1363.02.20

روزشمار جنگ سال 1363 1363.02.19
نام‌های دیگر	نوزده اردیبهشت
تاریخ شمسی	1363.02.19
تاریخ میلادی	9 مه 1984
تاریخ قمری	7 شعبان 1404

1360.02.19

1361.02.19

1362.02.19

1364.02.19

1365.02.19

1366.02.19

1367.02.19

گزارش - 1

1. با گذشت بیش از دو ماه از اجرای عملیات خیبر در منطقه هورالعظیم، این منطقه بیش از جبهه های دیگر محل تجمع و توجه قوای ایران و عراق است و جدا از تحلیلها و برآوردهای رسانه ها از حمله احتمالی ایران در جزیره مجنون، نیروهای نظامی هر دو کشور بیش از سایر مناطق در این منطقه فعال هستند و اقدامات طرف مقابل را زیر نظر دارند. امروز در ساعت 17:45 دقیقه، نیروهای گشتی عراقی در آبراه پاسگاه 4 و 5 کمین کرده و یک دستگاه قایق موتوری نیروهای ایران را که بین این دو پاسگاه در حرکت بود، هدف قرار دادند. براثر این حمله 2 نفر از سرنشینان قایق که یکی از آنها فرمانده گروهان بود، شهید شدند و نفر سوم به شدت مجروح شد. نیروهای عراقی که جنازه شهدا را در قایق گذاشته بودند، پیش از آنکه بتوانند فرد مجروح را هم با خود ببرند، متوجه صدای موتور قایق نیروهای ایرانی شده و منطقه را ترک کردند. قرارگاه عملیاتی کربلا نیز در گزارشی از جزیره مجنون با اشاره به اقدامات عراق در این منطقه و آبگرفتگی قسمتهایی از آن درمورد وضعیت به وجودآمده در این جزیره هشدار داد و یادآور شد: جزیره بهدلیل آبگرفتگی، شکل پدافندی ناقصی دارد و با آتش و حمله احتمالی دشمن تهدید میشود. نیروها در سه ضلع جزیره دربرابر دشمن بهصورت جادههای آنتنی پدافند میکنند و دو طرف دژها را آب فراگرفته است. در ادامه این گزارش فاصله اندک عقبه خودی با نیروهای عراقی مستقر در روی دژها موجب کاهش آزادیعمل نیروهای ایرانی ذکر و اضافه شده است: در این وضعیت تردد خودرویی ما بسیار محدود و پشتیبانی نیروها با مشکلات زیادی روبهرو است. بنابراین لازم است در دو کیلومتر آخر دژ کانال احداث شود و جزیره بهصورت پایگاهی درآید که درصورت حمله دشمن بتواند با امکانات کافی برای 48 ساعت مقاومت کند. در بخش دیگری از گزارش قرارگاه عملیاتی کربلا با اشاره به حمله چند روز پیش نیروهای عراقی به مواضع تیپ33 المهدی(عج) روی سد کنار هور در منطقه طلائیه آمده است: نیروهای پیاده دشمن با پشتیبانی آتش شدید قادر به پیشروی میشوند. لذا برای جلوگیری از موفقیت دشمن یا کندکردن حرکت آن انجام این اقدامات ضروری است: حفر کانال در طول سدها، ایجاد بریدگی در جلوی خط به مقدار قابلتوجه و تأمین آتش مورد نیاز روی هریک از سدها. قرارگاه عملیاتی کربلا با اشاره به روحیه بالای نیروهای مستقر در منطقه، ترمیم دژ مرکزی جزیره مجنون جنوبی، ترمیم و تقویت دژ شمالی قسمت غربی جزیره، احداث سیلبند در قسمت ضلع غربی بهسمت دژ مرکزی، تقویت ضلع شمالی و شرقی جزیره قبل از اینکه پیشرفت آب مانع کار شود را اولویتهای قرارگاه در منطقه اعلام کرد. موارد مذکور در یک دستورالعمل به دو لشکر مستقر در جزیره ابلاغ شد.

گزارش - 2

2. در 24 ساعت اخیر، شهر آبادان به طور پراکنده زیر آتش توپخانه عراق قرار داشت که براثر آن به 18 خانه مسکونی و 2 مغازه خساراتی وارد آمد. در این گلوله باران یک غیرنظامی مجروح شد. همچنین در منطقه عملیاتی درپی گلولهباران ارتش عراق یک نفر از افراد ژاندارمری و یک نفر از عناصر نیروی زمینی ارتش مجروح شدند. درهمینحال، ارتش عراق در اطلاعیه نظامی خود مدعی شد که صبح و بعدازظهر امروز، شهر بصره و اطراف آن زیر آتش ایران قرار داشته که در نتیجه آن یک نفر از اهالی این شهر کشته شده است و 6 نفر مجروح شدهاند. همچنین به 3 منزل مسکونی آسیب رسیده است.

گزارش - 3

3. عناصر گروههای مسلح غیرقانونی ضمن ایجاد درگیری در مناطق اطراف مریوان، از اهالی دو روستای سردوش و عباسآباد اخاذی کردند. امروز صبح ساعت 7:45 دقیقه، عناصر مسلح ضدانقلاب با یک گروه از نیروهای تأمین و مینیاب پایگاه شیخ عطار واقع در غرب مریوان، درگیر شدند. در این حادثه 2 نفر از نیروهای پایگاه به شهادت رسیده و 2 نفر دیگر به اسارت گرفته شدند. در شرق مریوان نیز فردی به نام کمال قادرزاده که گفته میشود پسرعموی علی مریوانی است بههمراه 42 نفر ـ که 2 نفر از آنها عرب بودند ـ با لباس کردی وارد روستای سردوش در غرب دریاچه زریوار، شده و از اهالی روستا 50 هزار تومان اخاذی کردند. این افراد پس از جمعآوری پول و پخش اعلامیه های حزب در بین مردم از روستا خارج شدند. گرفتن این مبلغ از اهالی روستا با همکاری و تلاش فردی به نام فایق احمدزاده انجام گرفت که از هواداران حزب بعث عراق میباشد. در جنوبشرقی بانه در نزدیکی ننور نیز تعدادی از عناصر گروههای مسلح غیرقانونی وارد روستای عباسآباد شده و پس از اخذ مقداری پول و مواد غذایی، روستا را ترک کردند.

گزارش - 4

4. فرماندهی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در نامهای به مناطق یازدهگانه سپاه با تحلیلی از حملات عراق در خلیجفارس و حمایت کشورهای منطقه و دولتهای غربی از عراق، ضمن اعلام آمادهباش صددرصد به نیروهای سپاه پاسداران خواستار سازماندهی و اعزام نیروهای بیشتر درقالب گروهانهای رزمی رمضان به جبهه های جنگ شد تا عملیات گسترده زمینی علیه دشمن آغاز شود. در دستور عملیاتی فرماندهی کل سپاه درخصوص تحلیل اوضاع منطقه آمده است: استکبار جهانی با بسیج کلیه امکانات نظامی، اقتصادی و سیاسی کشورهای مرتجع منطقه و همجهت کردن آنها در خدمت پشتیبانی همهجانبه از رژیم بعثی عراق است و این رژیم با حمله به خطوط انتقال نفت ایران درپی جلوگیری از صدور نفت و ایجاد اختلال در بازرگانی خارجی ایران است. آنها با حملات وسیع هوایی و موشکی به شهرها و مناطق و تأسیسات حساس نظامی و تشدید فشارهای نظامی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی درصدد تحمیل صلح ذلتبار به جمهوری اسلامی ایران هستند. در ادامه نامه، تنها راه عملی جمهوری اسلامی ایران برای خروج از شرایط فشار و خنثیکردن تهاجمات همهجانبه جهانی و به دست گرفتن مجدد ابتکارعمل، بسیج امکانات و آغاز عملیات گسترده زمینی علیه دشمن بعثی و انهدام هرچه بیشتر نیروهای آن ذکر و تأکید شده است: باید این اقدام با سازماندهی و اعزام نیروها درقالب گروهانهای رمضان از سراسر کشور صورت گیرد. فرماندهی کل سپاه در این دستور مناطق سپاه را موظف کرده است: به تعداد گردانهای قدس هر منطقه (اعزامشده در 22 بهمن 1362) گروهانهای رزمی رمضان در منطقه سازماندهی و به جبهه اعزام کنند. سازماندهی گروهانهای مزبور در مراکز اعزام نیروی منطقه و با حضور فرماندهان گردانهای رزمی منطقه انجام گیرد. اعزام گروهانهای رزمی رمضان باید با تبلیغات مناسب و بدرقه عمومی جهت تهییج مردم به اعزام و مطرحشدن جنگ همراه باشد. گروهانهای اعزامی پس از تجهیز در گردانهای رزمی به کار گرفته شوند. فرماندهی کل سپاه پس از طرح موارد فوق، به کلیه مناطق یازدهگانه سپاه آمادهباش صددرصد داده و از آنها خواسته است نیروهای سازماندهیشده را تا 25 خرداد به جبهههای جنگ اعزام کنند: «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بهمنظور احراز آمادگی کامل جهت پاسخگویی سریع به هرگونه اقدام ضدانقلابی و ضدمردمی دشمنان داخلی و خارجی جمهوری اسلامی ایران از صبح روز 19/2/1363 تا اطلاع ثانوی آمادهباش صددرصد میباشد.» در پیوست این نامه سهمیه هرکدام از مناطق یازدهگانه بههمراه ستاد مرکزی سپاه برای جذب و اعزام نیرو به جبهههای جنگ به این شرح بیان شده است: ردیف مناطق استان‏ها و شهرها جذب نیروی مردمی در سال تعداد متخصصان مشمول نیروی اعزامی پاسدار 1 منطقه یک قم 7000 200 1800 2 منطقه دو اصفهان، یزد و مرکزی 15000 300 2300 3 منطقه سه مازندران و گیلان 9000 240 2600 4 منطقه چهار خراسان 9000 250 2000 5 منطقه پنج آذربایجانشرقی و زنجان 6000 150 1400 6 منطقه شش کرمان، هرمزگان، سیستانوبلوچستان 5000 180 1300 7 منطقه هفت کرمانشاه، ایلام و همدان 6000 180 1400 8 منطقه هشت خوزستان و لرستان 7000 200 1600 9 منطقه نه فارس، کهگیلویه و بویراحمد، بوشهر 11000 250 2600 10 منطقه ده تهران 18000 350 2800 11 منطقه یازده آذربایجانغربی و کردستان 3000 140 - 12 پذیرش ستاد ستاد مرکزی سپاه 4000 100 - 13 جمع کل ـــ 100000 2540 19800

گزارش - 5

5. رژیم عراق بهمنظور تشدید اقدامات امنیتی، جلوگیری از فرار نظامیان این کشور و تشویق آنها به مقاومت در جبهه های جنگ به اقداماتی نظیر اعدام فراریان در ملاءعام و اهدای نشان شجاعت به فرماندهان عراقی روی آورده است. براساس گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، اخیراً رژیم صدام برای مقابله با فرار نظامیان از جبهه های جنگ 15 نفر از آنها را در شهر بصره و در میدان امالبروم به جرم فرار از جنگ در ملاءعام تیرباران کرده است. درهمینحال، صدام حسین رئیس جمهور عراق، به منظور تشویق نیروهای مسلح این کشور به مقاومت دربرابر رزمندگان ایران، امروز به گروهی از فرماندهان ارتش عراق نشان شجاعت داد. رادیو صوتالجماهیر متن دستور ریاستجمهوری این کشور برای اهدای مدال شجاعت به افسران نمونه را به این شرح اعلام کرد: «بهعنوان قدردانی از موضع شجاعانه جنگجویان نامبرده در دفاع از شرافت و حیثیت امت عرب علیه دشمن نژادپرست ایرانی و براساس احکام ماده بیستوششم قانون اعطای مدالها و نشانهها به شماره 95 سال 1982 به شرح زیر تصمیمگرفته شد که به جنگجویان نامبرده زیر مدال شجاعت اهدا شود.» در مراسم اهدای مدالهای شجاعت عبدالجبار شنشل و تعدادی از مقامات لشکری و کشوری عراق حضور داشتند. از سوی دیگر، گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی حاکی است که رژیم صدام اقدامات امنیتی جدیدی را برای حفاظت از کاخ ریاستجمهوری، وزارت امور خارجه، وزارت کشور، ساختمان رادیو و تلویزیون و تعدادی از مراکز امنیتی بغداد به کار گرفته است. به گفته مسافرانی که اخیراً از عراق وارد کویت شدهاند، رفتوآمد از خیابانهای اطراف مراکز فوق از فاصله یک کیلومتری ممنوع اعلام شده و نیروهای حفاظتی دیوارهای سیمانی و بتونی زیادی در اطراف مراکز دولتی ایجاد کردهاند. همچنین نیروهای نظامی عراق تدابیر امنیتی شدیدی را در طول جاده بصره ـ بغداد به کار گرفته و با ایجاد پستهای بازرسی اقدام به تفتیش چمدانها و وسایل مسافران و سربازان میکنند.

گزارش - 6

6. نقلوانتقال تجهیزات نظامی نشانهای از قدرت نظامی و روند تحرکات ایران و عراق در جنگ به شمار میآید. محموله های نظامی ارسالی برای عراق نشاندهنده استفاده این کشور از سلاحهای شیمیایی در جنگ و کمک برخی از کشورهای عرب منطقه به رژیم صدام میباشد. رکن2 ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی در گزارشی درمورد نقلوانتقال محموله ها و تجهیزات نظامی رژیم بعثی عراق در روز جاری آورده است: تعداد یک دستگاه کامیون نظامی حامل مواد شیمیایی از کشور اردن وارد بغداد شد و قسمتی از محموله آن به جبهه های بصره حمل گردید؛ تعداد 21 دستگاه کامیون حامل محمولات نظامی و سررشته اداری وارد بغداد گردیده که مبداء آن نامعلوم است؛ تعداد 7 دستگاه کامیون حامل پوکه گلوله توپ از جبهه های غرب به کارخانه تسلیحات ارتش عراق در کاظمیه (بغداد) ارسال گردید؛ تعداد 25 دستگاه خودرو حامل مهمات از بغداد به جبهه های جنگ اعزام شد.

گزارش - 7

7. گسترش دامنه حملات هوایی عراق به کشتیها در خلیجفارس برای دومینبار در سال جاری، موجب افزایش نرخ بیمه کشتیها شد. این درحالی است که برخی مقامات کشورهای عربی این حملات را انکار میکنند. بیمه لویدز لندن امروز اعلام کرد بیمه گران کشتیها نرخ بیمه «خطرات جنگی» را برای کشتیهایی که در پایانه نفتی ایران در جزیره خارک توقف دارند، افزایش دادهاند. روزنامه وال استریت ژورنال به نقل از یکی از سخنگویان بازار بیمه نوشت: «بیمهگران کشتیها در لندن نرخ بیمه خطرات جنگی کشتیهای عازم خارک را از یک الی یک و نیم درصد ارزش محموله کشتی به 2 الی 3 درصد آن افزایش دادهاند.» پیش از این نیز یک بار دیگر در سال جاری، بهدنبال حملات عراق به کشتیها در منطقه خلیجفارس نرخ بیمه کشتیها دو برابر شده بود و این دومین افزایش نرخ حق بیمه در سال جاری میلادی است. این روزنامه در ادامه گزارش خود با اشاره به حملات محدود عراق به کشتیها و تأثیر اندک آن در روند انتقال نفت از جزیره خارک افزوده است: از آنجا که حملات قبلی عراق در طول چند ماه گذشته علیه جزیره خارک کمتأثیر و در بیشتر موارد ادعاهای این کشور بیاساس بوده است، افزایش قبلی نرخ بیمه برای بعضی از مشتریان نادیده گرفته شده بود، اما در طول سه هفته اخیر، نخستین تلفات عمده نفتکشهای غربی در جنگ ایران و عراق تأیید شد و این امر موجب افزایش مجدد نرخ بیمه گشت. یادآوری میشود عراق در دو هفته گذشته به دو کشتی مهم عربستان به نام سفینه العرب و العهود حمله کرده و به آنها آسیب جدی رسانده است. درهمینحال، مقامات عربستان سعودی در آستانه اجلاس وزرای نفت کشورهای عرب صادرکننده نفت بهجای محکومکردن حملات عراق به کشتیها، این موضوع را انکار یا به توجیه آن پرداخته و رژیم عراق را به حملات بیشتر تشویق کردند. وزیر دفاع عربستان سعودی شاهزاده بن سلطان، در گفتوگو با آسوشیتدپرس مدعی شد: «هیچ نفتکش سعودی در روز دوشنبه گذشته در خلیج [فارس] دچار حریق نشده است.» زکی یمانی وزیر نفت عربستان نیز در سخنانی حمله به نفتکش سفینه العرب را تأیید کرد، اما اشارهای به هدف قرارگرفتن کشتی العهود نداشت. وی گفت: «حمله عراق به کشتی سعودی سفینه العرب عمدی نبوده است؛ زیرا تشخیص و تمیز هویت چنین هدفهایی برای هواپیماهای نظامی دشوار است.» زکی یمانی بهجای محکومکردن اقدام عراق در حمله به کشتیها بهنوعی ایران را مقصر نشان داده و از صاحبان کشتیها خواست که از آمدوشد به جزیره خارک اجتناب کنند. از سوی دیگر، قاسم احمد تقی وزیر نفت عراق، هشدار داد هواپیماهای جنگنده عراق به همه نفتکشها و کشتیهایی که به منطقه ممنوعه جنگی وارد میشوند، حمله خواهند کرد؛ چراکه آنها نمیتوانند تشخیص دهند کشتیها متعلق به چه کشوری هستند. برایناساس، حملات عراق بدون توجه به ملیت کشتیها خواهد بود. باوجوداین، در بورس کرایه کشتیها در لندن تصریح شد که بهجز کرایهدهندگان ژاپنی، اسکاندیناویایی و بریتانیایی، بقیه کشورها آمادهاند که کشتیهای خود را به مناطق در معرض حمله عراق در خلیجفارس اعزام کنند.

گزارش - 8

8. رئیسجمهور که بهاتفاق وزرای کشاورزی، جهاد سازندگی، مشاوران ریاستجمهوری و فرماندهان نیروهای دریایی و هوایی به استان مازندران سفر کرده است پیروزی مردم ایران را در جنگ تحمیلی حتمی دانست. آیتالله خامنهای رئیس شورایعالی دفاع، گفت: «اگر بهجای تجهیزاتی که تاکنون به عراق داده شده چندین برابر آن هم به عراق داده شود، ذرهای تردید نداریم که شکست نصیب عراق خواهد بود ... و اکنون به فضل الهی و به همت مردم همینطور بوده است.» آیتالله خامنهای در جمع مردم ترکمنصحرا با اشاره به تحولات مناطقی که قومیتهای مختلف ایران در آن سکونت دارند و ادعاهای عراق در حمایت از مردم عرب خوزستان در اوایل جنگ افزود: «[در اوایل انقلاب] دشمن سعی کرد به جمعیتهای سنی بقبولاند که حکومت ایران قصد کوبیدن آنها را دارد و در بین اهل تشیع وانمود میکرد که سنیها میخواهند شیعهکشی راه بیندازند، اما هوشیاری مردم ... در همه قشرهای مختلف این توطئه را خنثی کرد. ... کسانی که میخواستند خلق عرب درست کنند و مردم خوزستان را در مقابل سایر مردم بشورانند، خودشان خوزستان را بمباران و موشکباران کردند و آنهایی که دم از خلقها میزدند، خودشان خلقها را به خاک و خون کشاندند. ... آنها با حمله به ایران درپی سرنگونی جمهوری اسلامی ایران بودند یا میخواستند حداقل استان خوزستان را از ایران جدا سازند، اما حقایق بهمرور آشکار گردید. امروز برای ما جای تردید باقی نیست که سلاحهای مرگبار بهوسیله عراق به کار گرفته میشود و زرادخانههای شرق و غرب اسلحههای مدرن دراختیار این رژیم مضمحل قرار میدهند.» رئیس شورایعالی دفاع با اشاره به روند جنگ و تغییر سیاست ابرقدرتها در قبال آن افزود: «آنها فکر میکردند که جنگ به سود عراق و به ضرر ایران تمام خواهد شد، ولی وقتی مأیوس شدند، شعار دیگری سر دادند و اینکه عراق پیروز نشد، ایران نیز پیروز نشود. اما مگر این قابلقبول است که بعد از اینهمه جنایت بهجای اینکه متجاوز مجازات شود، بگویید که هر دو کشور از جنگ دست بکشند. ... جنگ قطعاً تا پیروزی نهایی ادامه خواهد یافت. اگر صدام مجازات نشود، فردا بلای دیگری بر سر ما میآورد. ... ما جنگ را با پیروزی به پایان خواهیم برد و وسایل آن را نیز دراختیار داریم؛ لطف خدا شامل حال ماست و ملت ما مصمم در صحنه ایستاده است.» رئیسجمهور در سومین روز از سفر خود به استان مازندران به منزل مسکونی یکی از شهدای اهل سنت ترکمنصحرا رفت و از نزدیک با والدین وی به گفتوگو نشست و ضمن تفقد از خانواده این شهید، روحیه مقاومت و ایثار آنان را ستود.

گزارش - 9

9. شورای نگهبان دومین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی اصفهان را باطل اعلام کرد. 13 تن از 18 نماینده فعلی استان اصفهان در مجلس شورای اسلامی، نامزد دومین دوره انتخابات مجلس بودند که پس از اعلام نتایج این مرحله، فقط 3 نفر از آنها حائز اکثریت مطلق آرا شدند. انتخابات دومین دوره مجلس شورای اسلامی در 26 فروردینماه سال جاری برگزار شد. در این دوره نامزدهای حزب جمهوری و جامعه روحانیت در انتخابات حضور پررنگی داشتند و براساس آراء اعلامشده 5 نفر اول از جامعه روحانیت بودند. شورای نگهبان اعلام کرد در جلسه صبح امروز، پروندههای حوزههای انتخاباتی اصفهان و کوهدشت بررسی و پس از رسیدگی به شکایات و اعتراضات مطرحشده، انتخابات آنها ابطال گردید. خبرگزاری جمهوری اسلامی نیز در گزارشی از اصفهان اعلام کرد: بااینکه اکنون فقط یک دوره از تشکیل مجلس شورای اسلامی گذشته است، مردم اصفهان 5 بار به پای صندوق رفتهاند تا فقط به مدت یک سال و چند ماه، 5 نماینده خود را در مجلس داشته باشند. در طول چهار سال گذشته، استعفای برخی از نمایندگان، پیوستن آنها به دولت، ترور یکی از آنها بهدست منافقین و دو بار ابطال انتخابات عواملی بودند که موجب تجدید و تکرار انتخابات در این حوزه شدهاند. رادیو کلن در گزارشی به انتخابات مجلس شورای اسلامی و تأثیرات آن بر عرصه اقتصادی ایران پرداخت و به نقل از روزنامههای آلمان گفت: این احتمال وجود دارد که نتایج انتخابات پارلمانی ایران تغییراتی در سیاست اقتصادی این کشور به وجود بیاورد. ممکن است دولتی که پس از تشکیل دوره دوم مجلس شورای اسلامی در ایران روی کار میآید به بخش خصوصی اقتصاد ایران امکانات بیشتری بدهد و شرایط بهتری را برای فعالیت آنها فراهم کند. بااینحال، در وضعیت کنونی یکی از اهداف بسیار مهم مسئولان اقتصادی ایران کاهش هرچه بیشتر وابستگی ایران به نفت است.

گزارش - 10

10. استفاده عراق از سلاحهای شیمیایی در جنگ علیه ایران، بازتاب نسبتاً گستردهای در رسانهها و مطبوعات جهان دارد. تلویزیون بیبیسی که گزارشگران آن اخیراً هنگام بازدید از جبهه های جنگ براثر استنشاق گازهای شیمیایی استفادهشده ازسوی عراق آسیب دیده و در بیمارستان بستری شده بودند، امشب در گزارشی مفصل به بررسی این موضوع پرداخت. این گزارش که با نشاندادن مراسم تشییع جنازه یکی از قربانیان سلاحهای شیمیایی در ایران شروع شد، ضمن اشاره به استفاده از سلاحهای شیمیایی در جهان، انواع گازهای به کاررفته در جنگ ایران و عراق را تشریح کرد. شبکه تلویزیونی بی بی سی پس از پخش تصاویر چندین کپسول گاز خردل در مناطق جنگی ایران، به بی توجهی نیروهای ایرانی به سلاحهای شیمیایی اشاره کرده و به نقل از چند تن از قربانیان این سلاحها گفت که آنها کپسولهای گازی را که هواپیماهای عراقی بر سرشان ریختهاند، به چشم خود دیدهاند. همچنین در بخشی از این گزارش، فرمانده نیروهای زمینی ایران سرهنگ علی صیاد شیرازی در مصاحبهای گفت ایران اگر لازم بداند مقابلهبهمثل خواهد کرد. در ادامه گزارش بیبیسی ضمن پرداختن به یافتههای پروفسور هاندریکس سمشناس مشهور بلژیکی در سفر به مناطق جنگی به نقل از وی اضافه شده است: «کپسولهایی که در جزیره مجنون دیده شده شامل مادهای به نام دیکلرو سولفات است که گاز سمی و قهوهایرنگ موسوم به گاز خردل است. ... یک نوع گاز تشنجآور موسوم به تابون است، این نوع گاز برای اولینبار در جنگ ایران و عراق مورد استفاده قرار گرفته است. ... ماده سمی دیگری به نام باران زرد نیز ازطرف عراق مورد استفاده قرار گرفته است.» باقر معین از بخش فارسی بیبیسی در گزارشی درمورد این برنامه تلویزیونی آورده است: «هشدار [هاندریکس] علیه تأثیرات خانمانسوز سلاحهای شیمیایی پیامی است که بینندگان فیلم ... آن را به خاطر خواهند سپرد.» استاد دانشگاه بلژیک در این فیلم خاطرنشان کرد که شاید سلاحهای شیمیایی حتی از سلاحهای هستهای خطرناکتر باشند زیرا ممکن است ترس از نابودی سریع و کامل دو طرف، ابرقدرتها را از آغاز جنگ هستهای بازدارد، اما جنگ شیمیایی به ویژه در مناطقی که دور از جهان توسعه یافته است میتواند مدتها ادامه یابد، بدون آنکه مورد توجه قرار گیرد. روزنامه فرانسوی لوکوتیدین دوپاری هم خبر داد که احتمال دارد کشورهای اروپایی صدور برخی مواد شیمیایی به منطقه خلیجفارس را تحریم کنند. 10 کشور اروپایی از دولتهای عضو اتحادیه اروپا خواستهاند با برگزاری جلسات و تدوین مقررات جدید از صدور مواد شیمیایی به کشورهای منطقه خلیج فارس که درگیر جنگ هستند و در جنگ از سلاحهای شیمیایی استفاده می کنند، جلوگیری کنند. روزنامه المستقبل (چاپ پاریس) نیز در مقالهای به قلم سیمون هیرش به نقل از مقامات نظامی و امنیتی امریکا نوشت: نشانه های مستدلی وجود دارد که عراق در جنگ خود علیه ایران از گازهای سمی استفاده کرده است و در آینده نزدیک احداث چند کارخانه تولید سلاحهای شیمیایی را به پایان خواهد رساند. هیرش به نقل از مقامات امریکایی فاش کرد که درحالحاضر عراق دارای پنج کارخانه تولید و نگهداری سلاحهای شیمیایی است و چنانچه مداخلهای صورت نگیرد عراق قادر خواهد بود که در آینده نزدیک تهاجم شیمیایی وسیعی را علیه ایران به راه اندازد. این کارخانهها در اعماق زمین احداث شدهاند و از هرگونه حمله هوایی احتمالی حفاظت میشوند. روزنامه المستقبل در ادامه مقاله با اشاره به احتمال حمله رژیم صهیونیستی به این تأسیسات آن را منفعتی مشترک میان ایران و اسرائیل عنوان کرد که عملاً علیه جهان عرب تلقی میشود. المستقبل ضمن متهمکردن ایران به آغاز تولید سلاح شیمیایی و تربیت نیروی انسانی ماهر، رژیم صدام را تبرئه و بیتفاوتی نظام بینالملل دربرابر تداوم جنگ را عامل اصلی توسل به سلاح شیمیایی عنوان کرد و افزود: «چهبسا عراق در نتیجه بیتفاوتی جامعه بینالمللی در قبال استمرار و طولانیشدن جنگ به سلاحهای گوناگون جهت خاتمهبخشیدن به آن متوسل شود.»

گزارش - 11

11. رسانه های گروهی غربی توجه زیادی به جنگ ایران و عراق دارند و با انتشار مقالات و گزارشهای متعدد دیدگاههای خود را دراینزمینه بیان میکنند. حمله احتمالی ایران در آینده نزدیک، موقعیت ایران و عراق در جنگ، استفاده عراق از سلاحهای شیمیایی، وضعیت اقتصادی عراق و طرح این کشور برای احداث خط لوله جدید به بندر عقبه اردن، حمله عراق به نفتکشهای عربستان در خلیجفارس، وضعیت صادرات نفت ایران به آلمان و ژاپن، کمکهای اعراب به عراق و حضور نوجوانان ایرانی در جبهه های جنگ محورهای اصلی گزارشهای امروز نشریات آلمانی را تشکیل میدهد. روزنامه دیولت (چاپ آلمانغربی) در شماره امروز خود ضمن بررسی وضعیت ایران و عراق در جنگ، نوشت: عراق خسته شده است، اما حاکمان ایران بازهم میخواهند بجنگند. ایران پیشنهاد صلح مصر و هند را رد کرده و باوجود حملات هوایی عراق با بسیج نیروهای خود میخواهد در جبهه جنوب و در حوالی جزیره مجنون حمله دیگری را آغاز و ارتباط بصره با شمال عراق را قطع کند. در مقابل، عراق ضمن گسترش حملات هوایی خود در خلیجفارس درصدد احداث خط لوله جدید به بندر عقبه اردن در دریای سرخ است. این روزنامه با اشاره به تشکیل حزب الدعوه در عراق اضافه کرد: آنها شانس زیادی برای سرنگونی حکومت عراق ندارند. صدام بر اوضاع عراق مسلط است. روزنامه آلمانی فرانکفورتر دویچه زایتونگ و روزنامه تایمز (چاپ لندن) نیز در گزارشهایی جداگانه به موضوع نیروهای رزمنده کم سنوسال ایران پرداختند. این نشریات با عناوینی همچون "کودکان جنگ" و چاپ چندین عکس از کودکان ایرانی مسلح و کودکانی در اردوگاههای اسرای ایرانی در عراق حضور نوجوانان در جبهه ها را اقدامی ضدبشری معرفی کردهاند که بهرغم تکذیب موضوع ازسوی مقامات ایران ادامه دارد. فرانکفورتر دویچه زایتونگ در مقاله خود با عنوان "تهران در پیروزی بر عراق کاملاًٌ مطمئن است" ضمن اشاره به اعزام نوجوانان ایرانی به جبههها به آغاز حمله گسترده ایران در جنوب پرداخته و نوشته است: «زمانی به حمله گسترده ایران در جنوب باقی نمانده است، ولی سربازان امام خمینی بهزودی پس از حمله با مقاومت و ضدحملههای عراق روبهرو خواهند شد.» این روزنامه با بیان اینکه شانس عراق دربرابر ایران چندان کم نیست، پیامدهای سقوط صدام را برای منطقه بسیار عمیق دانسته و افزوده است: «اگر عراق سقوط کند و حکومتش به دست شیعیان انقلابی افتد، تغییرات بسیار عمیقی در خاورمیانه [غرب آسیا] واقع خواهد شد.»

گزارش - 12

12. در سال گذشته، میزان درآمد ایران از فروش نفت به 16 میلیارد و 500 میلیون دلار رسید که بیش از 10 درصد افزایش داشت. این درحالی است که نرخ تورم نیز در کشور رقم بالایی دارد. درحالحاضر، نرخ رسمی تورم بین 20 تا 30درصد اعلام شده است. ایران در سال 1983، بیش از 19 میلیارد دلار کالا ازجمله مواد غذایی از کشورهای دیگر وارد کرده است. باوجوداین، حدود دو ماه است که قیمت بعضی اقلام صیفیجات مانند سیبزمینی، گوجهفرنگی و پیاز در تهران بهشدت افزایش یافته و در مواردی به 3 تا 4 برابر قیمت قبلی آن رسیده است. سیبزمینی که در سال گذشته بازار متعادلی داشت و قیمت آن هیچگاه در هر کیلو از 100 ریال تجاوز نکرده بود، اخیراً به بیش از 250 ریال برای هر کیلو رسیده است. گوجهفرنگی نیز در سال جاری افزایش قیمتی حدود صددرصد در هر کیلو داشت. متوسط قیمت آن در سال گذشته 120 ریال بود که اکنون به بیش از 230 ریال رسیده است. پیاز هم در چند روز گذشته ضمن اینکه کمیاب شده است، با قیمتی حدود کیلویی 150 ریال به فروش میرسد. خبرگزاری جمهوری اسلامی در گزارشی از بازار صیفیجات درمورد علل گرانی و دیدگاه اقشار مختلف جامعه دراینباره آورده است: «نظرات قشر مرفه و راحتطلب شمالشهرنشین جامعه از قبل قابلپیشبینی بود. آنها نگرانی چندانی ... ندارند» اقشار مستضعف و محروم جامعه، دولت و تمامی کسانی را که از تولید تا عرضه محصول به مصرفکنندگان نقش دارند، در گرانی این اقلام مؤثر میدانند. فروشندگان اکثراً نرخگذاری دولت به سیبزمینی، پیاز و گوجهفرنگی را عامل گرانی و کمبود محصول میدانند، اما از کسانی که درزمینه احتکار، افزایش قیمت فروش و جلوگیری از ورود محصولات به تهران نقش اساسی دارند، یاد نمیکنند. یکی از مسئولان سازمان تعاون روستایی دراینمورد اظهار کرد که در بخش اجتماعی در مواردی سیاستهای محلی با کل سیاست ضدتورمی متناسب نیستند. ضمن اینکه سیاستهای کشاورزی در سطح کشور باید هماهنگ با مرکز عمل کند که در مواردی اینگونه نیست و این موجب افزایش قیمت در برخی اقلام و در برخی از مناطق و دورهای از سال میشود. فروشندگان عمده بهمحض بروز کمبود در یک محصول از این وضعیت سوءاستفاده کرده و به گرانی بیشتر آن دامن میزنند. درهمینحال، علت گرانی این محصولات را نباید صرفاً در بخش کشاورزی بررسی کرد، بلکه باید آثار تورم و گرانی در بخشهای دیگر را نیز مورد نظر قرار داد.

گزارش - 13

13. مقارن با اعزام هیئتهای دیپلماتیک اتحادیه عرب به کشورهای اروپایی، افریقایی و آسیایی، برخی از دولتها و سازمانهای عربی نیز فشار به ایران برای پذیرش پایان جنگ را افزایش دادهاند. اعلام دیدار وزیر امور خارجه کویت و عراق از ژاپن در آینده نزدیک، سفر وزیر امور خارجه عمان به ایتالیا و درخواست دولتها و سازمانهای عربی از سازمان عدمتعهد برای میانجیگری در جنگ در این راستا ارزیابی میشود. شیخ صباح الاحمد الصباح معاون نخستوزیر و وزیر امور خارجه کویت، امروز اعلام کرد که در پایان ماه جاری (31 اردیبهشت) بههمراه طارق عزیز وزیر امور خارجه عراق، از ژاپن دیدار و با مقامات این کشور درمورد راههای پایاندادن به جنگ گفتوگو خواهد کرد. این دیدار در چارچوب مأموریت کمیته هفت نفری وزیران امور خارجه کشورهای عرب که در 24 اسفند تشکیل شد، انجام میگیرد. این کمیته سوم فروردین، در تونس تشکیل جلسه داد و تاکنون اعضای آن سفرهایی به فرانسه، انگلستان، لیبی و الجزایر داشتهاند و وزیران امور خارجه یمن شمالی و اردن نیز به نمایندگی از کمیته مذکور اخیراً از کشورهای عضو جامعه اقتصادی اروپا دیدار کردند. وزیران امور خارجه مراکش و تونس هم سفرهای مشابهی به یونان و پرتغال انجام دادند. از سوی دیگر وزیر امور خارجه کویت ضمن انتقاد از سیاست امریکا در تلاش برای مداخله در منطقه و درخواست پایگاه و تسهیلات از کشورهای عربی، درمورد پایان جنگ گفت: اگر امریکا خواهان پایاندادن به جنگ ایران و عراق است باید در جهت بازداشتن دوستان خود از توسعه همکاری تجاری با ایران و ارسال تسلیحات به این کشور قدم بردارد و از این طریق از توان ایران برای تشدید جنگ بکاهد. علاوه براین، یوسف بن علوی وزیر امور خارجه عمان، روز گذشته پس از پایان سفر خود به ایتالیا، وارد لندن شد تا با مقامات دولت انگلستان نیز درخصوص روابط دوجانبه، مسائل منطقه و جنگ ایران و عراق گفتوگو کند. وی در ایتالیا با وزیر امور خارجه این کشور جولیو آندروئوتی دیدار و به نمایندگی از شورای همکاری خلیجفارس دررابطهبا اقدامات بینالمللی برای پایاندادن به جنگ ایران و عراق گفتوگو و پیامهای رسمی مقامات این کشور را به مقامات ایتالیا تسلیم کرد. سازمان کارگر عرب نیز خواستار مصالحه فوری در جنگ ایران و عراق شد. سازمان مزبور با ارسال تلگرافهایی به خانم گاندی رئیس جنبش عدمتعهد، حبیب شطی دبیرکل سازمان کنفرانس اسلامی، خاویر پرز دکوئیار دبیرکل سازمان ملل و فرانسیس بلانچارد دبیرکل سازمان بینالمللی کار تأکید کرده گسترش جنگ در منطقه، صلح و امنیت را به مخاطره افکنده است. در این تلگرافها از چهار سازمان بینالمللی مزبور خواسته شده تا تلاشهای خود را برای پایاندادن به جنگ ایران و عراق ادامه دهند.

منابع و مآخذ روزشمار 1363/02/19