1366.03.30

روزشمار جنگ سال 1366 1366.03.30
نام‌های دیگر	سی خرداد
تاریخ شمسی	1366.03.30
تاریخ میلادی	20 ژوئن 1987
تاریخ قمری	23 شوال 1407

1360.03.30

1361.03.30

1362.03.30

1363.03.30

1364.03.30

1365.03.30

1367.03.30

گزارش- 263

از مشکلات مهمی که یگان‌های عمل‌کننده روی ارتفاعات ژاژیله با آن روبه‌رو بودند زمان‌بندی حرکت و هماهنگی این یگان‌ها، خصوصاً لشکر105 قدس، با دیگر یگان‌ها بود. بدین صورت که وقتی سایر یگان‌ها با دشمن درگیر می‌شدند نیروهای لشکر105 باید مسافتی را که حدوداً 3 ساعت طول می‌کشید در بحران اولیه عملیات به سمت هدف طی ‌کنند که با توجه به خطرات پیش‌ رو، این امر موجب نگرانی فرماندهی لشکر105 قدس و فرماندهی نیروی زمینی و مسئولان قرارگاه نجف شده بود. راوی قرارگاه نجف دراین‌باره می‌نویسد: «تنها یگانی که در آستانه عملیات فکر و توجه مسئولان قرارگاه را بیش از همه به خود معطوف کرده بود، لشکر105 قدس بود. خطری که این لشکر را تهدید می‌کرد وجود پایگاه‌های دشمن در حوالی جاده آسفالت بود که این یگان مجبور به پشت سرگذاشتن بدون درگیری و بدون هوشیاری آنان بود. نیروهای این لشکر برای رسیدن به جاده آسفالت (نقطه درگیری احتمالی) از هنگام رهایی، نیازمند بیش از سه ساعت زمان بودند، لذا می‌بایست در زمان‌بندی تدبیری اندیشیده شود که در صورت درگیری ناخواسته و احتمالی با دشمن در آن نقطه، یگان‌های عمل‌کننده در دیگر محورها نیز عملیات خود را آغاز کنند تا بدین ترتیب از هوشیاری کامل دشمن و فراهم ساختن اقدامات پیشگیرانه برای مقابله با تک نیروهای خودی جلوگیری لازم به عمل آید. برای تحقق این امر لازم بود که نیروهای دیگر یگان‌ها در زمانی که نیروهای لشکر قدس به جادة آسفالت نزدیک می‌شوند حداقل فاصله ممکن را با دشمن داشته باشند تا اگر این یگان به‌طور ناخواسته درگیر شد سایر یگان‌ها نیز در یک جبهه سراسری درگیر شوند و این حداقل به معنای قرار گرفتن نیروهای لشکر قدس در زیر پای دشمن بود؛ زیرا با توجه به فرصت دو ساعته‌ای که لشکر105 برای رسیدن نیروهایش از جاده آسفالت تا ژاژیله نیازمند آن بود، نگه‌داری نیروهای سایر یگان‌ها نیز در زیر پای دشمن به مدت 2 ساعت عاقلانه نبود، لذا فرماندهی نیروی زمینی چند ساعت قبل از عملیات ابلاغ کرد تا ساعت 24 روز 30/3/66 کلیة یگان‌ها غیر از لشکر105 قدس، در نزدیک‌ترین فاصله ممکن تا هدف خود قرار گیرند و یگان105 قدس نیز تا این ساعت خود را به جاده آسفالت رسانده باشد و بنابر نیاز این یگان به دو ساعت راه‌پیمایی از جاده آسفالت تا رسیدن به نزدیکی اهداف خود (پای کار)، ساعت 2 بامداد 31/3/66 برای انجام تک همگانی تعیین می‌گردد. به بیانی دیگر، آمادگی یگان105 قدس برای شروع درگیری، مبنای ساعت درگیری سایر یگان‌ها قرار گرفت. علاوه بر این، علی شمخانی و رحیم صفوی در یک جلسه کوتاه به فتح‌الله جعفری مسئول زرهی سپاه، ابلاغ کردند که یک دسته تانک در دشت پایین دست ژاژیله وارد کند تا موقع لزوم لشکر105 قدس را با مانور و تیر تانک حمایت کند. همچنین با توجه به احتمال عدم موفقیت لشکر قدس در تصرف ارتفاعات ژاژیله، رحیم صفوی قائم‌مقام نیروی زمینی سپاه، طرح جایگزینی را در نظر گرفت و آن اینکه اگر این یگان موفق به تصرف ژاژیله نشد با الحاق به یگان همجوار خود (لشکر14 امام حسین(ع)) در پایین ارتفاعات گلان، یک خط موقت تشکیل دهد و در صورت امکان در همان روز برای تصرف ژاژیله اقدام کند.»

گزارش- 264

با توجه به همه پیش‌بینی‌ها و احتمالات برای اجرای عملیات نصر4، نیروهای عمل‌کنندة تیپ35 امام حسن(ع)‏ و لشکر105 قدس که مسیرشان تا نقطه درگیری طولانی‏تر از سایر یگان‏ها بود، در ساعت 20:30 پیش از همه، حرکت خود را به سوی خطوط دفاعی دشمن آغاز کردند. پس از آن، سایر یگان‏ها نیز با توجه به فاصله‏شان با خط مقدم دشمن، به ترتیب حرکت کردند.

گزارش- 265

در طرح مانور عملیات نصر4 پیشروی یگان‌ها از چهار محور طرح‏ریزی شده بود: 1- یال غربی ارتفاع گلان (بزرگ) و ارتفاع ژاژیله. 2- ادامه یال ارتفاع قشن تا آخر قله‏های 1، 2 و 3. 3- شهر ماؤوت، یال میراوه و یال بالوکاوه (ارتفاعات دوقلو). 4- از بالوسه تا یال غربی قشن. اجرای این عملیات بر عهدة قرارگاه نجف شاملِ 9 یگان پیاده از نیروی زمینی سپاه بود. تیپ38 زرهی ذوالفقار سپاه نیز مأموریت پشتیبانی و اجرای تیر تانک را بر عهده داشت. هدف از اجرای این عملیات، گشودن جبهة جدیدی در برابر دشمن و پیشروی گام به گام به سمت استان سلیمانیه و همچنین تسلط بر ارتفاع ژاژیله و تصرف شهر ماؤوت بود. همچنین تصرف ارتفاع گرده‏رش در غرب رودخانه قلاچولان (قلعه‌چولان) و ایجاد ارتباط آسان‏‏تر با گروه‏های معارض، از برنامه‏های آتی و در تداوم این عملیات به شمار می‌رفت. منطقه عملیاتی، در منطقه ماؤوت در شمال سلیمانیه عراق قرار دارد و از ارتفاعات بلند و پیوسته‏ای تشکیل شده است که عبارت‌اند از: گامو، هزارکانیان، بالوکاوه (ارتفاع بالوکاوه دارای دو تپه است که دو تپه آن به دوقلو معروف است)، قشن (با سه قله)، ارتفاعات گلان، ژاژیله و بالوسه. این ارتفاعات در شرق رودخانه واقع شده‏اند. در غرب رودخانه نیز شش ارتفاع مهم گرده‏رش، ویولان، قمیش، دولبشک، الاغلو و گوجار قرار دارند. رودخانه مهم منطقه با نام قلاچولان (قلعه‌چولان)، منطقه ماؤوت را به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم می‏کند. چند جاده ارتباطی نیز در منطقه خودی و دشمن، زمین منطقه ماؤوت را به عقبه شهرهای چوارتا، سلیمانیه، سردشت و بانه متصل می‏کنند و خطوط مواصلاتی عقبه و خط را تشکیل می‏دهند. مسئولیت پدافند منطقه ماؤوت، به عهده لشکر39 از سپاه یکم عراق است. این لشکر، علاوه‏بر تیپ‏های خود، چهار تیپ پیاده: تیپ‏های 65، 66 و 68 نیروهای مخصوص (گارد ریاست‌جمهوری)، تیپ کماندویی سپاه ششم (یک گردان) و گردان‏های 67، 69 و 77 توپخانه را تحت امر دارد.

گزارش- 266

برای اجرای عملیات روی ارتفاعات فرفری در غرب سردشت (ضمیمه دارد)، امروز احمد کاظمی فرمانده لشکر8 نجف، در جلسه‌ای طرح مانور نیروهای عمل‌کننده را به آنها ابلاغ کرد. در ابتدای جلسه وی در توجیه محدود شدن عملیات نسبت به طرح قبلی گفت: ابتدا قرار بود به صورت گسترده‌تر وارد عمل شویم ولی به دلیل هوشیاری و تقویت نیروهای دشمن در این منطقه، تاکتیک را تغییر دادیم و قرار شد عملیات گام به گام صورت گیرد. ابتدا آرایش در خط دشمن را به هم بزنیم و سپس با توجه به وضعیت، عملیات را ادامه بدهیم تا چنانچه شرایط مساعد نبود حداقل یک خط مناسب و یک جا پایی برای عملیات داشته باشیم. همچنین چون منطقه کوهستانی است لذا نیاز به جاده دارد و باید با تصرف هر تپه جاده‌ای هم به آنجا بکشیم. وی در ادامه، طرح مانور را که اجرای آن را گردان امام حسین(ع) بر عهده داشت تشریح کرد. طبق طرح سه گروهان هر کدام با دو دسته ضمن عبور از موانع و پاک‌سازی ارتفاع فرفری، یال دوپازا، ارتفاع کله قندی و یال کله قندی را تصرف می‌نمایند. طبق تدبیر فرماندهی لشکر8 نجف قرار شد نیروهای عمل‌کننده صبح قبل از روشنایی هوا از مقر خود حرکت کرده و در کنار رودخانه مستقر شوند و پس از تحویل گرفتن مهمات و لوازم ضروری دیگر، با تاریک شدن هوا حرکت خود را به سوی هدف آغاز کنند. احمد کاظمی در این جلسه به نقش مهم و حیاتی آتش (توپخانه و خمپاره) و مهندسی اشاره کرد و ضمن تأکید بر به کارگیری آتش دقیق و منسجم و استفاده کمتر از نیرو برای سقوط پایگاه‌های دشمن در ارتفاعات و نقش اصلی دیدبانی در هدایت آتش، گفت: نقش دیدبانی گردان ذوالفقار (خمپاره) و گردان بدر (توپخانه) خیلی حساس و اساسی است، در اینجا باید از امکانات و آتش زیاد و از نیروی انسانی کمتر استفاده کنیم. وی همچنین درباره اقدامات مهندسی و تدابیر خاصی که برای مهندسی در حین اجرای عملیات در نظر گرفته شده است گفت: هم‌زمان با تصرف پایگاه‌های دشمن باید جاده‌ها تا سینة ارتفاعات مرزی کشیده شود. برادران اطلاعات مسیریابی کنند و به مهندسی اعلام کنند تا جاده‌ها را بکشیم. وی پیشروی در عملیات کوهستانی را منوط به ایفای موفق نقش مهندسی دانست و گفت: اگر موفقیت ما در جنوب 80 درصد وابسته به خاکریز است، 80 درصد موفقیت ما در کوهستان به داشتن جاده است.

گزارش- 267

به گزارش قرارگاه رمضان، تکاوران تیپ75 ظفر و پیش‏مرگان حزب سوسیالیست - شاخه سلیمانیه - امروز، عملیاتی را علیه مرکز گردان توپخانه شرق سلیمانیه، مستقر در منطقه سیدصادق اجرا کردند. این مرکز توپخانه مأموریت‏ اجرای آتش روی منطقه مریوان ایران و منطقة شهر زور و خرمال عراق را بر عهده داشت. در این عملیات که دو ساعت ادامه داشت، مقر گردان توپخانه دشمن سقوط کرد و 60 تن از نیروهای عراقی کشته یا مجروح شدند و 30 تن از آنان نیز به اسارت نیروهای خودی درآمدند. در این عملیات، 9 انبار مهمات و 4 مقر حفاظتی نیز منهدم شد.

گزارش- 268

در ادامه جنگ شهرها، در ساعت 10:20 صبح امروز، چند هواپیمای دشمن پس از تجاوز به حریم هوایی شهر دوگنبدان (گچساران)، دیوار صوتی را بر فراز این شهر شکستند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، در ساعت 16:30 بعد از ظهر دیروز نیز، به وسیله هواپیماهای عراقی، دیوار صوتی در آسمان این شهر شکسته شد.

گزارش- 269

پس از 33 روز آرامش در خلیج‏فارس و در پی تهدید دو روز پیش لطیف نصیف جاسم وزیر اطلاعات عراق، درباره تصمیم این کشور برای آغاز مجدد حملات هوایی علیه منابع حیاتی ایران، امروز هواپیماهای عراقی به یک نفت‏کش حامل نفت ایران و همچنین به جزیره خارک حمله کردند. در نخستین حمله هواپیماهای دشمن، نفت‏کش لیبریایی تناسیتی که از بندرعباس عازم جزیره خارک بود، در ساعت 4:45 بامداد، در 60 مایلی لنگرگاه بوشهر و 80 مایلی جزیره خارک، با موشک هدف حمله قرار گرفت. در این حمله، قسمت عقب موتورخانه نفت‏کش آتش گرفت و خساراتی به آن وارد آمد ولی به کسی آسیبی نرسید. حریق ناشی از این حمله نیز در ساعت 9:10 کاملاً خاموش شد. هواپیماهای عراقی در دومین اقدام خود، چند ‏بار در ساعت 9 صبح به آسمان جزیره خارک تجاوز کردند و دیوار صوتی را بر فراز این جزیره شکستند. این هواپیماها همچنین یک موشک اگزوسه به سوی اسکله آذرپاد شلیک کردند، ولی این موشک پیش از اصابت به هدف، با آتش یگان ضدهوایی نیروهای خودی منهدم شد. عراق با صدور اطلاعیه نظامی شماره 2715، حمله به یک نفت‏کش و جزیره خارک را اعلام کرد. رادیو صوت‌الجماهیر در ساعت 10:30 امروز به نقل از این اطلاعیه گفت: «هواپیماهای نیروی هوایی قهرمان ما در ساعت 5:30 بامداد امروز، طی یک حمله متهوّرانه و کوبنده، جزیره خارک را هدف قرار دادند. خلبانان هواپیماهای تیزپرواز ما توانستند با شجاعت و لیاقتی که دارند، به منطقه پدافند دشمن نفوذ کنند و نیمه‏جنوبی قسمت غربی خارک را هدف ضربات کوبنده مستقیم و مؤثر خود قرار دهند. همچنین در ساعت 5 بامداد امروز هواپیماهای ما یک هدف بزرگ دریایی را در نزدیکی سواحل ایران در جنوب جزیره خارک مورد اصابت مستقیم و مؤثر قرار دادند و پس از انجام این دو مأموریت، هواپیماهای ما - به حمدالله - سالم به پایگاه‏های خود در میهن مراجعت نمودند.» در این حال، خبرگزاری‏ها اعلام کردند: عراق با حمله موشکی به یک نفت‏کش لیبریایی در آب‏های ایران، آرامش نسبی یک ماهه در خلیج‏فارس را بر هم زد. خبرگزاری فرانسه در این‏باره گزارش داد: «سی‌وسه روز پس از حمله یک جنگنده عراقی به ناو استارک، عراق که کاملاً حملاتش به نفت‏کش‏ها در خلیج‏ را متوقف کرده بود، سحرگاه امروز دو عملیات برق‏آسا را با فاصلة زمانی چند دقیقه انجام داد. حمله اخیر عراق احتمالاً تلافی ایران را به دنبال خواهد داشت.»

گزارش- 270

در پی حملات هوایی امروز عراق در خلیج‌فارس، میرحسین موسوی نخست‏وزیر، گفت: «توجه اذهان بین‏المللی را به این نکته جلب می‏کنیم که آرامش یک ماهه خلیج‏فارس توسط رژیم عراق مجدداً شکسته شده است.» نخست‏وزیر افزود: «پس از این اقدام آتش‏افروزان، شدت ناامنی در خلیج‏فارس بسیار بیشتر از گذشته خواهد بود و رژیم عراق باید به ‏عنوان آغازکننده ناامنی و به‏خاطر تمامی حوادث آتی، مورد سرزنش قرار گیرد.» وی گفت: «بر اساس شواهدی که ما در دست داریم، این حمله با استفاده از امکانات کویت صورت گرفته است. پیش از این نیز اطلاعاتی به ما رسیده بود که حاکی از تماس رژیم‏های کویت و عراق برای از سرگیری این حملات جهت زمینه‏چینی حضور امریکا در منطقه بود.» وی تأکید کرد: «این مدارک دلالت دارند که رژیم کویت نیازی به امنیت ندارد و هدف از جار و جنجال‏های تبلیغاتی، چیزی جز کشانیدن پای امریکا به خلیج‏فارس و دخالت دادن این کشور در جنگ تحمیلی نیست. ولی همه باید بدانند که ما ابایی نداریم که حیثیت نظامی امریکا را در منطقه هدف ضربات خردکننده خود قرار دهیم.» خبرگزاری آسوشیتدپرس دربارة سخنان نخست‌وزیر ایران گزارش داد: «میرحسین موسوی نخست‏وزیر ایران، امروز در پی حمله هواپیماهای عراقی به یک تانکر نفتی عازم ایران و نیز به ترمینال جزیرة خارک، تهدید کرد که ضربات خردکننده‏ای بر اهداف امریکایی در خلیج(فارس) وارد خواهد شد. حمله عراق به تانکر فوق‏الذکر، آرامش یک ماهه در جنگ نفت‏کش‏ها را خاتمه داد. موسوی که سخنانش از رادیو تهران پخش شد و در نیکوزیا دریافت گردید، این اتهام را مطرح کرد که بر اساس شواهدی که در اختیار ایران است، کویت تسهیلاتی را برای انجام حمله هوایی علیه یک نفت‏کش در آب‏های شمالی خلیج‏فارس برای عراق فراهم کرده است.» رادیو امریکا نیز گفت: «میرحسین موسوی نخست‏وزیر ایران، این حمله را عملی تحریک‏آمیز توصیف کرد و هشدار داد که این حمله ناامنی را در سرتاسر خلیج‏فارس افزایش خواهد داد. نخست‏وزیر جمهوری اسلامی مدعی شد که کویت تأسیسات نامشخصی را برای این حملة عراق در اختیار هواپیماهای جنگنده آن کشور قرار داده است.» رادیو بی‌بی‌سی نیز اعلام کرد: «مدتی بود که ایران تلاش می‏کرد که تا شاید حمله به کشتی‏های تجاری در خلیج‏فارس متوقف شود، اما با حمله امروز امکان درگیری‏های نظامی در خلیج‏فارس بیشتر شد ... عراق از زمان حمله به کشتی جنگی امریکایی استارک تاکنون، کشتی‏های ایرانی را هدف حمله قرار نداده بود، ولی صبح امروز یک اطلاعیه نظامی در بغداد اعلام داشت هواپیماهای عراقی به یک هدف دریایی مهم - اصطلاحی که عراق معمولاً برای نفت‏کش‏ها به کار می‏برد - حمله کرده‏‏اند. درست، نیم‏ساعت پس از این حمله هواپیماهای عراقی تأسیسات نفتی ایران در جزیره خارک را بمباران کرده و اسکله این بندر را هدف قرار دادند. نخست‏وزیر ایران گفت که حمله امروز، عدم امنیت خلیج‏فارس را افزایش خواهد داد. حمله امروز عراق به معنای این است که این کشور بدون توجه به خطراتی که ممکن است برای امریکا ایجاد کند، می‏خواهد به مؤثرترین نحو ممکن، جنگ را ادامه دهد.» مفسر این رادیو می‏افزاید: «ایران تهدید کرده است که اگر امریکا بخواهد علیه ایران دست به عملیات نظامی بزند، نیروهای ایران حتی با حملات انتحاری تلافی خواهند کرد‏. خبر می‏رسد که نیروهای ایران در آماده‏باش کامل‏اند و گروهی داوطلب به خلیج‏فارس اعزام شده‏اند.»

گزارش- 271

اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی، در سخنانی دربارة عملکرد آتی امریکا در بحران خلیج‏فارس و لزوم هوشیاری نیروهای خودی گفت: «به نظر می‏رسد ریگان و امریکایی‏ها تظاهر به ماجراجویی می‏کنند و بعید است که آنها به حرف‌هایشان عمل کنند، اما ما باید خودمان را آماده کنیم.» وی ‏گفت: «با یک احتمال ضعیف، اگر چنین وضعی پیش بیاید، باید مواظب بود. آنها تحقیقاً برخلاف ادعایشان قصد ایجاد بحران در منطقه را دارند.» هاشمی رفسنجانی افزود: «راه تأمین امنیت خلیج‏فارس این است که رژیم عراق شرارت نکند. دشمنان ما می‏خواهند به صدام روحیه بدهند و به خیال خود در روحیه و ارادة رزمندگان ما خللی ایجاد کنند، اما نتیجه‏ای نخواهند گرفت.»

گزارش- 272

هم‏زمان با تحرکات کویت برای فراخوانی کشورهای امریکا، انگلیس و شوروی برای حضور نظامی در منطقه، ملک فهد در بیانیه‌ای اعلام کرد: «عربستان سعودی خواهان همکاری نزدیک‏تر با کلیه کشورهای عرب دوست، به منظور ایجاد یک فضای مطلوب سیاسی در خاورمیانه و ایجاد شرایط لازم برای تشنج‏زدایی و تلاش جهت یافتن راه‏های رهایی از بحران‏های سیاسی و نظامی در منطقه است.» وی همچنین بر لزوم متوقف شدن جنگ ایران و عراق تأکید کرد. در این حال، رادیو امریکا دربارة امکان همکاری امریکا با عربستان در منطقه خلیج‏فارس گفت: «دولت ریگان به گفت‏وگوهای خود با عربستان، به منظور جلب همکاری آن کشور برای تسهیل فعالیت‏های نیروی دریایی امریکا در خلیج‏(فارس) ادامه می‏دهد. در این گفت‏وگوها، استفاده از هواپیماهای آواکس عربستان در جنوب خلیج(فارس)‏ مورد بررسی قرار گرفته است، ولی گفت‏وگوها به آرامی جریان دارد و امریکا معتقد است، به زودی توافقی در این زمینه به ‏دست خواهد آمد.»

گزارش- 273

در انتقاد از طرح عملیات اسکورت نفت‌کش‌های کویتی به وسیلة ناوگان امریکا، امروز یکی از رهبران کنگره امریکا گفت: «دولت ریگان با حفاظت از نفت‏کش‏های کویتی در خلیج‏فارس موافقت کرد بدون آنکه در زمینه خطر‏های همراه با چنین اقدامی به بررسی بپردازد.» به گزارش رادیو امریکا لس ‏آسپین رئیس کمیته خدمات نیروهای مسلح مجلس نمایندگان، به طرح برافراشتن پرچم‌های امریکا بر فراز کشتی‏های کویتی و حفاظت از آنها در برابر حمله‏های ایران انتقاد کرد. وی گفت: «پیش از اتخاذ چنین تصمیمی در چند ماه پیش، هرگز از سازمان‏های اطلاعاتی خواسته نشد تجزیه و تحلیل کامل و ویژه‏ای از اوضاع به عمل آورند.» روزنامه لبنانی السفیر طی مقاله‏ای دلایل اصلی تصمیم امریکا در اسکورت نفت‏کش‏های کویتی را حمایت از عراق خوانده است. این روزنامه می‏نویسد: «امریکا با قبول تأمین حمایت نفت‏کش‏های کویتی در آبراه خلیج‏فارس سعی دارد از شکست عراق در جنگ جلوگیری به عمل آورد، زیرا که کویت از حامیان پروپاقرص عراق و یکی از منابع مهم تغذیه و سلاح‏رسانی به صدام محسوب می‏شود.» در این مقاله تأکید شده است: «خواستة حقیقی امریکا آن است که عراق در تضعیف و به تحلیل بردن قوای جمهوری اسلامی ایران موفق شود تا تز ریچارد مورفی مبنی‌بر محاصره انقلاب اسلامی در داخل ایران، تحقق یابد.» این روزنامة لبنانی می‏افزاید: «مقامات نظامی امریکا یقین دارند که بسیج گسترده نیروی نظامی در منطقه خلیج‏فارس با دشواری‏های غیرقابل پیش‏بینی مواجه بوده است، چرا که خلیج‏فارس ظرفیت و تحمل چنین بسیج نظامی و تحرک آزاد را ندارد و مسئله برخورد مستقیم نظامی امریکا با بحران خلیج‏فارس، ممکن است به جنگ سوم جهانی بینجامد.» خبرگزاری آلمان نیز تصمیمات و عملکرد امریکا در خلیج‏فارس را متأثر از منازعات داخلی این کشور دانست و اعلام کرد: «خط‌مشی‏های امریکا در قبال منطقه خلیج(فارس)‏ در حال کشیده شدن به یک گرداب از سیاست‏های داخلی است که به‌طور فزاینده‌ای تحت اداره مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری سال آینده قرار دارد. طرح‏های واشنگتن برای افزایش حضور نظامی در این منطقه و قراردادن یازده نفت‏کش کویتی زیر پرچم امریکا، با مقاومت گسترده دمکرات‏های مخالف روبه‏رو شده است. دولت امریکا تلاش کرده است، درگیری‏های داخلی بر سر خلیج[فارس] را با بازگشت سنجیده به عقیده کارتر فرونشاند. هاوارد بیکر رئیس‏ کارکنان کاخ سفید، به سنت دیپلماسی خلیج‏[فارس] که توسط دو هیئت حاکمه انجام شده، اشاره کرده است. جرج شولتز وزیرخارجه، هنگام صحبت درباره عبور و مرور نفت‏کش‏ها در خلیج[فارس]، از اصطلاح "خطّ حیاتی" استفاده می‏کند که شصت درصد از نفت ژاپن، یازده درصد از نفت اروپای غربی و چهار درصد از نفت امریکا را تأمین می‏کند. کلیبورن پل رئیس کمیته امور خارجی سنا، گفت: گاهی اوقات بهتر است قبل از قرار گرفتن در اوضاعی که زندگی‏ها از دست برود، عقب‏نشینی کرد. رابرت بیل رهبر مجلس سنا، گفت: انتخابات ماه نوامبر سال 1988 (آبان و آذر 1367) در رأس مباحثات سیاسی قرار دارد.» نشریه سوئدی سونسکا داگبلادت به نقل از یک سیاست‌مدار امریکایی، عملکرد ریگان را در خلیج‏فارس نقد کرد. در حالی که بیش از ده روز از گردهمایی هفت کشور صنعتی در ونیز می‏گذرد، این روزنامه ریگان را به بهره‏برداری نابجا از بیانیه پایانی این نشست متهم کرده است. این روزنامه می‏نویسد: «ریگان و دولت وی برای حمایت از عراق به بهانه‏جویی پرداخته و منظور خود را تحت حمایت از آزادی کشتی‏رانی در آبراه خلیج‏فارس بیان می‏کند. ریگان برای نجات خود و حمایت سیاسی‏اش تلاش می‏کند، چرا که پس از افشاگری ایران از جریان سفر مک فارلین، ریگان به‌طور مستمر متحمل شکست‏های پیاپی سیاسی شده است. کاخ سفید بر ضرورت احیای سیاسی خود آگاه است و معتقد است برای بقای سیاسی رئیس‌جمهور، باید باند مقتدر و قوی معرفی گردد. ریگان در نطق خود از حربه قدیمی تهدید شوروی استفاده کرد و در حالی که صاحب‏نظران و ناظران سیاسی، اقتصادی و مطبوعاتی در جهان اجلاس ونیز را شکست‏خورده ارزیابی نمودند، رئیس‌جمهور امریکا آن را موفقیت‏آمیز خواند.» تحلیل‌گر این روزنامه می‏نویسد: «سخنان ریگان تأثیری بر روند کنگره امریکا و بازجویی‏های افشاگرانه ایران گیت نداشت.» این روزنامة سوئدی در پایان می‏افزاید: «در حالی که رقبای ریگان مبارزات خود را برای انتخابات سال آینده آماده می‏سازند، رئیس‏جمهور امریکا این روزها برای حمایت سیاسی خود و بالا رفتن از یک سراشیبی سخت تلاش می‏کند.»

گزارش- 274

وزیرخارجه چین در مصاحبه‏‏ای مطبوعاتی گفت: «مداخله امریکا و شوروی، اوضاع را در منطقه (خلیج‏فارس) پیچیده‏تر کرده است و چین به شدت نگران امنیت کشتی‏رانی در منطقه است. ما تصریح می‏کنیم که مسائل در خلیج‏فارس باید به وسیله کشورهای منطقه، از طریق مشورت‏های صلح‏آمیز حل و فصل شود.» وی افزود: «در مورد جنگ ایران و عراق و اوضاع در خلیج‏فارس، موضع ما پایدار، صریح و علنی است؛ چین بی‌طرفی کامل را در خلیج‏فارس حفظ کرده است. در طول جنگ ایران و عراق سیاست ما عدم فروش اسلحه به هر یک از دو طرف مخاصمه بوده است.» وی گفت: «نسبت به اظهارات فرانک کارلوچی مشاور امنیت ملی امریکا، در هفتم مه (17 اردیبهشت) که [گفته بود] چین چهل موشک سیلک ورم به ایران فروخته است، شگفت‏زده شده‏ایم.» در این حال، نشریه السیاسه دربارة تقاضای کویت از چین برای حمایت از نفت‏کش‏های این کشور، به نقل از یک مقام عالی‏رتبه کویتی گزارش داد: «در صورتی که پکن درخواست اخیر کویت (اجارة کشتی‏های نفت‏کش چینی به این کشور) را رد کند، این کشور راه‏حل‏های دیگری جست‏وجو خواهد کرد.» این نشریه می‌افزاید: «این مقام از سوی دیگر، این خبر را که هدف کویت از توسل به نفت‏کش‏های خارجی، آماده کردن زمینه برای دخالت ناوگان امریکا در خلیج‏فارس است تکذیب کرد و تأکید کرد که هدف از این کار، صرفاً و به‏طور ساده، هدف تجاری است.»

گزارش- 275

یک روزنامه چاپ ترکیه، برخلاف هیاهوی مطبوعات و محافل سیاسی ترکیه در چند روز گذشته، گسترش روابط این کشور با ایران را تنها به ضرر محافل صهیونیستی خواند. روزنامه ملی گازته نوشته است: «مطبوعات وابسته به صهیونیزم جهانی که از گسترش روزافزون روابط جمهوری اسلامی ایران و ترکیه به وحشت افتاده‏اند، قصد دارند با طرح مسائل حساس، روابط دو کشور را خدشه‏دار نموده و در صورت امکان موجبات قطع همه‏جانبه این روابط را فراهم آورند.» این روزنامه می‏افزاید: «تنها وطن‏پرستان و روشن‏فکران واقعی ترکیه راه رشد و توسعه این کشور را در ادامه همکاری‏های مستمر و دوستانه ترکیه با دیگر کشورهای اسلامی می‏دانند.» ضمیمه اول گزارش266: تشریح منطقه عملیاتی نصر5 منطقه عملیاتی نصر5 شامل ارتفاعاتی مرزی است که در امتداد میله مرزی به سمت شمال عبارت‌اند از: ارتفاع کله‌قندی و یال مربوطه و پس از آن یالی که این ارتفاع را به ارتفاع بعدی وصل کرده و موسوم به یال ارتباطی می‌باشد. ارتفاع بعدی که در منطقه بسیار مهم و حساس است و حضور بر روی آن امکان تسلط و دید بر عقبه هر دو جبهه عراق و ایران را در پی خواهد داشت معروف به قله فرفری (شهید رفیعی - 2200) و یال مربوط به آن می‌باشد. از یال فرفری زاویه قائمه‌ای تشکیل می‌شود که ضلع شمالی آن متصل به یالِ ارتفاعِ بسیار مهم و استراتژیک دوپازا و ضلع غربی آن نیز ابتدا به یال صخره‌ای و سپس یال جنگلی و بعد به خود ارتفاع جنگلی وصل می‌شود. پس از آن، ارتفاع کم‌کم به صورت شیب ملایمی امتداد یافته و به دشت نسبتاً وسیعی منتهی می‌شود که شهر قلعه‌دیزه عراق در شمال غرب آن واقع است. حد فاصل بین خطوط خودی و دشمن نیز منطقه نسبتاً پستی قرار گرفته است که دشت باجار نام دارد.

ضمیمه دوم گزارش266: اقدامات مهندسی در منطقه عملیاتی نصر5 به دلیل نیاز هر عملیات به آمادگی‌های قبلی و ایجاد سنگر جهت واحدها و قبضه‌ها و احداث جاده‌های مواصلاتی خصوصاً جادة عقبه، مهندسی لشکر8 نجف از حدود 10 روز قبل از عملیات وارد منطقه شد و به احداث مواضع توپخانه و خمپاره و آشیانه مهمات و سنگر فرماندهی و واحدها در شیار جنوبی یال رستم آلیان مشغول شد. به دلیل اهمیت و ضرورت جاده تدارکاتی و پشتیبانی و نیاز به سرعت در احداث آن، مهندسی جهاد نجف‌آباد نیز به لشکر مأمور شد تا به همراه مهندسی لشکر نجف، قبل از عملیات، جاده مذکور را تا حدی که در دید دشمن قرار ندارد احداث کرده و ادامة آن پس از شروع عملیات هم‌زمان با شکستن خط انجام پذیرد. ابتدا جهاد نجف‌آباد به تنهایی حدود 500 متر از این جاده را از پل سه دهنه داخل شیار و از کنار نهر آبی که از دشت باجار در جریان بود شروع کرد که پس از آن مهندسی لشکر نیز یک دستگاه (بلدوزر یا لودر) به کمک جهاد آورد و حدود 3 کیلومتر جاده تا جلو کشیده شد و پس از یک روز توقف بنا به تشخیص قرارگاه و نیاز لشکر27 به کار مهندسی، جهاد نجف‌آباد به این لشکر مأمور شد و قرار بر این شد که جادة مزبور را مهندسی لشکر ادامه دهد. پس از رفتن جهاد نجف‌آباد حدود یک کیلومتر دیگر جاده امتداد یافت و تا عصر روز عملیات جاده تا آخرین حد قابل احداث کشیده شده بود (پشت ارتفاع 2000 جلوی دشت باجار) که در صورت ادامه آن در دید دشمن قرار می‌گرفت.

منابع و مآخذ روزشمار 1366/03/30