1363.03.30

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1363
1363.03.30
نام‌های دیگر سی خرداد
تاریخ شمسی 1363.03.30
تاریخ میلادی 20 ژوئن 1984
تاریخ قمری 20 رمضان 1404


گزارش - 1

1. امروز شهرهای آبادان و خرمشهر زیر آتش توپخانه عراق قرار داشت. حملات اخیر عراق به مناطق مسکونی که باوجود توافق هفته گذشته مبنیبر توقف حملات علیه مناطق غیرنظامی انجام میگیرد، با اعتراض نمایندگی دائم ایران در سازمان ملل مواجه شد. معاونت اطلاعات و عملیات قرارگاه کربلا اعلام کرد در ساعت 19:30 و 20:30، نیروهای عراقی با سلاحهای مختلف شهر آبادان را هدف قرار دادند که براثر آن چند ساختمان در ساحل اروندرود و منطقه بریم آسیب دید و اصابت ترکش خمپاره دشمن موجب بروز آتشسوزی در قسمتی از نخلستان جزیره مینو شد. در خرمشهر نیز خیابان 40 متری، اطراف شهربانی و فرمانداری، پل قدس و دانشگاه، و جاده کمربندی روبهروی بیمارستان شهید جهانآرا در ساعت 19:30 و 20:10 زیر آتش شدید عراق قرار داشت. در گلولهباران مناطق مسکونی و عملیاتی آبادان و خرمشهر، 7 تن شهید و 22 تن مجروح شدند.[۱] عراق باوجود حملات مکرر به مناطق مسکونی ایران بهویژه پس از قبول آتشبس در اطلاعیه نظامی خود مدعی شد که نیروهای ایرانی با نقض آتشبس سازمان ملل در ساعت 10:40 و 11 دو گلوله توپ سنگین بهسمت مناطق غیرنظامی بصره شلیک کردهاند. [۲] نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل در نامهای به دبیرکل این سازمان، که امروز بهعنوان سند رسمی منتشر شد، در اعتراض به تداوم حملات عراق نوشت: «رژیم عراق علیرغم تعهداتش، شهر آبادان را در 14 و 17 ژوئن [24 و 27 خرداد] گلولهباران کرد که خسارات بسیاری به تأسیسات غیرنظامی و واحدهای مسکونی وارد شد.»[۳]

گزارش - 2

2. براثر اقدامات ایذائی و خرابکارانه عناصر مسلح غیرقانونی در مریوان، کامیاران و مهاباد 9 تن از نیروهای خودی و مردم عادی شهید و چند تن مجروح شدند. در شهرستان مریوان، عوامل ضدانقلاب از ساعات اولیه روز بین پایگاه نیسان 1 و نیسان 2 کمین کرده و هنگام استقرار نیروهای تأمین جاده، به آنها حمله کردند. پس از اطلاع از این حمله، دستههای ضربت گردان سپاه ربط به محل درگیری اعزام و با پشتیبانی آتش پایگاههای سرتکه و نئونان، توانستند عوامل ضدانقلاب را وادار به عقبنشینی کنند. این درگیری که از ساعت 8:30 شروع شده بود در ساعت 16:30 پایان یافت و عوامل ضدانقلاب متحمل تلفات و ضایعات سنگینی شدند. از نیروهای خودی نیز 2 سرباز شهید و 4 تن زخمی شدند که مجروحان به بیمارستان سردشت انتقال یافتند.[۴] در حادثه دیگری در جاده پایگاه شیخ عطار مریوان نیز نیروهای تأمین در ساعت 7:30 امروز با مهاجمان درگیر شدند. در این درگیری که تا ساعت 11:00 ادامه داشت، یکی از سربازان خودی به شهادت رسید.[۵] همچنین در محور گلیان در 35 کیلومتری کامیاران، در ساعت 18 تعدادی از عناصر حزب دمکرات با اجرای کمین در مسیر حرکت یک خودروی سپاه آن را به گلوله بستند. براثر این حمله، 5 تن شهید شدند و یک تن مجروح شد. 2 تن از شهدا از اهالی روستای گلیان بودند.[۶] در شهر مهاباد نیز عوامل گروههای مسلح غیرقانونی در ساعت 22:20 دقیقه، به 4 تن از افراد عشایر ایل منگوری که یکی از اقوامشان را در بیمارستان بستری کرده و به گردش در سطح شهر مشغول بودند، حمله کردند. در این حادثه، یکی از افراد منگوری کشته شد و چند تن زخمی شدند که حال یکی از آنها بسیار وخیم گزارش شده است.[۷] درهمینحال، و در ادامه روند افزایشی تسلیمشدن عناصر گروههای ضدانقلاب، امروز در سلماس در نزدیکی مرز ترکیه، 4 تن از افراد طاهرخان که در منطقه شپیران مستقر هستند، به پایگاه خناوین مراجعه و خود را تسلیم کردند.[۸]

گزارش - 3

3. تیپ ویژه شهدا طرح عملیات لیلۀالقدر را به منظور پاکسازی منطقه حسنلو در غرب ارومیه و جلوگیری از کمین عناصر گروههای مسلح غیرقانونی به قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) ارائه کرد. در این طرح با اشاره به تردد عناصر گروههای مسلح غیرقانونی در منطقه حسنلو و اقدام آنها به اجرای کمین در مسیر نیروهای خودی، هدف عملیات انهدام قوای ضدانقلاب، پاکسازی منطقه، احداث پایگاه و برقراری امنیت ذکر شده است. براساس طرح مذکور، تیپ ویژه شهدا با 4 گردان پیاده وارد عمل میشود و نیروهای جندالله ارومیه در احتیاط قرار دارند که پس از تصرف و تثبیت اهداف مورد نظر در منطقه مستقر میشوند. قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) نظارت، پشتیبانی و هماهنگی بین یگانهای عملیات را به عهده خواهد داشت. تعداد 8 فروند بالگرد 214 و 4 فروند بالگرد کبرا مستقر در پادگان لشکر64 ارومیه از عملیات پشتیبانی خواهند کرد. این عملیات در یک مرحله و دو محور اجرا میشود. روستای هورسین در ارتفاعات جنوبشرقی حسنلو محور اول و جاده هشتراک به روستای قصریک محور دیگر این عملیات است. بهدلیل نبود معابر وصولی در منطقه، استفاده از ستون موتوریزه ممکن نیست و نیروهای عملکننده باید خمپاره و دوشکا به همراه خود داشته باشند. قرارگاه فرماندهی در روستای هورسین قرار دارد و تخلیه مجروحان با بالگرد انجام خواهد شد.[۹]

گزارش - 4

4. مسئولان واحدهای تعاون لشکرها و تیپهای رزمی سپاه امروز در یک گردهمایی مسائل و تجربیات خود را مورد بحث و بررسی قرار دادند. ستاد قرارگاه خاتمالانبیا(ص) نتایج این گردهمایی را برای بهبود کارکرد واحدهای تعاون به این شرح تنظیم و به واحدهای رزمی ارسال کرد: 1. نیروهای انتقالدهنده شهدا و نیروهای رزمی باید کاملاً از هم متمایز باشند و آن را با علائمی مشخص کنند. 2. نیروهای انتقالدهنده شهدا با نیروهای تخریبچی همراه باشند یا این نیروها با امور تخریب و شناسایی آشنایی داشته باشند. 3. هماهنگی کامل با بهداری لشکر و تیپ به وجود آید. 4. اطلاعات مربوط به شهدا بعد از هر عملیات به قرارگاه ارسال شود. 5. به آمار و اطلاعات اهمیت داده و ضمن معرفی رابط به قرارگاه در تکمیل دقیق آمار بکوشند. 6. وسایل مجروحان و شهدا را در اورژانسهای تیپ و لشکر بهصورت دقیق جمعآوری کنند. 7. هم به نیروهای تعاون و هم به نیروهای تیپ و لشکر آموزشهای لازم داده شود. همچنین در این گردهمایی مسئولان تعاون یگانها اعلام کردند لازم است هر گردان 12 نفر را برای انتقال اجساد شهدا به پشت جبهه در نظر بگیرد و آنها آمادگی داشته باشند درصورت ناکامی عملیات، شهدا را بهسرعت به پشت جبهه انتقال دهند.[۱۰]

گزارش - 5

5. دولت یوگسلاوی در تأمین نیازهای تسلیحاتی ارتش عراق نقش فعالی دارد. سفارت جمهوری اسلامی ایران در بلگراد به نقل از یکی از اتباع مسلمان این کشور که از طرفداران جمهوری اسلامی ایران است و قبلاً در ارتش این کشور خدمت میکرده است گزارش داد: «دولت یوگسلاوی با دولت عراق درمورد تحویل تعدادی تانک تی72 به توافق رسیده است و براساس این قرارداد بهزودی 400 پرسنل ارتش یوگسلاوی که بیشتر آنها دارای درجه سرگرد و سرهنگ هستند، به عراق مسافرت خواهند کرد. ارتش یوگسلاوی در آموزش نیروهای عراقی شرکت دارد و در شهر موستار در جمهوری بوسنی و هرزگوین دورههای لازم را برگزار میکنند. همچنین شرکت زراک باراتیوو (Zrak Barativo) یوگسلاوی ازجمله تأمینکنندگان تجهیزات الکترونیکی ارتش عراق میباشد.»[۱۱] علاوهبراین، معاونت اطلاعات و عملیات نیروی زمینی ارتش نیز اعلام کرد دولت یوگسلاوی درحال احداث یک پادگان جدید زرهی توپخانه در عراق است. این پادگان در 17 کیلومتری جنوبغربی شهرستان نعمانیه در استان کوت در محور کوت به بغداد واقع شده است و از جاده اصلی 10 کیلومتر فاصله دارد.[۱۲]

گزارش - 6

6. ارتش عراق از هر وسیلهای برای مقابله با نیروهای ایرانی استفاده خواهد کرد. ژنرال ماهر عبدالرشید فرمانده سپاه سوم عراق در جبهه جنوب، در مصاحبه با رویتر، ضمن پاسخ به پرسشی درخصوص استفاده از سلاح شیمیایی تأکید کرد: «ما از هر وسیله و سلاح کشنده و مخربی علیه کسی که تلاش نماید تا از مرزهای ما عبور کند و خاک ما را تصرف کند، استفاده میکنیم.» ژنرال ماهر عبدالرشید مدعی شد که ایران بیش از 200 هزار تن نیروی رزمی شامل نیروهای سپاه و داوطلب مردمی را در مقابل سپاه سوم عراق گردآوری کرده است. وی افزود: «عراق در تلاش برای جلوگیری از حمله پیشبینیشده ایران به حملات خود علیه مواضع ایرانیان ادامه میدهد و جزئیاتی از طرحهای ایران را توسط پناهندگان دریافت کرده است.»[۱۳] ژنرال ماهر عبدالرشید همچنین در مصاحبه با یک مجله داخلی عراق مدعی شده بود بخشی از جزیره مجنون به تصرف نیروهای عراقی درآمده و آنها با سرازیرکردن آب به این جزایر اجرای عملیات در این منطقه در آینده نزدیک را ناممکن کردهاند. این ادعا که در چند بخش خبری بیبیسی جهانی بازپخش شده بود[۱۴] ازسوی فرماندهان عملیاتی مستقر در جزایر مجنون بهشدت تکذیب شد. یکی از فرماندهان نظامی مستقر در هورالعظیم گفت: «نیروهای اسلام در جزایر مجنون با ایجاد استحکامات وسیع و پدافند قوی راه هرگونه نفوذ احتمالی دشمن را بستهاند و قوای صدامی هرگز نخواهند توانست در جزایر مجنون کوچکترین واکنشی از خود بروز دهند. فرمانده سپاه سوم عراق برای روحیهدادن به سربازان عراقی که از حمله احتمالی ایران به وحشت افتادهاند، چنین ادعایی را مطرح میکند.»[۱۵]

گزارش - 7

7. امروز جمع زیادی از داوطلبان مردمی و نیروهای سپاهی و جهادی درقالب طرحهای فتح 1 و 2 از استانهای خراسان، تهران، یزد، آذربایجانشرقی، بوشهر، کهگیلویه و بویراحمد و فارس عازم جبهههای جنگ شدند[۱۶] و آیتالله خامنهای رئیسجمهور، با حضور در مراسم اعزام این نیروها از تهران، تحولات منطقه و جبهه های جنگ را تشریح کرد. رئیسجمهور با اشاره به تلاش دولتهای حامی عراق برای پایاندادن به جنگ اظهار کرد: «دشمن ما امروز از همیشه ضعیفتر است. تحولات جهانی و رفتوآمدهای سیاسی اخیر دلایل روشنی است که رژیم عراق حتی ازنظر حمایتکنندگانش نیز بیاعتبار و غیرقابل دوام است. ... و یقیناً رزمندگان سلحشور ما با تکیه بر قدرت لایزال خداوندی و امداد از روح ماه مبارک رمضان و کمک روح مقدس علیبنابیطالب(ع) خواهند توانست این لکه ننگ را از منطقه پاک کنند.» رئیس شورایعالی دفاع با اشاره به سالروز شهادت امام علی(ع) و جنگهای صدر اسلام، سیاست جمهوری اسلامی ایران را دفاعی اعلام کرد و گفت: «... ما سرمان برای جنگ درد نمیکند؛ کسی تصور نکند که ما جنگطلب هستیم. اگر به ما حمله نمیکردند، ما به فکر جنگ نبودیم. ما مورد تهاجم قرار گرفتیم، ولی هنوز جنگ ما دفاعی است ما مشغول دفاع از شرف ملی، انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی هستیم. ما تا حال حرکت تهاجمی نکردهایم و حرکتهای ما تدافعی بوده است، منتها باید خود را آماده کنیم.» رئیسجمهور روحیه مردم و نیروهای رزمنده را بسیار قوی توصیف کرده و رعایت آداب نظامیگری به معنای بهرهگیری از آموزش و تجربیات جنگی و انضباط و اطاعت نظامی و معنویت و عبادت را ازجمله ارکان واجب و لازم در میدان جنگ خواند و افزود: «در جنگ هم آموزش و انضباط نظامی، اطاعت از فرماندهان و مقاومت و تجربه لازم است و هم استغاثه و کمک از خدا. اگر اینها وجود داشته باشند، شک نیست که پیروزی نصیب ما خواهد شد.»[۱۷] امروز علاوهبر اعزام نیروهای مردمی به جبهههای جنگ، ستاد مرکزی سپاه پاسداران و مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق نیز با انتشار اطلاعیه مشترکی از مجاهدین مسلمان عراقی خواستند برای اعزام به جبهههای جنگ به مراکز بسیج مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق مراجعه کنند. در قسمتی از این اطلاعیه آمده است: «درپی تقاضاهای مکرر مجاهدین مسلمان عراقی جهت اعزام به جبهههای نبرد حق علیه باطل، بدین وسیله از کلیه برادران مسلمان عراقی بهویژه آن دسته از مجاهدین مسلمان که در دورههای اول تا هشتم بسیج مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق آموزشهای لازم را فراگرفته و نیز دیگر برادران عراقی که قبلاً در جبهههای نور علیه ظلمت حضور داشتهاند، دعوت مینماید به مراکز بسیج این مجلس در تهران و شهرستانها مراجعه نمایند.»[۱۸]

گزارش - 8

8. سازمان مجاهدین خلق (منافقین) باوجود برنامهریزی و تلاش برای اجرای عملیاتهای خرابکارانه در ایران، در سالروز قیام مسلحانه خود در 30 خرداد 1360،* به برگزاری تظاهرات در برخی از شهرهای اروپا و امریکا اکتفا کرد. مسعود رجوی رهبر این سازمان نیز از دبیرکل سازمان ملل و صلیبسرخ جهانی خواست ضمن بازدید از زندانهای ایران، درمورد وضع زندانیان سیاسی تحقیق و بررسی کنند. سازمان مجاهدین خلق (منافقین) از اوایل ماه جاری از اعضای خود خواسته بود از بیستم تا سیام خرداد با تهیه و تکثیر عکس کشتهشدگان این سازمان، نوشتن شعار بر روی دیوار شهرها، ارائه گزارش از وضعیت زندانهای ایران، اجرای عملیات غیرمستقیم و منسجم از قبیل بمبگذاری در مراکز مختلف و ... اعتراض خود به نظام جمهوری اسلامی را به گوش جهانیان برسانند.[۱۹] اعضا و طرفداران سازمان مجاهدین خلق (منافقین) امروز به مناسبت سومین سالروز قیام مسلحانه علیه جمهوری اسلامی ایران و بهعنوان اعتراض به اعدامهای سیاسی در ایران، در برخی از شهرهای اروپا و امریکا دست به تظاهرات زدند. بیبیسی در گزارشی از تظاهرات این گروه در لندن اعلام کرد هواداران مجاهدین امروز در لندن با برگزاری راهپیمایی به سیاستها و اقدامات جمهوری اسلامی ایران اعتراض کردند. تعدادی از آنها لباس سفید بر تن کرده و عکس کشتهشدگان خود را حمل میکردند. آنها مدعیاند که 120 هزار زندانی سیاسی در ایران وجود دارد. در راهپیمایی امروز لندن حدود 500 نفر شرکت داشتند که اغلب آنها ایرانی بودند. علاوهبراین تعدادی از بریتانیاییها که با آرمان تظاهرکنندگان همراهی میکردند نیز در راهپیمایی حضور داشتند.[۲۰] گفتنی است مسعود رجوی در پیامی از برگزاری تظاهرات 30 خرداد در شهرهای مختلف جهان و گرامیداشت یاد کشتهشدگان سازمان در داخل ایران تشکر کرد و مدعی شد که از 20 تا 30 خرداد در بیش از 30 شهر ایران هستههای مقاومت (اعضای منافقین) با نیروهای نظام درگیر شده و عملیاتهایی را اجرا کردند. همچنین بنا به ادعای وی مراسم سالروز قیام مسلحانه 30 خرداد نیز در 22 پایتخت و شهر مهم جهان برگزار و پیامهای حمایتکننده زیادی از مقامات کشورهای مختلف دریافت شد.[۲۱] علاوهبر اقدامات فوق، مسعود رجوی رهبر مجاهدین خلق (منافقین)، از دبیرکل سازمان ملل متحد و رئیس صلیبسرخ جهانی خواست با استفاده از حداکثر اختیار و توانایی خود از زندانهای ایران بازدید کرده و درمورد تجاوز به حقوق بشر در ایران تحقیق و بررسی کنند.[۲۲] درهمینحال، چند تن از سناتورها و نمایندگان کنگره امریکا در پیامی به رهبر سازمان مجاهدین خلق (منافقین) امروز را زمان مناسبی برای ابراز حمایت از دوستداران آزادی، دمکراسی و حقوق بشر در ایران برشمردند. سناتور گری هارت دراینباره نوشت: «مردم ایران باید بدانند که حتی در شرایطی که آنها در دست رژیم [آیتالله] خمینی اسیرند، مردم و رهبران امریکا از آرمان عدالت و آزادی در ایران حمایت میکنند.»[۲۳] بر خلاف مقامات امریکایی، دولت آلمان در واکنش به تظاهرات منافقین خواستار گسترش روابط با جمهوری اسلامی ایران شده و تمسخر رهبران آن را محکوم کرد. سخنگوی وزارت امور خارجه آلمان گفت: «دولت این کشور تمایل زیادی به گسترش روابط حسنه با ایران دارد و مخالفت شدید خود را با سوءاستفاده از حق آزادی تظاهرات در آلمان جهت تحقیر و مسخره کردن مقامات رهبری ایران اعلام میدارد. حق تظاهرات یک حق بسیار مهم سیاسی است و برای آلمانیها و خارجیها یکسان است، ولی نباید آلمان به محل انجام درگیریهای داخلی کشورهای دیگر تبدیل شود.»[۲۴]

گزارش - 9

9. ربایندگان هواپیمای ایرانی سرانجام پس از 5 روز سرگردانی خود را تسلیم پلیس فرانسه کرده و از دولت این کشور درخواست پناهندگی کردند. هواپیمای فوکر اف27 فرندشیپ ایران که جمعه گذشته با 8 خدمه و سرنشین در مسیر بندرعباس به تهران ربوده شده بود، پس از توقف در مصر، یونان و ایتالیا دیروز وارد فرانسه شد و در فرودگاه شهر نیس در جنوب این کشور به زمین نشست. 4 تن از هواپیماربایان پس از ترک هواپیما خود را تسلیم پلیس فرانسه کرده و تقاضای پناهندگی سیاسی کردند. 4 سرنشین دیگر هواپیما خواستار بازگشت به ایران میباشند. باوجود حمایت دولت حسنی مبارک از ربایندگان، درخواست آنها برای دریافت پناهندگی سیاسی از کشورهای مختلف به نتیجه نرسیده و آنها ناگزیر به ترک مصر شده بودند. سخنگوی وزارت امور خارجه فرانسه اعلام کرد هواپیمای نظامی ایران که توسط 4 تن ربوده شده است به ایران بازپس فرستاده خواهد شد.[۲۵] به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی 4 تن از 8 سرنشین هواپیما به درخواست خودشان به ایران برمیگردند و درخواست پناهندگی سیاسی 4 تن دیگر بررسی میشود. خلبان هواپیمای فوکر که درخواست پناهندگی کرده است، با رد هرگونه وابستگی به جریانها و گروههای سیاسی اعلام کرد: «ما از کشورمان گریختیم، ولی به آن خیانت نمیکنیم. ما به هیچ سازمان سیاسی وابستگی نداریم.»[۲۶] ابوالحسن بنیصدر رئیسجمهور معزول ایران که به فرانسه فرار کرده است، در پیامی از نخستوزیر این کشور خواست به چهار رباینده هواپیمای ایرانی پناهندگی سیاسی بدهد. بنیصدر بدون توجه به انتقال هواپیما به مصر و درخواست پناهندگی ربایندگان از کشورهای مختلف نوشت: «این افسران فرانسه را به دلیل سنن تاریخیاش انتخاب کردهاند و شما با احترام به سنن فرانسوی به آنها پناهندگی سیاسی اعطا کنید.»[۲۷] مقامات محلی فرانسه اعلام کردند بهعنوان یک راهحل موقت چهار هواپیماربای ایرانی در نقطهای در غرب فرانسه تحت نظر قرار خواهند گرفت تا مقامات فرانسوی بتوانند درمورد درخواست پناهندگی آنها تصمیمگیری کنند. اما مسئولان وزارت امور خارجه فقط به گفتن این مطلب اکتفا کردند که درخواست آنها درحال بررسی است. نشریه لیبراسیون در این خصوص نوشت: «چهار ایرانی فعلاً بهطور موقتی از حق اقامت در خاک فرانسه استفاده خواهند کرد، اما بهطور رسمی به آنها حق پناهندگی داده نخواهد شد.»[۲۸]

گزارش - 10

10. با تشدید جنگ در خلیجفارس، علاوه بر هیئتهای کشورهای عربی که در روزهای گذشته به پایتخت کشورهای اروپایی و آسیایی اعزام شدهاند، دبیرکل اتحادیه عرب نیز برای جلب حمایت بنگلادش و بیان دیدگاههای جامعه عرب درخصوص مسائل غرب آسیا و جنگ ایران و عراق به داکا سفر کرده و امروز با رئیسجمهور این کشور دیدار و گفتوگو کرد. شاذلی قلیبی در دیدار با ژنرال محمد ارشاد گفت: «ما معتقدیم بنگلادش بهعنوان یک کشور اسلامی میتواند نقش مهمی در توقف جنگ ایران و عراق داشته باشد.» دبیرکل اتحادیه عرب در پایان دیدار دوروزه خود از بنگلادش ضمن تأکید بر ادامه تلاشها برای پایاندادن به جنگ ایران و عراق افزود: «کشورهای عربی در موقعیتی هستند که تلاش و میانجیگری خود را به طور مستقیم یا ازطریق کشورهای دوست که بتوانند تماس بهتری با ایران برقرار کنند، برای پایاندادن به جنگ ادامه دهند.» وی در پاسخ به این پرسش که آیا اگر کشورهای عربی دست از حمایت عراق بردارند، جنگ پایان میگیرد؟ گفت: «از نظر قوانین بینالملل جنگ بین دو کشور ایران و عراق در جریان است و کشورهای حوزه خلیجفارس در میدان نیستند.» قلیبی تشدید جنگ را خطر بزرگی برای کشورهای عربی دانست و از آنها خواست تلاش بیشتری برای خاتمه جنگ به عمل آورند.[۲۹] وزیر امور خارجه عمان نیز درزمینه تلاش کشورهای عضو شورای همکاری خلیجفارس درخصوص جنگ ایران و عراق گفت: «کشورهای عضو شورای همکاری خلیج [فارس] درحال حاضر تلاشهای خود را در جهت تحرک و فعالکردن میانجیگریهای موجود درقالب جامعه کشورهای اسلامی یا مجموعه کشورهای عدم تعهد یا تلاشهای بینالمللی، مثل سازمان ملل متمرکز کردهاند و ما در سلطاننشین عمان در جهت جلوگیری از ریخته شدن خون مسلمانان و شروع گفتوگو میان طرفهای متخاصم تلاش کرده و میکنیم. استمرار این جنگ جز به سود قدرتهای مداخلهگر بیگانه در منطقه نخواهد بود و ما تلاش میکنیم که عمان و کشورهای خلیج [فارس] را از این جنگ دور نگهداریم. تشدید این جنگ به نفع هیچ کشوری نیست و اگر شعله های جنگ منطقه را فرابگیرد، به زیان منطقه و اقتصاد جهانی است؛ چراکه بیشترین ذخایر نفتی جهان در این منطقه قرار دارد و صادرات آنها از تنگه هرمز عبور میکند.»[۳۰]


منابع و مآخذ روزشمار 1363/03/30

  1. سند شماره 152573 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای عملیاتی معاونت اطلاعات و عملیات قرارگاه کربلا به فرماندهی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص)، شماره 41، 31/3/1363.
  2. سند شماره 58747 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا2 (فرماندهی اطلاعات)، 30/3/1363.
  3. سند شماره 152573 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش نوبه‌ای عملیاتی معاونت اطلاعات و عملیات قرارگاه کربلا به فرماندهی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص)، شماره 41، 31/3/1363.
  4. مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، جنگ ایران و عراق در اسناد سازمان ملل متحد، جلد سوم، ترجمه محمدعلی خرمی، تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، ص164.
  5. سند شماره 302493 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه ژاندارمری کردستان (رکن3) به استانداری کردستان، 31/3/1363.
  6. سند شماره 317523 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از بخشداری کامیاران به فرمانداری سنندج، 2/4/1363؛ و - سند شماره 417097 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی منطقه11 قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) به فرماندهی کل سپاه پاسداران، 3/4/1363، ص1.
  7. سند شماره 58806 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی منطقه11 قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) به فرماندهی کل سپاه پاسداران، 3/4/1363، ص3.
  8. سند شماره 432051 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از پایگاه سلماس به ستاد منطقه11 سپاه، 31/3/1363.
  9. سند شماره 23263 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از تیپ ویژه شهدا به قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، 30/3/1363.
  10. سند شماره 121113 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) به کلیه لشکرها و تیپ‌های رزمی، 31/3/1363.
  11. سند شماره 8233 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا به نزاجا، نداجا و سپاه پاسداران، 30/3/1363.
  12. سند شماره 8206 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از نزاجا (معاونت اطلاعات و عملیات)، 27/3/1363.
  13. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 93، 31/3/1363، ص2، بغداد - خبرگزاری رویتر.
  14. همان، صص 2 و 3، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی.
  15. روزنامه اطلاعات، 2/4/1363، ص2.
  16. همان، ص3.
  17. همان، ص3.
  18. همان، ص14.
  19. سند شماره 292231 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد مرکزی کمیته انقلاب اسلامی (واحد اطلاعات) به ستاد کمیته خوزستان (اطلاعات)، 12/3/1363؛ و - سند شماره 406987 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد منطقه11 سپاه به کلیه پایگاه‌های منطقه11 و ناحیه کردستان، 10/3/1363.
  20. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 93، 31/3/1363، ص44، رادیو بی‌بی‌سی.
  21. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 105، 12/4/1363، صص 26 و 27، رادیو بغداد.
  22. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 93، 31/3/1363، صص 44 و 45، رادیو بی‌بی‌سی.
  23. همان، صص 33 و 34، رادیو امریکا.
  24. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 96، 3/4/1363، ص14، بن - خبرگزاری جمهوری اسلامی.
  25. روزنامه جمهوری اسلامی، 30/3/1363، ص3.
  26. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 94، 1/4/1363، صص 17 و 18، پاریس - خبرگزاری جمهوری اسلامی.
  27. همان، ص16، پاریس - خبرگزاری فرانسه.
  28. همان، صص 17 و 18، پاریس - خبرگزاری جمهوری اسلامی.
  29. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 93، 31/3/1363، صص 11 و 12، داکا - خبرگزاری جمهوری اسلامی.
  30. همان، ص4، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی.