1364.03.30

روزشمار جنگ سال 1364 1364.03.30
نام‌های دیگر	سی خرداد
تاریخ شمسی	1364.03.30
تاریخ میلادی	20 ژوئن 1985
تاریخ قمری	1 شوال 1405

1360.03.30

1361.03.30

1362.03.30

1363.03.30

1365.03.30

1366.03.30

1367.03.30

گزارش- 67

چارچوب حركت سپاه و برنامه‌هاي اساسي و ضروري تداوم جنگ، در جلسات امروز قرارگاه مركزي خاتم‌الانبيا(ص) با حضور كليه فرماندهان قرارگاه‌ها و يگان‌هاي عملياتي سپاه پاسداران مورد بحث قرار گرفت و نيز تعدادي از لشكرهاي سپاه براي شروع كارهاي مقدماتي عمليات بزرگ آتي در فاو، انتخاب شدند. در اين جلسه فرمانده كل سپاه (محسن رضايي) ضمن اعلام اين مطلب كه امريكا و شوروي براي مقابله با انقلاب اسلامي به توافق رسيده‌اند، گفت: «چه بخواهيم و چه نخواهيم كشور ما مورد تهاجم دنياست؛ اين حرف ساده‌انديشي است كه ما كاري نداشته باشيم، دنيا هم كاري با ما ندارد. دنيا با ما كار دارد، با زمين و مردم ما كار دارد و چون منافعي در اين كشور دارد، به سراغ ما خواهد آمد چه بخواهيم و چه نخواهيم.» وي افزود: «در مورد جنگ بايد سه برنامه اصولي را در دستور كار داشته باشيم: 1- عمليات محدود. 2- عمليات مهم، يا محدود و مهم، يا يك مقدار بزرگ. 3- عمليات‌هاي گسترده و بزرگ كه بايد براي انجام [دادن] آن‏ها خود را آماده كنيم.» فرمانده كل سپاه سپس بر عمليات محدود تأكيد كرد: «عمليات محدود شيپور جنگ است؛ "حرض المؤمنين علي القتال". هر عمليات محدودي كه انجام مي‌شود، مرتب اين شيپور جنگ به صدا در مي‌آيد؛ اين رجزخواني مسلمين است، اين به ميدان كشيدن امريكا است و اين شيپور جنگ - ان‌شاء‌الله - بايد مرتب در تداوم نواختن باشد. بُعد بيروني‌اش اين‏كه ما جنگ را گرم نگه داريم، جنگ را زنده نگه داريم مقاومت‌مان را نگه داريم. البته توي اين عمليات‌هاي محدود حتماً برادران ما بايد اسير بگيرند، اسير گرفتن و نشان دادن و مصاحبه كردن با اين‌ها، تأثير مطلوبي دارد. هدف ديگر [بُعد دروني] ايجاد كردن روحيه بيش‏تري براي مردم، رزمندگان و ساختن تيپ و لشكرهاست. تجربه ثابت كرده تيپ و لشكري كه عمليات نمي‌كند، اين مرتب از بين مي‌رود، مرتب توانش فرسوده مي‌شود، مرتب وضع روحي‌اش را از دست مي‌دهد، ما در نبرد است كه مي‌توانيم توان رزمي خود را بالا ببريم. پس يكي از خطوط كاري ما، انجام [دادن] عمليات محدود است.» در ادامه همچنين تأكيد شد: «برادران بايد خودشان را با جنگ درازمدت تطبيق دهند و در اين زمينه بايد روي آموزش فرماندهي دسته، گروهان و گردان تأكيد شود. ما در اين عمليات بزرگي كه در پيش داريم، از همه يگان‌ها استفاده خواهيم كرد اما آن‏ها در دو الي سه مرحله توجيه خواهند شد؛ در مرحله اول، 7 الي 8 يگان از فردا كارشان را شروع خواهند كرد.» (صلوات حضار). در جلسه ديگري كه با حضور فرمانده كل سپاه، فرماندهان قرارگاه‌ها و برخي لشكرها كه در مرحله اول لازم بود توجيه شوند، تشكيل گرديد، پس از بررسي طرح مانور عمليات در منطقه فاو، اعلام شد كه عمليات اصلي در امتداد كارخانه نمك صورت خواهد گرفت و به‌عنوان پشتيباني نيز در جنوب جزيره مينو تك مي‌شود ... همچنين به‏خصوص براي نبرد در اين منطقه، بر لزوم قاطعيت و ارادة جنگيدن تأكيد شد و يادآوري گرديد: «كوچك‏ترين ترديد در دل برادران، بايد از بين برود چون موجب عدم موفقيت خواهد شد. بايد كار را به صورت جدي شروع كنيم.» در پايان جلسه، پس از بحث‌هاي اوليه طرح مانور، فرمانده كل سپاه بر رعايت دستورالعمل‌هاي حفاظتي به‏شدت تأكيد كرد.

گزارش- 68

در اجراي سياست‌هاي تعيين‏شده براي اجراي عمليات محدود، انهدامي و ايذايي، امروز تيپ9 بدر (سپاه) كه از مجاهدين عراقي تشكيل شده‏است - يك عمليات نفوذي انجام داد. شناسايي‌هاي لازم قبلاً در شمال هور انجام شده‏بود. اين عمليات با شش قايق پارويي، سه قايق مجهز به تيربار دوشكا و يك قايق پلامين - كه در هر شناور سه نيروي تك‏ور حمل مي‌گرديد - با هدف انهدام تعدادي از كمين‌هاي دشمن در هور، صورت گرفت و در آن، نيروهاي خودي موفق شدند علاوه بر تحقق هدف، 7 قبضه اسلحه كلاشينكف، شش قايق و سه دستگاه بي‌سيم از دشمن به غنيمت بگيرند.

گزارش- 69

در كردستان، امروز نيروهاي خودي در برخورد با ضدانقلابيون، ضايعات سنگيني ديدند. در روستاي "نشكاش" مريوان، نيروهاي خودي در كمين عوامل كومه‏له گرفتار شدند و در نتيجه، هشت تن شهيد و چهار تن مجروح شدند. همچنين اسلحه و مهمات و يك دستگاه بي‌سيم آ‎نان به غنيمت رفت و پنج دستگاه خودرو نيز به آتش كشيده شد. امروز همچنين نيروهاي خودي جهت بازپس‌گيري پايگاه "تاژيان" (در محور بانه، نزديك سوركوه) از ضدانقلابيون، به اين پايگاه حمله كردند و در آن مستقر شدند، ليكن ساعاتي بعد پايگاه زير آتش شديد خمپاره‏هاي ضدانقلابيون وابسته به گروه‌هاي دمكرات و راه كارگر، قرار گرفت و نهايتاً پس از يك درگيري شديد، بر اثر كمبود مهمات و نيز ناهماهنگي در استقرار و پشتيباني نيروها، پايگاه مجدداً سقوط كرد و نيروهاي خودي با تحمل 42 شهيد، 17 مجروح و 19 اسير عقب‌نشيني كردند و تنها 9 تن خود را سالم به پايگاه‌هاي مجاور رساندند. يادآوري مي‌شود حدود يك سال پيش تصميم گرفته شد كه پايگاه تاژيان با هماهنگي سپاه و ارتش مورد حمله قرارگيرد ولي با فرارسيدن فصل سرما و برچيده شدن اين پايگاه، عمليات به تأخير افتاد. سپـس روز 19/3/1364 در جلسه‌اي، بازپس‌گيري اين منطقه از دست ضدانقلابيون، با هماهنگي مسئولان سپاه و ارتش در دستور كار قرار گرفت. همچنين در نظر گرفته شد تا مسئولان تيپ "نوهد" با مسئولان پايگاه "آرمرده" و گروه ضربت - كه آشنايي كامل به منطقه دارند - هماهنگ شوند. اين تصميم در ابلاغيه‌اي به گردان قدس و گردان 172 مستقر در آرمرده اعلام شد. از سوي ديگر، اين اطلاعات نيز وجود داشت كه تعداد ضدانقلابيون (وابسته به گروه‌هاي دمكرات، راه‌ كارگر، ارتش آزادي‌بخش) براساس اطلاعات موجود، بين 80 تا 400 نفر مي‌باشند، از اين رو درخواست شد كه عمليات تا آمادگي نيروهاي جندالله سپاه و گردان حضرت رسول(ص) به تعويق افتد، ولي اين درخواست با مخالفت مسئولان تيپ نوهد روبه‏رو گرديد. آن‏ها اظهار داشتند طبق دستور بايد عمليات صورت گيرد و نهايتاً در ساعت3 بامداد امروز نيروهاي خودي عمليات را انجام دادند. كه نتيجه نهايي آن ذكر گرديد.

گزارش- 70

اداره‏كل اطلاعات كردستان هشدار داد كه مأموران امنيتي عراق توسط عوامل ناشناس، يك دست لباس مخصوص را كه در آستين آن مواد منفجره جاسازي شده است، براي هديه به مسئولان جمهوري‌اسلامي وارد ايران كرده‌اند. اين لباس پس از پوشيدن منفجر خواهد شد.

گزارش- 71

در چارچوب تحرك ديپلماتيك ايران، آقاي هاشمي‌رفسنجاني در رأس هيئتي عالي‏رتبه، عصر امروز براي يك ديدار رسمي وارد ليبي شد. وي دربارة اهداف اين سفر گفت: «مسائل لبنان كه به نظر مي‌رسد توطئه‌اي عليه جهان اسلام و كشورهاي مترقي عرب باشد و نيز مسائل منطقه در گفت‌وگو با رهبر ليبي مورد بحث قرار خواهد گرفت.» اما روزنامة ژاپني "ماينجي شيمبون" ضمن درج خبر اين سفر، نوشته است: «به نظر مي‌رسد انجام ناگهاني اين سفر درست قبل از ديدار وي [آقاي هاشمي] از چين و ژاپن، مي‌بايست از فوريت برخوردار باشد. گفته مي‌شود هدف اصلي از سفر به ليبي، دريافت سلاح از جمله موشك‌هاي زمين به زمين است.» خبرگزاري فرانسه نيز در گزارش خود يادآوري كرد: «ناظران خاطرنشان مي‌سازند اين سفر - كه سفر يك شخصيت سياسي و مذهبي طراز اول ايران مي‌باشد - پس از سفر وزير خارجه ليبي به بغداد، صورت مي‌گيرد.» اين خبرگزاري سخنان روز 29/3/1364 آقاي هاشمي در جمع سفيران خارجي در تهران را چنين تفسير كرد: «اين خط مشي استثنايي نمايندة آيت‌الله خميني در شوراي عالي دفاع - كه اولين اقدام از اين نوع از زمان آغاز جنگ مي‌باشد - خطاب به تمام دولت‌ها اعلام شده است ... از سوي محافل ديپلماتيك اين خط‌مشي جديد همچنين به‌عنوان نقطه گشايشي براي گفت‏وگو با جامعه بين‌المللي محسوب شده است.»

گزارش- 72

امام‌خميني در ديدار مسئولان با ايشان به مناسبت عيدفطر، با توصيف حماسه روز قدس ضمن اشاره به دفاعي بودن جنگ از طرف ايران و با ابراز تأسف از وقوع جنگ شهرها كه ايران را با اكراه مجبور به مقابله به مثل كرده است، بر ارادة مقاومت و تداوم جنگ دفاعي تأكيد كردند: «تظاهرات [روز قدس] به طوري بود كه سابقه نداشت و اين از هنر اسلام است و هنر ملت ايران. هنر اسلام، كه بعد از اين همه فشارها و بعد از اين همه ارعاب‌ها و بعد از اين همه تهديدها و بعد از اين همه تبليغات، بعد از چندين سال زحمت و جور، زحمت و اذيت، يك‏دفعه تمام ايران در يك روز براي يك دعوت يك فرد - فرد عزيز - اين طور در خيابان‌ها ريختند. اين از طرفي هنر اسلام است؛ اسلام اين طور مردم را متحول كرده است كه ترس را از دل‌ها برده است و جان‌ها را الهي كرده است و روح‌ها را روحاني كرده است كه بچه‌هاي كوچك‏شان را مي‌آورند كفن مي‌پوشانند و مي‌گويند براي شهادت آمديم. اين در تاريخ دنيا هيچ سابقه ندارد، تمام تاريخ دنيا را شما بگرديد، اين را پيدا نمي‌كنيد كه با اين وضع، با اين كيفيت، با اين ارعاب و ترساندن‌هاي مردم و با اين بمباران‌ كردن مناطق - حتي تهران - اين طور مردم بريزند بيرون كه نتواند ديگر كسي بگويد كه مردم جنگ نمي‌خواهند. مردم جنگ نمي‌خواهند، اما دفاع دارند. اين "جنگ، جنگ تا پيروزي" كه مردم مي‌گويند، اين جنگ دفاعي است، والا ابتدائاً كه اگر اين مسائل نبود، ايران به هيچ جا نظر نداشت، الآن هم ندارد. ... بعد از اين همه تبليغاتي كه كردند، اين همه تهديداتي كه كردند، حتي كاخ سفيد تهديد كرد ايران را، ملت ايران همه اين تهديدات را توي خيابان‌ها گذاشت و از رويش عبور كرد. اين‌ها خيال مي‌كردند كه اختلاف مي‌توانند ايجاد كنند در ايران؛ هي دامن زدند به اين كه هي اختلاف است! هي اختلاف است! سران با هم اختلاف دارند! ... اختلافي كه آن‏ها خيال مي‌كردند، ما كه مي‌دانستيم نيست قضيه چيزي، لكن آن‏ها مي‌خواستند با همين كلمه، "اختلاف" درست كنند. تبليغ به "اختلاف"، خيال مي‌كردند اختلاف درست مي‌كند؛ تبليغ به اين كه "مردم ديگر خسته شدند از جنگ"، اين خستگي ايجاد مي‌كند؟ روز قدس يك دفعه سيلي زد به صورت همه‌شان و تحليل علمي‌يي كه ملت ايران كرد، تمام تحليل‌هاي آنها را نقش به آب كرد. اين هنر اسلام است از يك طرف و هنر ملت ايران است از طرف ديگر. در روز قدس كه همه شاهد بوديد و سفرايي هم كه گفتند امروز هستند اين‌جا، آن‏ها هم شاهد بودند. روز قدس يك مطلبي نبود كه در مخيله امثال كارتر و امثال رؤساي جمهور امريكا - چه حالا و چه سابق - وارد بشود. آن‏ها خيال مي‌كردند كه - از بس به آن‏ها اشتباهي فهمانده بودند - خيال مي‌كردند كه ايران ديگر خسته شده‏است؛ اين قدر به مردم فشار آمده، خانه‌ها بر روي‏شان خراب شده است، آواره شده‌اند، اين‌ها ديگر از ميدان در رفته‌اند، بنابراين، مي‌شود زود قضايا را ختم كرد! يك دفعه چشم باز كردند و ايران را ديدند كه يك‏پارچه قيام است و يك‏پارچه جنگ‏خواهي؛ يعني مدافع ... اين‌ها خيال مي‌كردند كه حالا ديگر چند تا بمب بيندازند به شهرهاي ايران، ايران از ميدان در مي‌رود! اين‌ها هزاران بمب انداختند، بمباران كردند، همه مناطق طرف‌هاي مرز را بمباران كردند و شهرهاي بزرگ ما را هم بمباران كردند. و روز قدس آن طور جمعيت و فرياد بود كه به گفته بعض از مخبرين، "صداي توپ‌ها را مردم ديگر نمي‌شنيدند، صداي بمب‌ها را ديگر مردم نمي‌شنيدند"! فرياد مردم غلبه كرده بود! اين فرياد از قلب مؤمن است و اين فريادي كه از قلب مؤمن است، بر همه چيز غلبه مي‌كند، بر كاخ سفيد هم غلبه كرده است و موج اين ايمان در سرتاسر دنيا اين موج رفته است و دنيا دارد از زير بار اين ظلم‌هايي كه در طول تاريخ بر آن شده است، از زير اين بار دارد درمي‌آيد؛ همه جا نغمه اين است كه "ظلم نه!" دست تواناي ملت‌ها، ابرقدرت‌ها را به جاي خودشان نشانده و مي‌نشاند. ملت‌هاي مستضعف در هر جاي جهان رو به بيداري هستند، ... ان‌شاءالله خداوند به همه ملت - ملت‌هاي اسلامي - قدرت ايمان عنايت كند و قدرت ايمان ملت را روزافزون كند. اميدواريم كه اين شرارت‌ها، از آن دست بردارند تا ملت به كار خودشان مشغول بشوند و ما، هم از شرارت‌هاي آن‏ها ناراحت هستيم و هم از مقابله‌ به مثل، از هر دو ناراحت هستيم. و من اميدوارم كه قطع بشود اين امور.»

گزارش- 73

قشرهاي مختلف مردم به مناسبت فرا رسيدن عيد سعيد فطر با آيت‌الله منتظري ديدار كردند. به نوشته روزنامه اطلاعات، ايشان در اين ديدار با اشاره به راه‏پيمايي سراسري در روز جهاني قدس، گفت: «پس از مقاومت مردم در مقاطع مختلف انقلاب و رزمندگان ما در جبهه‌ها، ابرقدرت‌هاي شرق و غرب - كه فعلاً صدام را مأمور شكست دادن انقلاب اسلامي كردند - با يك برنامه‌ريزي دقيق و حساب شده توطئه حمله موشكي و هوايي به شهرهاي بزرگ مرزي ايران را به اجرا درآوردند و پيش‌بيني آنان - كه متكي به گزارش‌هاي مغرضانه و تحليل‌هاي خيالي منافقين و ديگران بود - اين بود كه با حمله به شهرها و مردم بي‌دفاع، توان ملت از دست مي‌رود و به زودي تسليم خواسته‌هاي دشمنان اسلام و صدام مي‌شوند. و اين راه‏پيمايي - كه در حقيقت تأييد مجدد نهضت بر نظام و انقلاب و مقام رهبري بود - مشت محكمي به دشمنان اسلام زد و اين توطئة بزرگ ابرقدرت‌ها و مزدوران‏شان از جمله صدام را شكست داد. بنابراين مسئولين محترم كشور بايد قدر و منزلت اين مردم فداكار و هميشه در صحنه را بدانند و خود را مجهز براي خدمت به آنان و رفع نيازهاي‏شان بنمايند و اگر ضعفي يا كم‌كاري يا سوء مديريت و خطايي در جايي هست، اين راه‏پيمايي عظيم را سرپوشي روي زخم‌ها و خطاهاي خود نگذاريم و خيال نكنيم ملت اين زخم‌ها و خطاها را متوجه نمي‌شود. ملت ما از آن‌جا كه به اسلام و انقلاب و نظام جمهوري‌اسلامي و رهبري معظم انقلاب - مدظله - معتقد و پاي‏بند است و از طرفي با ظلم و جنايات ابرقدرت‌ها و عمال آنان و صهيونيسم جهاني و اشغال بيت‌المقدس مخالف است، هرگاه خطري را از ناحيه شرق يا غرب متوجه مقدسات خود ديد، به خيابان‌ها مي‌ريزد و با تمام توان و قدرت مثل روزهاي اول انقلاب از اسلام و انقلاب دفاع و حمايت مي‌نمايد و مخالفت خود را با جنايت‌ها و خائنان ابراز مي‌دارد و اين معنا ايجاب مي‌كند كه ما و مسئولين بيش از پيش در فكر خدمت به اين ملت باشيم و كاري كنيم كه ارگان‌ها و سازمان‌هاي اداري و انقلابي كشور مردم را حتي‌المقدور راضي كنند و از تضييع وقت مراجعين و حواله آن‏ها به اين اداره و آن اداره براي يك كار جزيي - كه متأسفانه معمول شده است - جلوگيري كنيم.»

گزارش- 74

جنبه‌اي از پي‏آمدهاي جنگ شهرها، لطمات و صدمات وارد بر اماكن فرهنگي و تاريخي است كه قاعدتاً سازمان‏هايي چون "يونسكو" بايد آن را مورد توجه قرار دهند و براي آن چاره‌اي بينديشند و لااقل نگراني و حساسيت خود را اظهار كنند، اما در اين باره شوراي اجرايي يونسكو در اجلاس خود با تصويب قطع‏نامه‌اي، فقط با اظهار نگراني كلي از ادامه جنگ ايران و عراق، دو كشور را به صلح و حفظ اموال فرهنگي در زمان جنگ براساس كنوانسيون لاهه، دعوت كرده است! نمايندة ثابت جمهوري‌اسلامي ايران در يونسكو، پس از تصويب اين قطع‏نامه، در سخن‌راني خود در حضور اعضاي شوراي اجرايي يونسكو، گفت: «اگر چه دعوت شما به صلح و حفظ اموال فرهنگي - كه قطعاً با نيت خيرخواهانه‌اي مطرح گشته - در زبان سياسي قابل درك است، ولي براساس حقيقت و عدالت و آنچه كه واقعاً بر ما گذشته، تأييدي بر تجاوزات تجاوزگر مي‌باشد ... ما معتقديم تا متجاوز محكوم نشود و عدالت در جهان برقرار نشود، صلح معنا ندارد ... البته تأكيد مي‌شود كه دولت جمهوري‌اسلامي ايران همان‏گونه كه بارها اعلام نموده، آمادگي كامل دارد تا با مدير كل يونسكو در زمينه حفاظت اموال فرهنگي همكاري نمايد.» از سوي ديگر، درباره جنبه‌اي ديگر از پي‏آمدهاي جنگ شهرها، راديو امريكا گزارش داد كه اتحاد جماهير شوروي به دليل حمله‌هاي هوايي عراق، حدود هشتصد تن از تكنيسين‌هاي خود را از محل اجراي طرح‌هاي اقتصادي در ايران، فرا مي‌خواند. خروج تكنيسين‌هاي شوروي در مارس (اسفند ماه) گذشته و پس از آغاز بمباران شروع شد. با اين حال ايران دادن ويزاي خروج به صدها نفر از اتباع شوروي را به تأخير انداخته است، زيرا به گفته ديپلمات‌ها، معتقد است كه حضور آن‏ها از حمله‌هاي عراق جلوگيري مي‌كند.»

گزارش- 75

در پي اظهارات اخير آقاي هاشمي مبني بر اين كه ايران طالب صلح با لحاظ كردن حداقل حقوق خود است، خبرگزاري آلمان غربي در گزارشي از تهران به نقل از راديو دولتي عربستان، اعلام كرده كه كشورهاي بي‌طرف توليدكننده نفت در منطقه خليج‌فارس، براي خاتمه بخشيدن به جنگ ايران و عراق، دست به تلاش‌هاي جديدي زده‌اند. خبرگزاري آلمان غربي افزوده است: «راديو دولتي عربستان سعودي طي تفسيري گفته است هيچ گونه ارتباطي بين اين تلاش‌هاي جديد كشورهاي بي‌طرف توليدكننده با درخواست ايران مبني‏بر تشكيل دادگاه بين‌المللي جنگ وجود ندارد. ولي راديو عربستان سعودي خاطرنشان كرده است كه اظهارات هاشمي‌رفسنجاني نشان‏ دهنده آن است كه ايران ممكن است مايل باشد كه از برخي از شرايط قبلي كه براي آغاز مذاكرات صلح تعيين كرده است، انصراف حاصل كند و اين احتمال هست كه گشايشي در اين مورد حاصل شود.»

گزارش- 76

روزنامه كويتي "القبس" ضمن تفسيري در خصوص سفر "سعودالفيصل" وزير خارجه عربستان سعودي به ايران، به بررسي وضع جديد جنگ و صلح، رابطة ايران با كشورهاي خليج‌فارس و تلاش‌هاي سعودي در اين زمينه، پرداخته و در مجموع نتيجه‌ ‌گرفته است كه شرط ايران براي نزديكي به كشورهاي خليج، كه دوري آن‏ها از عراق است، قابل قبول نمي‌باشد. در تفسير اين روزنامه آمده است: «علي‌رغم اين كه امير سعودالفيصل در جريان ديدار سه روزه خود مذاكراتي با مقامات برجسته ايران از رئيس‌جمهوري "سيدعلي خامنه‌اي" و رئيس مجلس شورا "هاشمي‌رفسنجاني" و نخست‌وزير "ميرحسين موسوي" گرفته تا وزير امورخارجه "ولايتي"، انجام داد، ناظران دريافتند كه موضع آنان در جنگ با عراق تغيير نكرده است تا آن‌جا كه ولايتي در حضور امير سعودالفيصل گفت ايران تصميم گرفته است كه به مبارزه خود بر عليه عراق ادامه دهد و اين به قول او [آقاي‏ولايتي] به نفع كشورهاي منطقه است.» القبس سپس افزوده است: «منابع ديپلماتيك عرب - كه اطلاعات موثقي دارند - فاش كردند كه اين ديدار بخشي از يك طرح سعودي به منظور گشودن كانال‌هاي تماس مستقيم با ايران جهت كشاندن رژيم ايران به پاي ميز مذاكره در زماني مناسب و شرايطي هموار مي‌باشد. سعودي‌ها همچنين در اين ديدار، با آگاهي از عدم توقف جنگ، در صدد هستند از طريق مذاكره علني و سطحي عالي با تهران از گسترش اين جنگ و كشيده شدن آن به ديگر كشورهاي خليج‌فارس جلوگيري كنند. به عقيده اين منابع، موضع عربستان با مواضع كشورهاي منطقه كه به گونه‌اي با تحولات جنگ در رابطه هستند، برخورد پيدا مي‌كند، مع‏ذالك به گمان ناظران، اين ديدار محصول يك سري تماس‌هاي محرمانه مداوم با مشاركت طرف‌هاي عربي و خليجي و نيز عربستان سعودي بوده است كه براي بغداد نيز غيرمنتظره نبوده است.» به نوشته القبس، منابع آگاه عرب با اشاره به غيرقابل تحمل بودن استمرار جنگ براي كشورهاي خليج‌فارس و نيز تأثير آن بر همة كشورهاي منطقه، حمايت كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج‌فارس از تلاش‌هاي ميانجي‌گري سوريه، الجزاير، كشورهاي غيرمتعهد، سازمان كنفرانس اسلامي يا دبيركل سازمان‌ملل براي پايان دادن به جنگ را يادآوري ‌كرده‏اند و نتيجه ‌گرفته‏اند كه تمامي اين تلاش با شكست روبه‏رو شده و لذا به عقيده مقام‏هاي عربستان، امكان ندارد كشورهاي خليج‌فارس ميدان را در برابر هر احتمالي خالي و باز بگذارند. در ادامة اين تفسير آمده است: «به‌رغم اين كه كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج‌فارس از جنگ ايران و عراق متأثر هستند، ولي تأثير عملي بر اين روند كه به تحولي قطعي منجر شود، روشن نيست. در هر حال به گفته مفسرين عرب، تجربه نشان داده است نمي‌توان بر جريان جنگ تأثير گذاشت، مگر با وجود كانال‌هاي باز تماس و مذاكره با طرفين درگير نزاع. مفسر القبس به نقل از منابع آگاه عرب، افزوده است: «مقامات سعودي و به همراه آنان ديگر مقامات خليج‌[فارس]، گرايش برجسته‌اي را در ايران و در داخل خود رهبري مي‌بينند كه از متوقف شدن جنگ و پايان يافتن آن در صورت فراهم شدن تضمين‌ها و شرايط ضروري اين امر، حمايت مي‌كنند.»‌ همان منابع با اشاره به اين كه مهم‌ترين گام عربستان عدم مشاركت سعودالفيصل در ديدارهاي كميته هفت‏جانبه بوده است، ‌افزوده‏اند: «اين كميته ... طي دو ماه گذشته از پاريس و لندن ديدار كرده است و قصد دارد در آينده‌اي نزديك از واشنگتن و مسكو نيز ديدن كند ... هدف از اين ديدارها راضي كردن پنج عضو دائمي شوراي امنيت سازمان‌ملل براي بنيان نهادن يك طرح صلح عربي به منظور پايان دادن به جنگ ايران و عراق است. طبيعتاً ايران با شدت با فعاليت‌ها و تماس‌هاي كميتة هفت‏جانبة عرب مقابله مي‌كند و خصوصاً اين‏كه اين فعاليت‌ها شامل درخواست از كشورهاي بزرگ براي محاصرة كامل ايران از لحاظ ارسال اسلحه و تجهيزات جنگي مي‌شود.» القبس در پايان به نقل از منابع آگاه عربي و اروپايي ‌نوشته است: «اگر گرايشي در رهبري ايران وجود دارد كه از متوقف شدن جنگ حمايت مي‌كند و به باز شدن درها در برابر كشورهاي خليج[‌فارس] با كشورهاي اروپايي خوش‏آمد مي‌گويد، در مقابل گرايشي قوي از مدت‌ها پيش وجود دارد كه تلاش مي‌كند در يك معامله سياسي با كشورهاي خليج‌[فارس]، عراق را از اين كشورها جدا كند. نقطه نظر اين گرايش ايراني اين است كه مي‌توان و لازم است كه بين ايران و كشورهاي عضو شوراي همكاري روابط همكاري متقابل برقرار كرد، اما بر اين اساس كه اين كشورها جنگ با عراق را جنگ خود به حساب نياورند ... در نتيجه لازم مي‌شود كه در برابر بهبود روابط با رژيم تهران، حمايت از عراق متوقف شود و طبيعتاً اين نوع تلاش ايران شكست خورده است و كشورهاي خليج‌[فارس] بارها تغيير دادن موضع اصلي و اساسي خود را به‌عنوان شرط بهبود روابط با تهران، رد كرده‌اند.»

گزارش- 77

در حالي كه بخش‏هاي وسيعي از مناطق مسكوني ايران هدف حملات عراق بوده است و ايران تا مدت‌‌ها از عمل متقابل پرهيز مي‌‌كرد، در مراسم نماز عيد فطر در الجزاير با حضور "شاذلي بن‌جديد" و اعضاي سياسي و هيئت دولت، "شيخ احمد حماني" رئيس مجلس عالي اسلامي الجزاير، دو طرف را به يك نحو به باد شماتت گرفت. وي در خطبه به جنگ ايران و عراق پرداخت و گفت: «متأسفانه زعماي دو كشور اين گفتة رسول اكرم(ص) را فراموش كرده‌اند كه در جنگ بين مسلمين، قاتل و مقتول هر دو در آتش‏اند.» در پايان اين مراسم، سفير جمهوري‌اسلامي ايران، در جمع نمايندگان عربستان، امارات، سوريه و موريتاني به وي گفت: «شما يك مسئله كلي را بدون توجه به عدالت اسلامي مطرح كرديد كه فرصت روشن كردن ذهن شنوندگان شما براي ما ميسر نيست. شما ظالم و مظلوم را در كنار هم گذارديد و با يك حكم، مهاجم و مدافع را مساوي دانستيد و حتي آيه كريمه قرآن را كه صراحتاً دستور مي‌دهد با مهاجم و متعدي بجنگيد تا ريشه‌هاي فتنه از بين برود، ناديده گرفتيد!»

گزارش- 78

ماجراي ربوده شدن هواپيماي "تي.‌دبليو.اي" در فرداي روز جهاني قدس (24/3/1364) به‏دست شيعيان لبنان و نقش ايران در اين حادثه، همچنان در سطح وسيعي از رسانه‌هاي جهان بازتاب دارد و مورد بررسي و تحليل قرار مي‌گيرد؛ از جمله روزنامة اسرائيلي ‌"هاآرتص" امروز از قول يك تحليل‌گر نظامي موضوع را به دخالت سفارت ايران در سوريه و نقش جهت دهندة آن در گروه‌هاي شيعي لبنان مرتبط كرد: «سفارت ايران در سوريه در عمليات تروريستي شيعيان در لبنان مغز متفكر است و فعاليت‌هاي گروه‌هاي افراطي شيعه در لبنان توسط اين سفارت‌خانه هدايت و سازمان‏دهي مي‌شود و اين گروه‌ها از كمك فكري، اسلحه، مهمات، كمك مالي و حمايت‌هاي لجستيكي سفارت ايران در دمشق بهره‌مند مي‌باشند.» "ريف‌شيف" تحليل‌گر نظامي اين روزنامه سپس نوشته است: «سوريه در جريان امور است و نسبت به دخالت‌هاي بيش از حد ايران در لبنان نظر مساعدي ندارد و حتي سعي كرده است در اين زمينه با ايران به توافق برسد.» همچنين به گزارش راديو امريكا، يك مفسر مسائل سياسي روزنامة "كريستين ساينس مانيتور" در مقاله‌اي درباره ارتباط سازمان جهاد اسلامي با جمهوري‌اسلامي ايران، نوشته است: «اقدام‌هاي تروريستي اين سازمان اسلامي شيعة قشري‏گرا (سازمان جهاد اسلامي) آشكارا انجام مي‌گيرد و به نظر مي‌آيد كه جديدترين اقدامش ربودن يك هواپيماي شركت تي.‌دبليو.اي. باشد. در اين رويداد نشانه‌هاي عمليات سازمان جهاد اسلامي به چشم مي‌خورد.» نويسندة اين تفسير ‌افزوده است: «بي‌ترديد نفوذ جمهوري‌اسلامي ايران از طريق نيروي 650 نفري از پاسداران انقلاب - كه در منطقه درة "بقاع" لبنان مستقر ساخته - يكي از انگيزه‌هاي اصلي تندروي‌هاي شيعيان آن سرزمين است ... دولت امريكا ايران را مسئول مستقيم اقدام‌هاي سازمان جهاد اسلامي مي‌داند ...» روزنامه "الرأي‏العام" چاپ كويت نيز نوشته: «ايران تنها در جبهه عراق نمي‌جنگد بلكه از طريق سفارت‏خانه‌ها و مؤسسات خود در سراسر جهان از اسپانيا گرفته تا هند و پاكستان و كشورهاي اروپايي جنگي به راه انداخته است ... ايران ديپلمات‌هاي كويتي را در خارج تهديد و ترور كرده است. در كويت، عربستان و برخي از كشورهاي خليج‌فارس بمب منفجر كرده است و هواپيماي كويت را ربوده است. ... حمله به جان امير كويت نيز در رأس اين اقدامات بوده است.» اين روزنامه در سرمقاله خود - كه ظاهراً به وسيلة يك عضو حزب بعث عراق تنظيم شده است - آورده است: «ايران عمليات تروريستي خود را در زير پوشش گروه‌هاي "ابونضال"، "امل" و "الجهاد" انجام مي‌دهد. ... ايران كشورهاي عضو شوراي همكاري را از طريق بمب، تپانچه‌هاي مجهز به صدا خفه كن و اتومبيل‌هاي حاوي مواد منفجره به خاطر غرور اين كشورها، مي‌ترساند.» الرأي‏العام در پايان نتيجه گرفته است: «واجب قومي اعراب، اعلام جهاد عليه ايران مي‌باشد.»

گزارش- 79

تعدادي از هواداران "سازمان مجاهدين خلق ايران" (منافقين) در سال‏گرد 30 خرداد، در شهرهاي واشنگتن، لندن، بن، استكهلم و مادريد عليه جمهوري‌اسلامي ايران تظاهرات كردند. در اين حال، نشريه "مجاهد" ارگان اين سازمان، اعلام كرده است:«220 نفر از اعضاي پارلمان اروپا در بيانيه‌اي ضمن مخالفت با جنگ، از سازمان مجاهدين و شوراي ملي مقاومت حمايت كردند. در اين بيانيه - كه در حكم قطع‏نامه مصوبه سياسي پارلمان اروپا خواهد بود - به كشورهاي عضو اين پارلمان گفته شده كه مفاد اين مصوبه را رعايت كنند.» از سوي ديگر، بخش انگليسي راديو بي.بي.سي. به مناسبت سال‏گرد 30 خرداد، مصاحبه‌اي با يك كارشناس مسائل ايران ترتيب داده كه وي در آن گفته است: «شواهد اخير نشان مي‌دهد مجاهدين با آن كه هنوز داراي دستجات كوچك و سرسپرده در ايران هستند، ديگر يك گروه مخالف معتبر كه بشود در داخل روي آن حساب كرد، نيستند.»

گزارش- 80

گروهي تحت عنوان "كميته فرانسوي اقدام در جهت صلح بين ايران و عراق" با انتشار يك آگهي تبليغاتي در شماره عصر امروز روزنامه "لوموند"، موجوديت خود را اعلام كرد. اين كميته در آگهي خود نوشته كه به دعوت گروهي از روشن‏فكران كه تحت نام "نهضت ايراني براي صلح بين ايران و عراق" گرد آمده‌اند، تأسيس مي‌گردد. در اين آگهي - كه تعدادي از شخصيت‌هاي فرهنگي، علمي، سياسي و هنري معروف فرانسوي آن را امضا كرده‌اند - با اشاره به اين كه ادامة جنگ بين ايران و عراق قابل توجيه نيست، از دو كشور خواسته‌ شده است كه هر چه زودتر به اين درگيري خاتمه دهند. سپس اعلام شده كه كميته‌هاي مشابهي نيز در ديگر كشورها يا تشكيل گرديده و يا در حال تشكيل مي‌باشد. اين كميتة فرانسوي همچنين از خوانندگان لوموند خواسته است تا امضاهاي خود مبني بر حمايت از اين كميته را به آدرس "نادر نادرپور" (شاعر ايراني فراري) در پاريس بفرستند.  ضميمه گزارش71: سفر هيئت ايراني به ليبي سردار غلامعلي رشيد هنگام مطالعه متن كتاب (پيش از انتشار)، ذيل اين گزارش نوشته است: «چهار تن از مسئولان نظامي نيز در اين هيئت حضور داشتند: رفيق‌دوست (وزير سپاه)، غلامعلي رشيد (مسئول عمليات سپاه) حسن مقدم (مسئول يگان موشكي سپاه) و سرهنگ غفراللهي (از نيروي زميني ارتش).» سردار رشيد همچنين دو برگ از يادداشت‌هاي خود دربارة اين سفر را براي اين مركز ارسال كرده است. يادداشت اول: «سفر به ليبي: عيد فطر رمضان سال 1405 - 30 خرداد 1364 از دو روز قبل (28/3/64) به پيشنهاد برادر رسول‌زاده، برادر محسن پذيرفتند كه به همراه آقاي هاشمي رئيس مجلس شوراي اسلامي، و وزير سپاه پاسداران آقاي رفيق‌دوست، من و برادر مقدم مسئول توپخانه و موشك‌ها از سپاه پاسداران به كشور ليبي سفر كنيم. من تاكنون به كشور ليبي نرفته‌ام ولي سال قبل در زمستان بود كه هيئتي نظامي از ليبي را در قرارگاه خاتم‌الانبياء(ص) ملاقات كردم. آنها به ديدن از جبهه‌هاي جنگ تحميلي آمده بودند و ابتدا من در قرارگاه خاتم پس از خير مقدم، مدت 3 ساعت در مورد نبرد چهار و نيم ساله به تفصيل براي آنها از روي نقشه و كالك توضيحاتي دادم.» يادداشت دوم: «نمايندگان مجلس را معرفي كرد. ما به رديف ايستاده بوديم در زير چادر و پشت سر قذافي و بعضي‌ها كه فكر نمي‌كردند اهل معرفي هستند، از چادر و از صف خارج مي‌شدند. من هم فكر نمي‌كردم، ولي آقاي هاشمي صدايم زد و گفت: آقاي رشيد كو؟ و بلافاصله چون چشمش به من افتاد، به قذافي گفت: آقاي رشيد يكي از فرماندهان سپاه ما هستند و ايشان در جنگ مكرراً صدام را اذيت كرده است. قذافي و من به همديگر قدري به حالت تشكر نگاه كرديم و برادري نيز در بغل دست قذافي بود كه ترجمه مي‌كرد به عربي و... معرفي افراد تمام شد. آقاي هاشمي و 7 نفر در آنجا نشستند و ما بيرون آمديم.»

منابع و مآخذ روزشمار 1364/03/30