1363.06.28

روزشمار جنگ سال 1363 1363.06.28
نام‌های دیگر	بیست و هشت شهریور
تاریخ شمسی	1363.06.28
تاریخ میلادی	19 سپتامبر 1984
تاریخ قمری	23 ذیحجه 1404

1359.06.28

1360.06.28

1361.06.28

1362.06.28

1364.06.28

1365.06.28

1366.06.28

گزارش- 1

1. دبیرکل سازمان ملل متحد بر مبنای گزارش گروه تحقیق این سازمان، ادعای رژیم عراق* درمورد حمله ایران به یک منطقه مسکونی در عراق را قابلتأیید ندانست. در یادداشت دبیرکل سازمان ملل** درباره گزارش گروه اعزامی این سازمان و تحقیقات انجامگرفته در ١٧ سپتامبر ١٩٨٤ (٢٦ شهریور ١٣٦٣)، ضمن اشاره به اعزام دو گروه تحقیق به ایران و عراق بهمنظور بررسی پایبندی دو طرف به توافق غیرمستقیم برای خودداری از حمله به مناطق غیرنظامی یکدیگر، آمده است: گروههای اعزامی به تهران و بغداد از تاریخ ٣٠ خرداد تا ٥ تیر سال ‏جاری، در محل مأموریت‏های خود برای پاسخ‏گویی به درخواست‏های تحقیق کشورهای میزبان حاضر شده‏اند. براساس این یادداشت، گروه مستقر در عراق، روز دوشنبه ٢٦ شهریور از روستایی در حومه بصره بازدید کرد که دولت عراق مدعی شده بود براثر حمله ایران در روز ٢١ شهریور به آن روستا، یک نفر کشته و ٦ نفر دیگر مجروح شدهاند. باوجود این ادعای عراق، گروه تحقیق سازمان ملل درنهایت اصابت گلوله به این روستا را تصادفی دانسته و ازاینرو عمدیبودن این حادثه را تأیید نکرده است. گفتنی است ظهر امروز، رادیو کویت دراینزمینه گزارش داد: شب گذشته، در مقر سازمان ملل اعلام شد که عراق برای نخستین بار بهصورت رسمی از سازمان ملل خواسته است تا درباره نقض موافقتنامه پرهیز از حمله به مناطق غیرنظامی ازسوی ایران، تحقیق کند. براساس این گزارش، سخنگوی سازمان ملل اعلام کرد گروه اعزامی این سازمان که در بغداد به سر می‏برد، روز دوشنبه گذشته (٢٦ شهریور) از یک موضع در بصره که مورد حمله ایران قرار گرفته، بازدید کرده است. به گزارش رادیو کویت، از زمان تشکیل این گروه در پانزدهم ماه اوت گذشته (٢٤ مرداد ١٣٦٣)، نخستین بار است که این گروه مأموریت خود را انجام می‏دهد. از سوی دیگر، جمهوری اسلامی ایران نیز در نامه‏ای به دبیرکل سازمان ملل،*** موارد نقض توافق غیرمستقیم مبنیبر توقف حملات به مناطق غیرنظامی ازسوی عراق را به اطلاع وی رساند. در این نامه که سعید رجائی خراسانی نمایندگی دائمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل، آن را برای دبیرکل سازمان ملل ارسال کرده است، تعداد ٧٧ مورد حمله ارتش عراق به مناطق مسکونی (عمدتاً آبادان و خرمشهر) از تاریخ ٢٤ خرداد ١٣٦٣ تا ١٧ شهریور ١٣٦٣ که تلفات و خساراتی را درپی داشته، ذکر شده است.

گزارش- 2

2. ارتش عراق امروز علاوهبر تجاوز به حریم هوایی ایلام، شهرهای آبادان و خرمشهر را آماج گلولهباران قرار داد. به گزارش اداره اطلاعات شهربانی، ساعت ١٠:٣٠ پیشازظهر امروز، یک فروند جنگنده عراقی وارد حریم هوایی شهرستان ایلام شد، اما با واکنش پدافند هوایی خودی، بدون هیچ‏گونه اقدامی منطقه را ترک کرد. امروز همچنین، در ادامه حملات توپخانه‏ای ارتش عراق به شهرهای مرزی ایران، به ٧ باب منزل مسکونی و نیز بخشی از مدرسه ١٢ فروردین در آبادان خساراتی وارد شد. علاوهبراین، روستاهای بخش مرکزی اروندکنار نیز زیر آتش دشمن قرار گرفت. گفتنی است روز گذشته هم براثر برخورد گلوله‏ سلاح‏های سنگین ارتش عراق، ٩ باب منزل مسکونی و ٥ باب مغازه در آبادان خسارت دید. همچنین بهدنبال گلوله‏باران روستاهای بخش مرکزی اروندکنار، تعدادی از نخیلات دچار آتش‏سوزی شدند. نقاط مختلف شهرستان خرمشهر ازجمله اطراف مسجد جامع این شهر هم امروز هدف گلوله‏باران ارتش عراق قرار داشت. روز گذشته نیز براثر آتش سلاح‏های سبک و سنگین ارتش عراق به بخش‏هایی از خرمشهر و تأسیسات راه‏آهن این شهر خساراتی وارد آمد.

گزارش- 3

3. تحرکات ایذائی گروه‏های مسلح غیرقانونی در مناطق کردنشین امروز در مقایسه با روزهای قبل افزایش یافت و براثر آن، تلفات و خساراتی به نیروهای خودی و همچنین مردم عادی این مناطق وارد آمد. بامداد امروز، یک گروهان از یگان جندالله شاهین‏دژ که برای گشت به محور شاهین‏دژ - تکاب رفته بود در اطراف روستاهای باغ بالا و باغ پایین با تعدادی از افراد گروه‏های مسلح ضدانقلاب درگیر شد. در این درگیری از نیروهای خودی یک نفر شهید و یک نفر دیگر مجروح شد؛ مهاجمان هم پس از نیمساعت زدوخورد، درحالیکه یک نفر از آنها زخمی و یک نفر دیگرشان هم اسیر شده بود، متواری شدند. در حادثه دیگری، یکی از عوامل نفوذی حزب دمکرات که ظاهراً با نیروهای سپاه سقز همکاری می‏کرد طبق یک طرح ازپیش برنامه‏ریزیشده تعدادی از نیروهای خودی را به بهانه مقابله با عوامل ضدانقلاب به روستای تخت از توابع سقز کشاند، اما نیروهای مذکور در آن محل در کمین عناصر ضدانقلاب گرفتار شدند، و درنتیجه ٣ نفر از آنها شهید و ٢ نفر هم زخمی شدند و فرد نفوذی نیز به ضدانقلابیون پیوست. امشب عناصر گروههای مسلح ضدانقلاب به پایگاه تورن در نزدیکی سنندج، حمله کردند. درپی این اقدام، ٩ نفر از نیروهای پایگاه به شهادت رسیدند و ٢ نفر دیگر مجروح شدند؛ فرمانده پایگاه نیز به اسارت مهاجمان درآمد. در روستای خانقاه از توابع ارومیه نیز نیروهای خودی با افراد حزب دمکرات درگیر شدند. دراین حادثه براثر اصابت گلوله خمپاره عناصر ضدانقلاب به روستا، ٣ نفر از اهالی زخمی شدند. نیروهای پایگاه گازرخانی (از هنگ ژاندارمری سنندج) امشب به مدت یک ساعت با عوامل ضدانقلاب درگیر شدند. درنهایت این درگیری بدون تلفات نیروهای خودی به پایان رسید. علاوهبر حوادث مذکور، عوامل ضدانقلاب امروز با ورود به روستای قرهدرن در ٢ کیلومتری میاندوآب، از ١٠ خانوار در این روستا مبالغی را اخاذی کرده و سپس گریختند.

گزارش- 4

4. روند تسلیمشدن عناصر وابسته به گروه‏های ضدانقلاب پس از عملیات‏های پاکسازی اخیر در مناطق کردنشین کشور چشمگیر بوده است. به گزارش سپاه سردشت، امروز ٣ تن از افراد حزب دمکرات کردستان که یکی از آنها محافظ عبدالرحمن قاسملو و یک نفر دیگر آنها مسئول دفتر سیاسی این حزب (در مهاباد) بودند خود را تسلیم سپاه سردشت کردند. همچنین ٣ نفر از افراد حزب دمکرات تسلیم سپاه اشنویه شدند. یکی دیگر از افراد این حزب نیز خود را به سپاه سقز تسلیم کرد. علاوهبراین، یک نفر از عوامل ضدانقلاب خود را به سپاه ارومیه معرفی کرد. درعینحال، روزنامه کیهان در شماره امروز خود به نقل از قرارگاه حمزه سیدالشهدا (ع) آورده است: از اول تا بیستوهفتم شهریورماه سال‏ جاری، ١٨٩ تن از عناصر گروه‏های مسلح ضدانقلاب تسلیم نیروهای جمهوری اسلامی شده‏اند.

گزارش- 5

5. گروههای معارض چپگرا بهویژه سازمان مجاهدین خلق (منافقین) که پایگاه اجتماعی و بدنه تشکیلاتی خود را در داخل کشور از دست دادهاند، هرچند وقت یکبار با دست زدن به اقدامات تروریستی درصدد خودنمایی در عرصه داخلی کشور برمیآیند. ستاد مرکزی کمیته انقلاب اسلامی در گزارشی اعلام کرد پیشازظهر امروز، ٢ تن از افراد سازمان مجاهدین خلق (منافقین) به مغازه یکی از افراد حزب‏اللهی به نام هیزمی ارانی در خیابان قصرالدشت تهران حمله کردند و پس از اینکه عزت‏الله هیزمی ارانی فرزند ٤٥ساله و محمد هیزمی ارانی نوه ١٨ساله وی را با شلیک چهار گلوله به شهادت رساندند، از محل حادثه متواری شدند. روز گذشته نیز دو تروریست مسلح با ورود به مغازه یکی از افراد حزب‏اللهی شیراز، محسن خطابخش کارگر مغازه را با شلیک ٦ گلوله به شهادت رساندند و سپس گریختند. امروز همچنین، دو عدد بمب صوتی که افراد سازمان مجاهدین خلق (منافقین) در خیابان شهید امینی ارومیه کار گذاشته بودند منفجر شد. براثر این انفجار شیشه‏های دو مغازه شکست.

گزارش- 6

6. همزمان با افزایش اقدامات جمهوری اسلامی ایران برای جلب حمایت کشورهای مختلف از طرح اخراج رژیم صهیونیستی از سازمان ملل و نیز پشتیبانی برخی کشورهای غیرمتعهد و افریقایی از این طرح، ایالات متحده در واکنش به این طرح، درخصوص احتمال عملیشدن آن هشدار داد. خضر صالح سفیر جمهوری دمکراتیک خلق یمن (یمن جنوبی) در تهران، در پایان مأموریت خود در ایران با آیت‏الله خامنه‏ای رئیسجمهور، دیدار و پیام کتبی علی ناصر محمد رئیسجمهور یمن جنوبی را تقدیم وی کرد. خضرصالح در این دیدار پیشرفت مناسبات ایران و یمن را نشانه همکاری صمیمانه دو کشور دانست و اهداف مشترک ازجمله مبارزه با دشمنان مشترک؛ یعنی امریکا و رژیم صهیونیستی را از محورهای اصلی روابط دو کشور برشمرد. آیت‏الله خامنه‏ای نیز با اشاره به تمایل جمهوری اسلامی ایران به گسترش و تحکیم روابط با یمن، اخراج رژیم صهیونیستی از سازمان ملل را یکی از زمینه‏های همکاری‏های مشترک بین دو کشور دانست که «باید یک همکاری جدی دراینمورد صورت بگیرد.» همچنین در ادامه رایزنی‏های ایران با هدف جلب حمایت سایر کشورها از طرح اخراج رژیم صهیونیستی از سازمان ملل، امروز جواد منصوری معاون فرهنگی و کنسولی وزارت امور خارجه، در دهلی‏نو با ایندیرا گاندی نخست‏وزیر هند، دیدار و پیام آیت‏الله خامنه‏ای را تسلیم وی‏ کرد. وی همچنین با تشریح اهداف جمهوری اسلامی ایران از طرح مذکور، مسئولیت‏های کشورهای غیرمتعهد را در حمایت از حقوق مردم فلسطین یادآور شد. نخست‏وزیر هند نیز بر حمایت دولت هند از حقوق و آرمان ملت فلسطین تأکید کرد. جواد منصوری پیشازظهر امروز نیز در دیدار با رامش بندری معاون وزارت امور خارجه هند، اهمیت اخراج رژیم صهیونیستی از سازمان ملل را تشریح و مسئولیت کشورهای عضو جنبش غیرمتعهدها را دراینزمینه خاطرنشان کرد، وی گفت جمهوری اسلامی ایران این هدف را تا انتها پیگیری خواهد کرد. رامش بندری نیز با تأکید بر ضرورت احقاق حقوق ملت فلسطین، موافقت خود را با این اقدام اعلام کرد و افزود در این مورد اختلافنظر خاصی میان ایران و هند وجود ندارد. معاون فرهنگی و کنسولی وزارت امور خارجه امشب در یک نشست مطبوعاتی، از سازمان‏های بین‏المللی و مردم عدالت‏خواه جهان خواست تا اعمال غیرانسانی صهیونیست‏ها علیه مردم فلسطین را محکوم سازند. به گفته وی، جمهوری اسلامی ایران طرح اخراج رژیم صهیونیستی از سازمان ملل را پیشتر «در مجمع عمومی سازمان ملل مطرح کرده است و قصد دارد در سیونهمین اجلاس سالانه این مجمع قطعنامه‏ای دایر بر اخراج اسرائیل از سازمان ارائه دهد.» درهمینزمینه، لهاجی سواری دبیرکل سازمان وحدت اسلامی افریقا که مقر آن در سیرالئون قرار دارد با ارسال یک پیام کتبی به خاویر پرز دکوئیار دبیرکل سازمان ملل متحد، پشتیبانی خود از طرح جمهوری اسلامی ایران مبنیبر اخراج رژیم صهیونیستی از سازمان ملل را اعلام کرد. در این پیام آمده است: «سازمان وحدت اسلامی افریقا در آخرین اجلاس خود در ١٣ ماه سپتامبر [٢٢ شهریور] طرح جمهوری اسلامی ایران درمورد اخراج اسرائیل از مجامع بین‏المللی را مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه رسید که از آنجا که اسرائیل در موارد متعددی قطعنامه‏های مصوبه در سازمان ملل متحد را نقض کرده و نسبت به افکارعمومی جهان بیتفاوت بوده است، همچنین اغلب کشورهای جهان از همکاری با آن سر باز می‏زنند، بهترین راهحل برای برقراری صلح در منطقه خاورمیانه، اخراج اسرائیل از سازمان ملل متحد است.» از سوی دیگر درپی افزایش حمایت‏ها از طرح جمهوری اسلامی مبنیبر اخراج رژیم صهیونیستی از سازمان ملل، وزارت امور خارجه ایالات متحده با ارسال یادداشتی محرمانه به کشورهای عربی دوست امریکا در منطقه، درمورد حمایت کشورهای مذکور از طرح ایران هشدار داد. به نوشته روزنامه کویتی الوطن، این یادداشت که در ١٤ صفحه و در سه بخش غرب آسیا، اوضاع منطقه اقیانوس هند و جنگ ایران و عراق تهیه شده حاوی توصیه‏هایی درمورد مواضعی است که کشورهای مخاطب آن باید در سیونهمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل اتخاذ کنند. در بخش اول این یادداشت پیش‏بینی اینکه امکان دارد طرحی مبنیبر اخراج رژیم صهیونیستی از سازمان ملل یا تعلیق عضویت آن، به مجمع عمومی پیشنهاد شود، هشدار داده شده است که درصورت اخراج رژیم صهیونیستی از مجمع عمومی سازمان ملل، ایالات متحده نیز از مجمع عمومی خارج شده و تا زمان بازگشت این رژیم به سازمان ملل از پرداخت سهمیه مخارج این سازمان خودداری خواهد کرد. وزارت امور خارجه امریکا در این یادداشت همچنین به کشورهای عربی منطقه هشدار داده است که این‏گونه اقدامات به روابط امریکا با اعراب زیان‏های جبرانناپذیری وارد خواهد کرد.

گزارش- 7

7. وزیر امور خارجه تانزانیا در ادامه رایزنی‏های خود با مقامات بلندپایه جمهوری اسلامی ایران صبح امروز، با رئیس مجلس شورای اسلامی**** دیدار و گفتوگو کرد. بنجامین مکاپا در این دیدار ضمن اشاره به روابط خوب دو کشور جمهوری اسلامی ایران و تانزانیا و نیز افتتاح سفارت ایران در آن کشور، درمورد گسترش هرچه بیشتر روابط دوجانبه برای نیل به اهداف مشترک کشورهای مترقی ابراز امیدواری کرد. حجت‏الاسلاموالمسلمین هاشمی رفسنجانی نیز با اشاره به علاقه جمهوری اسلامی به مسائل افریقا، ایجاد یک جبهه مستقل، مترقی و غیروابسته به شرق و غرب را یکی از راههای مؤثر برای نجات مردم افریقا و مبارزه با امپریالیسم برشمرد. رئیس مجلس شورای اسلامی همچنین درمورد اقدامات جمهوری اسلامی بهمنظور کمک به مردم افریقا و پیامدهای آن اظهار کرد: «جمهوری اسلامی سعی کرد تا از نفوذ در اوپک و امکانات کشورهای اوپک در جهت یاری به مردم افریقا استفاده کند، قدرت‏های شرقی و غربی که این را فهمیدند مشکلاتی برای ما ایجاد کردند، ازجمله جنگ تحمیلی را علیه ما به راه انداختند و ما را موقتاً از کمک بیشتر به افریقا بازداشتند، ولی همه این مشکلات باعث آن نمی‏شود که حتی در زمان جنگ آنقدر که در توان داریم به افریقا و مردم مظلومش کمک نکنیم.»

گزارش- 8

8. وزارت امور خارجه ایالات متحده در یادداشت محرمانه‏ای که به کشورهای عربی همپیمان امریکا در منطقه خلیجفارس ارسال کرده، طرحی را بهمنظور پایاندادن به جنگ ایران و عراق پیشنهاد داده است. درهمینحال، رئیسجمهور پاکستان نیز خواستار خاتمه جنگ ایران وعراق ازطریق مذاکره شد. روزنامه کویتی الوطن در مطلبی که در شماره امروز خود درمورد این یادداشت منتشر کرده، مفاد طرح وزارت امور خارجه امریکا برای پایاندادن به این جنگ را چنین برشمرده است: برقراری آتشبس فوری؛ حفظ تمامیت ارضی دو کشور متخاصم؛ بازسازی مناطق (جنگ‏زده) در حین آتش‏بس با هدف جلوگیری از حملات مجدد به شهرهای مسکونی؛ لزوم دفاع از کشتیرانی آزاد در خلیجفارس و جلوگیری از گسترش جنگ به کشورهای همسایه؛ خودداری از کاربرد جنگ‏افزارهای شیمیایی در جنگ و رفتار انسانی با اسیران جنگی. درعینحال، محمد ضیاء‏الحق رئیسجمهور پاکستان، امروز در گفتوگو با روزنامه اردنی جردن تایمز ضمن تأکید بر ضرورت اتخاذ یک راهبرد مشترک اسلامی برای بازپس‏گیری بیت‏المقدس از دست رژیم صهیونیستی، پایانیافتن جنگ بین ایران و عراق را ازطریق مذاکره خواستار شد. به گزارش خبرگزاری یونایتدپرس، رئیسجمهور پاکستان که از اعضای کمیته صلح سازمان کنفرانس اسلامی نیز می‏باشد، ضمن سرزنش جمهوری اسلامی ایران بهدلیل مخالفت با خاتمه جنگ و مشروطکردن آن به سرنگونی صدام حسین و دریافت غرامت جنگی، اظهار کرد: «تا زمانی‏که ایران موضع خود را تغییر ندهد، بههیچوجه راه‏حلی برای پایان جنگ وجود نخواهد داشت.»

گزارش- 9

9. ارسال کمک‏های تسلیحاتی از عربستان به عراق همچنان ادامه دارد. امروز ١١ دستگاه خودرو حامل تجهیزات نظامی از عربستان سعودی و ازطریق مرز العوجا به کشور عراق وارد شد. روز گذشته نیز، ١٩ دستگاه تریلر حامل کانکس و وسایل فنی و ١٥ کامیون حامل مهمات از عربستان سعودی به منطقه ابوغریب و پادگان التاجی بغداد فرستاده شد.

گزارش- 10

10. اجلاس وزیران امور خارجه و دفاع کشورهای عضو شورای همکاری خلیجفارس امروز با امضای سند دفاعی مشترک این شورا به پایان رسید. به گزارش خبرگزاری فرانسه از شهر ابهاء عربستان سعودی، در این سند آمده است: اعضای شورای همکاری خلیجفارس ضمن رد هرگونه دخالت خارجی در منطقه، برای تأمین امنیت منطقه و حفظ استقلال خود باید بر نیروهای خودشان تکیه کنند. این سند به پنجمین اجلاس سران شورای همکاری خلیجفارس که ١٨ نوامبر (٢٧ آبانماه) در کویت تشکیل می‏شود ارائه خواهد شد. خبرگزاری امارات نیز در گزارشی اعلام کرد: عبدالله یعقوب بشاره دبیرکل شورای همکاری خلیجفارس، ضمن قرائت بیانیه نهایی این اجلاس، به بررسی همکاری‏های دفاعی با هدف اتخاذ یک سیاست دفاعی برتر در این اجلاس اشاره کرده و تدوین یک راهبرد دفاعی در خلیجفارس و تأسیس یک نیروی نظامی مشترک بین کشورهای عضو شورای همکاری خلیجفارس را ازجمله محورهای اجلاس ابهاء عنوان کرد. از سوی دیگر، شورای وزارتی شش کشور عضو شورای همکاری خلیجفارس عصر امروز، نشست‏های دیگری را در باشگاه افسری شهر فیصل عربستان برگزار کرد؛ به گفته شیخ احمد بن سیف وزیر امور خارجه قطر، که ریاست این نشست‏ها را برعهده داشت، «این مذاکرات همزمان با وقایع جدید منطقه و بهویژه توسعه جنگ ایران و عراق و عواقب هدف قرار گرفتن کشتی‏ها برگزار می‏شود.» درعینحال، به گزارش خبرگزاری قطر، شاهزاده سلطان بن عبدالعزیز وزیر دفاع عربستان سعودی، با اشاره به اینکه برقراری امنیت و ثبات در منطقه خلیجفارس مسئولیت مشترک تمامی کشورهای عضو شورای همکاری خلیجفارس است، اظهار کرد: «وقایع خلیج (فارس) ما را از هر زمان دیگری بههم نزدیکتر میکند تا از سرزمین و مردم خود در مقابل وقایع ناگوار و ویرانی محافظت کنیم.» وی همچنین درباره تداوم جنگ ایران و عراق گفت: «این مسئله دردناکی است که ما شاهد پنجمین سال جنگ بین دو کشور مسلمان ایران و عراق باشیم و ببینیم در زمانی که ما محتاج به همبستگی با یکدیگر جهت مقابله با دشمن خود که دشمن بشریت نیز میباشد هستیم، یک برادر مسلمان بر روی برادر دیگر خود اسلحه میکشد.»

گزارش- 11

11. نشریه لویدزلیست (چاپ لندن) در شماره امروز خود نوشت بیمه‏گران دریایی در بازار لندن بهدنبال دریافت یکسری درخواست‏های خسارت مربوط به کسری محموله و همچنین حملات هوایی عراق، شرایط خود را برای بیمه‏کردن نفتکش‏هایی که در پایانه نفتی جزیره خارک بارگیری می‏کنند، سخت‏تر کرده‏اند. به نوشته لویدزلیست، در فاصله ماههای فوریه و اوت سال ‏جاری، شرکت‏های بیمه ٤ میلیون دلار خسارت کسری محموله پرداخت کرده‏اند؛ اشتباه در اندازه‏گیری محموله‏ها یا احتساب میزان آب موجود در محموله نفت، کسری این محموله‏ها را موجب شده است. همچنین براساس این گزارش، در جزیره خارک، برای تضمین دقیق‏بودن اندازه‏گیری‏ها و معیارهای اندازه‏گیری، اقدامی انجام نمی‏گیرد. ضمیمه اول گزارش٧٨٣: متن کامل یادداشت دبیرکل سازمان ملل درباره گزارش گروه تحقیق این سازمان در عراق «شماره سند شورای امنیت: S/16750 ١٩ سپتامبر ١٩٨٤ (٢٨ شهریور ١٣٦٣) یادداشت دبیرکل درباره گزارش تیم سازمان ملل در بغداد درمورد تحقیقات صورتگرفته در ١٧ سپتامبر ١٩٨٤ [٢٦ شهریور ١٣٦٣] ١. درپی تعهدات دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری عراق در پاسخ به درخواست دبیرکل جهت خاتمهبخشیدن و خودداری از شروع کلیه عملیاتهای نظامی عمدی با هر وسیلهای علیه مراکز مسکونی صرفاً غیرنظامی که در ١٢ ژوئن [٢٢ خرداد ١٣٦٣] ساعت ٠١:٠٠ به وقت گرینویچ به عمل آمد، دبیرکل در پاسخ به درخواستهای جداگانه که توسط دو دولت صورت گرفت، دو تیم را بهمنظور [بررسی] صحت شکایت نسبت به تعهدات (سند S/16627) تشکیل داد. ٢. تیمهای بغداد و تهران از ٢٠ الی ٢٦ ژوئن [٣٠ خرداد تا ٥ تیر] ١٩٨٤ در محل بوده و آماده پاسخگویی به درخواستها جهت تحقیق ازسوی دولت مربوط بودند. ٣. در ١٥ سپتامبر ١٩٨٤ [٢٤ شهریور]، رئیس تیم بغداد نخستین درخواست را جهت تحقیق ازسوی دولت عراق دریافت کرد و تحقیق در ١٧ سپتامبر ١٩٨٤ (٢٦ شهریور) انجام پذیرفت. تیم گزارش خود را اکنون به شرح ذیل به دبیرکل ارائه داده است: ٤. درخواست شفاهی جهت تحقیق ازسوی مقامات عراقی به تیم تحقیق در شنبه ١٥ سپتامبر ساعت ١٨:٣٠ به وقت محلی اعلام گردید تا حملهای که ادعا شده بود به روستای ابومغیره (Abumuyhira) در روز چهارشنبه ١٢ سپتامبر (٢١ شهریور) ساعت ٢٣:٤٥، صورتگرفته، تأیید کند. وی بلافاصله با دفتر سازمان ملل در نیویورک تماس گرفت تا مسئولیت تأمین محل، توسط مقامات ایران تضمین شود. پس از اینکه تضمینهای لازم ازسوی دولت ایران دریافت گردید، دستورات به هیئت اعزامی در ساعت ١٩:١٥ به وقت نیویورک، صادر گردید. درخواست مکتوب رسمی جهت بازدید ازسوی مقامات عراق در روز چهارشنبه مورخ ١٩ سپتامبر ساعت ٠٨:٣٠ دریافت گردید. ٥. رئیس تیم بازدید سازمان ملل در بغداد به مقامات عراقی در ساعت ١٠:٠٠ (به وقت محلی) مورخ یکشنبه ١٦ سپتامبر (٢٥ شهریور)، اطلاع داد که تیم آماده بازدید میباشد. مقامات عراقی اظهار کردند که ترتیباتی برای تیم جهت مسافرت به محل حادثۀ مورد ادعا را نمیتواند تا روز بعد متقبل شود. تیم با هلیکوپترهای دولت عراق روز دوشنبه مورخ ١٧ سپتامبر (٢٧ شهریور) ساعت ٠٧:٣٠ به وقت محلی، اعزام شد و در ساعت ٢٠:١٠ به بغداد بازگشت. ٦. تیم از محل روستای ابومغیره در بخش ابوالخصیب که تقریباً در ٢٠ کیلومتری جنوبشرقی بصره واقع شده بود، بازدید به عمل آورد. روستا تقریباً در ٤٠٠ متری ساحل جنوب آبراه شطالعرب بود و ملاحظه شد که آبراه در این نقطه تقریباً ٣٠٠ متر عرض دارد. ٧. ابومغیره در منطقه زراعی میان نخلهای خرما واقع شده است و جمعیت آن تقریباً ١٠٠٠ نفر میباشد. منازل ساکنین این روستا تقریباً از نی و خشت و گل ساخته شده است. تیم دو آلونک را که از نی و خشت و گل ساخته شده بود، ملاحظه کرد که بهطور جزئی آسیب دیدهاند و یک کپر (آلونک) آجری خسارت جزئی دیده بود. چند قطعه کوچک از گلوله پیدا شد. تیم از یک دهانه کمعمق روی زمین در نزدیکی آلونکها پی برد که راکت شلیک شده است. به نظر میرسید گلوله از شمالشرقی شلیک شده است. ٨. مقامات عراقی به تیم اطلاع دادند که تقریباً در ساعت ٢٣:٤٥ روز چهارشنبه ١٢ سپتامبر (٢١ شهریور)، این روستا هدف قرار گرفت که براثر این حمله یک پسر ١٥ساله کشته و ٦ نفر مجروح شدند که ٣ نفر مرد ٤٧، ٣٢ و نیز پسربچه ٤ ساله و ٣ نفر دیگر یک زن حامله و ٢ دختربچه ١١ و ٩ ساله بوده است. به تیم تصاویر و فتوکپیهای گواهی فوت فرد کشتهشده و مدارک پذیرش بیمارستانی مجروحین ارائه گردید. ٩. تیم با مجروحین، جراح بیمارستان، فرمانده دفاع غیرنظامی منطقه و سایر شاهدین مصاحبه نمود. به تیم اطلاع داده شد که در زمان اصابت گلوله افراد در روی زمین بیرون از آلونکها خوابیده بودند که تقریباً راکت در فاصله ٥ متری و در سمت شرقی آنها اصابت کرد که پا به فرار گذاشتند و مجروح شدند. درحالیکه دو نفر در آلونکی تقریباً ٥ متری در جنوب نقطه مورد اصابت خوابیده بودند که بهطور سطحی مجروح شده بودند. تلفات و مجروحان عمدتاً از میان افرادی بودند که روی زمین در فضای باز پشت حفاظی که از نیها ساخته شده بود، خوابیده بودند و تقریباً در فاصله ١٣ متری جنوبی نقطه مورد اصابت قرار داشت. ١٠. به تیم اطلاع داده شده که خطوط جبهه تقریباً در ٢٥ کیلومتری غرب بصره واقع میباشد و بنابراین برآورد شد که تقریباً ١٥ کیلومتری از شمالشرقی این روستا فاصله دارد. تیم در طی بازدید از روستا، صدای شلیک گلوله توپخانهها را که از سمت شمالشرقی روستا شلیک میگردید، میشنید. تیم فاصله نقطه آتش را از روستا نمیتوانست مشخص کند. تیم هیچگونه تأسیسات نظامی در روستا و اطراف آن مشاهده نکرد. به تیم همچنین اطلاع داده شد که ناوگان دریایی عراق بهطور منظم در این منطقه از آبراه شطالعرب گشت میدهد که عمدتاً در غروب صورت میگیرد. به این بخش از آبراه هم در قبل و بعد از ١٢ ژوئن ١٩٨٤ که در آن تاریخ تعهداتی جهت عدم حمله نظامی عمدی به مناطق مسکونی صرفاً غیرنظامی داده شده، گلولههایی بهطور پراکنده شلیک شده است. ١١. از مشاهدات و اطلاعات و مدارک ارائهشده به هیئت، عقیده بر این است که یک راکت با کالیبر نامشخص از سمت شمالشرقی به روستای ابومغیره اصابت کرده است. از حفره ایجادشده و قطعات بهدستآمده، تیم حدس میزند که حمله میبایست در ٤ تا ٦ روز قبل از بازدید، صورت گرفته شده باشد. میزان خسارت و تلفات گزارششده، با تأثیر حمله مطابقت داشته و میتوان میزان اثر حمله را همین مقدار برآورد نمود. از آنجایی که هیچ نوع مشخصهای از دیگر مهمات بهکار گرفتهشده در منطقه یا در اطراف روستا که نشانه تازگی داشته باشد، وجود نداشت، تیم بر این عقیده است که این گلوله منحرف شده و تنها یک مورد است. بنابراین تیم نمیتواند بگوید که این حمله بهطور عمد صورت گرفته است.» ضمیمه دوم گزارش٧٨٣: نامه مورخ ١٩ سپتامبر ١٩٨٤ نمایندگی دائمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل خطاب به دبیرکل این سازمان «شماره سند شورای امنیت: S/16751 ١٩ سپتامبر ١٩٨٤ (٢٨ شهریور ١٣٦٣) نامه مورخ ١٩ سپتامبر ١٩٨٤ نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل خطاب به دبیرکل بنا به اطلاع دولت متبوعم و عطف به اسناد S/16636 و S/16651 مورخ ٢٠ و ٢٩ ژوئن ١٩٨٤ [از ٣٠ خرداد تا ٨ تیر ١٣٦٣]، احتراماً لیست نقض تعهدات ١٢ ژوئن [٢٢ خرداد ١٣٦٣] جهت توقف حملات نظامی به مناطق مسکونی ازسوی عراق را جهت توجه جنابعالی و انجام هرگونه اقدام مناسب به پیوست ارسال مینمایم. دفتر ارتباطات وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران طی چند گزارش اکثر این تخلفات عراق از توافق مذکور با به کلنل بور (Baure)، رئیس هیئت تحقیق سازمان ملل در تهران، تسلیم کرده است. سعید رجایی خراسانی - نمایندگی دائمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل پیوست لیست نقض تعهدات ١٢ ژوئن ١٩٨٤ جهت توقف حملات نظامی به مناطق مسکونی ازسوی عراق ١. در ١٤ ژوئن ١٩٨٤ در ساعت ٢١:٤٠، آبادان مورد حمله قرار گرفت. این حمله باعث تخریب و آتشسوزی در بیمارستان امام خمینی گردید. ٢. در ١٤ ژوئن، خسروآباد با گلوله هدف قرار گرفت و باعث مجروحشدن ٧ غیرنظامی گردید. ٣. در ١٤ ژوئن در ساعتهای ١١:٣٠ و ١٩:٠٠، خرمشهر مورد حمله واقع شد و باعث انهدام برخی از واحدهای مسکونی شد. ٤. در ١٧ ژوئن در ساعت ١١:١٠، آبادان مورد حمله واقع شد و باعث تخریب و آتشسوزی در برخی از واحدهای مسکونی گردید. ٥. در ١٨ ژوئن، آبادان مورد حمله قرار گرفت که درنتیجه آن یک غیرنظامی مجروح و یک مدرسه و تعدادی خانه تخریب شد. ٦. در همان روز در ساعتهای ١٩:٣٢، ١٩:٤٣، ٢١:٢٥، ٢٢:٢٤ و ٢٤:٠٠، خرمشهر با گلولههای خمپاره هدف قرار گرفت. ٧. در ٢١ ژوئن در فاصله ساعت ١٨:٠٠ و ساعت ١٩:٠٠، آبادان مورد حمله قرار گرفت که درنتیجه آن یک بیمارستان و برخی از مناطق شهر و واحدهای مسکونی تخریب شد و ٤ مورد آتشسوزی رخ داد. ٨. در ٢٢ ژوئن، آبادان مورد حمله واقع شد و باعث ٣ مورد آتشسوزی گردید. ٩. در ٢٤ ژوئن، آبادان مورد حمله واقع شد و ٨ مورد آتشسوزی رخ داد و ١٨ خانه و مغازه آسیب دید. ١٠. در ٢٦ ژوئن در ساعت ١٤:٠٠، سردشت مورد حمله واقع شد. ١١. در ٢٦ ژوئن در ساعتهای ١٧:٠٠ و ١٩:٠٠، آبادان مورد حمله واقع شد و باعث تخریب ٨ خانه گردید و ٢ حادثه آتشسوزی رخ داد. ١٢. در ٢٦ ژوئن، خرمشهر با گلولههای خمپاره هدف قرار گرفت و باعث ٣ مورد آتشسوزی گردید. ١٣. در ٢٦ ژوئن ١٩٨٤، خرمشهر با گلولههای خمپاره هدف قرار گرفت و باعث تخریب ٢ نقطه شهر گردید. ١٤. در ٢٧ ژوئن از ساعت ١٩:٢٥ تا ٢٠:٣٠، آبادان مورد حمله واقع شد و باعث یک مورد آتشسوزی و تخریب ٣ خانه و ٥ مغازه و نیز بخشی از یک پارکینگ گردید. ١٥. در ٢٨ ژوئن ١٩٨٤، آبادان با توپخانه سنگین مورد حمله واقع شد و باعث آتشسوزی در ٢٠ خانه و مغازه گردید و به ٢ خانه و بیمارستان امام خمینی آسیب وارد شد و یک کارمند بیمارستان مجروح شد. ١٦. در ٢٩ ژوئن ١٩٨٤ در ساعت ٠٨:٤٥، آبادان و خرمشهر با توپخانه سنگین مورد حمله قرار گرفت و باعث شهادت ٢ غیرنظامی و مجروحشدن ٣ غیرنظامی گردید. در آبادان، ٥ حادثه آتشسوزی رخ داد و یک غیرنظامی مجروح شد و در خرمشهر ٣ حادثه آتشسوزی رخ داد. ١٧. در ٣٠ ژوئن، آبادان مورد حمله واقع شد. ٢ غیرنظامی مجروح شدند. ٨ خانه آسیب دید و ٣ آتشسوزی رخ داد. ١٨. در ١ جولای، آبادان و خرمشهر مورد حمله واقع شد. در آبادان ٧ خانه آسیب دید و ٣ حادثه آتشسوزی رخ داد. در خرمشهر ٢ حادثه آتشسوزی رخ داد. ١٩. در ٢ جولای، آبادان مورد حمله واقع شد، ٤ خانه آسیب دید و ٢ خانه به آتش کشیده شد. ٢٠. در ٣ جولای، آبادان و خرمشهر مورد حمله واقع شد. در آبادان ٧ خانه آسیب دید و ٣ حادثه آتشسوزی رخ داد. در خرمشهر ٢ حادثه آتشسوزی به وجود آمد. ٢١. در ٤ جولای، آبادان مورد حمله واقع شد. ٣ غیرنظامی مجروح شدند و ٧ خانه آسیب دید، یک مورد آتشسوزی رخ داد. در همان روز، چند گلوله خمپاره به برخی از بخشهای خرمشهر اصابت کرد. ٢٢. در ٥ جولای، آبادان مورد حمله قرار گرفت، ١٠ خانه و یک مدرسه آسیب دید، ٥ حادثه آتشسوزی رخ داد و یک غیرنظامی مجروح شد. درضمن یک مورد آتشسوزی در خرمشهر رخ داد. ٢٣. در ٦ جولای، آبادان مورد حمله قرار گرفت، ٥ خانه و ٢ مغازه آسیب دید و ٢ مورد آتشسوزی رخ داد؛ درضمن ٢ مورد آتشسوزی در خرمشهر رخ داد. ٢٤. در ٨ جولای، آبادان با توپخانه سنگین مورد حمله واقع شد، ٥ خانه و ٦ مغازه تخریب شد و تعدادی گلوله خمپاره به خرمشهر اصابت کرد. ٢٥. در ٩ جولای، درنتیجه گلولهباران آبادان ١١ خانه و مغازه آسیب دید و یک مورد آتشسوزی رخ داد. ٢٦. در ١٠ جولای در ساعت ٠٧:٠٠، براثر اصابت گلولههای توپ به روستای گلینا در جنوب سردشت، یک غیرنظامی شهید و یکی دیگر مجروح شد. گلولههای توپخانه سنگین در آبادان باعث خساراتی به یک مدرسه، ٧ خانه و ٣ خودروی شخصی گردید. ٢٧. در ١١ جولای، گلوله خمپاره در آبادان به ٤ خانه و ٩ مغازه آسیب رساند. گلولههای توپخانه دوربرد به یک خانه روستایی در اطراف آبادان آسیب رساند و به شهادت ٥ تن از غیرنظامیان منجر شد. ٢٨. در ١٢ جولای، براثر آتش توپخانه سنگین روی آبادان، ٧ خانه و مغازه آسیب دید و در یک ناحیه از شهر، یک مورد آتشسوزی رخ داد. ٢٩. در ١٣ جولای، براثر گلولهباران سنگین آبادان ٦ خانه آسیب دید و یک مورد حادثه آتشسوزی رخ داد. براثر اصابت گلولههای خمپاره به خرمشهر چند انفجار رخ داد. ٣٠. در ١٤ جولای، آبادان با توپخانه سنگین هدف قرار گرفت و ٢٢ خانه و مغازه خسارت دید و ٦ مورد آتشسوزی رخ داد. ٣١. در ١٦ جولای، آبادان با توپخانه سنگین مورد حمله واقع شد و به ٦ خانه آسیب رسید، بیمارستان شهر و ٥ نقطه دیگر دچار آتشسوزی شد. ٣٢. در ١٧ جولای، با توپخانه دوربرد آبادان مورد حمله قرار گرفت و به ٩ خانه و مغازه و یک مدرسه آسیب رسید. ٣٣. در ١٨ جولای، براثر حمله توپخانه سنگین به آبادان ٥ خانه آسیب دید. ٣٤. در ١٩ جولای، با توپخانه دوربرد آبادان مورد حمله قرار گرفت و به ٥ خانه مسکونی آسیب رسید. ٣٥. در ٢٠ جولای، آبادان با گلولههای خمپاره مورد حمله قرار گرفت و باعث تخریب بخشهایی از ٤ خانه، یک مغازه و یک مسجد گردید و ٦ حادثه آتشسوزی رخ داد. ٣٦. در ٢١ جولای، آبادان با توپخانه دوربرد هدف قرار گرفت و باعث تخریب بخشهایی از ٢١ خانه و مغازه گردید. ٣٧. در ٢٢ جولای، آبادان با توپخانه سنگین مورد حمله واقع شد و باعث تخریب بخشهایی از ١٤ خانه مسکونی گردید. ٣٨. در ٢٤ جولای، آبادان مورد حمله قرار گرفت و باعث جراحت یک غیرنظامی و تخریب ٧ خانه و ٢ مغازه گردید. خرمشهر با گلولههای خمپاره مورد اصابت قرار گرفت و ٢ غیرنظامی مجروح شدند. ٣٩. در ٢٦ جولای، آبادان با توپخانه دوربرد مورد حمله قرار گرفت و باعث تخریب ٩ خانه گردید و ٢ حادثه آتشسوزی رخ داد. ٤٠. در ٢٧ جولای، روستاهای کانیزرد و بیسواران مورد حمله قرار گرفت که ٤ غیرنظامی شهید و ٧ غیرنظامی دیگر مجروح شدند و به چند خانه آسیب رسید. ٤١. در ٢٧ جولای، سردشت با گلولههای توپ دوربرد مورد حمله قرار گرفت و باعث مجروحشدن ٩ تن گردید. ٤٢. در ٣٠ جولای، آبادان با توپخانه سنگین مورد حمله قرار گرفت و باعث تخریب بخشهایی از ٩ خانه و ٢ مغازه گردید. ٤٣. در ٣١ جولای، آبادان با توپخانه دوربرد هدف قرار گرفت و باعث تخریب یک خانه گردید و چند حادثه آتشسوزی رخ داد. ٤٤. در یک آگوست، آبادان با توپخانه دوربرد هدف قرار گرفت و یک بیمارستان، یک خانه و ٥ مغازه خسارت دید و ٢ حادثه آتشسوزی رخ داد. ٤٥. در ٢ آگوست، آبادان با توپخانه دوربرد هدف قرار گرفت و باعث تخریب ٤ مغازه و چند مورد حادثه آتشسوزی گردید. ٤٦. در ٤ آگوست، آبادان با توپخانه سنگین مورد حمله قرار گرفت و باعث تخریب بخشی از ٩ مغازه گردید. ٤٧. در ٥ آگوست، آبادان با توپخانه سنگین مورد حمله قرار گرفت که درنتیجه آن ٢ غیرنظامی شهید و ٢ غیرنظامی مجروح شدند و ١٠ مغازه آسیبهایی جزئی دید. ٤٨. در ٦ آگوست، آبادان با توپخانه دوربرد هدف قرار گرفت، ٤ خانه تخریب شده و یک مدرسه آسیب دید. ٤٩. در ٧ آگوست، آبادان با توپخانه سنگین هدف قرار گرفت، یک بیمارستان و ١١ خانه و مغازه خسارت دید و یک مورد آتشسوزی رخ داد. ٥٠. در ٨ آگوست، آبادان با توپخانه سنگین مورد حمله قرار گرفت، یک مسجد و ١٤ خانه و مغازه آسیب دید و ٤ مورد آتشسوزی رخ داد. ٥١. در ٨ آگوست، آبادان با توپخانه سنگین مورد حمله قرار گرفت، ١٣ خانه و مغازه آسیب دید و ٢ مورد آتشسوزی رخ داد. ٥٢. در ٩ آگوست، منطقه بریم (Barim) در آبادان با گلولههای شیمیایی مورد حمله قرار گرفت. براثر آن تهوع، سرگیجه و ورمهای پوستی در برخی از افراد مشاهده شد و ٢ غیرنظامی مجروح و به بیمارستان طالقانی تهران منتقل شدند. درضمن آبادان، زیر آتش توپخانه دوربرد قرار گرفت. در نتیجه ٣ غیرنظامی مجروح و ١١ خانه آسیب دید. خرمشهر نیز در همان روز با توپخانه سنگین مورد حمله قرار گرفت که باعث مجروحشدن ٣ غیرنظامی گردید و چند حادثه آتشسوزی رخ داد. ٥٣. در ٩ آگوست، آبادان با توپخانه دوربرد مورد حمله قرار گرفت، ١١ خانه و ٥ مغازه آسیب دید. ٥٤. در ١٠ آگوست، آبادان با توپخانه سنگین مورد حمله قرار گرفت و باعث مجروحشدن ٣ غیرنظامی و تخریب بخشهایی از ١٢ خانه گردید. ٥٥. در ١١ آگوست، آبادان مورد حمله قرار گرفت و باعث مجروحشدن ٣ غیرنظامی و تخریب بخشهایی از ١٢ خانه گردید. ٥٦. در ١٢ آگوست، آبادان مورد حمله قرار گرفت و به ٢ خانه و ٧ مغازه آسیب رسید. درضمن، ناحیه نورشه باختران مورد حمله قرار گرفت و چند خانه تخریب شد و ٤ غیرنظامی مجروح شدند. ٥٧. در ١٥ آگوست، آبادان زیر آتش عراق قرار داشت و به ٦ واحد مسکونی آسیب رسید، یک مورد آتشسوزی رخ داد. ٥٨. در ١٦ آگوست، آبادان زیر آتش توپخانه دوربرد نیروهای عراقی قرار داشت و به ١٧ واحد مسکونی آسیب رسید. ٥٩. در ١٧ آگوست، آبادان زیر آتش توپخانه سنگین نیروهای عراقی قرار داشت که به ١٤ واحد مسکونی و یک مدرسه خسارت وارد شد. ٦٠. در ١٨ آگوست، مناطق مسکونی شهر آبادان زیر آتش عراق قرار داشت که به ٩ واحد مسکونی و ٢ مغازه آسیب رسید و ٢ مورد آتشسوزی رخ داد. ٦١. در ٢٠ آگوست، آبادان با گلولههای توپخانه سنگین هدف قرار گرفت، ١١ واحد مسکونی و ٤ مغازه آسیب دید. ٦٢. در ٢١ آگوست، آبادان با توپخانه سنگین گلولهباران شد، ٩ واحد مسکونی و یک مغازه آسیب دید. ٦٣. در ٢٢ آگوست، آبادان با گلولههای توپخانه سنگین هدف قرار گرفت و ٤ واحد مسکونی و ٦ مغازه آسیب دید. ٦٤. در ٢٣ آگوست براثر آتش توپخانه دوربرد روی آبادان، به ٧ واحد مسکونی و ٣ مغازه آسیب رسید و ٢ مورد آتشسوزی رخ داد. ٦٥. در ٢٤ آگوست، آبادان زیر آتش توپخانه دوربرد مداوم نیروهای دشمن قرار داشت که براثر آن ١٠ واحد مسکونی و ٣ مغازه آسیب دید. ٦٦. در ٢٥ آگوست، آتش توپخانه سنگین روی شهر آبادان به ١١ مغازه خسارت وارد ساخت. ٦٧. در ٢٦ آگوست، آتش توپخانه سنگین روی آبادان به ٦ خانه و ٢ مغازه آسیب رساند. ٦٨. در ٢٨ آگوست، آتش توپخانه سنگین روی آبادان خساراتی را به ٣ واحد مسکونی وارد کرد و ٤ مورد آتشسوزی رخ داد. ٦٩. در ٢٩ آگوست، آبادان زیر آتش توپخانه عراق قرار داشت که به ٢ واحد مسکونی و ٢ مغازه آسیب رسید. ٧٠. در یک سپتامبر، شهرهای خرمشهر و آبادان زیر آتش توپخانه سنگین دوربرد نیروهای دشمن قرار داشت که به ٨ واحد مسکونی در آبادان آسیب رسید و ٢ واحد مسکونی که جدیداً در آبادان بازسازی شده بود، تخریب شد. ٧١. در ٢ سپتامبر، براثر آتش توپخانه سنگین در آبادان به ٨ واحد مسکونی، یک مدرسه و بیمارستان شهر آسیب وارد شد. ٧٢. در ٣ سپتامبر، آتش توپخانه سنگین روی آبادان به ٦ واحد مسکونی و یک مغازه آسیب وارد ساخت. ٧٣. در ٤ سپتامبر، آتش توپخانه سنگین روی آبادان به یک واحد مسکونی و ٣ مغازه آسیب رساند. ٧٤. در ٥ سپتامبر، براثر آتش توپخانه سنگین روی آبادان ٢ واحد مسکونی تخریب گشت و گوشهای از شهر به آتش کشیده شد. ٧٥. در ٦ سپتامبر، براثر آتش توپخانه سنگین روی آبادان ٣ غیرنظامی مجروح شده و ٤ واحد مسکونی و ٣ مغازه تخریب شد. ٧٦. در ٧ سپتامبر، براثر گلولهباران توپخانه دوربرد روی آبادان خساراتی به واحدهای مسکونی و یک بیمارستان وارد شد و چند قسمت از شهر به آتش کشیده شد. ٧٧. در ٨ سپتامبر، آبادان با توپخانه دوربرد گلولهباران شد و به یک واحد مسکونی، یک گاراژ و چند ساختمان خسارت وارد شد و ٢ مورد آتشسوزی رخ داد.»

________________________________________

• گزارش خبرگزاری فرانسه درباره این ادعای رژیم عراق در روزشمار ٢٤ شهریور درج شده است.
  • ضمیمه دارد؛ ضمیمه اول گزارش: متن کامل یادداشت دبیرکل سازمان ملل درباره گزارش گروه تحقیق این سازمان در عراق.
    • ضمیمه دارد؛ ضمیمه دوم گزارش: نامه مورخ ١٩ سپتامبر ١٩٨٤ نمایندگی دائمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل خطاب به دبیرکل این سازمان.
      • حجتالاسلاموالمسلمین هاشمی رفسنجانی در خاطرات امروز خود راجع به این دیدار نوشته است: «با [آقای بنجامین مکاپا] وزیر امور خارجه تانزانیا، ملاقات داشتم. از کمک ایران به تانزانیا در فروش نفت نسیه ممنون بود و من هم روی کمک به کشورهای مستقل آزادی‏خواه افریقا تکیه کردم.» [اکبر هاشمی رفسنجانی، بهسوی سرنوشت (کارنامه و خاطرات سال ١٣٦٣)، به اهتمام محسن هاشمی، تهران: دفتر نشر معارف انقلاب، ١٣٨٦، ص٢٠٩]

منابع و مآخذ روزشمار 1363/06/28