1359.08.05
| روزشمار جنگ سال 1359 1359.08.05 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | پنج آبان |
| تاریخ شمسی | 1359.08.05 |
| تاریخ میلادی | 27 اکتبر 1980 |
| تاریخ قمری | 17 ذیحجه 1400 |
گزارش - 1
در پي كامل شدن اشغال خرمشهر، نيروهاي متجاوز بر فشار خود در جبهه‌هاي ديگر افزوده و بخصوص براي تكميل محاصره آبادان و شكست مقاومت رزمندگان، يورش وحشيانه‌اي را به اين شهر آغاز كردند، چنانكه باران بمب و گلوله تلفات و خسارات فراواني در آبادان به جاي گذاشت. [۱] دشمن با فراغت نسبي از جبهة خرمشهر، نيروي قابل توجهي به محور آبادان فرستاد. [۲] عراق كه روز گذشته با فشار نيروهاي خودي تا ناحيه مارد عقب نشيني كرده بود، با رسيدن يگانهاي كمكي، به سوي آبادان پيشروي كرد [۳] و با تانك و نيروهاي پياده به طرف ايستگاه 7 هجوم آورد درحالي كه نيروي خودي از حداقل امكانات برخوردار بود. [۴] دشمن سعي مي‌كرد با ايجاد استحكامات نظامي در بخش غربي خرمشهر، از پل ارتباطي خرمشهر ـ آبادان وارد آبادان شود، اما با پايداري رزمندگان اسلام موفق نشد. [۵] جاده خرمشهر آبادان، با آنكه زيرآتش شديد توپخانه و خمپارة دشمن قرار دارد، اما همچنان رفت و آمد در آن جاري است. [۶] براساس برخي گزارشها، دشمن قصد دارد با نصب پل بين خاك خود و جزيره مينو محاصرة آبادان را تكميل كند. [۷] كه در صورت موفقيت، سقوط آبادان جدي‌تر خواهد شد.
گزارش - 2
در محورهاي ديگر، درگيري همچنن ادامه دارد. در اهواز، عراق برفشار خود افزود و از اولين ساعات روز با آتش توپخانه و بمباران، قسمتهايي از شهر را ويران كرد. [۸] در سوسنگرد، خبرها حاكي از تقويت نيروهاي عراقي و استقرار آنها در ارتفاعات الله‌اكبر است. [۹] در بستان، منازل و مغازه‌ها را نيروهاي عراقي و افراد جبهه‌التحرير، غارت كرده‌اند. [۱۰] در اين روز علاوه بر جبهه‌ها، شهرهاي آبادان، ماهشهر و اهواز نيز بمباران شدند و يك هليكوپتر عراقي در اطراف ماهشهر، هدف قرار گرفت. [۱۱] آثار حملات هوايي دشمن به نقاط مسكوني
گزارش - 3
سپاه پاسداران بخشي از عمليات چريكي و ايذائي نيروهاي سپاه را در جبهه‌هاي دزفول، سلمانيه، آبادان، اهواز و … گزارش كرد … درجبهة دزفول، برادران سپاه در منطقه دشت‌عباس يك ستون دشمن را متلاشي كردند. در اين حمله دو تانك منهدم شد و60 نفر از نيروهاي دشمن به هلاكت رسيدند. [۱۲]
گزارش - 4
در محور مهران، پاسداران و عناصري از استانداري، در معابر عمقي دشمن 10 مين كار گذاشتند كه طي يك روز 9 عدد آن عمل كرد و خساراتي به دشمن وارد آورد. [۱۳] در محور ايلام، نيروهاي اسلام با آتش سنگين توپخانه، تعدادي تانك و خودروي دشمن را منهدم كردند [۱۴] در قصرشيرين، عراق مشغول تخليه اهالي اين شهر است [۱۵] و با 12 هليكوپتر و تانك، سرپل ذهاب را زير آتش گرفته‌اند. نيروهاي پياده دشمن از قصرشيرين به طرف سرپل ذهاب پيشروي مي‌كنند. [۱۶] در جبهه گيلان‌غرب، نيروهاي خودي پيشروي‌هايي داشته‌اند. [۱۷] گزارش فرماندار اسلام‌آباد حاكي است كه با عادي شدن وضع اسلام‌آباد، گيلان غرب نيز وضع عادي خود را باز مي‌يابد و اقداماتي براي آغاز كار ادارات و مدارس در دست انجام است. [۱۸]
گزارش - 5
تني چند از افسران و درجه‌داران عراقي كه قصد داشتند خود را به ارتش ايران تسليم كنند، توسط حزب دموكرات، شناسائي، دستگير و به مقامات نظامي عراق سپرده شدند. از ديگر اقدامات اين حزب، جابهجائي ادوات سنگين توپخانه براي هماهنگي بيشتر با نيروهاي عراقي است. [۱۹] در در‌گيريهاي نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي با گروههاي غيرقانوني در اطراف ديواندره و بانه، عده‌اي از نيروهاي دشمن كشته شدند و مقداري غنايم جنگي به دست آمد. [۲۰] 11 مين ضد نفر و ضد تانك را كه گروههاي ضد انقلاب كار گذاشته بودند، در جاده‌هاي پيرانشهر، جلديان و تمرچين كشف شد. [۲۱]
گزارش - 6
راديو لندن از قول خبرنگار ديلي تلگراف مي‌گويد: آبادان به خاطر اهميتي كه در افكار عمومي ايران، عراق و جوامع بين‌المللي دارد، به صورت يك هدف مشخص نظامي براي ارتش عراق باقي خواهد ماند و به نظر نمي‌رسد ايرانيان بتوانند از پيشروي ارتش عراق جلوگيري كنند … اگرتغيير اساسي در كيفيت فعلي محاصره صورت نگيرد، با توجه به اختلافهاي دو كشور، بايد در انتظار جنگي طولاني بين ايران و عراق بود. [۲۲] همچنين راديو كلن به نقل ازخبرگزاريها گزارش مي‌دهد: با اينكه هنوزدر قسمتهايي از خرمشهر ايرانيان مقاومت مي‌كنند، ولي بايد آن را از دست رفته حساب كرد. [۲۳] روزنامه تايمز نيز از قصرشيرين خبر مي‌دهد كه عراقي‌ها مغازه‌ها و خانه‌هاي اين شهر را غارت كرده، پنجره‌ها را شكسته‌اند. تكه‌هاي اسباب‌بازي و لباسهاي كودكان دركف اتاقها پخش شده است. حتي مسجد اصلي شهر را نيز خراب كرده‌اند. اتاق مدرسه مجاور آن نيز در هم كوبيده شده است. [۲۴]
گزارش - 7
رئيس جمهور (بني‌صدر) در نامه‌اي به روساي كشورهاي غيرمتعهد: عراق به وسائل مختلف در امور داخلي ايران مداخله نموده و فعاليتهاي مذبوحانه‌اي را براي نابودي انقلاب به عمل آورده است. يك روز عناصر مسلح وابسته به خود را به استانهاي خوزستان و كردستان براي خرابكاري اعزام مي‌كند و روز ديگر دشمنان انقلاب را از گوشه كنار جهان به دور خود جمع كرده، از آنان حمايت مي‌كند. دولت جمهوري اسلامي ايران در مقابل تحريكات و تجاوزات مكرر رژيم عراق، جانب صبر و تحمل را پيش گرفته و حتي به خاطر دورنگه داشتن منطقه از خطر يك جنگ همه‌جانبه كه ماهها منطقه را در معرض مداخلة ابرقدرتها قرار مي‌دهد، كوشش كرده برخوردهاي مرزي عراق با ايران درچهارچوب محدودي باقي بماند … ادعاي عراق در مورد اصرار آن كشور براي حل مسالمت‌آميز اختلافات خود با ايران، كذب محض است؛ زيرا در ملاقاتهاي مكرر وزير خارجه عراق با وزير خارجه جمهوري اسلامي ايران در جريان كنفرانس كشورهاي غيرمتعهد در هاوانا، با وجود محيط مساعد براي طرح هر موضوعي، بر ادعاي به اصطلاح اشغال زمينهاي عراق از سوي ايران كه اكنون از سوي عراق عنوان گرديده، هيچ‌گونه اشاره‌اي نشده است. تجاوز آشكار رژيم عراق عليه جمهوري اسلامي ايران، يك بار ديگر نفوذ و نقش ابرقدرتها را در منطقه افشا نموده و با تقويت حضور بيگانگان در اين منطقه حساس، منافع ملتهاي منطقه را مورد تهديد قرار داده است. [۲۵]
گزارش - 8
رياست محترم شوراي اسلامي و عضو شوراي عالي دفاع (حجت‌الاسلام رفسنجاني): ما فكرمي‌كنيم مردم عراق دراين قضيه (كوبيدن شهرها و مناطق غيرنظامي) همراه صدام نيستند و نمي‌شود شهرهاي عراق را آن طور كه آنها شهرهاي ما را مي‌زنند، بزنيم. جنگي كه ما با عراق داريم با جنگي كه آنها با ما دارند، متفاوت است. ما تلاش كنيم انتقام اين شهدا را از صدام و دارو دسته‌‌اش بگيريم كه البته خواهيم گرفت [۲۶]
گزارش - 9
نماينده دائمي ايران در سازمان ملل (علي شمس اردكاني)، از شوراي امنيت خواست تا تجاوز پيش‌بيني شده عراق را محكوم سازد. او گفت: ايران براي يك جنگ طولاني آماده است و تا خروج آخرين متجاوز از سرزمينهاي خود آن را ادامه خواهد داد. [۲۷]
گزارش - 10
فرمانده سپاه خوزستان براي بهبود اوضاع جنگ پيشنهادي به شرح زير ارائه كرد: ضروري‌ترين اقدامي كه مي‌تواند فشار نظامي را از خوزستان بردارد، اعزام بخش عمده سپاه به غرب است. كميته‌ها به كمك بسيج مي‌توانند عهده‌دار وظايف شهري باشند. نيروي اعزامي با كمك سلاحهاي مورد نياز كه امكان تهيه آن هست، مي‌توان از دهلران تا اروميه، كه منطقه كوهستاني است، در بيش از پنجاه نقطه دشمن را درگير كند. براي استفاده صحيح ازكل نيروهاي ارتش وسپاه پيشنهاد مي‌شود فرماندهي منطقه با اختيارات كافي به سرهنگ شيرازي داده شود. ضرورت دوم، سازمان‌دهي داوطلبان است كه دولت بتواند آنها را به صورت واحدهاي منظم درآورد و مرتب آموزش ببينند كه اگر جنگ طولاني شد، دچار كمبود نيرو نشويم. تكيه روي نيروهاي بسيج با اين كيفيت بي‌فايده است. نيروي زميني با سلاحهاي سنگين سازمان داده شده و با وجود محاصره اقتصادي و كمبود سلاحهاي سنگين، مي‌بايست تجديد نظري روي سازمان‌دهي آن بشود، زيرا فعلاً اين كيفيت با توجه به نيروي عظيمش كارآئي چنداني ندارد. قابل ذكر است كه بهترين نيروي ارتش، گروه زرهي، هوابرد، و واحد توپخانه است. سپاه نيز بايد هرچه سريعتر سهميه نيروي خود را استخدام كرده، روي سازمان‌دهي و آموزش بيشتر كار كند. ضرورت سوم: سلاحهايي را كه در يك جنگ طولاني مورد نياز است، هرچه سريعتر خريداري كنيم. ضرورت چهارم: با توجه به بمبارانها كه امكان دارد شدت بيشتري پيدا كند، بايد در شهرها سنگرهاي مستحكمي ايجاد شود. در شهرهاي كوهستاني مي‌توان با ايجاد تونل در كوه آن را به صورت سنگر درآورد و در شهرهاي ديگر از سنگرهاي بتوني زيرزميني استفاده كرد. [۲۸]
گزارش - 11
دادستان انقلاب اسلامي اهواز در مورد حضور گروههاي سياسي در مناطق جنگي، اطلاعيه‌اي صادر كرد: اكنون كه وحدت تمام نيروهاي مسلمان ضروري است، ديگرجاي گروه و دسته بازي نيست و هر فردي مي‌تواند در بسيج مستضعفين به فعاليت بپردازد. جاي تعجب است كه عده‌اي در پوشش گروه يا سازماني سياسي درمناطق جنگي، مستقل از ستاد جنگ ارگانهاي انقلابي فعاليت نمايند؛ لذا به اين وسيله به اطلاع مي‌رساند كه از اين تاريخ تا اتمام جنگ، اين دسته افراد مجاز نيستند در مناطق جنگي، مستقل فعاليت كنند. اگر راست مي‌گويند، نيرو و امكانات خود را در اختيار جهادسازندگي يا بسيج مستضعفين بگذارند تا ترتيب استفاده از آنها داده شود؛ در غير اينصورت تحت تعقيب دادسراي انقلاب اسلامي قرار خواهند گرفت. [۲۹] روز قبل، سازمان مجاهدين خلق شاخه خوزستان طي اطلاعيه‌اي با ذكر اين مطلب كه 9نفر از هواداران اين سازمان در جنگ شهيد شده‌اند اعلام كرد: از مقامات مسئول و افرادي كه با داعيه دلسوزي و مردم‌گرايي ما را منافق و آمريكائي و همدست دولت بعث مي‌دانند، مي‌خواهيم اگر واقعاً صداقتي در كار است و بين فشارهايي كه بر ما وارد مي‌شود و سخنان آنها رابطه‌اي نيست، آنها نيز ضمن خواستار مسلح شدن ما، با فراهم ساختن امكانات تسليحاتي و تداركاتي، زمينه فعاليت هرچه گسترده‌تر ما را فراهم سازند. [۳۰]
گزارش - 12
عدة زيادي از مردم و نيز دانشجويان ايراني خارج از كشور براي پيوستن به نيروهاي مردمي در جبهه‌هاي جنگ اعلام آمادگي كرده‌اند. [۳۱] در اين حال رئيس جمهور گفت: در حال حاضر در جبهه‌ها نفرات كم نداريم و هر اندازه لازم باشد، به اطلاع خواهيم رساند تا نيروهاي ذخيره‌اي را كه آموزش ديده‌اند، وارد جبهه كنيم. [۳۲]
گزارش - 13
صدام در ديدار با فرستاده گاندي گفت: براي آتش بس و مذاكره با ايران آماده است، ولي همچنان برحق حاكميت خود در قلمرو ارضي و آبي پافشاري مي‌كند. [۳۳] سعدون حمادي گفت: عراق ادعاي ارضي نسبت به ايران ندارد، ولي حقوق مشروعي نسبت به اراضي خود و حاكميت بر شط‌العرب دارد كه نمي‌تواند از آن دست بردارد. [۳۴]
گزارش - 14
معاون رئيس جمهوري آمريكا (والترمانديل) در پاسخ به اين سوال كه آيا آمريكا در برابر آزادي گروگانها حاضر به معامله با ايران است، گفت: رئيس جمهور (كارتر) اظهار داشته است كه تنها تحريمهاي اقتصادي عليه ايران را لغو خواهد كرد، چراكه با آزادي گروگانها ديگر دليلي براي ادامه تحريم وجود ندارد، اما هنوز زود است كه درباره تحويل سلاحهايي كه ايران پيش از گروگانگيري خريداري كرده، اظهارنظر شود. [۳۵] همچنين كورت والدهايم دبيركل سازمان ملل گفت: گزارش‌هايي وجود دارد مبني بر اينكه ايران مي‌خواهد گروگانها را براي به دست آوردن قطعات يدكي ساخت آمريكا آزاد سازد، ولي بايد اين مسأله را با دقت از هم جدا كنيم، چون هيچ ارتباطي با هم ندارد [۳۶]. راديو امان نيز طي تفسيري گفت: واشنگتن سعي دارد گروگانهاي خود را با محموله‌هاي جديدي از اسلحه براي ايران متجاوز كه پيشنهادهاي صلح واقعي را رد كرده و بر ادامه جنگ اصرار مي‌ورزد، معاوضه نمايد … اگر اين قرارداد صورت گيرد، رأي كارتر در آمريكا بالا مي‌رود و در عين حال باعث گسترش جنگ خواهد شد … [۳۷] راديو بغداد به نقل از طارق توفيق، عضو شوراي انقلاب عراق گفت: وي به آمريكا هشدار داده كه آزادي گروگانها را بهانه‌اي جهت فرستادن اسلحه به ايران قرار ندهد و بي طرفي خود را حفظ كند وگرنه عراق ساكت نخواهد نشست. [۳۸] دربارة حساسيت عراق روي اين موضوع، راديو لندن گفت: عراق مسأله گروگانهاي آمريكائي را در تهران با دقت تعقيب مي‌كند … عراق مي‌گويد ورود اسلحه جديد ايران را نجات نخواهد داد … به نظر مي‌رسد عراق مطمئن است كه متحدانش در خليج فارس به ايالات متحده فشار خواهند آورد تا از ارسال سلاح به ايران خودداري كند. [۳۹]
گزارش - 15
رويتر از لوكزامبورگ خبر داد كه وزراي خارجه شركت‌كننده در جلسه غيررسمي بازار مشترك اروپا گفته‌اند كه چنانچه ايران گروگانهاي آمريكايي را آزاد كند، تحريم اقتصادي اين كشور لغو خواهد شد. [۴۰] ژاپن نيز موضع مشابهي ابراز داشته است. [۴۱] راديو لندن طي يك بررسي در اين باره گفت: وزيران خارجه كشورهاي عضو بازار مشترك اروپا موافقت كردند در صورتي كه گروگانهاي آمريكايي آزاد شوند، تحريم اقتصادي ايران لغو خواهد شد. آنها همچنين فاش ساختند كه نامه‌اي مبني بر موضع عراق در جنگ دريافت داشته‌اند. خبرنگار بي‌بي‌سي گفت: در اين نامه تقاضاي ميانجي‌گري شده، اما هدف اصلي تشويق كشورهاي عضو اين بازار براي كمك به پايان دادن جنگ بوده است. [۴۲] گاردين نيز نوشت: دولت عراق از كشورهاي عضو بازار مشترك خواسته است بي طرفي خود را در درگيري ايران و عراق حفظ نمايند. اين اقدام نمايانگر وحشت عراق از اين مسأله است كه مبادا آمريكا و جامعه اقتصادي اروپا با آزاد شدن گروگانهاي آمريكايي به تحريم اقتصادي عليه ايران خاتمه دهند. [۴۳] همچنين روزنامه اردني‌الاخبار نوشت: پاسخ مثبت بازار مشترك اروپا به تلاشهاي آمريكا براي لغو تحريم صادرات اسلحه و قطعات يدكي به ايران بازتابهاي خطرناكي در آيندة روابط عربي ـ اروپايي خواهد داشت. [۴۴]
گزارش - 16
وايزمن، وزير دفاع اسبق اسرائيل ضمن مصاحبه‌اي در شيكاگوي آمريكا گفت: مهمترين وظيفة اسرائيل برقراري روابط نزديك با كشورهاي مسلمان از جمله ايران است … اسرائيل مايل است پيوند خودرا با ايران تجديد كند. پس از انقلاب ايران، ما دوستي را از دست داديم. ما از هر پيوندي با ايران استقبال خواهيم كرد … جنگ ايران و عراق نگراني اسرائيل را افزايش داده است، اما بديهي است كه جنگ مخالفان با يكديگر از فشار جبهه شرقي ما خواهد كاست. او با احتياط اضافه كرد: وقتي مواد مذاب از دهانه آتش فشان جريان دارد؛ ما نمي‌توانيم جريان را كنترل كنيم. [۴۵] از سوي ديگر، آنيتا استاكمن سخنگوي وزارت خارجه آمريكا گفت: ما اطلاعي از تحويل اسلحه اسرائيل به ايران نداريم كه دو روزنامه‌نگار (رونداوانرو، رابرت دوراك) گزارش كرده‌اند. سياست ما عدم تحويل تجهيزات نظامي به ايران تا آزادي گروگانها است. ما از دوستان و متحدان خود نيز خواسته‌ايم اين روش را اتخاذ كنند. [۴۶]
گزارش - 17
برژينسكي گفتك ما نمي‌توانيم ناتوي ديگر در منطقه ايجاد نماييم، زيرا شرايط سياسي و اقتصادي منطقه اجازه نمي‌دهد … ما با توجه به اين كه مسأله امنيت ملي روبرو هستيم، تلاش جدي خواهيم كرد … تلاش ما براي ايجاد امنيت در منطقه خليج فارس در دراز مدت عملي خواهد شد. [۴۷]
گزارش - 18
خبرگزاري چين نوگزارش داد كه چين از هيج يك ازدو كشور جانبداري نكرده، اما از آنها خواسته اختلافات خود را از طريق مذاكره حل كنند. همچنين به گزارش خبرگزاري فرانسه، مقامات چيني بار ديگر به شوروي هشدار دادند تا از جنگ ايران و عراق به نفع خود بهره‌برداري نكند. [۴۸]
گزارش - 19
به گزارش تاس، قذافي گفته است: بايد قدمهاي مثبت و سريعي براي برقراري آتش بس در جنگي كه فقط به نفع آمريكا و صهيونيسم است، برداشته شود. [۴۹] علي اسحاق، عضو جبهه آزاديبخش فلسطين در ديدار با نعيم حداد، عضو هيات رهبري حزب بعث، حمايت سازمان آزاديبخش فلسطين را از حاكميت مجدد عراق بر شط‌العرب اعلام و ادعاي عراق را تأييد كرد. [۵۰]
گزارش - 20
مجله تايم تحولات عراقي را طي دو سال گذشته يكي از شگفت‌انگيزترين رويدادهاي خاورميانه خواند و افزود يكي از كشورهاي فوق‌العاده غني از نظر منابع نفتي، عراق است كه از راديكاليسم آشتي‌ناپذير خود تغيير موضع داده و به همكاري با همسايگان محافظه‌كار خود در خليج فارس، مخصوصاً عربستان پرداخته است. اين تغيير موضع تا حدي به جاه‌طلبي‌هاي صدام مربوط است. وي به عنوان رهبر بزرگترين و مجهزترين نيروي نظامي منطقه (220 هزار نفر) آشكار اظهار مي‌كند كه در نظر دارد نقش قبلي شاه را به عنوان ژاندارم خليج (فارس) ايفا نمايد. عراق اخيراً پيوندهاي خود را با شوروي گسسته، به ژاپن، فرانسه و آلمان‌غربي براي تهية اسلحه روي آورده است. فرانسه كه بزرگترين خريدار نفت عراق است، در پيشرفت عراق تا مرز يك قدرت اتمي، نقش موثري را ايفا نموده است. در ژوئن (خرداد) گذشته، با فرانسه قراردادي 5/1 ميليارد دلاري منعقد نمود تا مجموعه‌اي از سلاحهاي پيشرفته تهيه نمايد. [۵۱]
گزارش - 21
يونايتدپرس از ژاپن گزارش داد: با وجود جنگ، ژاپن به تكميل مجتمع پتروشيمي 3/3 ميليارد دلاري جنوب ايران خواهد پرداخت. توسيو كوموتو، سرپرست وزارت اقتصادي ژاپن طي نطقي گفت: اگر ما در اين طرح شكست بخوريم، اعتماد به ژاپن از دست خواهد رفت. از اين رو دولت ژاپن قصد اتمام اين پروژه را دارد. [۵۲]
پاورقی‌ها
منابع و مآخذ روزشمار 1359/08/05
- ↑ سند شماره 024705 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: استانداري خوزستان، 7/8/1359 .
- ↑ سند شماره 001412 مركز مطالعات و تحقيقات
- ↑ روزنامه انقلاب اسلامي، 8/5/1359 .
- ↑ مأخذ شماره 2 .
- ↑ روزنامه انقلاب اسلامي، 7/8/1359 .
- ↑ سند شماره 048618 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، مركز فرماندهي سپاه، 5/8/1359 .
- ↑ مأخذ شماره 1 .
- ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 7/8/1359، خبرگزاري پارس .
- ↑ سند شماره 00410 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: واحد اطلاعات سپاه اهواز 5/8/1359 .
- ↑ سند شماره 001420 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: واحد عمليات سپاه سوسنگرد، 6/8/1359 .
- ↑ . مأخذ شماره 1 .
- ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 7/8/1359و روزنامه انقلاب اسلامي، 10/8/59 .
- ↑ سند شماره 048585 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: واحد اطلاعات مركزي سپاه، 7/8/1359 .
- ↑ مأخذ 8 .
- ↑ سند شماره 048600 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: ستاد مشترك ارتش، 6/8/1359 .
- ↑ سند شماره 048617 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، مركز فرماندهي سپاه، 5/8/1359 .
- ↑ مأخذ شماره 3 .
- ↑ پيشين .
- ↑ سند شماره 001414 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: ژاندارمري جمهوري اسلامي، 5/8/1359 .
- ↑ خبرگزاري پارس، « گزارشهاي ويژه »، نشريه 225، 8/8/1359 .
- ↑ روزنامه انقلاب اسلامي، 7/8/1359
- ↑ خبرگزاري پارس، « گزارشهاي ويژه » نشريه 223، 6/8/1359 .
- ↑ ماخذ شماره 22، راديو كلن 5/8/1359 .
- ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 5/8/1359، خبرگزاري پارس، تايمز مالي .
- ↑ روزنامه جمهوري اسلامي، 5/8/1359، خبرگزاري پارس .
- ↑ پيشين .
- ↑ ماخذ شماره 22، سفارت جمعوري اسلامي ايران در مسكو، روزنامه مسكو نيوز، 5/8/1359 .
- ↑ سند شماره 001413 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ، نامه فرماندهي سپاه خوزستان به سپاه مركز و مسئولين كشور، 5/8/1359 .
- ↑ سند شماره 023881 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: اطلاعيه دادستاني انقلاب اسلامي اهواز، 5/8/1359 .
- ↑ خبرگزاري پارس، « گزارشهاي ويژه » نشريه 224، 7/8/1359 .
- ↑ ماخذ شماره 25، دفتر حفاظت منافع ايران در واشنگتن .
- ↑ ماخذ شماره 3 .
- ↑ ماخذ شماره 22، يونايتدپرس، خبرگزاري عراق، بغداد، 5/8/1359 .
- ↑ ماخذ شماره 22، سفارت جمهوري اسلامي ايران در مسكو، 5/8/1359، خبرگزاري تاس .
- ↑ . ماخذ شماره 22، راديو آمريكا، 5/8/1359 .
- ↑ ماخذ شماره 22، يونايتدپرس، نيويورك، 5/8/1359 .
- ↑ ماخذ شماره 22، بخش عربي راديو امان، 5/8/1359 .
- ↑ ماخذ شماره 22، بخش عربي راديو بغداد، 5/8/1359 .
- ↑ ماخذ شماره 22، بخش عربي راديو لندن، 5/8/1359 .
- ↑ ماخذ شماره 25، رويتر، لوگزامبورگ .
- ↑ ماخذ شماره 22، يونايتدپرس، توكيو .
- ↑ ماخذ شماره 22، راديو لندن، 5/8/1359 .
- ↑ ماخذ شماره 22، روزنامه گاردين، لوگزامبورگ .
- ↑ ماخذ شماره 22، راديو صوت الجماهير عراق، 5/8/1359، روزنامه اردني‌الاخبار .
- ↑ ماخذ شماره 22، آسوشيتدپرس، شيكاگو، 5/8/1359 .
- ↑ ماخذ شماره 22، رويتر، واشنگتن، 5/8/1359 .
- ↑ ماخذ شماره 25، يونايتدپرس، كلرادو .
- ↑ ماخذ شماره 3، خبرگزاري فرانسه، پكن .
- ↑ ماخذ شماره 3، خبرگزاري تاس، ليبي .
- ↑ ماخذ شماره 22، خبرگزاري عراق، بغداد، 5/8/1359 .
- ↑ روزنامه ميزان، 5/8/1359، مجله تايم .
- ↑ ماخذ شماره 25، يونايتدپرس، توكيو .