود شد. براین‌اساس، یکی از اهداف عملیات والفجر4، بستن مهم‌ترین و آخرین راه تدارکاتی ضدانقلاب در منطقه دهانه شیلر است. در ادامه علی رضائیان محورهای عملیاتی منطقه شیلر را بیان کرد و درمورد سازمان رزم و قرارگاه‌های عملیات والفجر4 گفت: در این منطقه قرارگاه مقدم حمزه به‌عنوان هدایت‌کننده عملیات، به قرارگاه‌های کوچک تاکتیکی تقسیم شده است به این ترتیب که قرارگاه حمزه1 تصرف ارتفاعات سورن، قرارگاه حمزه2 تصرف ارتفاع پنجوین، قرارگاه حمزه3 تصرف ارتفاعات خلوزه، مارو و هفت‌توانان، قرارگاه حمزه4 تصرف ارتفاع سورکوه و کیولری و تأمین پادگان گرمک و قرارگاه حمزه5 ارتفاعات کانی‌مانگا را برعهده دارد. البته باید یک قرارگاه تاکتیکی با نام حمزه 6 هم برای احتیاط کلی قرارگاه در نظر گرفته شود. براساس طرح مانور عملیاتی والفجر4، دو قرارگاه لشکری در محورهای بانه و مریوان ایجاد شده است و استعداد یگان‌های خودی در محور مریوان لشکرهای 14 امام حسین(ع)، 41 ثارالله(ع)، 25 کربلا، تیپ44 قمر بنی‌هاشم(ع) از سپاه به‌همراه دو تیپ از لشکر28 کردستان و یک تیپ از لشکر21 حمزه از ارتش خواهد بود و در محور بانه نیز لشکرهای 8 نجف و 19 فجر از سپاه به‌همراه یک تیپ از لشکر28 کردستان در نظر گرفته شده است. طرح مانور لشکرها هنوز به‌طور دقیق مشخص نیست. پس از آن فدوی مسئول اطلاعات ‌- ‌عملیات قرارگاه مقدم حمزه، به تشریح استعداد و سازمان رزم دشمن در دهانه شیلر پرداخت و گفت: ارتش عراق از آغاز جنگ در این منطقه درگیر بوده و روی ارتفاعات مختلف منطقه به‌صورت پایگاهی نیرو دارد. درحال‌حاضر نیز یگان‌های عراقی روی ارتفاعاتی نظیر سورن، پنجوین، بانی‌بنوک، زله، کله‌قندی، سنگ معدن، تخم‌مرغی، سه‌درختی، هرگنه، هفت‌توانان، خلوزه1و2، مارو، براله و سربراله، تخته‌نادر، آسمان‌بین، شیخ شلخان، سورکوه، لری، کانی‌مانگا و نالپاریز حضور دارند. وی افزود: اکثر تیپ‌های عراق در این منطقه تقویت شده‌اند. با احتساب نیروهای تقویتی نزدیک و دور، دشمن از سد دوکان تا حلبچه (سد دربندیخان)، کلاًَ 60 تا 70 گردان دارد که نیروهای نزدیک آن 30 گردان برآورد شده است. مقر سپاه یک عراق، که مسئولیت حوزه استحفاظی سد دربندیخان تا مرز ترکیه را برعهده دارد، در کرکوک است و لشکرهای 4، 8 و 11 در منطقه ما هستند.[۶] سپس مسئولان یگان‌های رزمی 14 امام حسین(ع)، 41 ثارالله(ع)، 25 کربلا، 19 فجر و تیپ44 قمر بنی‌هاشم(ع) درباره اقدامات خود درزمینه آماده‌سازی اجرای عملیات والفجر4 در منطقه دهانه شیلر به فرماندهان قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) گزارش دادند. حسین خرازی فرمانده لشکر14 امام حسین(ع)،که از لشکرهای اصلی عمل‌کننده در منطقه شیلر است، در گزارش خود ضمن اشاره به برخی مشکلات این منطقه نظیر نبود جاده، کمبود دستگاه‌های مهندسی و محدودیت زمان و نیرو، آمادگی خود را برای اجرای عملیات اعلام کرد.[۷] وی همچنین بر لزوم تداوم جاده‌سازی به‌سمت سورن و ضرورت تسریع در اجرای عملیات دهانه شیلر تأکید کرد و با یادآوری تقویت نیروهای دشمن در این منطقه افزود: از آنجا که مدتی از زمان اجرای عملیات و شناسایی‌ها می‌گذرد، دشمن روی این منطقه حساس شده و اقدام به سوزاندن درخت‌ها و علف‌های منطقه و مین‌گذاری کرده است. علاوه‌براین نیروهای عراقی مناطق خیلی حساس یا دارای ضعف را پوشانده و هر تجمعی روی دیدگاه‌ها را می‌کوبند و منطقه هم هیچ تأمینی ندارد. خرازی در ادامه با اشاره به مشکل زمان و نیرو بار دیگر لزوم تعجیل در اجرای عملیات را یادآور شد و گفت: «آمادگی که الحمدلله ازنظر مهمات، آشپزخانه، تدارکات و اورژانس هست، هرچه زمان بگذرد هم، برای عملیات به مشکل برخورد می‌کنیم.»[۸] در ادامه جلسه، درمورد مشکلات یگان‌ها، تدارکات، کمبود نیروهای ستادی، بهداری، تعاون، توپخانه و... بحث و گفت‌وگو شد. پس از آن، علی شمخانی قائم‌مقام فرماندهی کل سپاه، از عملکرد برخی مسئولان واحدهای قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) در پیگیری امور عملیاتی قرارگاه‌های تابعه انتقاد کرد و خطاب به آنان گفت: این صداقت و خلوص نیت است که کار را مشخص می‌کند. توان در کار مؤثر است، اما تعیین‌کننده پیروزی نیست. لذا برادران تکلیف خود را روشن بکنند، برادری که می‌خواهد برود، برود و برادری که می‌خواهد بماند باید بداند که محل کار و زندگی‌ا‌ش در قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) باختران است. ما هیچ‌وقت نمی‌توانیم بیکار باشیم، چندین عملیات طرح‌ریزی شده و قرارگاه مقدم حمزه ‌(مریوان) نیاز به کار زیادی دارد و باتوجه‌به درگیربودن قرارگاه حمزه (ارومیه) در مسائل کردستان و ناتوانی آن در تعیین کادرهای مورد نیاز برادران باید به قرارگاه (مریوان) به‌عنوان یک مأموریت اصلی، با پشتیبانی فکری و اجرایی کمک بکنند. منتظر چاره‌اندیشی فرماندهی نباشیم، خود شما هم باید برای این کارها طرحی بدهید. بعد از عملیات والفجر4 در منطقه شیلر، نوبت عملیات والفجر5 در دربندیخان است «که حتماً باید به این منطقه بروید و آنجا را هم ببینید. ما باید با چنگ و دندان کار کنیم ان‌شاءالله باید این عملیات هم با موفقیت و هم قبل از اولین ریزش برف صورت بگیرد.» وی همچنین در پایان سخنان خود درمورد برخورد ملایم و مناسب با مردم کردستان نیز تذکر داد.[۹]

گزارش - 247

درپی افزایش تلاش‌ها برای آماده‌سازی عملیات والفجر5 در منطقه دربندیخان، امروز اولین نشست مشترک فرماندهان ارتش و سپاهِ قرارگاه نجف* در گیلان‌غرب برگزار شد و فرماندهان این قرارگاه و لشکرهای تحت امر آن به‌منظور افزایش هماهنگی‌ها درمورد مشکلات، میزان آمادگی، سازمان رزم و خط حد یگان‌ها بحث و گفت‌وگو کردند. عزیز جعفری فرمانده قرارگاه نجف، درمورد منطقه عملیات والفجر5 گفت: استعدادی که برای عملیات قرارگاه نجف در منطقه دربندیخان در نظرگرفته شده 40 گردان است، ولی باتوجه‌به اجرای هم‌زمان عملیات‌های والفجر4و5 در مناطق دهانه شیلر و دربندیخان و کمبود نیروی موجود، فعلاً از عمل روی شاخ شوالدری صرف‌نظر شده و منطقه عملیات به شمال تنگه باویسی، بمو، شاخ خشیک، تا شاخ کیله محدود شده است و درحال‌حاضر به‌ترتیب اولویت و اهمیت، مناطقی نظیر شاخ‌شمیران، تنگه کرگمل، ارتفاع شاخ خشیک، سرتک، شاخ بمو، سمت چپ بمو، شاخ کیله و دربند به‌عنوان اهداف عملیات در نظرگرفته شده‌اند که دراین‌میان بیشترین تلاش دشمن و درگیری در شب عملیات نیز در زیمناکوه و پس از آن تنگه سرتک خواهد بود. فرمانده قرارگاه نجف پس از تشریح حساسیت اهدافِ عملیات، درمورد سازمان رزم عملیات والفجر5 در منطقه دربندیخان افزود: قرار است که علاوه‌بر ایجاد دو قرارگاه برای محورهای شمالی و جنوبی عملیات، قرارگاه سومی هم به‌علت حساسیت سرتک و جناح‌های چپ و راست آن در نظر گرفته شود. البته جعفری فرمانده قرارگاه نجف و همت فرمانده لشکر27 محمد رسول‌الله(ص) معتقد بودند به‌دلیل کمبود نیرو، دو قرارگاه برای عملیات کافی است، اما شریعتی جانشین قرارگاه نجف و سرهنگ جاودانی فرمانده ارتش در این قرارگاه، ایجاد سه قرارگاه برای این عملیات را ضروری می‌دانستند. علاوه‌بر مشکل کمبود نیرو، هوشیاری قابل‌ملاحظه دشمن در برخی مناطق کلیدی عملیات دربندیخان از دیگر مشکلات جدی در پیش روی قرارگاه نجف می‌باشد. دراین‌باره محمدابراهیم همت به‌عنوان فرمانده یکی از مهم‌ترین یگان‌های اصلی عمل‌کننده در این منطقه، ضمن تأکید بر رعایت بیشتر مسائل حفاظتی، درمورد هوشیاری دشمن گفت: «چند روزی دشمن را شنود کردیم که خیلی هوشیار است که حتی تردد یک موتور را گزارش می‌کند، لذا باتوجه‌به اشراف‌داشتن ارتفاع بمو به کل منطقه که دست دشمن است، باید ترددها کاملاً کنترل شود.» در ادامه نشست، یکی از راه‌های پیشگیری از کاهش ضریب غافلگیری دشمن، تعجیل در اجرای عملیات منطقه دربندیخان و تأمین پوشش هوایی منطقه باتوجه‌به جنس صخره‌ای زمین آن عنوان شد. سرهنگ جاودانی با اشاره به استفاده از هلی‌برد گفت: «برای پوشش کامل ازنظر هلیکوپتر تمام توان هوانیروز در سطح کشور به کار گرفته می‌شود.»[۱۰] علاوه‌بر جلسه مذکور امروز بعدازظهر تعدادی از فرماندهان و مسئولان قرارگاه نجف* با سرهنگ علی صیاد شیرازی فرمانده نیروی زمینی ارتش در محل قرارگاه نجف دیدار و درباره مباحث عملیات والفجر5 گفت‌وگو کردند. در این ملاقات عزیز جعفری درمورد پوشش هوایی عملیات والفجر5 ازجمله تأمین بالگرد، سایت موشکی و توپخانه دوربرد مذاکراتی را با وی انجام داد.[۱۱]

گزارش - 248

در ادامه حملات هوایی عراق به مناطق مسکونی ایران، جنگنده‌های عراقی امروز نیز مریوان را هدف قرار دادند. این درحالی ‌است که تجاوزات هوایی عراق در خرمشهر ناکام ماند. برابر اعلام گردان مرزی مریوان، ساعت 13:30 امروز، چند فروند هواپیمای عراقی در آسمان مریوان ظاهر و پس از ریختن چند بمب در اطراف شهر، با آتش پدافند هوایی متواری شدند؛[۱۲] گزارش شهربانی کردستان حاکی است که هواپیماهای مذکور آبادی سیف در غرب مریوان را نیز بمباران کردند. در این حادثه یک نفر از روستائیان زخمی و چند رأس گاو تلف شد.[۱۳] ژاندارمری کردستان نیز گزارش داد که ساعت 20:30 امشب، 3 فروند هواپیمای عراقی به‌مدت چند دقیقه در آسمان مریوان مشاهده شدند.[۱۴] امروز همچنین در ساعت 19:25، هواپیماهای عراقی وارد حریم هوایی خرمشهر شدند، اما با واکنش پدافند هوایی بدون هیچ اقدامی منطقه را ترک کردند.[۱۵]

گزارش - 249

درگیری‌های پراکنده در سقز، اطراف مهاباد و سردشت، مهم‌ترین اخبار امروز مناطق بحرانی غرب و شمال‌غرب کشور را تشکیل می‌دهد. شهربانی سقز اعلام کرد امروز در جریان درگیری پراکنده‌ای که در سطح این شهر رخ داد، 2 نفر از افراد مسلح ضدانقلاب کشته و 2 نفر از نیروهای خودی نیز زخمی شدند.[۱۶] نیروهای پایگاه بچنلو از هنگ ژاندارمری مهاباد امشب در سه کیلومتری غرب این پایگاه، با افراد مسلح غیرقانونی درگیر شدند. این درگیری نیم‌ساعته به شهادت یکی از نیروهای خودی و مجروح‌شدن 2 نفر دیگر انجامید.[۱۷] عناصر مسلح امشب همچنین به پایگاه عرب‌نژاد از هنگ ژاندارمری سردشت حمله کرده و با نیروهای پایگاه درگیر شدند، این درگیری پس از دو ساعت بدون تلفات خاتمه یافت.[۱۸] درعین‌حال، سازمان مجاهدین خلق (منافقین) نیز در اطلاعیه‌ای، که رادیو بغداد آن را پخش کرد، مدعی شد عناصر وابسته به این سازمان عصر امروز در منطقه کردستان، با حمله به نیروهای تأمین جاده قرسین - بردوک و نیز یك خودروی تویوتای حامل پاسداران، 12 نفر از نیروهای سپاه را کشته و 3 نفر دیگر را زخمی کرده‌اند.[۱۹]

گزارش - 250

مقابله نیروهای کمیته و سپاه با گروه‌های ضدانقلاب در مناطق مختلف کشور همچنان ادامه دارد. دراین‌زمینه امروز فرمانده سپاه اراک خبر پاك‌سازی استان مركزی از عناصر وابسته به سازمان مجاهدین خلق (منافقین) را اعلام كرد. حجت‌الاسلام آهنگران فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اراک، امروز در گفت‌وگو با خبرگزاری جمهوری اسلامی ضمن تشریح فعالیت‌های انجام‌شده در استان مركزی و شهر اراك برای مقابله با تشکیلات سازمان مجاهدین خلق (منافقین) گفت: «طی هفته گذشته با هوشیاری برادران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تشکیلات منافقین در اراک شناسایی و طی یک عملیات موفقیت‌آمیز خانه تیمی این گروهک ضدانقلاب کشف شد و درپی آن چند تن از منافقین به‌همراه اسناد درون‌گروهی، اسلحه و مواد منفجره دستگیر شدند و یک تن از برادران سپاه در این عملیات براثر انفجار نارنجک منافقین به شهادت رسید.»[۲۰] امروز نیروهای کمیته انقلاب اسلامی در اسلام‌آباد غرب نیز 2 نفر را که با گروه‌های دمکرات و سازمان مجاهدین خلق (منافقین) در ارتباط بودند، دستگیر کردند.[۲۱] همچنین به گزارش ستاد مرکزی کمیته انقلاب اسلامی، 2 نفر از اعضای حزب توده که باوجود غیرقانونی اعلام‌شدن این حزب، هنوز خود را معرفی نکرده و همچنان به فعالیت‌های خود ادامه می‌دادند، امروز در تهران دستگیر شدند.[۲۲] گفتنی است روز دوشنبه (14/6/1362) نیز 2 نفر از هواداران گروهک پیکار در مسجدسلیمان و یکی از هواداران اقلیت در شیراز دستگیر شدند.[۲۳]

گزارش - 251

ساعت 8:40 صبح امروز، یکی از اتومبیل‌های سفارت فرانسه در تهران قبل از ورود به پارکینگ سفارتخانه براثر انفجار بمب كارگذاشته شده منفجر شد. به‌دنبال این حادثه، مأموران حفاظت سفارت از ورود مراجعان به سفارتخانه جلوگیری کردند. این انفجار درحالی رخ داد که بخش صدور روادید سفارت فرانسه پس از مدتی تعطیلی، از دیروز فعالیت خود را از سر گرفته بود. خبرگزاری فرانسه از زخمی‌شدن 3 نفر در این واقعه خبر داد.[۲۴] این خبرگزاری همچنین به نقل از شاهدان عینی گزارش داد که قبل از وقوع انفجار، دو جوان موتورسوار مشکوک در اطراف اتومبیل مزبور مشاهده شده‌اند. ژان پرن کاردار سفارت فرانسه در تهران نیز در گفت‌وگو با خبرگزاری جمهوری اسلامی گفت: «این انفجار در تقاطع خیابان‌های حافظ و فرانسه هنگامی روی داد که دو نفر کارمند زن این سفارت از منزل عازم سفارتخانه بودند. ... هنوز کسی مسئولیت این انفجار را به عهده نگرفته است.» منشی سفارت فرانسه هم دراین‌باره گفت: «ماده منفجره را در نزدیکی (گاردان) اتومبیل سفارت کار گذاشته بودند تا دراثر گرمای اگزوز اتومبیل منفجر شود.»[۲۵] به گزارش خبرگزاری فرانسه سخنگوی وزارت امور خارجه فرانسه در واکنش به این حادثه گفت: «فرانسه روی این موضوع حساب می‌کند که ایران احترام به امنیت اشخاص، وسایل و منافع فرانسه در ایران را اِعمال کند.» براساس همین گزارش، یک فرد ناشناس به نمایندگی از گروه ارمنی اورلی مسئولیت این انفجار را به عهده گرفته است.[۲۶] به نوشته یک بولتن اطلاعاتی داخلی، این بمب به‌احتمال‌زیاد، از نوع ساعتی بوده و به نظر می‌رسد 5 دقیقه قبل از موعد مقرر منفجر شده باشد. نیروهای سپاه یک نفر را دراین‌رابطه دستگیر کرده‌اند.[۲۷]

گزارش - 252

رئیس مجلس در دیدار با سفیر شوروی در تهران و در پاسخ به گلایه وی از شعار "مرگ بر شوروی"، اشتباهات شوروی در تعامل با جمهوری اسلامی ایران را یادآور شد. حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی درباره این دیدار نوشته است: «سفیر روسیه آمد. سلام رهبران [اتحاد جماهیر شوروی] را آورد. خواستار تحسین روابط بود و از شعار "مرگ بر شوروی" گله داشت. من علل بروز این شعار را گفتم و ثابت کردم که شوروی مقصر است. کمک شوروی به عراق در جنگ، کارهای حزب توده، اعتراف‌های مهمی که هنوز با مردم در میان نگذاشته‌ایم، تجاوز شوروی به افغانستان و خیلی چیزهای دیگر را تذکر دادم و اشتباهات شوروی را گفتم. بر خصلت ضدامپریالیستی انقلاب ایران - که همین یکی کافی است که شوروی‌ها راضی باشند - تکیه کردم. حرف حسابی در جواب نداشت و وسیله اصلاح روابط را رفع این عوامل معرفی کردم.»[۲۸]

گزارش - 253

تأکید بر گسترش روابط دوجانبه و دعوت از رئیس مجلس برای سفر به پاکستان، مهم‌ترین محورهای مذاکرات امروز وزیر اقتصاد، دارایی و بازرگانی پاکستان با مقامات ایرانی در تهران بود. غلام اسحاق خان وزیر اقتصاد، دارایی و بازرگانی پاکستان، صبح امروز با حضور در مجلس شورای اسلامی با حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی، دیدار و گفت‌وگو کرد. وی هدف از این دیدار را ایجاد تفاهم بین دو کشور دانست و ضمن ابراز امیدواری برای رفع سوء‌تفاهمات احتمالی، دیدار با مسئولان ایرانی را زمینه مناسبی برای گسترش روابط دوجانبه برشمرد. سپس هاشمی رفسنجانی نیز درمورد گسترش روابط دوستانه دو ملت ابراز امیدواری کرد. در پایان این دیدار، وزیر اقتصاد، دارایی و بازرگانی پاکستان از رئیس مجلس برای سفر به پاکستان دعوت کرد.[۲۹] امروز همچنین غلام اسحاق خان با محمدتقی بانکی وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه‌و‌بودجه دیدار کرد. وی در این دیدار ملاقات‌های اخیر خود با مسئولان ایرانی را همراه با حسن تفاهم متقابل و دارای نتایجی سودبخش توصیف کرد و با بیان اینکه توسعه روابط دو کشور به نفع دو ملت است، بر عزم پاکستان برای گسترش روابط مذکور تأکید کرد. محمدتقی بانکی نیز ضمن ابراز تمایل به یافتن زمینه‌های همکاری دوجانبه، به تدوین نخستین برنامه توسعه اقتصادی - اجتماعی ایران اشاره کرد و گفت: «ما می‌توانیم ادعا کنیم که تمام مردم کشورمان در طراحی این برنامه شرکت داشته‌اند و برای اولین بار موفق شدیم برنامه‌ای به این عظمت را طراحی کنیم.»[۳۰]

گزارش - 254

در چارچوب خط مشی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مبنی‌بر گسترش روابط با کشورهای جهان سوم، بامداد امروز تیامیا اجیباده وزیر امور خارجه کشور افریقایی بنین، به دعوت علی‌اکبر ولایتی، وارد تهران شد.[۳۱] وزیر امور خارجه بنین امروز در دیدار با ولایتی، هدف سفر خود را آشنایی با انقلاب و مردم ایران ذکر و اعتماد کامل خود به انقلاب اسلامی ایران را اعلام کرد. تیامیا اجیباده همچنین با تأکید بر ضرورت تداوم تماس‌های دو کشور و هماهنگی و همکاری در مجامع بین‌المللی، مبارزه با استعمار را مبنای سیاست داخلی و خارجی کشور بنین معرفی کرد. وی آزادسازی افریقا را یکی از اهداف این کشور برشمرد و در تشریح موضع کشورش در قبال افریقای جنوبی و رژیم صهیونیستی گفت: «با سفیدپوستان افریقای جنوبی تا زمانی‌که حق مردم آن کشور اعاده نگردد، رابطه‌ای نخواهیم داشت. ... ما ماهیت اسرائیل و افریقای جنوبی را یکی می‌دانیم و سیاست‌های هر دو رژیم را محکوم کرده و آنها را مردود می‌دانیم.» وزیر امور خارجه بنین درباره مسئله غرب آسیا هم گفت: «امریکایی‌ها در قبال مسئله فلسطین به‌دنبال افزایش نفوذ خود در خاورمیانه [غرب آسیا] هستند و قرارداد کمپ دیوید و همچنین هر ابتکار دیگری را که امریکا در آن نقش داشته باشد محکوم می‌نماییم.»[۳۲] وزیر امور خارجه ایران نیز استقلال و عدم وابستگی به شرق و غرب را یکی از مهم‌ترین دستاوردهای انقلاب اسلامی ایران خواند و با تأکید بر اصل" نه شرقی نه غربی" در سیاست خارجی ایران و توسعه روابط با کشورهای جهان سوم، اسلام را ایدئولوژی انقلاب مردم ایران معرفی کرده و متذکر شد: «ما در امور داخلی دیگران دخالت نمی‌کنیم و در مقابل هر دخالتی در امور داخلی‌مان به‌شدت مقاومت می‌کنیم و دلیل مقابله جدی ما با عراق نیز همین است و تا رفع کامل تجاوز و پیروزی قطعی علیه رژیم عراق ایستاده‌ایم.» ولایتی همچنین خواستار به رسمیت شناخته نشدن رژیم اشغالگر قدس در افریقا شد و ضمن محکوم‌کردن دخالت نیروهای امریکایی و فرانسوی در چاد و نیز حمایت از لیبی دربرابر سیاست‌های ایالات متحده، ضرورت مبارزه قهرآمیز با رژیم صهیونیستی را یادآور شد. در پایان این دیدار، وزیر امور خارجه بنین تمایل کشورش به افتتاح سفارت ایران در بنین را ابراز کرد.[۳۳] وزیر امور خارجه بنین امشب همچنین در ملاقات با موسوی نخست‌وزیر ایران گفت: «ما تاکنون به این نتیجه رسیده‌ایم که هرچند ایدئولوژی‌های ما متفاوت است، ولی هدف‌های مشترکی داریم.» موسوی نیز انقلاب اسلامی ایران را یک انقلاب فرهنگی نامیده و درمورد راهبرد سیاست خارجی جمهوری اسلامی خاطرنشان کرد: «هنگامی‌که سیاست نه شرقی نه غربی ما اعلام شد، همه فکر می‌کردند این سیاست شکننده بوده و شکست خواهد خورد، اما الحمدلله مردم ما بعد از پنج سال استوار ایستاده‌اند.» نخست‌وزیر همچنین درمورد قطعنامه کمیسیون فرعی حقوق بشر سازمان ملل مبنی‌بر خودداری از به‌کارگیری سربازان نوجوان ایرانی در جنگ با عراق* گفت: «آنها رزمندگان ما را بچه می‌نامند، اما ما آنها را مردانی بزرگ می‌دانیم و این امری طبیعی است که آنها با عشق و علاقه در تمامی صحنه‌ها حاضرند و این سازمان‌های بین‌المللی به این عشق حسادت می‌ورزند.»[۳۴]

گزارش - 255

عبدالحلیم ابوغزاله وزیر دفاع مصر، که کشورش هم‌پیمان عراق است، امروز در پیونگ یانگ با وزیر دفاع کره شمالی دیدار و گفت‌وگو کرد.[۳۵] خبرگزاری رویتر نیز خبری را درمورد سفر آتی وزیر امور خارجه ایران به چین منتشر ساخت. خبرگزاری رویتر امروز از پکن به نقل از یک سخنگوی وزارت امور خارجه چین گزارش داد که قرار است علی‌اکبر ولایتی وزیر امور خارجه ایران، در روزهای 21 تا 24 شهریورماه از این کشور دیدار کند. به گزارش رویتر: «درحالی‌که روابط چین و ایران ظرف یکی دو سال گذشته بهبود یافته است، اختلافاتی بین دو کشور درمورد گزارشات مربوط به فروش تعداد زیادی تانک‌های پیشرفته تی69 چینی به عراق وجود دارد؛ این گزارشات در چین تکذیب شده است. ... گزارشات دیگر حاکی‌از آن است که چین همچنین سلاح دراختیار ایران قرار می‌دهد.»[۳۶]

گزارش - 256

درحالی‌که روابط رسمی عراق و ایالات متحده از سال 1967 تاکنون، قطع بوده است، دیدار امروز دو مقام عالی‌رتبه وزارت امور خارجه این دو کشور در نیویورک، از آغاز فصل جدیدی در مناسبات دیپلماتیک طرفین حکایت می‌کند. عصمت کتانی قائم‌مقام وزارت امور خارجه عراق، امروز با لارنس ایگل برگر معاون وزیر امور خارجه امریکا، ملاقات کرد. رادیو قاهره به نقل از یک مقام آگاه امریکایی اعلام کرد قائم‌مقام وزارت امور خارجه عراق در این دیدار «موضوع جنگ ایران و عراق و نیز مذاکراتی که قرار است طارق عزیز وزیر [امور] خارجه عراق با جورج شولتز همتای امریکایی‌اش در پایان ماه جاری در اثنای انعقاد اجلاس سازمان ملل در نیویورک انجام دهد، مورد بحث قرار داد.»[۳۷] خبرگزاری جمهوری اسلامی هم گزارش داد که کتانی در نیویورک علاوه‌بر ایگل برگر، با مدیرکل وزارت امور خارجه امریکا در امور غرب آسیا و مدیرکل سازمان‌های بین‌المللی وزارت امور خارجه این کشور دیدار و گفت‌وگو کرده است؛ طبق همین گزارش، یک سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا مذاکرات کتانی با مسئولان امریکایی را «بخشی از گفت‌وشنودهای دو کشور با یکدیگر» برشمرد.[۳۸] از سوی‌ دیگر، به گزارش خبرگزاری رویتر از بغداد، لطیف نصیف جاسم وزیر فرهنگ و اطلاع‌رسانی عراق، امروز در یک نشست مطبوعاتی درمورد تحویل هواپیماهای سوپراتاندارد فرانسوی به عراق گفت که «کشورش درمورد فشار احتمالی امریکا برای وادار ساختن فرانسه به تغییر تصمیم خود درمورد اجاره‌دادن هواپیماهای سوپراتاندارد به عراق نگران نیست.»[۳۹] درعین‌حال مجله نیوزویک در شماره اخیر خود از اشتیاق عراق برای استفاده از 5 هواپیمای سوپراتاندارد فرانسوی درجهت نزدیکی دیپلماتیک به ایالات متحده خبر داد؛ به نوشته این نشریه: «بغداد ادعا کرده است که با استفاده از این جنگنده‌ها اسکله‌های نفتی جزیره خارک را نابود خواهد ساخت و این تهدیدی است که واشنگتن آن را جدی تلقی می‌کند. ایران اظهار داشته است درصورت چنین عملی ازجانب عراق دست به تلافی زده و تنگه هرمز را بسته و جریان خروج نفت از خلیج‌فارس را متوقف می‌سازد.» نیوزویک با اشاره به تعهد امریکا مبنی‌بر باز نگه‌داشتن تنگه هرمز نوشت: یک مقام متخصص امریکایی «تهدید عراق درمورد جزیره خارک را اخاذی بسیار نارس (ازجانب عراق) می‌خواند که هدف آن وادارکردن واشنگتن به توجه به این اختلاف چندساله است.» این نشریه امریکایی همچنین مدعی شد: «عراق تمایل دارد از نفوذ واشنگتن برای متوقف‌ساختن جریان [ارسال] اسلحه‌های غربی به ایران استفاده نماید.» به نوشته نیوزویک، احتمال دارد که وزیر امور خارجه عراق در سفر آتی خود به نیویورک، تقاضاهای بیشتری را از امریکا مطرح کند. این نشریه علت گرایش عراق به‌سوی امریکا را قطع کمک‌های مالی حامیان عرب آن کشور ذکر کرد و افزود: «به گفته یک مقام عالی‌رتبه عراق، عراق یک سال است که از هم‌پیمانان عرب خود هیچ‌گونه کمک مالی دریافت نکرده است.»[۴۰]

گزارش - 257

احتمال آغاز ابتکارعمل نوینی ازسوی اعضای جنبش عدم‌تعهد برای خاتمه‌دادن به جنگ ایران و عراق خبری بود که درپی دیدارهای امروز وزیر امور خارجه هند با صدام حسین و دیگر مقامات عراقی مطرح شد. صبح امروز، صدام حسین رئیس‌جمهور عراق و ناراسیما رائو وزیر امور خارجه هند، با یکدیگر دیدار کردند. به گزارش رادیو بغداد، صدام حسین با بیان این ادعا که «عراق همیشه به مبادی و اصول جنبش غیرمتعهدها صادقانه پایبند بوده و هست»، تمایل خود را برای حل منازعه با ایران براساس اصول مذکور اعلام کرد. وی همچنین ضرورت ایفای نقش جنبش عدم‌تعهد را دراین‌زمینه یادآور شد.[۴۱] رادیو دهلی هم با اشاره به این دیدار از ابراز نگرانی وزیر امور خارجه هند از استمرار جنگ بین ایران و عراق خبر داد.[۴۲] صدای امریکا نیز به نقل از صدام حسین اعلام کرد: «عراق هرگونه طرح و ابتکار تازه‌ای را که نهضت غیرمتعهدها عرضه کند، مورد حمایت قرار می‌دهد.» به گزارش این رادیو، هند به‌عنوان رئیس نهضت کشورهای غیرمتعهد «یکی از اعضای صلح نهضت غیرمتعهدهاست که تاکنون تلاش‌های او به‌قصد خاتمه‌دادن به جنگ ایران و عراق نافرجام مانده است.»[۴۳] در همین ‌حال رادیو لندن راجع به سفر وزیر امور خارجه هند به عراق، گزارش داد: «[به گفته منابع دیپلماتیک] احتمال آن می‌رود که ابتکارعمل تازه‌ای ازسوی جنبش کشورهای غیرمتعهد برای پایان‌دادن به جنگ ایران و عراق جزء مسائل مورد گفت‌وگو باشد ... اما معلوم نیست آقای رائو که روز دوشنبه پس از دیداری از مسکو به بغداد وارد شده قصد دارد به تهران برود یا خیر.»[۴۴]

گزارش - 258

مقامات عراقی در اظهاراتی ضدونقیض ازسویی مدعی توان ارتش عراق برای ادامه جنگ و از سوی دیگر پایبندی این کشور به حل مسالمت‌آمیز اختلافات با ایران می‌شوند. صدام حسین رئیس‌جمهور عراق، امروز در سخنرانی در جمع افرادی که رادیو بغداد آنها را اهداکنندگان پول و طلا نامید مدعی شد: «درحالی‌که عراق روز به روز مستحکم‌تر می‌شود اوضاع ایران روز به روز نابسامان‌تر می‌شود.»[۴۵] به گزارش رادیو صوت الجماهیر عراق، صدام حسین همچنین ادعا كرد: «ادامه جنگ عزم و اراده عراقی‌ها را افزون و صبر و توان آنان را در نبرد با دشمن پایدارتر می‌گرداند.»[۴۶] لطیف نصیف جاسم وزیر فرهنگ و اطلاع‌رسانی عراق نیز امروز در یک نشست مطبوعاتی در بغداد مدعی شد توانایی رزمی و دفاعی عراق در سه سال گذشته دوبرابر شده است؛ رادیو صوت ‌الجماهیر دراین‌باره گزارش داد: وی اوضاع اقتصادی عراق را ثابت و برنامه‌ریزی‌شده ارزیابی کرد و از برنامه تبلیغاتی این کشور برای تأثیرگذاری بر روحیه مردم ایران خبر داد. لطیف نصیف جاسم همچنین اعلام کرد که عراق به حل اختلاف خود با ایران از راه‌های مسالمت‌آمیز پایبند است به شرط اینکه «ایران دیگر از دخالت در امور داخلی عراق خودداری ورزد.»[۴۷] وی درعین‌حال خاطرنشان کرد که ارتش عراق «در مرزهای بین‌المللی عراق مستقر شده تا هر تلاش ایران را که هدفش نفوذ به خاک عراق است دفع نماید.»[۴۸] همچنین گزارش خبرگزاری رویتر از بغداد نیز حاکی است: وزیر فرهنگ و اطلاع‌رسانی عراق ضمن انتقاد از سوریه به‌دلیل حمایت از ایران در جنگ با عراق، روابط عراق با مصر را عالی خواند و در توصیف دیدگاه عراق درمورد حل‌وفصل منازعه با ایران گفت: «عراق دیگر فکر نمی‌کند که میانجیگری بتواند جنگ ایران و عراق را حل‌وفصل کند.»[۴۹]

گزارش - 259

روابط تجاری و تسلیحاتی ایران و عراق با برزیل موضوعی است که روزنامه فایننشال تایمز در مقاله‌ای به بررسی و تحلیل آن پرداخته است. به نوشته این روزنامه، جدیدترین آماری که مقامات بازرگانی خارجی برزیل ارائه کرده‌اند، نشان می‌دهد در سه‌ماهه اول سال جاری میلادی، ایران دومین مقصد صادرات برزیل در جهان سوم می‌باشد و در مقایسه با دوره مشابه در سال گذشته، ارزش صادرات برزیل به ایران جهشی سه‌برابری داشته و به حدود 100 میلیون دلار رسیده است. به نظر می‌رسد که افزایش صادرات برزیل به ایران به موازات کاهش صادراتش به عراق انجام گرفته است؛ این در حالی است که در بیست سال اخیر، عراق مهم‌ترین شریک تجاری برزیل در منطقه غرب آسیا و از مشتریان طراز اول صنایع تسلیحاتی این کشور بوده است. در بازه زمانی ماه ژانویه تا مارس، برزیل حدود 400 میلیون دلار نفت از عراق خریده است که این میزان در مقایسه با مدت مشابه در سال گذشته، پنجاه درصد کاهش نشان می‌دهد.[۵۰] از سوی دیگر، خریدهای نفتی برزیل از ایران از صفر به 130 میلیون دلار افزایش یافته است و احتمال تداوم این روند افزایشی همچنان وجود دارد. بااین‌حال، به نظر می‌رسد بر سر راه موافقت‌نامه تجاری بین ایران و برزیل مبنی‌بر خرید 400 میلیون دلار مواد کشاورزی و صنعتی توسط ایران از برزیل و صدور 600 میلیون دلار نفت ایران به برزیل در سال 1984، موانعی وجود دارد؛ چراکه جمهوری اسلامی از برزیل خواسته است که از یکی از چهارده بانک غربی مورد اعتماد ایران نامه رسمی اعتبار بانکی بخواهد، ولی میزان بدهی برزیل به بانک‌های بین‌المللی به‌حدی است که هیچ بانکی حاضر به دادن اعتبار به این کشور نخواهد بود. باوجود‌این برزیل پیشنهادهایی برای رفع این مشکل مطرح کرده که در تهران درحال بررسی است. به نوشته روزنامه فایننشال تایمز، قرار است یکشنبه هفته آینده وزیر امور خارجه برزیل برای دیداری رسمی به عراق سفر کند که احتمال دارد در جریان این سفر با صدام حسین نیز گفت‌وگو کند. علاوه‌بر تضمین صدور نفت عراق به برزیل، قرارداد احداث یک خط‌آهن بین بغداد و بصره به ارزش دو میلیارد و ششصد میلیون دلار ازجمله اهداف این سفر محسوب می‌شود. این روزنامه در پایان به نقل از گزارش‌های مطبوعاتی افزوده است: برزیل قصد دارد یک معامله صدور اسلحه به ایران به مبلغ 500 میلیون دلار نیز انجام دهد که این امر به‌منظور حفظ موازنه در روابطش با دو کشور متخاصم در منطقه خلیج‌فارس ارزیابی می‌گردد.[۵۱]

گزارش - 260

اعضای دادگاه بین‌الملل اسلامی پس از پایان فعالیت خود در ایران، امروز در یک نشست مطبوعاتی در لندن، گزارشی را از اقدامات و مشاهدات خود در بازدید از مناطق مسکونی بمباران‌شده ایران و همچنین همکاری‌نکردن دولت عراق با این گروه ارائه دادند. هیئت دادگاه بین‌الملل اسلامی امروز به دعوت کمیته همبستگی مسلمانان لندن، در یک نشست مطبوعاتی در این شهر شرکت کرد. در این اجلاس پس از معرفی اعضای این هیئت به خبرنگاران نمایندگان دادگاه بین‌الملل اسلامی به طرح دیدگاه‌های خود پرداختند. محمد ایوب بخاری یکی از اعضای این هیئت، از ویران‌شدن منازل مسکونی و اماکن عمومی و نیز شهرهایی همانند اهواز، آبادان، هویزه و سوسنگرد و همچنین کشته‌شدن زنان و کودکان بی‌گناه در حملات عراق خبر داد. یکی دیگر از قضات دادگاه مذکور نیز با بیان اینکه «در این بازدیدها به‌خوبی دریافتیم که این جنگ برای جلوگیری از گسترش انقلاب اسلامی بر این کشور تحمیل گردیده است و در این راه عراق جنایات فراوانی را مرتکب گردیده است»، صدام را "قصاب منطقه" و "هیتلر کشورهای اسلامی" نامید. یکی از اعضای تونسی این هیئت با اشاره به ادعای صدام مبنی‌بر ورود به جنگ با ایران به‌منظور دفاع از اعراب اظهار کرد: «ما در شهرهای ویران‌شده ایران به عینه مشاهده کردیم که اکثر مناطق مسکونی و شهرهایی که بیش از همه به ویرانی و نابودی کشیده شده‌اند مناطق عرب‌زبان ایران بوده است و هزاران هزار عرب در این مناطق به خاک و خون کشیده شده‌اند.» وی همچنین جنایات صدام را یادآور جنایات رژیم اشغالگر قدس در جنوب لبنان دانست.[۵۲] در این نشست یکی دیگر از نمایندگان دادگاه بین‌الملل اسلامی یادآور شد: باتوجه‌به اینکه دادگاه یک ماه به عراق برای صدور مجوز بازدید از مناطق جنگی این کشور فرصت داده است، درصورت همکاری‌نکردن عراق «تمامی واقعیت را به‌همراه مدارکی که در دست داریم ... منتشر خواهیم کرد.» وی با اذعان به اینکه مناطق غیرنظامی عراق هرگز مورد حمله نیروهای ایرانی قرار نگرفته است، گفت: «رزمندگان ایرانی به فرمان امام خمینی هرگز مناطق مسکونی [و] مردم بی‌گناه را هدف حمله قرار نمی‌دهند.» عضو دیگر هیئت مذکور، پذیرش خطر حضور در جبهه‌های جنگ برای مشاهده واقعیت از نزدیک را در راستای هدف این هیئت یعنی «تعیین مجرم و تجاوزکار و قضاوت اسلامی در این جنگ» برشمرد و گفت: «این معجزه است که ملتی بتواند با دست خالی این‌چنین سرزمین‌های اشغال‌شده خود را آزاد نماید.»[۵۳] به نوشته روزنامه جمهوری اسلامی، اعضای دادگاه بین‌الملل اسلامی اعلام کردند: اسنادی در اختیار داریم که حاکی‌از دخالت ابرقدرت‌ها در آغاز جنگ می‌باشد؛ آنها با بیان اینکه «عراق به دستور امریکا جنگ را شروع کرده است ... به نامه سفیر سابق اسرائیل در ایران به مقامات امریکایی و این مطلب که زمان حمله به ایران می‌بایست تعیین [شود] و ارتشی می‌بایست [در این حمله] دخالت داشته باشد که دست‌کم 10 هزار نفر را به خاک و خون بکشد، اشاره نمودند.» یکی از اعضای دادگاه، در پاسخ به سؤالی راجع به وضعیت اسرای عراقی در ایران، سطح زندگی آنان را «به مراتب بهتر از موقعیت زندگی طبقه متوسط پاکستان» ارزیابی کرد.[۵۴]

گزارش - 261

اجلاس بین‌المللی فلسطین در ژنو امروز با تصویب یک بیانیه و شناسایی تلویحی رژیم صهیونیستی به کار خود پایان داد. در این اعلامیه خواسته‌های اصلی اجلاس در شش بند به شرح ذیل تشریح شده است: «1. اعطای حقوق غیرقابل تغییر به مردم فلسطین ازجمله حق بازگشت، حق تعیین سرنوشت و حق ایجاد یک دولت مستقل در فلسطین. 2. شناسایی حق نمایندگی مردم فلسطین برای سازمان آزادی‌بخش فلسطین. ... 3. لزوم پایان‌دادن به اشغال سرزمین‌های عرب توسط اسرائیل طبق اصل عدم توسل به زور و درنتیجه لزوم خروج اسرائیلی‌ها از تمامی سرزمین‌های اشغالی از سال 1967 من‌جمله از بیت‌المقدس. 4. لزوم مخالفت و مقاومت با سیاست‌ها و اعمال رژیم تل‌آویو در سرزمین‌های اشغالی. ... 5. تمامی اقدامات و ترتیبات قانونی و اداری دولت اسرائیل که ماهیت شهر مقدس بیت‌المقدس را دگرگون کرده و یا قصد تغییراتی در آن را دارد نامشروع تلقی شود. 6. حق زیست برای تمامی کشورهای منطقه در چارچوب مرزهای امن و بین‌المللی شناخته شده و حق عدالت و امنیت برای تمامی مردم و بنابراین شناسایی حق مشروع لایتغیر برای مردم فلسطین.»[۵۵] درعین‌حال، در اعلامیه ژنو علاوه‌بر درخواست برگزاری گردهمایی بین‌المللی صلح خاورمیانه تحت حمایت سازمان ملل بخش اجرایی اجلاس نیز از تمامی کشورها خواسته است که از حمایت نظامی، اقتصادی و مالی از سیاست‌های توسعه‌طلبانه رژیم صهیونیستی خودداری کنند.[۵۶] خبرگزاری رویتر نیز در گزارشی از روز اختتامیه این اجلاس، به بررسی مواضع کشورهای عربی در قبال بیانیه پایانی این اجلاس پرداخت؛ به گزارش این خبرگزاری، "میانه‌روهای عرب" و در رأس آنها اردن و سازمان آزادی‌بخش فلسطین با بی‌اعتنایی به درخواست سوریه برای به‌کاربردن لحن شدیدتر در این بیانیه، توانستند نمایندگان شرکت‌کننده در این اجلاس را «به قبول پیش‌نویسی وادارند که کنفرانس بتواند با توافق همه‌جانبه مورد قبول قرار دهد.» رویتر افزود: با اینکه کشورهایی همانند «فنلاند، اتریش و سوئد خواستار این بودند که حق موجودیت اسرائیل به‌طور صریح به رسمیت شناخته شود»، بیانیه پایانی این نشست به‌طور تلویحی «موجودیت اسرائیل را به رسمیت می‌شناسد.» از سوی دیگر، درحالی‌که رژیم صهیونیستی این گردهمایی را «به هدر رفتن 7 میلیون دلار پول سازمان ملل» می‌داند، یک نماینده بازار مشترک اروپا بر این باور است که نتیجه اجلاس مذکور «ثابت می‌کند که اسرائیلی‌ها اشتباه می‌کنند. اعراب کاملاً میانه‌رو بوده‌اند و حتی سوری‌ها نیز درمورد خواست‌های خود پافشاری نکردند.»[۵۷]

گزارش - 262

بمباران مواضع شبه‌نظامیان مسلمان لبنانی توسط هواپیماهای سوپراتاندارد فرانسوی، پرواز هواپیماهای جنگی امریکا بر فراز بیروت و گلوله‌باران پناهندگان فلسطینی در اردوگاه‌های صبرا و شتیلا توسط فالانژها، از ورود بحران لبنان به مرحله‌ای جدید حکایت می‌کند. خبرگزاری آلمان به نقل از رادیو بیروت گزارش داد: امروز هواپیماهای فرانسوی با پرواز از عرشه ناو هواپیمابر فرانسوی فوش، یک موضع شبه‌نظامیان دروزی را در ارتفاعات اطراف بیروت بمباران کردند. از سوی دیگر، دو فروند هواپیمای اف14 امریکایی نیز از روی عرشه ناو هواپیمابر آیزنهاور، بر فراز بیروت و ارتفاعات لبنان به پرواز درآمدند. صبح امروز نیز شبه‌نظامیان فالانژ لبنان، اردوگاه‌های فلسطینی صبرا و شتیلا را، که محل اسکان تعداد زیادی از زنان، کودکان و سالخوردگان فلسطینی می‌باشد، به‌مدت ده دقیقه گلوله‌باران کردند. علاوه‌براین نیروهای فالانژ امروز دو منطقه مسکونی مسلمان‌نشین در حومه جنوبی بیروت را با توپخانه گلوله‌باران کردند. ولید جنبلاط رهبر دروزی‌های لبنان، در گفت‌وگویی با روزنامه سوری البعث با اشاره به حمله ارتش و شبه‌نظامیان فالانژ به روستای کفرماتا واقع در ارتفاعات عالیه و کشتار 45 غیرنظامی در روز دوشنبه اخیر، استعفای فرمانده ارتش لبنان و افسران بلندپایه آن را به‌عنوان شرط اصلی مذاکره با مقامات این کشور مطرح کرد. وی همچنین از تحکیم مواضع نیروهای دروزی در مناطق متصرفه خبر داد و خاطرنشان ساخت که نبرد با ارتش لبنان و شبه‌نظامیان فالانژ به پایان نرسیده است.[۵۸] در همین حال، به گفته خلیل‌الوزیر معروف به ابوجهاد، رهبران فلسطینی امروز در جلسه‌ای در دره بقاع در شرق لبنان تصمیم گرفتند نیروهای مشترک لبنانی - فلسطینی مستقر در این دره را فعال‌تر کنند؛ خبرگزاری فلسطینی وفا به نقل از ابوجهاد گفت: «انقلاب فلسطین دربرابر تجاوز امریکا علیه سوریه و نیروهای میهن‌پرست لبنان ساکت نخواهد نشست.»[۵۹] خبرگزاری فرانسه گزارش داد که کلود شسون وزیر امور خارجه فرانسه، امروز در تماس با مقامات سوری، به بررسی تحولات لبنان پرداخت؛ سخنگوی وزارت امور خارجه فرانسه ضمن تأیید این خبر گفت: «فرانسه با تمامی آنهایی که می‌توانند در خاموش‌کردن این آتش‌ها مؤثر افتند نیز تماس دایر کرده است.»[۶۰]

گزارش - 263

ضرورت توسعه فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی سپاه و گفت‌وگو با احمد کنعانی فرمانده سپاه پاسداران مستقر در سوریه و لبنان، درمورد کم و کیف حضور نیروهای سپاه در لبنان، مهم‌ترین موضوعات بخش دوم گزارش روزنامه جمهوری اسلامی ایران با عنوان "گشت‌وگذار در لبنان و نگاهی به عملکرد نیروهای ایرانی" را تشکیل می‌دهد. روزنامه جمهوری اسلامی امروز با انتشار این بخش از گزارش ضمن پرداختن به وضعیت نظام آموزشی لبنان، ضرورت گسترش فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی سپاه در این کشور را گوشزد کرد. به نوشته این روزنامه، از 360 مدرسه فعال در لبنان، دو سوم آنها و معلمانشان مسیحی هستند و اکثر دانشگاه‌های لبنان نیز به مسیحیان تعلق دارد. از سوی دیگر، وزرای فرهنگ، آموزش عالی و آموزش‌وپرورش این کشور نیز از میان مسیحیان انتخاب می‌شوند. بااین‌همه به گفته یکی از معلمان مسیحی در لبنان، پس از پیروزی انقلاب اسلامی و به‌ویژه درپی ورود نیروهای ایرانی به لبنان از سال گذشته، جوانان لبنانی اشتیاق زیادی برای گرایش به اسلام نشان داده‌اند و به واسطه «تبلیغات اسلامی، نشر تصاویر امام خمینی، برپایی نمازهای جمعه و... لبنان به‌سرعت به‌سوی [تبدیل‌شدن به] یک سرزمین اسلامی پیش می‌رود.» براساس این گزارش، ائمه جمعه شهرهای لبنان نیز بر این باورند: «استمرار حضور نیروهای ایرانی در لبنان بهترین و موثرترین راه برای اسلامی‌کردن این کشور می‌باشد.» روزنامه جمهوری اسلامی در ادامه گزارش خود افزوده است: وجود بیش از 130 گروه سیاسی به‌اصطلاح اسلامی در لبنان نشانه «روحیه فردپرستی و گروه‌گرایی» در این کشور بود، اما درپی پیروزی انقلاب اسلامی، «فردگرایی و گروه‌گرایی به‌تدریج جای خود را به مسجدگرایی داد»؛ براین‌اساس، هم‌اینک 22 مسجد موجود در بیروت به «مراکز صدور انقلاب اسلامی» تبدیل شده‌اند. در بخش دیگری از این گزارش ضمن درج مصاحبه احمد کنعانی فرمانده سپاه پاسداران مستقر در سوریه و لبنان، با خبرنگار روزنامه جمهوری اسلامی، درمورد نحوه و وضعیت کنونی حضور نیروهای سپاه در این کشورها آمده است: «نیروهای قهرمان و دلاور ایرانی که سال گذشته به‌دنبال تجاوز خونین رژیم صهیونیستی به کشور اسلامی لبنان و درپی سفر هیئت بلندپایه نظامی کشورمان به سوریه و گفت‌وگو با مقامات نظامی این کشور وارد لبنان شدند، هم‌اکنون در 12 شهر و شهرک لبنان مستقر هستند.» کنعانی در این مصاحبه درخصوص عملیات نظامی نیروهای ایرانی علیه رژیم صهیونیستی نیز گفت: «هنگامی‌که سال گذشته با تصویب شورای عالی دفاع بخشی از نیروهای ایران عازم لبنان شدند، ... از ابتدا بنا بر این بود که رزمندگان ایرانی تنها با دخالت مستقیم نظامی سوریه وارد جنگ علیه اشغالگران قدس شوند. ولی چون ارتش سوریه تاکنون به‌طور فعال خود را وارد جنگ نکرده است، طبیعی است رزمندگان ایرانی نیز حتی‌المقدور سعی کرده‌اند از درگیری مستقیم اجتناب ورزند. این واقعیت از یک‌سو و هشدار مؤثر و آگاهانه امام امت مبنی‌بر اینکه قدس را باید ازطریق شکست رژیم بعث عراق آزاد کرد، موجب گردید عملیات نظامی متوقف شود.» به گفته کنعانی، سپاه توانسته تاکنون 7 واحد ازجمله بسیج، تبلیغات، پرسنلی، آموزش سیاسی و نظامی در لبنان تأسیس و در چارچوب آنها فعالیت کند؛ وی بدون ذکر جزئیات از طرح‌های درازمدت سپاه برای نیروهای مستقر در لبنان خبر داد. فرمانده سپاه پاسداران مستقر در سوریه و لبنان در پایان این گفت‌وگو ضمن درخواست از وزارت ارشاد برای ارسال نشریات عربی‌زبان به لبنان، مطالبی را درمورد معضلات و موانع موجود بر سر راه فعالیت‌های سپاه بیان کرد: «افراد مغرضی هستند که مسئولانه و غیرمسئولانه همواره تلاش دارند بر فعالیت‌های سازنده سپاه پاسداران در لبنان سرپوش بگذارند. اینها افرادی هستند که هر بار خط و جریان خاصی را در گزارشات بی‌اساس خود دنبال می‌کنند و ما به همه این خطوط آشنا هستیم. رسالت اسلامی خود را به دوش کشیده‌ایم و راه خود را ادامه خواهیم داد و از این بازی‌ها هراسی نداریم.»[۶۱]



پاورقی‌ها

منابع و مآخذ روزشمار 1362/06/16

  1. سند شماره 283/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم‌الانبیا در عملیات والفجر4، داوود رنجبر و محسن رخصت‌طلب، 15/6/1362 تا 30/6/1362، ص13.
  2. . گزیده اسناد عملیات والفجر4، جلد2، مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش طرح و عملیات قرارگاه مقدم حمزه، 16/6/1362، صص 99 - 98.
  3. سند شماره 283/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم‌الانبیا در عملیات والفجر4، داوود رنجبر و محسن رخصت‌طلب، 15/6/1362 تا 30/6/1362، ص13.
  4. گزیده اسناد عملیات والفجر4، پیشین، گزارش دیده‌بانی دیدگاه چاله سبز (اطلاعات - عملیات لشکر14 امام حسین)، 16/6/1362، ص99.
  5. سند شماره 13011/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه ارزیابی تحرکات دشمن، عملیات والفجر4، (قرارگاه مقدم حمزه، 14/6/1362، نوار شماره 13011)، صص 3 - 2.
  6. سند شماره 12733/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 39 - 1.
  7. سند شماره 283/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 19 - 16.
  8. . گزیده اسناد عملیات والفجر4، جلد2، مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش طرح و عملیات قرارگاه مقدم حمزه، 16/6/1362، صص 99 - 98.
  9. گزیده اسناد عملیات والفجر4، پیشین، گزارش دیده‌بانی دیدگاه چاله سبز (اطلاعات - عملیات لشکر14 امام حسین)، 16/6/1362، ص99.
  10. سند شماره 275/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نجف در عملیات والفجر4، حسین اردستانی، 15/6/1362 تا 11/7/1362، صص 15 - 1.
  11. همان، صص 4 - 3.
  12. سند شماره 343981 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: تلفنگرام ناحیه ژاندارمری کردستان به استانداری کردستان، 16/6/1362.
  13. سند شماره 283/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم‌الانبیا در عملیات والفجر4، داوود رنجبر و محسن رخصت‌طلب، 15/6/1362 تا 30/6/1362، ص13.
  14. سند شماره 343980 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: تلفنگرام ناحیه ژاندارمری کردستان به استانداری کردستان، 16/6/1362.
  15. سند شماره 290661 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی استان خوزستان به استانداری خوزستان، 17/6/1362.
  16. سند شماره 283/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 19 - 16.
  17. سند شماره 354464 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای از رکن3 قرارگاه عملیاتی شمال‌غرب ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران به رکن3 مرکز فرماندهی ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران، 18/6/1362، ص2.
  18. همان.
  19. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 22/6/1362، صص 3 و 4، رادیو بغداد، 21/6/1362، ساعت 21.
  20. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 172، 17/6/1362، ص11، اراك - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 16/6/1362.
  21. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 22/6/1362، صص 3 و 4، رادیو بغداد، 21/6/1362، ساعت 21.
  22. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 172، 17/6/1362، ص7، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 16/6/1362.
  23. سند شماره 227407 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: بولتن رویدادهای منطقه 8 سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، شماره 38، 16/7/1362، صص 2 و 3.
  24. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 172، 17/6/1362، ص8، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 16/6/1362.
  25. همان، ص9، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 16/6/1362.
  26. همان، ص17، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 16/6/1362.
  27. سند شماره 232046 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص1.
  28. اكبر هاشمی رفسنجانی، آرامش و چالش (کارنامه و خاطرات هاشمی رفسنجانی سال 1362)، به اهتمام مهدی هاشمی، تهران: دفتر نشرمعارف انقلاب، 1386، ص207.
  29. روزنامه جمهوری اسلامی، 17/6/1362، ص16.
  30. روزنامه کیهان، 17/6/1362، ص26.
  31. روزنامه کیهان، 16/6/1362، ص2.
  32. روزنامه اطلاعات، 16/6/1362، ص2.
  33. روزنامه کیهان، 17/6/1362، ص3.
  34. روزنامه جمهوری اسلامی، 19/6/1362، ص12.
  35. روزنامه جمهوری اسلامی، 17/6/1362، ص3.
  36. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 172، 17/6/1362، ص11، پكن - خبرگزاری رویتر، 16/6/1362.
  37. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 19/6/1362، ص8، رادیو قاهره، 17/6/1362، ساعت 7:30.
  38. روزنامه کیهان، 17/6/1362، ص28.
  39. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 172، 17/6/1362، صص 3 و 4، بغداد - خبرگزاری رویتر، 16/6/1362.
  40. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 173، 18/6/1362، صص 4 و 5، واشنگتن - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 16/6/1362.
  41. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 17/6/1362، صص 3 و 4، رادیو بغداد، 16/6/1362، ساعت 21.
  42. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 172، 17/6/1362، ص41، به نقل از رادیو دهلی، 16/6/1362، ساعت 19:40.
  43. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 17/6/1362، ص8، رادیو صدای امریکا، 16/6/1362، ساعت 21:30.
  44. همان، ص7، رادیو لندن، 16/6/1362، ساعت 6:45.
  45. همان، ص7، رادیو لندن، 16/6/1362، ساعت 6:45.
  46. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 172، 17/6/1362، ص38، به نقل از رادیو صوت الجماهیر، 16/6/1362، ساعت 22:30.
  47. همان، ص36، به نقل از رادیو صوت الجماهیر، 16/6/1362، ساعت 14:30.
  48. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 17/6/1362، ص7، رادیو کویت، 16/6/1362، ساعت 20:30.
  49. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 172، 17/6/1362، صص 3 و 4، بغداد - خبرگزاری رویتر، 16/6/1362.
  50. همان،ص29، به نقل از رادیو بی‌بی‌سی،16/6/1362، ساعت22.
  51. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 17/6/1362، ص10، رادیو بی‌بی‌سی، 16/6/1362، ساعت 22.
  52. روزنامه کیهان، 17/6/1362، ص26.
  53. روزنامه اطلاعات، 17/6/1362، ص2.
  54. روزنامه جمهوری اسلامی، 17/6/1362، ص3.
  55. روزنامه کیهان، 17/6/1362، ص28.
  56. روزنامه اطلاعات، 17/6/1362، ص16.
  57. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 172، 17/6/1362، ص23، ژنو - خبرگزاری رویتر، 16/6/1362.
  58. روزنامه کیهان، 17/6/1362، ص28.
  59. روزنامه کیهان، 19/6/1362، ص28.
  60. روزنامه جمهوری اسلامی، 17/6/1362، ص3.
  61. روزنامه جمهوری اسلامی، 16/6/1362، ص8.