1366.04.02

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1366
1366.04.02
نام‌های دیگر دو تیر
تاریخ شمسی 1366.04.02
تاریخ میلادی 23 ژوئن 1987
تاریخ قمری 26 شوال 1407




گزارش - 312

امروز صبح واحدهایی از لشکر33 المهدی(عج) در یک عملیات سبک موفق شدند بخش باقی‌مانده قلة2 قشن را به تصرف درآورند. در پی این عملیات تنها نیرویی که در این منطقه از دشمن باقی مانده است حدود یک گروهان روی استحکامات قلة864 است که این استحکامات بی‌شباهت به یک پادگان کوچک نیست. پس از این عملیات و استقرار روی قشن2، نیروهای لشکر33 در هماهنگی با قرارگاه بعدازظهر امروز عملیات دیگری را به منظور تصرف قله864 انجام دادند و موفق شدند این قله و استحکامات آن را تصرف کنند. از سوی دیگر، دشمن با هدف تصرف یال قشن، از نخستین ساعات امروز، ضمن اجرای آتش تهیه پرحجم و سنگین، حملاتی را از دو جناح چپ و راست این ارتفاع آغاز و مواضع نیروهای خودی را تهدید کرد. این حملة دشمن که با یک گردان انجام گرفت، با مقاومت نیروهای لشکر25 کربلا و لشکر41 ثارالله دفع شد. در این حال، فرماندهی قرارگاه نجف برای حفظ موقعیت نیروها در این محور، به تیپ ویژه 155 شهدا مأموریت داد تا در قله‏های 2 و 3 و یال انتهایی قشن مستقر شود. همچنین برای تقویت محور بالوکاوه در قله سمت چپ این ارتفاع، نیروهای یک گردان از تیپ59 مسلم‌ابن‌عقیل به جای نیروهای لشکر11 امیرالمؤمنین(ع) مستقر شدند.[۱] خبرگزاری جمهوری اسلامی دربارة پاتک امروز دشمن و تلفات نیروهای عراقی در این پاتک، چنین گزارش داده است: «نیروهای بعثی عراق تحت فشار فرماندهی ارتش بعث، با واحدهایی از تیپ608 نیروی مخصوص، بقایای تیپ603 و توپخانه22 لشکر4 اقدام به پاتک کرد. رزمندگان اسلام که با هوشیاری کامل، هرگونه حرکت دشمن را تحت کنترل دارند، با رشادت بی‏نظیر و آتش دقیق هدایت شدة خود، شمار زیادی از قوای ارتش بعث را به هلاکت رسانده یا زخمی کردند. همچنین تعدادی از قوای عراقی را به اسارت گرفته و بقایای یگان‏های عمل‌کنندة دشمن را تارومار ساختند. در جریان دفع این پاتک، یک گردان از تیپ608 نیروی مخصوص به میزان 80 درصد و واحدهایی از تیپ603 پیاده عراق منهدم شد و سرهنگ دوم حسن قاسم محمد فرمانده توپخانه22 لشکر4 نیز به هلاکت رسید.»[۲]

گزارش - 313

فرمانده لشکر105 قدس در گفت‏وگویی با راوی مرکز مطالعات در این لشکر، دربارة اقدامات مهندسی نیروهای خودی برای تأمین شهر ماؤوت گفت: «در بازدیدی که حدود ساعت 10 صبح از خط داشتیم، خط پدافندی در یک کیلومتری جنوب شهر ماؤوت تعیین شد که شب گذشته توسط جهاد اصفهان و تیپ18 الغدیر خاکریز زده شده بود. این خاکریز از سمت غربی، به شیار پای ارتفاع احمد رومی و از سمت شرقی، به جاده آسفالت ماؤوت - سلیمانیه وصل شده و سپس تا ابتدای یال قشن ادامه می‏یابد. پدافند آن در سمت شرقی تا جاده آسفالت به ‏عهده لشکر33 المهدی(عج) و از جاده آسفالت تا شیار پای ارتفاع احمد رومی به گردان امام حسین(ع) از لشکر105 قدس واگذار شـد.»[۳]

گزارش - 314

در ادامه عملیات نصر5 که از بامداد روز گذشته در غرب سردشت آغاز شده است، طبق پیش‌بینی و طراحی از پیش تعیین شده، گردان امام رضا(ع) از لشکر8 نجف با 6 دسته (حدود 150 نفر) برای تصرف یال ارتباطی ارتفاع فرفری و ارتفاع کله‌قندی، از سه محور اصلی و یک محور فریب (حرکت اصلی از سمت کله‌قندی و طرح فریب از سمت فرفری) به سمت هدف حرکت کردند. نیروها همگی در ساعت مقرر به پای کار رسیدند، ولی برخورد رزمندگان در یک محور به کمین دشمن، در اجرای هماهنگ عملیات تأخیر ایجاد کرد. در ساعت 22:30 درگیری آغاز شد و به‌رغم آتش شدید دشمن، نیروها به پیشروی ادامه دادند. آتش نیروهای خودی نیز که از دقت بیشتری برخوردار بود کمک کرد تا نیروها قبل از روشنایی هوا به اهداف خود دست یابند. پس از آن دستگاه‌های جهاد وارد منطقه شده و اقدامات مهندسی را شروع کردند.[۴]

گزارش - 315

اهداف و نتایج عملیات نصر5 را یکی از فرماندهان عملیاتی منطقه غرب در مصاحبه با خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی چنین تشریح کرد: «هدف از این عملیات تکمیل خطوط پدافندی نیروهای اسلام در منطقه، بستن معابر نفوذی ضد انقلاب و جاش‌های دشمن و گسترش ارتباط با نیروهای تحت امر قرارگاه رمضان بود.» وی افزود: با انجام موفقیت‌آمیز این عملیات، هدایت و تدارک نیروهای تحت امر قرارگاه رمضان توسط فرماندهان سپاه اسلام با سهولت بیشتر انجام خواهد شد. وی استفاده از تاکتیک‌های ویژه جنگ‌های کوهستانی توسط نیروهای زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به منظور رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده را از خصوصیات بارز این عملیات برشمرد. این فرمانده با اشاره به اینکه در عملیات نصر5 (که هم‌زمان با عملیات نصر4 انجام گرفت) دشت بوجار و تعدادی از روستاهای ایران - که زیر دید و تیر مستقیم قوای دشمن بود - آزاد گردید، متذکر شد که عملیات قهرمانانه سپاه اسلام در منطقه عمومی سردشت، تکمیل‌کننده عملیات کربلای10 بود و طی آن، یک گردان از تیپ97 پیاده از لشکر24 ارتش عراق و یک گروهان مکانیزه از همین تیپ منهدم شد. وی افزود: در این عملیات علاوه بر به هلاکت رسیدن شماری از قوای عراقی، یک گردان از نیروهای دفاع الوطنی جاش نیز به کلی تار و مار گردید. این فرمانده عملیاتی با اشاره به اینکه ناحیه مذکور یکی از نواحی استراتژیک در این منطقه است، خاطرنشان ساخت: با انجام موفقیت‌آمیز عملیات نصر5، معابر ضد انقلاب در دشت بوجار مسدود و فعالیت آنان بسیار محدود خواهد شد. وی کنترل سپاهیان اسلام بر نوار مرزی را نیز یکی دیگر از نتایج این عملیات ذکر کرد. خبرگزاری جمهوری اسلامی دربارة نتایج عملیات اعلام کرد: در عملیات نصر5، 25 کیلومترمربع از مناطق مرزی سردشت و چند روستای ایرانی از جمله روستاهای تابعة دولابی و قلعه‌ر‌ش پس از سال‌ها از تصرف دشمن آزاد شدند. در این عملیات ده‌ها تن از افراد دشمن کشته یا زخمی شدند و 100 تن نیز به اسارت درآمدند.[۵] با اجرای این عملیات نیروهای خودی به عقبه‌های دشمن نزدیک‌تر شدند و دسترسی به ارتفاع مهم دوپازا و شهر قلعه‌دیزه امکان‌پذیر شد.[۶]

گزارش - 316

هواپیماهای عراقی‏ امروز سردشت و اطراف آن را دو بار بمباران کردند. هواپیماهای دشمن در نخستین حملة خود در ساعت 9:40 به روستاهای ملاشیخ و شینو ابراهیم و مزارع و جنگل‏های اطراف سردشت با بمب‏های خوشه‏ای هجوم آوردند که در نتیجه، سه غیرنظامی شهید و دو غیرنظامی و یک سرباز نیز مجروح شدند. در ساعت 11:45 نیز چند فروند هواپیمای دشمن، پادگان شهید بروجردی سپاه پاسداران در سردشت را بمباران کردند. در این حمله، 8 تن به شهادت رسیدند و 137 تن مجروح شدند.[۷] همچنین در ساعت 14:30، یک فروند هواپیمای عراقی که قصد بمباران مواضع نیروهای خودی را داشت، با آتش پدافند ضدهوایی مستقر در منطقه شمال پنجوین و در پانزده کیلومتری جنوب سردشت سرنگون شد.[۸]

گزارش - 317

امروز 72 تن از نیروهای گردان محرم لشکر57 حضرت ابوالفضل(ع) که پس از اجرای عملیات نصر4 با دو دستگاه اتوبوس قصد رفتن به مرخصی را داشتند، در کیلومتر30 جاده سنندج - دیواندره در نزدیکی‏ روستای مامق (ماموخ) به کمین نیروهای گروه کومه‌له برخورد کردند. در این حمله، 6 تن از نیروهای خودی شهید و 8 تن از آنان زخمی شدند و 58 تن دیگر نیز به اسارت نیروهای کومه‌له درآمدند. در این درگیری به یک دستگاه خودروی تویوتای نیروهای ژاندارمری نیز حمله شد و 2 تن از سرنشینان آن شهید شدند.[۹]

گزارش - 318

نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران مانور دریایی ذوالفقار را در منطقه دریای عمان، تنگه هرمز و قسمت میانی خلیج‏فارس آغاز کرد. خبرگزاری جمهوری اسلامی درباره چگونگی اجرای این مانور - به نقل از یک منبع آگاه نظامی - گزارش داده است: «هدف این عملیات که هشت روز به طول خواهد انجامید، کسب آمادگی در اجرای طرح‏های از پیش تعیین شده برای مقابله با تهدیدات بالقوه و همچنین بالا بردن سطح آمادگی رزمی یگان‏های شناور راداری، واحدهای تکاور و تفنگ‌دار و اجرای عملیات مشترک ویژه دریایی به روش‏های رزم دریا می‏باشد. در این مانور عملیاتی بدین شرح به مرحله اجرا درمی‏آید: انجام تمرین اسکورت کاروان‏ها از راه دور، تمرین جنگ‏های الکترونیکی عامل و غیرعامل، تمرینات ویژه شامل پیاده کردن نیرو در ساحل فرضی دشمن، انجام تمرینات کشف و شناسایی کشتی‏های مشکوک، حمله گروه‏های کماندویی به یگان‏های فرضی مستقر در لنگرگاه‌های دشمن و نهایتاً، مرحله تاکتیکی شامل جنگ دریایی، نمایش قدرت و جنگ شبانه. یگان‏هایی که در این مانور شرکت دارند عبارت‌اند از: ناوشکن‏های سنگین و سبک، ناوهای نیروبر، ناوهای لجستیکی و ناوچه‏های موشک‏انداز که جمعاً بیست فروند می‏باشند؛ تعدادی هواپیمای نیروی هوایی، اسکادران‏های هلی‌کوپتر نیروی دریایی، اسکادران‏های B1.212، اسکادران زیردریایی و تجسس اس.اچ، اسکادران‏های مین‏روب و مین‏گذار، اسکادران‏های هاورکرافت، چندین واحد از گروه‏های آبی ‏خاکی شامل تیپ تفنگ‌داران و تکاوران و اسکادران بال ثابت.»[۱۰]

گزارش - 319

صبح امروز گروهی از استادان دانشگاه‏های کشور و نیز شماری از مسئولان حوزه ستادی وزارت فرهنگ و آموزش عالی برای بازدید از مناطق جنگی و آشنایی با مشکلات و مسائل نیروهای رزمی در جبهه‏های نبرد، تحت عنوان "زائرین دیار نور" با همکاری روابط عمومی ستاد تبلیغات جنگ، راهی مناطق عملیاتی غرب کشور شدند.[۱۱]

گزارش - 320

بازگشایی اردوگاه‏های آموزش نظامی دانشجویان عراقی، موضوعی است که خبرگزاری فرانسه دربارة آن گزارش داده است: «اردوگاه‏های آموزش نظامی برای ده‌ها هزار دانشجو و شاگردان دبیرستان در تعطیلات تابستانی، در عراق گشایش می‏یابند. برای دانشجویان سیکل اول هفت دانشگاه عراق دوره آموزش از ژوئیه (مرداد) آینده به یک ماه محدود می‏شود. دانشجویان سیکل دوم و سوم که سال گذشته در خدمت بوده‏اند، به مدت سه ماه و دانش‏آموزان دبیرستانی که برای اولین بار آموزش می‏بینند، دو هفته برای آموزش اساسی اعزام خواهند شد.»[۱۲]

گزارش - 321

با تشدید تحرکات امریکا و کشورهای منطقه در خلیج‏فارس، سپاه پاسداران یک قرارگاه جدید دریایی را با نام منطقه دوم دریایی در منطقه بوشهر راه‏اندازی کرد. حسین علایی فرمانده نیروی دریایی سپاه، در این‏باره گفت: «منطقه دوم دریایی سپاه پاسداران در استان بوشهر تشکیل و فعالیت خود را آغاز کرد. این منطقه، مدافع بخش میانی خلیج‏فارس خواهد بود و موظف است، مأموریت‏های نیروی دریایی سپاه در این منطقه را به انجام برساند.» وی اضافه کرد: «امریکا با اسکورت چند نفت‏کش، موفق به کسب توان جدیدی در منطقه نخواهد شد.» وی دربارة همکاری کویت با عراق گفت: «رژیم کویت از آغاز جنگ تحمیلی، همواره در کنار رژیم عراق بوده و علاوه بر تقویت بنیه دفاعی عراق و دادن امکانات هوایی به هواپیماها و هلی‏کوپترهای آن رژیم برای شرارت بیشتر در منطقه، اخیراً آبراه سیبه را که بین جزیره بوبیان و بندر کویت واقع است، جهت حفظ اسکله البکر در اختیار آن رژیم قرار داده است.» وی همچنین افزود: «ما نمی‏توانیم این همکاری آشکار نظامی را نادیده بگیریم. کویتی‏ها در این منطقه به آسانی آسیب‏پذیر می‏باشند.» علایی گفت: «نیروی دریایی ما از توان بالایی برخوردار است و به تنهایی قادر است کویت را در محاصره کامل دریایی قرار دهد.» وی با اشاره به روحیه شهادت‌طلبی مردم کشورمان، افزود: «ما از حوادث استقبال می‏کنیم و آن را آزمایشی از جانب خدا می‏دانیم و مطمئن هستیم، چنانچه امریکایی‌ها در خلیج‏فارس وارد عمل شوند قادر خواهیم بود منطقه را از لوث وجود آنها پاک کنیم.» وی دربارة حضور نیروی دریایی عراق در خلیج‏فارس گفت: «حضور نیروی دریایی عراق که با همکاری کویت انجام می‏گیرد، تنها به اسکله البکر محدود می‏شود و فاقد ارزش نظامی است.»[۱۳] سیدعلی حسینی‌تاش جانشین فرمانده نیروی دریایی سپاه نیز در مصاحبه‏ای دربارة سیاست تشنج‏زدایی ایران در منطقه، توان نظامی نیروی دریایی سپاه، منابع تأمین نیازهای موشکی سپاه، تأمین امنیت خلیج‏فارس به‌دست کشورهای منطقه، اهداف عراق در ایجاد تشنج در خلیج‏فارس و نقش کویت در پشتیبانی اقتصادی، نظامی و اطلاعاتی عراق، مطالبی را بیان کرد. وی گفت: «منافع جمهوری اسلامی در خلیج‏فارس اقتضا می‏کند که با هرگونه تشنج‌آفرینی در منطقه مقابله کند تا امنیت در این منطقه برقرار شود؛ بنابراین اگر کشورهای حوزه خلیج‏فارس در این جنگ موضع بی‏طرف پیشه کنند، جمهوری اسلامی ایران با قدرتی که دارد، قادر است امنیت منطقه و کشورهای حوزه خلیج‏فارس را تأمین کند.» وی افزود: «تنها کشورهای حوزه خلیج‏فارس هستند که می‏توانند امنیت خلیج‏فارس را تأمین کنند. امکان تردد کشتی‏های نفت‏کش در خلیج‏فارس آن هم با اسکورت ناوهای امریکا، غیرممکن است و حرف‏های امریکا فریبی است برای افکار عمومی دنیا.» حسینی‌تاش اضافه کرد: «در حال حاضر تمامی مناطق حوزه خلیج‏فارس از جمله کویت و عربستان سعودی زیر بُرد موشکی ساحل به دریا و زمین به زمین نیروی دریایی سپاه پاسداران قرار دارد و ما قادریم در این مناطق عملیات نظامی انجام دهیم. نیروی دریایی سپاه در حال حاضر توانایی انهدام و اشغال تمامی مناطق حساس حوزه خلیج‏فارس و جزایر آن را دارد و برای همه آنها طرح ارائه کرده است که در صورت لزوم، این مناطق انهدام یا توسط نیروهای پاسدار اشغال خواهد شد. بخشی از نیاز موشکی سپاه از خارج تأمین و بخشی دیگر نیز در داخل مملکت ساخته می‏شود. رزمندگان اسلام در عملیات والفجر8، از سه پایگاه موشکی عراق، تعداد قابل ملاحظه‏ای موشک به غنیمت گرفتند ... به‏کارگیری این موشک‌ها نیاز به نقطه مشخصی از زمین ندارد و در هر شرایطی به ‌کار گرفته می‏شود. ضمناً آماده کردن این موشک‌ها برای پرتاب از یک نقطه، در کمتر از دو ساعت امکان‏پذیر است. برای اثبات این ادعا، حمله موشکی ایران به بغداد را مثال می‏زنم؛ رژیم عراق برای پیدا کردن محل پرتاب این موشک‌ها، تمامی امکانات خود را بسیج کرد و بالاخره موفق نشد که محل پرتاب را پیدا کند.» این مقام نظامی گفت: «یکی از طرف‏های ذی‌نفع خلیج‏فارس، کشور عراق است. در حال حاضر این کشور از مقابله با ارتش اسلام عاجز مانده و با تشنج‏آفرینی در آب‏های خلیج‏فارس، قصد گسترش جنگ به دیگر کشورهای منطقه را دارد. هدف رژیم عراق از تشنج در خلیج‏فارس، برهم زدن توان اقتصادی جمهوری اسلامی است که به لطف پروردگار تا به امروز موفق نبوده است. کویت از ابتدای جنگ، کمک‏های اقتصادی خود را به عراق شروع کرد و اخیراً نیز کمک‏ نظامی خود را آغاز کرده است و هواپیماهای عراقی برای ضربه زدن به منافع جمهوری اسلامی در خلیج‏فارس، از پایگاه‏های کویت استفاده می‏کنند. همچنین کویت اطلاعات نظامی - اقتصادی خلیج‏فارس را به عراق می‏دهد که ما با دستگیری سرنشینان چند شناور کویتی، به این امر دست یافتیم. سرنوشت حکام کویت در حال حاضر با سرنوشت صدام گره خورده است و در صورت سقوط صدام، حکومت کویت نیز سقوط خواهد کرد. هم‏اکنون به‏واسطه تشنج در خلیج‏فارس و حمایت این کشور از رژیم عراق، سرمایه‏داران کویتی، سرمایه‏های خود را از کویت خارج نموده‏اند.»[۱۴]

گزارش - 322

خبرگزاری آسوشیتدپرس دربارة افزایش ناوگان دریایی امریکا در خلیج‏فارس به منظور فراهم کردن اجرای برنامه اسکورت نفت‏کش‏های کویتی، گزارش داد: «سه کشتی جنگی امریکایی وارد دهانه شمالی کانال سوئز شدند تا از طریق دریای سرخ به کشتی‏های امریکایی مستقر در خلیج‏فارس بپیوندند. ناوشکن مجهز به موشک‏انداز کید و نیز دو کشتی موشک‏انداز کلاکرنیگ و فلاتل اولین نیروی تقویتی هستند که واشنگتن برای اجرای طرح اسکورت یازده کشتی کویتی دارای پرچم امریکا، به منطقه اعزام کرده است. این سه کشتی جنگی، اقیانوس اطلس را در زمره یک گروه رزمی پشت‏سر گذاشتند و سپس در دریای مدیترانه از آنان جدا شده تا راهی خلیج‏(فارس) شوند. کشتی‏های مزبور به‌طور عادی، در مجموع هشت‏صد تن پرسنل در خود جای می‏دهند. نیروی دریایی امریکا در واشنگتن اعلام کرد که این سه کشتی از جمله هشت فروند کشتی رزمی خواهند بود که به همراه کشتی فرماندهی لاسال در خلیج‏فارس مستقر می‏گردند تا عملیات اسکورت را از اوایل ژوئیه (حدود 10 روز دیگر) آغاز نمایند.»[۱۵] همچنین دربارة تلاش‏هایی که برای مین‏یابی در خلیج‏فارس انجام می‏گیرد، خبرگزاری رویتر به نقل از منابع سیاسی گزارش داد: «دو کارشناس مین نیروی دریایی امریکا، دو روز پیش برای کمک به تحقیقات کویت، وارد این کشور شدند. در همین زمینه شیخ علی الخلیفه وزیر نفت کویت گفت: شواهدی در دست است که نشان می‏دهد انفجار مین‏ها ممکن است حاصل یک خراب‏کاری باشد. شیخ علی افزود: ممکن است لازم شود که ما درخواست دریافت تجهیزات به خصوص برای مین‏یابی از جمله کشتی مین‏یاب به صورت خرید یا اجاره ارائه نماییم.»[۱۶] در این حال، فرانک کارلوچی مشاور دولت ریگان در امور امنیت ملی، در توجیه حمایت از نفت‏کش‏های کویتی، امریکا را بی‏طرف خواند و گفت: «آیا درست است ما به کویتی‏ها بگوییم که آنها صرفاً به علت خطری که از جانب ایران تهدیدشان می‏کند، نمی‏توانند کشتی‏های‏شان را تحت پرچم‏ امریکا ثبت نمایند؟» وی تأکید کرد: «دولت ریگان همچون هفت رئیس‏جمهور قبلی امریکا، نسبت به حفاظت از خلیج‏فارس تعهد دارد و نمی‏تواند به یک کشور بیگانه اجازه دهد شاهرگ خلیج‏فارس را کنترل نماید.»[۱۷]

گزارش - 323

با وجود نظر مخالف برخی از نمایندگان کنگره امریکا با اقدام دولت این کشور برای اسکورت نفت‏کش‏ها، امروز لس ‏آسپین رئیس کمیسیون نیروهای مسلح امریکا در کنگره، دانته فاسل رئیس کمیسیون امور خارجه و تام فالی رهبر اکثریت دمکرات، که از افراد با نفوذ در کنگره امریکا به شمار می‌روند، اعلام کردند کنگره با تصمیم رونالد ریگان رئیس‏جمهوری امریکا، برای حفاظت از یازده نفت‏کش کویتی تحت پرچم امریکا در مقابل حملات ایران در خلیج‏فارس، احتمالاً مخالفت نخواهد کرد. دانته فاسل رئیس کمیسیون امورخارجه در مجلس نمایندگان (کنگره)، اظهار کرد: «ما مباحثاتی ترتیب داده و درباره این مسئله مشورت می‏کنیم اما هیچ اقدام عملی برای جلوگیری از به اجرا درآمدن این تصمیم اتخاذ نخواهد شد.» خبرگزاری فرانسه با اعلام این خبر می‌افزاید: «آنها همچنین گفتند: کنگره قادر نیست برای ممانعت از اقدام دولت امریکا در این زمینه کاری انجام دهد. دولت امریکا پیش از اتخاذ تصمیم اسکورت نفت‏کش‏های کویتی در خلیج‌فارس‏، به عواقب این سیاست واقعاً فکر نکرده است. قدرت عمل کنگره اکنون که تصمیم امریکا اعلام شده است، نسبتاً محدود است.»[۱۸] خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز در توجیه سیاست جدید کنگره امریکا گزارش داد: «دستیاران چهار نماینده مخالف دمکرات گفتند که به نظر می‏رسد التهاب قبلی در حال تغییر یافتن به سمت تئوری وارنر است؛ مبنی‌بر اینکه ریگان سیاست ضعیفی را در پیش گرفته است، لکن مخالفت با وی، صدمات بیشتری را متوجه سیاست خارجی امریکا خواهد کرد. به نظر می‏رسد کنگره امریکا بین مخاصمه افراطی تا حمایت نامشتاقانه از طرح ریگان برای اسکورت یازده تانکر نفتی کویتی در خلیج‏فارس، در نوسان است. یکی از حامیان اصلی ریگان به‏ نام جان وارنر که یک سناتور جمهوری‏خواه کنگره است، می‏گوید: اگر قرار باشد که کنگره با ریگان به مخالفت برخیزد و مثلاً بودجه لازم و یا دیگر اقدامات ضروری را منع کند، چنین شرایطی خود به خود فصل منفی دیگری به اعتبار امریکا در خلیج‏فارس می‏افزاید.»[۱۹]

گزارش - 324

در یکی از برنامه‏های تلویزیونی شبکه بی‌بی‌سی، سیاست اسکورت نفت‏کش‏های کویتی به گونه‌ای کنایه‌آمیز به استهزاء گرفته شد. در این برنامه ابتدا اجساد سوخته شده امریکایی‏ها در صحرای طبس به نمایش درآمد و سپس اجساد امریکایی‏ها در بیروت نشان داده شد. پس از آن مجری برنامه عنوان کرد که اگر امریکایی‏ها قصد نبرد داشته باشند، نیروهای اعزامی آنها اندک است و اگر قصد خودکشی داشته باشند، این تعداد نیروی اعزامی زیاد است![۲۰] روزنامة نیویورک تایمز نیز در انتقاد از تلاش امریکا برای اسکورت نفت‏کش‏های کویتی نوشت: «آزادی رفت و آمد دریایی نیست که حکومت ریگان را وادار کرده تا توسعه محافظت نیروی دریایی این کشور از کویت را مورد بررسی قرار دهد، بلکه جنگ ایران و عراق باعث این تصمیم شده است.» این روزنامه می‏نویسد: «حکومت امریکا تا زمانی که منافع این کشور به‌طور آشکارتری مورد تهدید قرار نگرفته و این حکومت سیاستی را که ارزش ریسک کردن داشته باشد، ارائه نداده، می‌باید طرح خود را مبنی‌بر حرکت نفت‏کش‏های کویتی با پرچم امریکا، به تأخیر اندازد.» این روزنامه می‏افزاید: «تغییر پرچم کشتی‏ها، کلیه ادعاهای بی‏طرفی در جنگ ایران و عراق را از بین خواهد برد. طرف‏داری از عراق، ممکن است به خصومت مستقیم بین امریکا و ایران منجر شود یا حداقل فاصله عمیقی را برای دهه‏های آینده بین آنها به وجود آورد و شاید حتی ایران را به طرف شوروی سوق دهد.»[۲۱]

گزارش - 325

انگلیس سیاست جدید مقابله به مثل را به ناوگان دریایی خود تجویز کرد. روزنامه دیلی تلگراف در این‏باره نوشته است: «دولت انگلستان به فرماندهان نیروی دریایی خود دستور داده است در صورت حمله مهاجمین ایرانی یا عراقی به طرف کشتی‏های تجاری انگلیس در خلیج‏فارس، متقابلاً آنها را مورد حمله قرار دهند.» این روزنامه می‏افزاید: «در چارچوب روش‏های اجرایی در وزارت دفاع انگلستان تاکنون تنها رزم‏ناوهای این کشور اجازه داشته‏اند که از خود دفاع کنند. وزارت دفاع انگلستان یادآور شده است: نیروی دریایی این کشور از این پس موظف است که طبق قانون (دفاع از خود) از کشتی‏های غیرنظامی انگلستان نیز حفاظت به ‏عمل آورد.»[۲۲]

گزارش - 326

شورای امنیت سازمان ملل امروز تشکیل جلسه داد. در این جلسة حساس که تنها 40 دقیقه طول کشید، پنج عضو دائمی شورای امنیت به‌طور رسمی گزارش اقدامات پنج ماهه خود را در تهیه قطعنامه‏ای دربارة جنگ ایران و عراق، به اطلاع ده عضو ادواری شورای امنیت رساندند.[۲۳] سفیر امریکا در سازمان ملل دربارة تشکیل این جلسه می‏گوید: «در این نشست بحث‏هایی صورت گرفت ولی تصمیمی به‏جز ادامة مشورت‏ها اتخاذ نشد‏.» وی می‏افزاید: «این جلسه ادامة اقدامات دیپلماتیک سازنده‏ای است که به منظور پایان بخشیدن به این جنگ با حفظ یک‏پارچگی و تمامیت ارضی دو طرف صورت می‏گیرد.»[۲۴] در این حال، خبرگزاری آسوشیتدپرس دربارة احتمال پیروزی امریکا در گنجاندن ماده‏ای برای تحریم تسلیحاتی یک یا هر دو طرف درگیر در جنگ گزارش داد: «در حالی که امریکا سعی می‏کند حامیان فراخوان تازة شورای امنیت مبنی‌بر برقراری آتش‌بس را افزایش دهد، به‏نظر نمی‏رسد که موفقیت چندانی در اعمال تحریم اجباری اسلحه به‏ دست آورد.»[۲۵] پیتر ویلیت استاد روابط بین‏الملل در دانشگاه سیتی یونیورسیتی، در پاسخ به این پرسش رادیو بی‌بی‌سی که چرا کشورهایی که خود، سال‏ها به طرف‏های درگیر اسلحه فروخته‏اند، حالا طرف‏دار تحریم تسلیحاتی شده‏اند؟ گفت: «فکر می‏کنم به‏خاطر آنکه هیچ‏کس فکر نمی‏کرد این جنگ این قدر طول بکشد. علی‏رغم شکست قطعنامه‏های قبلی سازمان ملل، اینک تغییرات مهمی به وقوع پیوسته است. اگر پنج کشور عضو دائمی شورای امنیت قطعنامه‏ای را تصویب کنند، این بدان معنا است که سیاست‏های آنها نیز تغییر خواهد کرد. صحبت از تحریم اجباری ارسال اسلحه به طرفین درگیر در جنگ هم هست که این خود تغییر مهمی محسوب می‏شود. سازمان ملل به ندرت از تحریم اجباری استفاده کرده و در این مورد می‏توان رودزیا و افریقای جنوبی را نام برد. البته در چنین قطعنامه‏ها و تحریم‏هایی، سیاست‏های آشکار و سیاست‏های پشت پرده مطرح است که این دو می‏تواند با یکدیگر تفاوت داشته باشد و باید دید چگونه بر اجرای این قطعنامه نظارت خواهد شد؟ انستیتو بین‏المللی تحقیقات صلح در استکهلم یکی از این نهادهای نظارت‌کننده است که از احترام فراوانی نیز برخوردار است. ولی من فکر می‏کنم بهترین ناظر، خود کشورهای عضو دائم شورای امنیت باشند؛ اگر امریکا و انگلیس و فرانسه و شوروی بخواهند جنگ خلیج‏فارس پایان یابد، مواظب چین باشند که احیاناً سلاحی به طرفین درگیر در جنگ نفروشد.»[۲۶] در همین حال، روزنامه دولتی الجمهوریه (چاپ بغداد) اعلام کرد: «چین از تلاش شورای امنیت سازمان ملل جهت دست‏یابی به یک راه‏حل مسالمت‏آمیز برای جنگ ایران و عراق حمایت می‏کند.» این روزنامه به نقل از ژوشانگ چینگ معاون روابط بین‏المللی حزب کمونیست چین که سرگرم دیدار از عراق است گزارش‏های مربوط به مخالفت چین با قطعنامه پیشنهادی شورای امنیت را رد کرد. به نوشته این روزنامه، این مقام چینی گفته است: «چنین گزارش‏هایی ادعای محض است و هدف آن تحریف جدی موضع چین می‏باشد.» وی می‏گوید: «نماینده ما در شورای امنیت، همواره تلاش‏های مثبتی برای خاتمه این جنگ و برقراری صلح بین ایران و عراق مبذول داشته است.»[۲۷]

گزارش - 327

در پی ارسال نامة روز گذشتة معاون نخست‏وزیر و وزیرخارجه کویت به دبیرکل سازمان ملل دربارة تهدید ایران علیه این کشور، سخنگوی سازمان ملل امروز به این نامه پاسخ داد و در آن، به‌طور تلویحی، کویت را از تشدید تشنجات در خلیج‏فارس برحذر داشت. خبرگزاری فرانسه در این‏باره گزارش داده است: «سخنگوی سازمان ملل متحد در پاسخ به پیام نخست‏وزیر کویت اعلام کرد، دکوئیار که در حال حاضر در ژنو به‏سر می‏برد، آن‌چنان هم در پایان یافتن این جنگ عجول نیست، بلکه یکی از نگرانی‏های وی طبیعتاً خطر گسترش آن است. این سخنگو اضافه کرد: دبیرکل به‌طور مداوم خواسته است از هرگونه اقدامی که موجب گسترش جنگ می‏شود، خودداری گردد.» خبرگزاری فرانسه می‏افزاید: «رهبران کویت در یک پیام اضطراری برای سازمان ملل متحد، از دبیر کل سازمان ملل خواستند تهدیدهای ایران علیه کویت را محکوم کند، لیکن نتوانستند نتیجه مثبتی از این پیام بگیرند. منابع آگاه در سازمان ملل متحد ضمن اعلام این مطلب اضافه کردند که خاویر پرز دکوئیار دبیرکل سازمان ملل متحد، در پاسخ به این پیام برای شیخ صباح ‏الاحمد الجابر الصباح وزیرخارجه کویت، تأکید کرد بسیار تمایل دارد شاهد پایان سریع جنگ ایران و عراق باشد.»[۲۸]

گزارش - 328

نمایندگی ایران در سازمان ملل امروز با ارسال دو نامه برای دبیرکل این سازمان از بمباران یک روستا و حملة شیمیایی به منطقه عملیات نصر4 خبر داد. محمدجواد ظریف در نامه اول نوشت: در تاریخ 13 ژوئن 1987 (23 خرداد 1366)، نیروهای عراقی روستای زرآب در حومه شهر بانه را بمباران کردند که به شهادت یک غیرنظامی و جراحت هفت تن دیگر انجامید.[۲۹] کاردار موقت ایران در نامه دوم خود آورده است: نیروهای عراقی روز 21 ژوئن 1987 (31 خردا 1366) دو بار در منطقه عملیاتی نصر4 اقدام به حمله شیمیایی کردند و با گلولـه توپخانه و راکت هلی‌کوپتر به اسپی‌دره در ارتفاعات گلان، قشن و حوالی شهرستان ماؤوت، عوامل شیمیایی از جمله گازهای خفه‌کننده و عصبی پرتاب کردند که چند رزمنده مجروح شدند.[۳۰]

گزارش - 329

امروز نشست مشترک شورای همکاری خلیج‏فارس و اتحادیه اروپا در بروکسل پایتخت بلژیک، برگزار شد. خبرگزاری فرانسه دربارة نتایج این کنفرانس گزارش داده است: «شورای همکاری خلیج‏فارس و جامعه اقتصادی اروپا مشترکاً خواستار آزادی کشتی‏رانی در خلیج‏فارس شدند. همچنین پشتیبانی خود را از تلاش‏های بین‏المللی به‏ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد و شورای امنیت برای پایان دادن به جنگ ایران و عراق اعلام کرده‏اند و تأکید کرده‏اند که آزادی کشتی‏رانی و ترانزیت آزاد نفت و کالاهای دیگر از خلیج‏فارس، برای جامعه بین‏المللی حائز اهمیت است.»[۳۱]

گزارش - 330

روزنامه ایزوستیا (چاپ مسکو) اعلام کرده است که امریکا به‌طور پنهانی، موشک‌های پدافندی استینگر به ایران تحویل داده است. این روزنامه می‏نویسد: «در ماه مه سال جاری (اردیبهشت)، فقیر اولی یکی از سرکردگان باند اشرار که به گروهک یونس خالص تعلق دارد، با نمایندگان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران قرارداد محرمانه‏ای درباره فروش محمولات موشک‌های امریکایی استینگر به ایران- که از امریکا به افغانستان ارسال شده بود- منعقد کرد. در فرحات - واقع در مرز ایران و افغانستان - 37 فروند موشک استینگر به نمایندگان ایران تحویل داده شد و انتقال محمولة عظیم‏تر از موشک‌ها و دیگر تجهیزات، از طریق این کانالِ به اصطلاح نامرئی، مورد توافق قرار گرفت. حداقل دو مشاور امریکایی بر جریان این ساخت و پاخت نظارت داشتند. آنها درباره ثمربخش‏ترین شیوه‏های استفاده از موشک‌ها، توصیه‏های خود را ارائه دادند.»[۳۲]

گزارش - 331

تکذیب دخالت حزب‌الله در ربودن خبرنگار امریکایی و فرزند وزیر دفاع لبنان، موضع وزیر دفاع لبنان در وارد کردن اتهام به حزب‌الله در این‌باره، گفته‌های فرمانده نیروهای نظامی سوریه در لبنان در رد هر نوع ضرب‌الاجل برای آزادی این دو نفر و نوع دخالت سوریه در این ماجرا، موضوع گزارشی است که روزنامه کیهان به نقل از خبرگزاری‌ها تنظیم کرده است: حزب‌الله لبنان با صدور اطلاعیه‌ای در بیروت برای دومین‌بار هرگونه دخالت در ربودن علی عسیران فرزند وزیر دفاع لبنان را تکذیب کرد. به گزارش خبرگزاری فرانسه از بیروت، حزب‌الله لبنان ضمن اعلام این مطلب، تبلیغات سوئی را که علیه آن به عمل می‌آید محکوم کرده، اتهامات غیرمسئولانه‌ای را که این جنبش را در این ماجرا مسئول قلمداد می‌کند، تقبیح کرد. حزب‌الله در اطلاعیه خود از جامعه مسلمانان لبنان خواست تا از توطئه‌ای که از لابه‌لای این تبلیغات متوجه آنها گردیده بر حذر باشند. حزب‌الله در پایان، ضمن اعلام بی‌اطلاعی از هویت عاملان این آدم‌ربایی اظهار امیدواری کرد که تلاش‌ها به فاش شدن هویت آنها بینجامد. عادل عسیران وزیر دفاع لبنان، قبلاً حزب‌الله را مسئول این آدم‌ربایی قلمداد کرد، اما مدتی بعد تأکید کرد وی این جنبش را متهم نمی‌کند. وزارت خارجه امریکا نیز حزب‌الله را به ربودن عسیران و گلاس امریکایی متهم کرده است. ژنرال غازی کنعان فرمانده نیروهای نظامی سوریه در لبنان، به خبرگزاری فرانسه اظهار داشت که هیچ ضرب‌الاجلی برای آزادی چارلز گلاس و علی عسیران تعیین نشده است. کنعان تصریح کرد که از هیچ تلاشی دریغ نخواهیم کرد تا ماجرای ربودن این دو تن به خوبی پایان یابد. کنعان دیروز با شیخ محمدمهدی شمس‌الدین نائب رئیس مجلس عالی شیعیان لبنان، دیدار و گفت‌وگو کرد. در شایعات دیروز خبرگزاری‌های غربی به نقل از منابع سوری آمده است که یکی از فرماندهان سوری تا ساعت 7 بعدازظهر دیروز به آدم ربایان مهلت داده است تا گروگان امریکایی خود را آزاد کنند در غیر این صورت وی اقدامات لازم را برای پایان دادن به این بحران انجام خواهد داد. حتی شایعه کردند که نیروهای سوری آماده‌اند تا طی یک اقدام نظامی با زور وارد حومه شیعه‌نشین جنوب بیروت که در کنترل حزب‌الله است بشوند. روزنامه لبنانی النهار هم دیروز نوشت: عادل عسیران وزیر دفاع لبنان، تهدید کرده است که چنانچه آدم‌ربایان تا پایان ضرب‌الاجل روز سه‌شنبه فرزند او را آزاد نکنند او از سمت خود استعفا خواهد کرد.» کیهان می‌افزاید: علی عسیران چهارشنبه گذشته همراه چارلز گلاس خبرنگار امریکایی و راننده خودرو ربوده شد.[۳۳] علاوه بر این، اقدامات امروز عادل عسیران وزیر دفاع لبنان، آمادگی سفارت ایران برای کمک به حل این مشکل و ادعاهای مقامات امریکا دراین‌باره مضمون خبرهایی است که یونایتدپرس مخابره کرده است: عادل عسیران وزیر دفاع لبنان، از سفیر جمهوری اسلامی ایران در بیروت خواست در تلاشی برای آزادی چارلز گلاس روزنامه‌نگار امریکایی و فرزند عسیران که روز چهارشنبه گذشته در بیروت ربوده شدند، شرکت کند. یونایتدپرس با اعلام این خبر می‌افزاید: سخن‌گوی عسیران گفت: عسیران که قبلاً از سوریه به این منظور تقاضای کمک کرده بود، روز دوشنبه با احمد دستمالچیان سفیر ایران، تلفنی گفت‌وگو کرد و سفیر ایران به او قول داد حداکثر تلاش خود را برای آزادی هر چه سریع‌تر آنها به عمل آورد. از چهارشنبه پیش که دو نفر فوق و سلیمان سلمان راننده لبنانی علی عسیران، در منطقه اوزانی در حومه جنوبی بیروت به وسیله 14 مرد مسلح ربود شدند، این نخستین‌بار است که عسیران از ایران تقاضای کمک کرده است. از سوی دیگر، به گزارش یونایتدپرس ژنرال غازی کنعان فرمانده نیروهای سوریه در لبنان، روز یکشنبه با علامه سیدمحمدحسین فضل‌الله از روحانیون مبارز حزب‌الله لبنان، در خانه‌اش در بیروت ملاقات و بیش از یک ربع ساعت با وی مذاکره کرد. به گزارش یونایتدپرس کنعان به دستور حافظ اسد ریاست جمهوری سوریه به ملاقات فضل‌الله رفت. وی با نبیه‌بری رئیس جنبش امل لبنان نیز گفت‌وگو کرد. افراد نزدیک به محافل نظامی سوریه در لبنان گفتند کنعان از فضل‌الله خواست از نفوذ خود برای آزادی گروگان‌ها استفاده کند. حزب‌الله لبنان و علامه فضل‌الله مکرراً آدم‌ربایی را محکوم و دخالت حزب‌الله را در این آدم‌ربایی تکذیب کرده‌اند. هیچ گروهی تاکنون مسئولیت ربودن گلاس 36 ساله خبرنگار سابق امریکایی تلویزیون ای.بی.سی.ان امریکا، عسیران 40 ساله و راننده آنها را به عهده نگرفته است. به گزارش یونایتدپرس از واشنگتن، وزارت خارجه امریکا روز گذشته اعلام کرد گروه مسلمان بنیادگرای طرف‌دار ایران یعنی حزب‌الله مسئول ربودن یک امریکایی و دو همراه وی در لبنان است. فیلیپس اوکلی سخن‌گوی وزارت خارجه امریکا، گفت: ما از اطلاعات به دست آمده فکر می‌کنیم حزب‌الله مسئول این کار است. مایکل آرماکاست معاون وزیرخارجه امریکا نیز روز یکشنبه در یک برنامه تلویزیونی گفته بود به نظر امریکا حزب‌الله مسئول آخرین آدم‌ربایی در لبنان است.[۳۴] احمد دستمالچیان سفیر ایران در لبنان، دیروز (دوشنبه) گفت که آماده تلاش برای آزادسازی چارلز گلاس روزنامه‌نگار امریکایی و پسر وزیر دفاع لبنان است. از سوی دیگر، یک دیپلمات ایرانی در مذاکره تلفنی با عادل عسیران به علاقه شدید خود به حل موفقیت‌آمیز این قضیه اشاره کرد.[۳۵]

گزارش - 332

تلاش عناصر سازمان مجاهدین خلق برای ترور حجت‏الاسلام اکرمی نماینده مردم سمنان در مجلس شورای اسلامی، منجر به زخمی شدن همسر وی شد. خبرگزاری جمهوری اسلامی در این‏باره گزارش داده است: «در حمله ناموفق منافقین به منظور ترور آقای اکرمی نماینده مردم سمنان در مجلس شورای اسلامی، همسر وی از ناحیه زانوی چپ مجروح شد. این حادثه در ساعت 1:30 بامداد رخ داد و هنگام تیراندازی منافقین به‏سوی منزل مسکونی آقای اکرمی، وی در جبهه به سر می‏برد.»[۳۶]

گزارش - 333

امروز، چهار صد تن دیگر از مردم مسلمان عراق که پنجاه خانوار را تشکیل می‏دادند، با عبور از مرزهای غربی کشورمان، به جمهوری اسلامی پناهنده شدند. این عده تحت پوشش خدمات جمعیت هلال‌احمر قرار گرفتند.[۳۷]



منابع و مآخذ روزشمار 1366/04/02

  1. سند شماره 417/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش عملیات نصر4، گزارش راوی قرارگاه نجف، احمد نیک‌روش، صص 222 - 220؛ و - سند شماره 856/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش اجمالی عملیات نصر4، داود ریاحی، 1/4/1366، ص67؛ و - سند شماره 21476 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: خلاصه اطلاعاتی تیپ اطلاعاتی313 حر (معاونت اطلاعات نجف)، شماره 29 - ن، 3/4/1366، ص3.
  2. روزنامه اطلاعات، 4/4/1366، ص18.
  3. سند شماره 417/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش عملیات نصر4، گزارش راوی قرارگاه نجف، احمد نیک‌روش، صص 222 - 220؛ و - سند شماره 856/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش اجمالی عملیات نصر4، داود ریاحی، 1/4/1366، ص67؛ و - سند شماره 21476 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: خلاصه اطلاعاتی تیپ اطلاعاتی313 حر (معاونت اطلاعات نجف)، شماره 29 - ن، 3/4/1366، ص3.
  4. سند شماره 433/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات نصر5، گزارش راوی لشکر8 نجف، علی ایزدی، صص 69 - 65.
  5. سند شماره 433/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: عملیات نصر5، گزارش راوی لشکر8 نجف، علی ایزدی، صص 69 - 65.
  6. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 97، 4/4/1366، صص 4، 7 و 8، منطقه عملیاتی غرب - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 2 و 3/4/1366.
  7. معاونت سیاسی سپاه پاسداران، نشریه بررسی، شماره13، 12/4/1366،ص7.
  8. روزنامه اطلاعات، 4/4/1366، ص18.
  9. واحد اطلاعات سپاه پاسداران، نشریه گزارش روزانه، شماره 241، 11/4/1366، ص1.
  10. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 97، 4/4/1366، ص3، تهران - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 3/4/1366.
  11. روزنامه اطلاعات، 2/4/1366، ص18.
  12. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره 96، 3/4/1366، صص 24 و 25، خبرگزاری فرانسه، 2/4/1366.
  13. روزنامه جمهوری اسلامی، 2/4/1366، ص2؛ و - روزنامه رسالت، 2/4/1366، ص2.
  14. روزنامه کیهان، 2/4/1366، ص18.
  15. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 97، 4/4/1366، ص41، خبرگزاری آسوشیتدپرس، 4/4/1366.
  16. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره 96، 3/4/1366، صص 14 و 15، کویت - خبرگزاری رویتر، 2/4/1366.
  17. روزنامه جمهوری اسلامی، 2/4/1366، ص3.
  18. روزنامه اطلاعات، 4/4/1366، ص18.
  19. روزنامه جمهوری اسلامی، 2/4/1366، ص11.
  20. دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امورخارجه، نشریه شماره 52/5، 6/4/1366، تلویزیون بی‌بی‌سی.
  21. روزنامه جمهوری اسلامی، 2/4/1366، ص11.
  22. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره 96، 3/4/1366، ص11، لندن - خبرگزاری آلمان غربی، 2/4/1366.
  23. واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 3/4/1366، صص 5 و 6، رادیو امریکا، 2/4/1366.
  24. روزنامه رسالت، 3/4/1366، صفحه آخر.
  25. روزنامه کیهان، 2/4/1366، صفحه آخر.
  26. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره 96، 3/4/1366، ص8، تهران- خبرگزاری جمهوری اسلامی، 2/4/1366.
  27. همان، ص3، بغداد- خبرگزاری رویتر، 2/4/1366؛ و - روزنامه رسالت، 3/4/1366، صفحه آخر.
  28. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 97، 4/4/1366، ص11، نیویورک - خبرگزاری فرانسه، 2/4/1366.
  29. مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، جنگ ایران و عراق در اسناد سازمان ملل متحد، جلد6، ترجمه محمدعلی خرمی، تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، 1388، ص246.
  30. همان.
  31. روزنامه اطلاعات، 3/4/1366، ص20.
  32. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره 96، 3/4/1366، ص41، رادیو صلح و ترقی، 2/4/1366.
  33. روزنامه کیهان، 3/4/1366، صفحه آخر.
  34. روزنامه کیهان، 2/4/1366، صفحه ‌آخر.
  35. روزنامه اطلاعات، 2/4/1366، صفحه ‌آخر.
  36. خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره 102، 9/4/1366، ص58، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 8/4/1366.
  37. روزنامه کیهان، 2/4/1366، ص3.