1362.05.25
| روزشمار جنگ سال 1362 1362.05.25 | |
|---|---|
| نامهای دیگر | بیست و پنج مرداد |
| تاریخ شمسی | 1362.05.25 |
| تاریخ میلادی | 16 اوت 1983 |
| تاریخ قمری | 7 ذیقعده 1403 |
1. در درگیریهایی که بین نیروهای خودی و افراد مسلح غیرقانونی در مناطق مختلف کردنشین شمالغرب کشور رخ داد، ۷ تن از نیروهای خودی شهید، ۶ نفر زخمی و ۳ تن به گروگان گرفته شدند. از عناصر مسلح غیرقانونی نیز ۹ تن کشته شدند و یک نفر دستگیر شد. همچنین در این روز ۵ تن از افراد وابسته به گروه‌های مسلح خود را به نیروهای سپاه تسلیم و درخواست امان‌نامه کردند. در شمالغربی سنندج، افراد مسلح وابسته به گروه‌های شورشی در محور شمال سنندج - مریوان در حوالی روستای چاپلکان، ساعت ۷:۳۰ به نیروهای تأمین جاده که درحال اعزام به محل مأموریت بودند، حمله کردند که درگیری با غافلگیری نیروهای خودی و تفوق افراد مهاجم و واردآمدن خسارات و تلفاتی به نیروهای خودی آغاز شد. فرمانده عملیات صحنه بلافاصله از پایگاه‌های اطراف محل درگیری درخواست نیروی کمکی کرد که با رسیدن کمکیها نیروهای خودی موفق شدند ابتکار عمل را به دست گرفته و ضمن واردآوردن ضرباتی، مهاجمان را به عقب برانند. در این درگیری که از ساعت ۷:۳۰ تا ۱۱:۳۰ طول کشید ۷ تن از مهاجمان کشته شدند و مقادیری سلاح و مهمات و یک دستگاه بی‌سیم به دست نیروهای خودی افتاد. از نیروهای خودی نیز ۳ تن به شهادت رسیدند. همچنین یک خودروی سپاه به آتش کشیده شد و یک قبضه اسلحه کالیبر ۵۰ در همان مرحله اول درگیری به دست مهاجمان افتاد.[۱] دراینحال، در غرب سلماس افراد مسلح حزب دمکرات، ساعت ۹ در قریه دریک بر سر راه نیروهای خودی عملیات کمین اجرا کردند که در نتیجه آن ۲ نفر از پیشمرگان مسلمان کرد شهید و ۲ تن دیگر از آنها همراه یک سرباز زخمی شدند. یک پیشمرگ مسلمان کرد نیز بهدست افراد حزب دمکرات به گروگان گرفته شد. از تلفات واردشده به مهاجمان گزارشی داده نشده است.[۲] علاوهبراین، در جنوبغربی پیرانشهر ۲ حادثه اتفاق افتاد. در حوالی روستای گردشیطان نیروهای خودی به کمین عناصر مسلح شورشی افتادند که منجر به درگیری و محاصره قوای خودی شد، ولی با ابتکار عمل آنها و شلیک دقیق یک موشک آر.پی.جی۷ بهسمت مهاجمان، حداقل ۲ تن از آنها کشته شدند و بقیه فرار کردند. در این واقعه ۲ نفر از نیروهای خودی بهطور سطحی زخمی شدند.[۳] در همین منطقه در روستای هنگآباد افراد حزب دمکرات به پایگاه روستا حمله کردند که منجر به شهادت یکی از نیروهای پایگاه شد.[۴] عوامل مسلح شورشی همچنین با محاصره پایگاه پسان در جنوبغربی ارومیه قصد تصرف پایگاه را داشتند که با اعزام نیروهای کمکی از پایگاه‌های دوبره و کانیشوریک و گلوله‌باران مواضع مهاجمان با تفنگ ۱۰۶ و خمپاره ۸۱ مهاجمان ناچار به فرار شدند. در این واقعه یکی از نیروهای پایگاه زخمی شد، ولی از تلفات واردآمده به مهاجمان آماری در دست نیست.[۵] از سوی دیگر، در غرب مریوان عناصر مسلح شورشی به نیروهای خودی حمله کردند که در نتیجه آن یکی از نیروهای خودی شهید شد.[۶] درهمینحال، نیروهای خودی در عملیات گشت و جوله در روستاهای خالدآباد، کوروشآباد، دهشمسی و حسننوران در جنوبشرقی اشنویه یکی از افراد حزب دمکرات را دستگیر کردند.[۷] در همین منطقه، ۲ نفر از نیروهای خودی که قصد داشتند محموله بار ۲ قاطر شامل اسلحه و مهمات و ملزومات را از روستای هرد به روستای قوریچه انتقال دهند، به کمین افراد مسلح شورشی افتادند و هر ۲ نفر اسیر و بار قاطرها به دست مهاجمان افتاد.[۸] درپی ترور روز گذشته یکی از پیشمرگان مسلمان کرد در محور سنندج - کامیاران بهدست افراد مسلح شورشی، امروز نیز عاملان ترور، منزل مسکونی وی را که در همین محور و در روستای سوء بود به آتش کشیدند.[۹] ازطرفی، به گزارش واحد اطلاعات سپاه خوی، ۵ تن از عناصر وابسته به گروه‌های مسلح غیرقانونی با ۵ قبضه سلاح و مهمات مربوط به پایگاه مرزی ژاندارمری منطقه قطور تسلیم شدند و درخواست امان‌نامه کردند. براساس این گزارش افراد تسلیمشده از اهالی منطقه مرزی قطور بودند.[۱۰]
________________________________________
2. امروز، سالروز تأسیس حزب دمکرات کردستان ایران بود. به همین مناسبت تشدید اقدامات و عملیات‌های حزب مذکور در مناطق کردنشین دور از انتظار نبود و نیروهای خودی نیز پیش‌بینی‌هایی برای مقابله با اقدامات احتمالی این حزب دمکرات به عمل آورده بودند، ولی تحرکاتی که امروز ازطرف حزب دمکرات انجام شد نشان داد که توان نظامی و عملیاتی این حزب حتی در روزی که می‌باید اوج می‌گرفت با سایر روزها تفاوت ندارد و بدینسبب اقدامی دامنهدار و سراسری ازطرف افراد مسلح حزب در مناطق کردنشین انجام نشد و در گزارش‌ها فقط به چند مورد محدود عملیاتی در بوکان، مهاباد و ارومیه به مناسبت این روز، اشاره شده است. به گزارش سپاه بوکان، از ساعت ۲۱، تعداد ۷۰ نفر از عناصر حزب دمکرات برای ایجاد آشوب و شاید تصرف بخشی از شهر، از چند آبادی مجاور به شهر نفوذ کردند و با سازماندهی قبلی افراد در مکان‌های از پیش تعیینشده مستقر شدند. با آگاه‌شدن نیروهای سپاه و شهربانی از حضور آنها، درگیری بین دو طرف آغاز شد و تا ساعت ۱:۳۰ بامداد ادامه یافت و مهاجمان بدون کسب هیچ موفقیتی مجبور به ترک شهر شدند. در این درگیری فقط یک تن از نیروهای شهربانی و یک نفر از اهالی شهر زخمی شدند. از مهاجمان نیز عده‌ای کشته یا زخمی شدند که آمار دقیق آنها در دست نیست. همچنین یک خودرو متعلق به بخشداری و یک خودرو متعلق به اهالی شهر براثر اصابت گلوله آسیب دیدند.[۱۱] علاوهبراین، افراد حزب دمکرات در تپه‌های مشرف به شهر مهاباد اقدام به روشن‌کردن آتش کردند. سپس با هدف انهدام ساختمان شهربانی از باغات اطراف چند گلوله خمپاره و آر.پی.جی۷ بهسوی این ساختمان شلیک کردند که آتش متقابل نیروهای شهربانی و سپاه مهلت تکرار شلیک به مهاجمان نداد و آنها مجبور به ترک منطقه شدند. در این اقدام عناصر حزب دمکرات، یک خودرو از اهالی شهر مورد اصابت گلوله آر.پی.جی. قرار گرفت و دچار آتش‌سوزی شد. البته تیراندازی پراکنده و بی‌هدف که از شب آغاز شده بود در گوشهکنار شهر تا ساعتها ادامه داشت.[۱۲] دیگر اقدام حزب دمکرات که منابع اطلاعاتی و امنیتی انجام آن را با سالروز تأسیس این حزب دمکرات مرتبط دانسته‌اند، انفجار لوله نفتی در جنوب ارومیه بود. به گزارش منابع مختلف، در ساعت ۲۳ عده‌ای از عوامل حزب دمکرات در حوالی روستای رشکان مسیر لوله نفتی میاندوآب به ارومیه را گودبرداری کرده و برای انفجار این خط لوله مقدار معتنابهی مواد منفجره روی لوله انتقال نفت جاسازی کردند و سپس با انفجار آن موجب آتش‌سوزی عظیم و قطع جریان نفت و گازوئیل در این مسیر شدند که بلافاصله ارگان‌های مربوط از وزارت نفت، آتش‌نشانی و... در محل حضور یافته و آتش‌سوزی را فرو نشاندند. عناصر حزب دمکرات همچنین در این منطقه یک دکل بزرگ برق را با استفاده از مواد منفجره منهدم کردند.[۱۳]
________________________________________
3. دفتر اطلاعات و تحقیقات نخستوزیری در نامهای به فرماندهی سپاه و فرمانده نیروی زمینی ارتش مختصات و موقعیت محل جدید زندان مرکزی، ساختمان دفتر سیاسی و مرکز مخابرات حزب دمکرات ایران را به سپاه و ارتش اطلاع داد. در این نامه آمده است که زندان جدید و محل دفتر سیاسی این حزب در روستای مرزی گناوه در فاصله اندکی از مرز ایران؛ در بیست کیلومتری جنوبغربی سردشت قرار دارد و ارتش عراق از آن محافظت می‌کند و مرکز مخابرات حزب نیز در شرق این روستا و در داخل خاک ایران واقع شده است. بخش‌هایی از نامه مزبور درمورد مختصات زندان در گناوه، چگونگی حفاظت از آن، اسامی مسئولان رده بالای حزب که به این محل تردد دارند و موقعیت عمومی و نوع حفاظت از مرکز مخابرات در روستای اشکان بدینشرح است: «مختصات زندان گناوه حزب منحله دمکرات؛ در ۴ کیلومتری غرب خط بین‌المللی در داخل عراق و محل زندان و ساختمان آن بر روی بلندی مسلط بر دشت واقع شده است و ساختمان زندان از دو بخش تشکیل شده. بخش اصلی زندان که گروگان‌ها در آن قرار دارند پاسگاه مرزی عراق و از بتن مسلح است. بخش اضافه‌شده به ساختمان که گلی بوده و عمدتاً نیروهای حزب دمکرات در آن می‌باشند و براساس نیاز زندان اضافه شده است. در زندان سه آسایشگاه (سلول عمومی) در سه ضلع داخلی ساختمان پاسگاه قرار دارد. بر بام اصطبل پاسگاه که فعلاً آسایشگاه ۱۲۰ نفره شده دو برجک نگهبانی وجود دارد. آسایشگاه افراد حزب دمکرات، فروشگاه، خبازخانه، آشپزخانه، بهداری زندان در بخش دوم ساختمان قرار دارد. در قسمت غرب زندان که سراشیبی بهسمت دره هست (سه چادر فرماندهی الوان) و یک ساختمان جدیدالتأسیس دفتر سیاسی در فاصله پانصد متری زندان قرار دارد. ساعات بیگاری از ساعت ۷ صبح الی ۱۲ و ۱۴ بعدازظهر الی ۱۸ می‌باشد. عده‌ای در مزرعه [کار می‌کنند]، عده‌ای ترمیم ساختمان‌های روستای گناوه [را برعهده دارند و] عده‌ای چوب و هیزم جمع می‌کنند. گروگان‌ها را مجبور به ترمیم دهکده مخروبه گناوه کرده‌اند. در تپه‌های مرتفع‌تری که مسلط بر دشت و زندان است نیروهای عراقی با چند پدافند هوایی و نفربر استقرار دارند. در شمال زندان مهمان‌خانه‌ای وجود دارد که فرماندهان در موقع مهمانی در آنجا به سر میبرند. در فاصله (۲۰ دقیقه‌ای به مرز) (پیاده) در مسیر اشکان به گناوه یک موتورخانه قوی وجود دارد. حدود ۱۵ الی ۲۰ چته حفاظت زندان را بهعهده دارند. به طور دائم یک نگهبان روی اصطبل و یک نگهبان در درب اصلی زندان و یک نگهبان در درب مهمان‌خانه [هستند.] بالای آسایشگاه ۱۲۰ نفره یک قبضه تیربار ژ۳ و یک دستگاه بی‌سیم هست که با مدرسه اشکان ارتباط دارند. به گفته شاهدان عینی هرروزه تعدادی از زعمای ضدانقلاب جهت ملاقات به دفتر سیاسی تردد می‌کنند و عبدالرحمان قاسملو، سروان کاوه، مسئول قضایی حزب در حوزه سنندج، جبل گادانی و تعدادی از سران و اعضای مرکزی حزب دمکرات به این منطقه رفتوآمد داشتهاند.»[۱۴]
________________________________________
4. چندی قبل یکی از افراد دستگیرشده وابسته به سازمان مجاهدین خلق (منافقین) با محکومکردن اقدامات سازمان و اظهار ندامت، از زندان اوین آزاد شد. مسئولان زندان اوین برای اطمینان بیشتر شخصی را مأمور کردند که مدتی وی را تحتنظر قرار دهد. شخص مراقب ساعت ۱۵ امروز متوجه شد که فرد مذکور در میدان اختیاریه درحال تبادل بسته‌ای با ۲ نفر دیگر است. وی به آنها نزدیک شد و درخواست بازرسی کرد که ناگاه فرد تحتنظر به وی شلیک و سپس نارنجکی بهطرف او پرتاب کرد. مأمور مذکور براثر اصابت گلوله زخمی شد، ولی نارنجک عمل نکرد. در همین حین، نیروهای کمیته که درحال گشت بودند به محل درگیری رسیده و منافق یادشده را تعقیب کردند که وی وارد یکی از منازل اطراف شد. افراد کمیته نیز در تعقیب او وارد منزل شده و دستگیرش کردند، ولی نامبرده با خوردن کپسول سیانور اقدام به خودکشی کرد. نیروهای کمیته بلافاصله وی را به بیمارستان منتقل کردند و تحتدرمان قرار گرفت.[۱۵] همچنین در تهران عناصر سازمان چریک‌های فدایی خلق (شاخه اقلیت) در ساعت ۱۳:۳۰، یک نارنجک به سفارت ژاپن در خیابان بخارست پرتاب کردند که تلفات جانی نداشت، ولی باعث ایجاد خسارت‌های جزئی شد. سپس در اطراف محل انفجار اعلامیه‌هایی پخش شد که در آن با امپریالیسم خواندن ژاپن رابطه اقتصادی ژاپن با ایران محکوم شده بود.[۱۶] در زنجان نیز سپاه این شهر ۳ تن از عوامل سازمان مجاهدین خلق (منافقین) را دستگیر کرد. از این افراد ۲ قبضه تفنگ ژ۳، ۳ قبضه کلت و مقادیری فشنگ به دست آمد.[۱۷] علاوهبراین، در تهران و بابل ۲ نفر از افراد وابسته به سازمان مجاهدین خلق و یک تن وابسته به تشکیلات چریک‌های فدایی خلق (شاخه اقلیت) دستگیر شدند.[۱۸]
________________________________________
5. صبح امروز نخست‌وزیر "برنامه پنجساله اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی” کشور را به مجلس شورای اسلامی تقدیم کرد. وی ضمن ارائه این برنامه، خطمشی، اصول کلی و فرایند آن را به اطلاع نمایندگان رساند. نخست‌وزیر در سخنان خود با اشاره به موادی از قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که دستیابی به اهدافی مشخص را در سرلوحه فعالیت‌های دولت قرار داده و با نگرشی به وضعیت اقتصاد جهانی و آثاری که این وضعیت بر کشورهای درحال توسعه دارد، ضرورت‌های برنامه‌ریزی در بطن نظام اقتصادی را برشمرد و در بیان چگونگی تدوین برنامه تقدیمی اظهار کرد: «دلایلی که لزوم برنامه‌ریزی اقتصادی - اجتماعی را بهویژه در جمهوری نوبنیاد اسلامی تبیین و تحلیل می‌کند اطمینان و آگاهیبخشیدن به مستضعفان جهان است. جمهوری اسلامی ایران ازآنجاییکه براساس مبانی دینی استوار است همان‌گونه که بهسرعت توانست درزمینه سیاسی راه خود را بازیابد و در بُعد نظامی توانمندی خود را به اثبات برساند در زمینه اقتصادی نیز جهت حرکت خود را تعیین نموده و آماده است تا در پهنه گیتی برنامه‌های درون خود را فرا راه نهضت‌های مستضعفین قرار دهد و برنامه‌های دقیق و متقن و بالنده‌اش را به انقلابیون جهان هدیه کند و آنان را با اراده‌ای محکم به رهایی از وابستگی و برای مقابله با استعمارگران شرق و غرب ترغیب نماید.» وی سپس به تعهد دولت در تدوین برنامه میان‌مدت و موانع ذهنی پیش‌رو درجهت برنامه‌ریزی اشاره کرد و دراینباره گفت: «یکی از مهم‌ترین تعهدات اینجانب در مقابل نمایندگان محترم ملت در اولین جلسه‌ای که در مجلس حاضر شدم، تکیه بر برنامه‌ریزی و تدوین برنامه‌های بلندمدت و میان‌مدت بود و در آن موقعیت که دستگاههای اجرایی کشور آسیب سختی متحمل شده بودند، این امر بسیار مشکل بهنظر می‌رسید. در عمل نیز اقدام به تدوین برنامه‌ها، بسیار دشوارتر از آنچه در روزهای اول بدان اندیشیده می‌شد خود را نشان داد. شاید اقدام به تهیه برنامه پنجساله همراه با نگرشی به توسعه فرهنگی - اجتماعی - اقتصادی کشور در بیست سال آینده دشوارترین مسئولیتی بوده است که دولت در طول عمر خدمتگزاری خود با آن روبه‌رو بوده است. ماهیت این دشواری در وهله اول به مخالفت‌های ذهنی پراکنده‌ای در جامعه و در دستگاههای اجرایی برمی‌گشت که اصولاً درمورد لزوم و فایده برنامه‌ریزی تردید داشتند. البته دراینمیان طرز تفکری بهصورت خطرناک وجود داشت که معتقد بود قبل از ظهور و قیام حضرت مهدی(عج) هر اقدامی سازمانیافته و برنامه‌ریزی شده برای صلاح امت، نه ممکن است و نه مفید. این طرز تفکر با استناد به استدلال‌های غیرمنطقی، هرگونه امکان برنامه‌ریزی را به بهانه‌های گوناگون نفی می‌کرد و در این راه از تمسک به نامه‌پراکنی و شایعه‌سازی و تهمتزدن ابایی نداشت. این گروه در‌حالی‌که دانسته و ندانسته درجهت منافع امریکا و قدرت‌های استکباری و برخلاف حرکت توده‌های میلیونی مسلمانان حرکت می‌کرد اقدام به برنامه‌ریزی را بهعنوان یک اقدام امریکایی می‌کوبید.»[۱۹]
________________________________________
6. در ادامه دیدار علی‌اکبر ولایتی وزیر امور خارجه ایران و هیئت همراه از تانزانیا، امروز توافقنامه‌ای با موضوع "فروش نفت" به امضای دو طرف رسید. خبرگزاری جمهوری اسلامی دراینباره به نقل از خبرگزاری آسوشیتدپرس اعلام کرد: علی‌اکبر ولایتی وزیر امور خارجه ایران، گفت براساس توافقنامه‌ای که به امضای دو طرف رسید ایران به تانزانیا نفت خام صادر خواهد کرد.وزیر امور خارجه ایران پس از مذاکره با المنور قاسم وزیر نیروی تانزانیا، اظهار کرد: بهمجرد گشایش اعتبار ازسوی دولت تانزانیا و ارسال کشتی به ایران، نفت مورد نیاز تانزانیا تأمین خواهد شد. وی به میزان نفت صادراتی تعیینی در قرارداد اشاره‌ای نکرد، ولی درمورد قیمت ابراز کرد: ایران نفت خود را مانند کشورهای دیگر عضو اوپک می‌فروشد، اما برای کشورهای جهان سوم امکاناتی درمورد زمان و نحوه پرداخت قائل می‌شود. ولایتی همچنین خاطرنشان کرد: ایران آمادگی کامل دارد تا برای اکتشاف نفت در تانزانیا کارشناسانی را به این کشور اعزام کند. وی افزود: هر دو کشور احتمال معامله پایاپای را نیز بررسی قرار کردند چراکه تانزانیا درحالحاضر با مشکل ارزی روبه‌رو است.[۲۰]
________________________________________
7. وجود اوضاع جنگی، موجب کمبود کالاهای اساسی شده است، لذا سهمیه‌بندی این کالاها یکی از راهکارهای تأمین نیازمندی‌های مردم می‌باشد و سهمیه‌بندی آهن برای انواع ساختوساز نیز ازجمله تدابیر اندیشیدهشده درهمینزمینه است. برای حُسن اجرای طرح‌های سهمیه‌بندی کالا، قوانینی نیز در نظر گرفته شده تا تخلفات مانع اجرای عادلانه توزیع کالا به نیازمندان واقعی نشود. در اجرای این سیاست قضایی، امروز اعلام شد که دادگاه ویژه امور صنفی ۷ تن از اعضای یک باند را که اقدام به خارجکردن غیرقانونی ۴۰۰ تُن آهن از مرکز تهیه و توزیع فلزات کرده و آنها را بهصورت قاچاق و با قیمت بالاتری در بازار می‌فروختند، محاکمه کرد و بنا به حکم دادگاه، ۲ تن از متهمان بهجرم واردکردن ضربه به بنیه اقتصادی کشور مفسد فی‌الارض شناخته شده و حکم اعدام آنها صادر شد و ۱۰ نفر دیگر به زندان‌های طولانیمدت محکوم شدند.[۲۱]
________________________________________
8. فرستاده رادیو کلن آلمان به عراق از وضع عمومی اقتصاد این کشور گزارشی تهیه کرده است که در برنامه امروز رادیوی مذکور تحتعنوان "بودجه جنگ رو به اتمام است" پخش شد. در بخش اول این مقاله رادیویی نویسنده ضمن اشاره به ظواهر بغداد ازنظر فعالیت‌های گسترده عمرانی و مدرن‌سازی، به نمونه‌هایی همچون احداث فرودگاه جدید بغداد، ساخت بنای یادبود شهدا و... و همچنین وجود خیل شرکت‌ها و مهندسان خارجی پرداخته است. در بخش بعدی نیز گزارشگر از تأثیر جنگ در ایجاد واقعیت‌های اجتماعی و اقتصادی عراق سخن گفته است. محورهای مهم این مقاله عبارتاند از: کمبود کالاهای مصرفی، روی‌آوری مردم به دست‌فروشی برای گذران زندگی، کاهش ارزش نرخ برابر دینار عراقی با ارزهای خارجی، کاهش کمک‌های ارزی دولت‌های عرب حاشیه خلیجفارس به عراق، مسدودشدن امکان صدور نفت عراق از خلیجفارس و محدودیت در امکان صدور از ترکیه به تبع آن، کمبود درآمدهای ارزی، نوع و چگونگی کمک‌های کشورهای غربی ازجمله آلمان و بهخصوص فرانسه به عراق، سیاست عراق برای مجبورکردن شرکت‌های خارجی به ادامه فعالیت در پروژه‌های در دست اقدام باوجود ناتوانی دولت در تسویه بدهی گذشته خود با این شرکت‌ها، بهوجودآمدن موج گرانی و گران‌تر شدن کالاها در بغداد نسبت به کالاهای مشابه در شهرهای نیویورک، مونیخ و پاریس و چگونگی کمک‌های مردمی برای تأمین مخارج جنگ از ریاکاری خواص تا اجبار عموم مردم به بخشش‌های ناخواسته. در این مقاله آمده است: امروزه در بغداد هرکجا که برویم میبینیم که ساختمان‌های مسکونی، ادارات، مؤسسات دولتی و بناهای یادبود غول‌پیکر مثل قارچ از زمین روئیدهاند. آشکارا حکومت عراق می‌خواهد با این ابنیه طویل و عریض به جهانیان ثابت کند که قلب جنبش ملی اعراب در پایتخت عراق می‌تپد. آرامگاه سرباز گمنام که یک سالی است تمام شده ازلحاظ وسعت و عظمت با بنای یادبود نبرد استالین گراد کوسه برابری می‌کند و بنای یادبود شهدا که هنوز در دست ساخت است حتی از آن هم بزرگ‌تر خواهد شد. فرودگاه جدید بغداد که سال پیش تمام شد آن‌چنان وسیع و مدرن است که هر شهر بزرگ اروپایی به داشتن آن مباهات می‌کند. طرح اقتصاد عراق را درواقع سپاه یکمیلیونی کارگران و کارشناسانی می‌گردانند که ظرف دو سه سال اخیر از آسیا و اروپای شرقی و غربی و سایر کشورهای عربی به اینجا هجوم آورده‌اند. در پاره‌ای از اماکن عمومی بهویژه هتل‌های بزرگ و مجلل که اغلب بهدست شرکت‌های بزرگ خارجی اداره می‌شوند تعداد خارجیان به حدی است که خود عراقی‌ها مشکل بتوانند مقصود خود را به زبان مادری‌شان بفهمانند. اکثریت خدمه هتل‌ها را مستخدمان و کارگران تایلندی، فیلیپینی و هندی تشکیل می‌دهند. در خیابان رشید مرکز کار و کسب و دادوستد بغداد، معماران آلمانی بهاتفاق کارگران چینی مشغول ساخت ساختمان جدید برای بانک مرکزی عراق هستند و همین ترکیب یعنی مهندسان آلمانی و کارگران متخصص چینی در سد موصل نیز دیده می‌شوند. آشکارا اراده صدام حسین رئیسجمهور عراق، بر این قرار گرفته که مردم عراق لااقل ازلحاظ مادی هم که شده آثار جنگ را احساس نکنند و چنین است که اجرای طرح‌های عمرانی تسریع شده و جریان ورود کالاهای مصرفی به کشور به همان وسعت سابق ادامه دارد. در ماه‌های اول جنگ اگر کسی از بستگان نزدیک خود را از دست می‌داد یک قطعه زمین، یک خانه مسکونی و یک دستگاه خودرو درمجموع به ارزش صدهزار دلار بهعنوان پاداش از دولت دریافت می‌کرد، اما باتوجهبه حداقل سیوپنج هزار کشته و چهلوپنج هزار اسیر و هفتادهزار نفر زخمی دولت قادر نبود در این ابعاد به بذل و بخشش خویش ادامه دهد و چنین بود که پس از چندی خودروی شورلت اسرائیلی به تویوتا و آن نیز سرانجام به یک دستگاه فولکس واگن ساخت برزیل تبدیل شد. از طرف دیگر، امروزه در سراسر عراق کمتر خانواده‌ای است که از آسیب جنگ بی‌نصیب مانده باشد. اما اکنون جنگ عرصه را ازلحاظ مالی به حکومت عراق تنگ کرده است. ذخایر ارزی کشور که در آغاز شعله‌ورشدن جنگ به سیوپنج میلیارد دلار بالغ می‌شد رفتهرفته به صفر نزدیک می‌شود و سیل کمک‌های مالی دولت‌های عربی خلیج هم که از سپتامبر سال ۱۹۸۰ (۱۳۵۹) تا‌به‌حال به سیمیلیارد رسیده رفتهرفته باریک‌تر شده است. از طرف دیگر، درآمد سالانه نفتی عراق که سال پیش از شروع جنگ به بیستوپنج میلیارد دلار می‌رسید در سال ۱۹۸۲ (۱۳۶۱) به ششمیلیارد و هفتصد میلیون دلار تقلیل یافت درحالحاضر عراق فقط می‌تواند از راه ترکیه روزانه هفتصد هزار بشکه نفت به بنادر دریای مدیترانه صادر کند. عراق برای اینکه بتواند جنگ را ادامه دهد در ماه به یکمیلیارد دلار پول احتیاج دارد، ولی تهیه چنین مبلغ هنگفتی دیگر برایش مقدور نیست. در میان دول غربی، فرانسه درزمینه دادن اعتبار به عراق از همه بی‌پرواتر بوده و درحالحاضر بغداد پنجاه الی هشتادمیلیارد فرانک به فرانسه بدهکار است. گویا میتران رئیسجمهور فرانسه، گفته است که شکست عراق در جنگ در حکم شکست اقتصادی فرانسه خواهد بود. جمهوری فدرال آلمان هم که تا به امروز ازطریق شرکت بیمه هرمس ضمانت اعتباراتی معادل دهمیلیارد مارک را بهعهده گرفته است. بهنظر می‌رسد که اعطای اعتبار ازسوی آلمان نیز به آخرین حد ممکن خود رسیده باشد. از هفت ماه پیش تاکنون که شرکت‌های خارجی نتوانسته‌اند مطالبات خود را به ارز دریافت کنند و از بهار امسال دولت عراق حتی قادر نبوده حساب شرکت‌ها را به دینار عراقی تسویه کند. هر شرکت خارجی هم که بخواهد کارش را تعدیل کند به او حالی می‌کنند که کارکنانش اجازه خروج دریافت نخواهند کرد، بنابراین شرکت‌های مذکور ناچارند به امید بهبود اوضاع، به کارشان ادامه دهند، اما به هر صورت مدتی است که دیگر طرحی جدید شروع نشده است. ماه‌ها است که در فروشگاه‌ها و مغازه‌ها کالاهای مصرفی کمیاب است و دولت اجازه ورود کالاهایی نظیر ادوات برقی، قماش و همچنین کنسرو را نمیدهد. میوه‌جات و سبزیجات هم گران و هم کمیاب هستند. دینار عراقی در بازار آزاد کمتر از نصف بهای رسمی معامله می‌شود. نرخ تورم براساس تخمین به پنجاه درصد در سال می‌رسد. در بغداد تقریباً همه چیز بهغیراز بلیط اتوبوس گران‌تر از مونیخ یا پاریس یا نیویورک است. در پناه طاق‌نماهای خیابان رشید بچه‌های قدونیم‌قد بساط خود را پهن کرده‌اند و به فروش لیموناد، آب یخ، باتری رادیو، تیغ ریشتراش و تمبر پست مشغولاند. از قرار معلوم گرانی به حدی است که بسیاری از خانواده‌ها دیگر با درآمدی که دارند از عهده مخارج خود بر‌نمی‌آیند. یکی از ساکنان قدیمی بغداد می‌گفت که تا شش ماه پیش چنین منظره‌هایی در خیابان‌های بغداد دیده نمی‌شد. در برابر یکی از ویلاهای مجاور کاخ ریاستجمهوری که سربازان مسلح از آن پاسداری می‌کنند تابلویی که "دفتر اطلاعات" بر روی آن نوشته شده است به چشم می‌خورد. این یکی از مراکز متعددی است که در بغداد برای جمع‌آوری کمک‌های نقدی و جنسی که عراقی‌ها در ظاهر برای پیروزی در جنگ با ایران نثار می‌کنند، دایر شده است. شب‌ها در تلویزیون اعانه‌دهندگان را که بهترین لباس خود را پوشیده‌اند و لبخندی بر لب دارند در حضور صدام حسین نشان می‌دهند، اما در خود مراکز جمع‌آوری اعانات از این ذوق و شوق خبری نیست پیش از آنکه النگو یا گردنبند طلایی برای وزنکردن روی کفه ترازو قرار گیرد صاحبش برای آخرین بار با انگشتان عصبی و لرزان آن را نوازش می‌کند، اما این‌طور نیست که در همهجا مأموران حکومتی در یکی از مراکز نشسته و منتظر باشند و مردم بهپای خود بیایند و به میل خود برای پیروزی در جنگ چیزی هدیه کنند. در بصره و سایر شهرها سربازان مسلح خودشان سراغ مردم می‌روند. از موقعی که ایرانیها در تابستان سال پیش، وزارت برنامه‌ریزی و بنگاه خبرگزاری عراق و بعضی نقاط دیگر را هدف حملات خود قرار دادند ابنیه دولتی بهشدت ازسوی افراد مسلح محافظت می‌شود. در محله ارک پست‌های نگهبانی از نزدیکشدن مردم به نقاط حساس جلوگیری می‌کنند و در همهجا تانک‌ها و زره‌پوش‌ها به حالت آماده‌باش درآمده‌اند.[۲۲]
پاورقی‌ها
منابع و مآخذ روزشمار 1362/05/25
- ↑ سند شماره ۳۴۶۰۰۴، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه ژاندارمری کردستان - رکن ۳ به استانداری کردستان، ۲۶/۵/۱۳۶۲.
- ↑ سند شماره ۳۵۵۹۱۳، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرمانده سپاه سلماس به فرمانده قرارگاه حمزه سپاه - طرح و عملیات، ۲۵/۵/۱۳۶۲.
- ↑ سند شماره ۳۱۸۰۴۶، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی سپاه پیرانشهر به فرماندهی قرارگاه حمزه سپاه، ۲۶/۵/۱۳۶۲.
- ↑ سند شماره ۳۵۵۹۳۳، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات سپاه پیرانشهر به اطلاعات قرارگاه حمزه سپاه، ۲۷/۵/۱۳۶۲.
- ↑ سند شماره ۳۵۶۰۱۳، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستون چره به عملیات سپاه ارومیه،
- ↑ سند شماره ۳۴۳۳۴۱، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از شهربانی استان کردستان به استانداری کردستان، ۲۹/۵/۱۳۶۲.
- ↑ سند شماره ۴۱۰۵۰۷، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه اشنویه به طرح و عملیات سپاه منطقه ۱۱ (قرارگاه حمزه)، ۲۶/۵/۱۳۶۲.
- ↑ سند شماره ۳۱۵۸۳۰، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از لشکر ۲۸ کردستان رکن ۲ به فرمانده ناحیه ژاندارمری کردستان، ۲۵/۵/۱۳۶۲.
- ↑ سند شماره ۳۵۵۹۶۵، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه قدس - اطلاعات به قرارگاه حمزه - اطلاعات، ۳۱/۵/۱۳۶۲.
- ↑ سند شماره ۳۵۵۸۹۲، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، از اطلاعات سپاه خوی به اطلاعات قرارگاه حمزه.
- ↑ سند شماره ۳۵۵۹۲۷، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات سپاه بوکان به اطلاعات قرارگاه حمزه سپاه، ۲۷/۵/۱۳۶۲.
- ↑ سند شماره ۱۰۲۹۵۵، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اداره اطلاعات شاجا به نخست وزیری - دفتر اطلاعات و تحقیقات، ۲۵/۵/۱۳۶۲.
- ↑ سند شماره ۳۵۶۰۵۹، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از کمیته انقلاب اسلامی ارومیه به قرارگاه حمزه سپاه، ۲۵/۱۱/۱۳۶۲.
- ↑ سند شماره ۴۴۳۰۶۶، مرکز ....: از دفتر اطلاعات و تحقیقات نخستوزیری به گیرندگان (فرماندهی کل سپاه)، ۲۵/۵/۱۳۶۲
- ↑ سند شماره ۸۹۳۹۳، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، بولتن گزارش روزانه سپاه، شماره ۳۵۱، ص۶.
- ↑ سند شماره ۲۳۲۰۴۰، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، بولتن اطلاعاتی داخلی دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست وزیری، شماره ۲۵۶، ص۲.
- ↑ سند شماره ۴۴۴۶۱، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد منطقه ۱ سپاه به ستاد مرکزی سپاه، ۲/۶/۱۳۶۲.
- ↑ سند شماره ۲۳۲۰۴۱، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، بولتن اطلاعاتی داخلی دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست وزیری، شماره ۲۵۷، ۳۱/۵/۱۳۶۲، ص۲.
- ↑ روزنامه اطلاعات، ۲۵/۵/۶۲، ص ۴.
- ↑ روزنامه اطلاعات، ۲۷/۵/۶۲، ص ۴.
- ↑ روزنامه اطلاعات، ۲۵/۵/۶۲، ص ۳.
- ↑ نشریه ویژه خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، ۲۶/۵/۶۲، شماره ۱۵۰ و ۲۶/۵/۶۲، صص۳۳ - ۳۱، رادیو کلن، ۲۵/۵/۶۲.