1364.04.05: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «'''<big>روزشمار جنگ</big>''' '''<big>پنجشنبــــــه</big>''' '''<big>16 آبان 1364</big>''' '''<big>23 صفر 1406</big>''' '''<big>7 نوامبر 1985</big>''' == 1 == در تلاش برای ادامه طرح‌ریزی و آماده‌سازی عملیات گسترده سپاه پاسداران در سال جاری در منطقه فاو عراق (که منطقه عملیاتی فدک نام‌گذا...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
سطر ۱: سطر ۱:
'''<big>روزشمار جنگ</big>'''
{{جعبه زندگینامه
|عنوان = روزشمار جنگ سال 1364
|نام = 1364.04.05
|نام دیگر=  پنج تیر
|روز= 05 تیر 1364
|تاریخ شمسی= 1364.04.05
|تاریخ میلادی=7 شوال 1405
|تاریخ قمری= 26 ژوئن 1985
|اسامی عملیات=
|اسامی شهدا=
|اسامی اسرا=
}}


'''<big>پنجشنبــــــه</big>'''
  <div class="bootstrap-btn">[[1360.04.05]]</div>
  <div class="bootstrap-btn">[[1361.04.05]]</div>
  <div class="bootstrap-btn">[[1362.04.05]]</div>
  <div class="bootstrap-btn">[[1363.04.05]]</div>
  <div class="bootstrap-btn">[[1365.04.05]]</div>
  <div class="bootstrap-btn">[[1366.04.05]]</div>
  <div class="bootstrap-btn">[[1367.04.05]]</div>


'''<big>16 آبان  1364</big>'''


'''<big>23 صفر    1406</big>'''
<div style="text-align:justify">


'''<big>7 نوامبر 1985</big>'''


== 1 ==
== گزارش- 124 ==
در تلاش برای ادامه طرح‌ریزی و آماده‌سازی عملیات گسترده سپاه پاسداران در سال جاری در منطقه فاو عراق (که منطقه عملیاتی فدک نام‌گذاری شده است)، امروز در قرارگاه مرکزی سپاه پاسداران جلسه‌ای با حضور فرماندهان ارشد سپاه پاسداران: رحیم صفوی فرمانده نیروی زمینی سپاه، غلامعلی رشید مسئول معاونت عملیات نیروی زمینی سپاه، عزیز جعفری فرمانده قرارگاه قدس سپاه، عباس محتاج فرمانده قرارگاه سلمان و فرمانده ناحیه 4 سپاه، احمد غلامپور (جانشين قرارگاه كربلا) و... تشکیل شد. در این جلسه مسئولان نیروی زمینی سپاه، باتوجه‌به مشکلات بسیاری که در سر راه عبور از اروندرود و اجرای عملیات در منطقه فاو وجود دارد، مخالفت جدی خود را با اجرای عملیات در این منطقه اعلام کردند و برای اجرای عملیات در مناطق دیگر پیشنهادهایی دادند.
[[رده:1]]
خلاصه‌ای از گزارش امروز راوی مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ در قرارگاه مرکزی سپاه، درباره دیدگاه‌های مسئولان نیروی زمینی سپاه چنین است:


پس از یک‌ روز وقفه در بررسی طرح‌‌های عملیاتی ـ که صرف پیگیری کار مهندسی در مناطق عملیاتی هور و فدک (منطقه عملیاتی فاو) گردید ـ از اوایل امروز بار دیگر مباحث اصلی عملیات آغاز شد. در طول روز مسئولان نیروی زمینی سپاه گفت‌وگو‌های بسیاری کردند و درباره مطالب متعددی ازجمله تأمین شرایط لازم برای اجرای عملیات تبادل‌نظر شد. به‌تدریج مباحث گسترده‌تر و موضوعات جدیدی مطرح شد تا جایی که غلامعلی رشید مسیر بحث را تغییر داد و گفت:
در چارچوب ضرورت اجراي عمليات‌هاي محدود، نفوذي و ايذايي، تيپ2 از لشكر21 حمزة ارتش، با هدف انهدام سنگرهاي پدافندي دشمن در ساحل غربي اروندرود، يك عمليات ايذايي انجام داد. به‏گزارش اين لشكر، كلية سلاح‌هاي اجتماعي و انفرادي اين‏ تيپ و سلاح‌هاي اجتماعي ساير يگان‌هاي لشكر و نيز توپخانة لشكري براي اجراي آتش به كارگرفته شد. همچنين براي شناسايي و انهدام دشمن، چهل نيروي تك‏ور با هشت قايق موتوري در اين عمليات كه با نام "ظفر2" اعلام شد، شركت داشته‌اند.<ref>سند شمارة 009449 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: قرارگاه عملياتي لشكر21 حمزه در آبادان (تيپ4)، 14/4/1364.</ref>
عمليات كوچكي نيز به‌عنوان مرحلة دوم عمليات "ظفر2" به‏وسيلة تيپ2 از لشكر30 گرگان (ارتش) در منطقة پنجوين روي تپه 3105 انجام شد كه اين تپه را نيروهاي خودي تصرف كردند و بعد از انهدام دشمن به مواضع قبلي بازگشتند.<ref>سند شماره 009631 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: "گزارش نوبه‌اي عملياتي"، قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص)، شماره 5، 1/5/1364.</ref> تيپ1 اين لشكر هم امروز در منطقة كاني‌سيف و تبوك در جنوب منطقة پنجوين عراق (روبه‏روي منطقه مريوان) به اجراي آتش توپخانه پرداخت كه بر اثر آن، سنگرهايي از ارتشيان دشمن منهدم شد و چند تن از آنان نيز هلاك شدند.<ref>همان.</ref>


«اصلاً بیاییم پیشنهاد بدهیم که امسال در جنوب، عملیات وسیع انجام ندهیم. تا عید 15 عملیات قدس [عملیات محدود] می‌توانیم انجام دهیم و در این فاصله دو الی سه منطقه را از هر نظر آماده کنیم و در سال آینده عملیات بزرگ انجام دهیم. امر غافلگیری برای ما مهم است. با نیرویی که حداکثر تا 70 گردان می‌رسد می‌توانیم در شمال‌غرب عملیاتی نسبتاً خوب انجام دهیم.»
==  گزارش- 125 ==


حاضران در جلسه با این پیشنهاد که پیش‌ازظهر و بدون حضور محسن رضایی مطرح شد، موافقت و هریک به‌نوعی آن را تصدیق ‌کردند. در ادامه بحث مزیت‌هایی برای این طرح پیشنهادی بیان شد:
پايگاه برون‏مرزي خورنوازان (روبه‏روي منطقه مريوان) كه به دست نيروهاي بارزاني كنترل مي‌شد، امروز هدف هجوم نيروهاي عراقي قرار گرفت و سقوط كرد. نا‏هماهنگي آتش توپخانة خودي عامل سقوط اين‏ پاسگاه اعلام گرديد.<ref>همان.</ref>


1. رعایت غافلگیری.
==  گزارش- 126 ==


2. آماده‌کردن سه منطقه فدک (فاوحیدر (روطه ـ قرنه) در هور و شمال منطقه عملیاتی بدر.
عده‌اي از عناصر كومه‏له در نخستين ساعات بامداد امروز پس از يك درگيري با نيروهاي محافظ جهادسازندگي سروآباد (از توابع كردستان) به ساختمان بخشداري كه در كنار جهاد هست، حمله كردند. در اين حمله، از افراد خودي پنج‌تن شهيد - از جمله رئيس بانك صادرات مريوان - و چهارتن زخمي‏شدند، هشت تن را نيز نيروهاي كومه‏له به اسارت بردند. تعدادي از "برادران جهاد" جزء شهدا و اسيران هستند؛ يك پيش‏مرگ مسلمان كرد نيز اسير شد.<ref>واحد سياسي دفتر تبليغات حوزة علمية قم، نشريه "گزارش"، شماره 4 (15/4/1364)، ص‏64.</ref>
اخبار رسيده حاكي است كه عراق مي‌كوشد در شرق كشور نيز فعاليت مشابهي را به‌وسيلة عوامل خويش دنبال كند؛ از جمله در روز جاري مقادير قابل توجهي سلاح و مهمات ارسالي از دولت عراق در بندر "گوادر" پاكستان تخليه و به خوانين بلوچستان تحويل گرديده است. تحليل فرماندهي كميتة انقلاب اسلامي اين است كه اشرار در آيندة نزديك اين سلاح‌ها را به بلوچستان ايران منتقل خواهند كرد.<ref>سند شمارة 075127 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: اطلاعات عمليات فرماندهي كل كميتة انقلاب اسلامي، 19/4/1364.</ref>


3. آمادگی تجهیزات.
==  گزارش- 127 ==


4. امکان فراهم‌آوردن نیروی بیشتر برای جنوب در زمستان آینده.
در حالي‌كه با تهديد عراق مبني بر حمله به خطوط هوايي در داخل خاك ايران، پروازهاي بين‌المللي به ايران به استثناي خط هوايي سوئيس، متوقف شده است، امروز يونايتدپرس گزارش داد ساير خطوط هوايي بين‌المللي در نظر دارند همانند "سوئيس اير" عمل كنند و پروازهاي خود را از بندرعباس انجام دهند. خطوط هوايي داخلي ايران مسافران را از ساير نقاط كشور بدون دريافت وجهي به اين بندر انتقال مي‌دهند تا بعد با خط هوايي سوئيس به كشورهاي خارجي بروند.<ref>خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، نشرية "گزارش‌هاي ويژه" شماره 99 (6/4/1364)، ص14، يونايتدپرس از تهران.</ref> در اين حال، امروز راديو عراق اعلام كرد كه اين كشور مهلت عدم حمله به شهرهاي ايران را پانزده روز تمديد خواهد كرد.<ref>سند شماره 074516 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: واحد اطلاعاتي نظامي قرارگاه نجف، 5/4/1364.</ref>


5. تکمیل و تثبیت تشکیلات نیروی زمینی سپاه تا سال آینده.
==  گزارش- 128 ==


در مخالفت با اجرای عملیات در منطقه فاو نیز دلایل زیر برشمرده شد:
روزنامة "البعث" ارگان حزب حاكم سوريه، امروز گزارش داد: «روز گذشته 35 سوداني كه در ارتش رژيم عراق عليه جمهوري‌اسلامي ايران مي‌جنگند و به دنبال حملة كماندوهاي قواي ايران به غرب اروندرود، فرار كرده بودند، اعدام شدند. سوداني‌ها پس از فرار به علت عدم آشنايي به منطقه، در حوالي "هورالحمار" نزديكي بصره به دست مزدوران صدام گرفتار شده و در بيابان و در انظار سربازان عراق و دانشجويان و كارگران عرب كه بالاجبار به جنگ عليه ايران وادار شده‌اند، اعدام شدند.»<ref>روزنامة اطلاعات، 6/4/1364، ص2، دمشق ‏- خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، به‏نقل از روزنامة "البعث" ارگان حزب حاكم سوريه، 5/4/1364.</ref>


1. رعایت غافلگیری ناممکن است.
==  گزارش- 129 ==


2. شرایطی که فرماندهان برای اجرای عملیات مشخص کرده‌اند، تأمین نشده است.
"ريگان" رئيس‌جمهور امريكا، گفت: «تا زماني كه جنگ خليج‌فارس همراه با پشتيباني مستمر ايران از تروريست‌ها ادامه يابد، ثبات كشورهاي خليج‌فارس همچنان در مخاطره باقي مي‌ماند. همه بايد بدانند كه امنيت كشتي‌راني در خليج]فارس[ و ثبات در آن بخش از دنيا براي منافع امريكا حياتي است. ما با دوستان خود در منطقه از جمله عربستان سعودي و ساير كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج]‌فارس[ همكاري كرده و از نيازهاي دفاعي و قانوني آن‏ها حمايت مي‌كنيم و قدرت‌هاي مشترك آن‏ها را براي حفظ امنيت منطقه مورد تشويق قرار داده‌ايم. امريكا همانند كشورهاي خليج‌فارس معتقد است تنها مذاكرات مسالمت‌آميز، راه خاتمة جنگ ايران و عراق مي‌باشد، به همين دليل براي دست‌يابي به هدف مزبور ما به پشتيباني خود از تلاش كشورهاي خليج‌فارس در داخل و خارج از سازمان‌ملل ادامه مي‌دهيم.» وي تأكيد كرد كه منافع اقتصادي امريكا و متحدان اروپايي‌اش ايجاب مي‌كند كه اين جنگ فوراً پايان يابد.<ref>مأخذ 7، صص 5 و 6، خبرگزاري كويت از لندن.</ref>
سخنان ريگان در حالي ايراد مي‌شود كه دادگاه فدرال امريكا امروز مردي را به اتهام شركت در يك تلاش نافرجام جهت صدور لباس ضدسلاح شيميايي به ‏ايران، به دو سال زندان محكوم كرد. به گزارش آسوشيتدپرس، به ادعاي مقام‏هاي دولتي امريكا، "جان ديد" يكي از سه شهروند امريكايي است كه از سوي "رنه‌شولر" 53 ساله - كه يك سوئيسي‏الاصل مقيم برزيل مي‌باشد - استخدام شده‏بود تا قريب به چهارصد‏هزار لباس لاستيكي، دستكش، چكمه و ماسك ضدگاز شيميايي را به يك خريدار ايراني ‏- كه هرگز هويتش معلوم نشده است - تحويل دهد.<ref>خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه‌" شمارة 100 (7/4/64)، ص 18، آسوشيتدپرس از "بريچ يورت".</ref>


3. زمان کافی برای آماده‌کردن زمین ازجنبه مهندسی دراختیار نیست.
==  گزارش- 130 ==


4. نیروی موردنیاز تأمین نشده است.
براي توجيه افكار عمومي و در چارچوب تلاش‌هاي تبليغاتي وسيعي كه براي عادي نشان دادن تسليح وسيع عراق عليه ايران صورت مي‌گيرد، مجله "كل العرب" چاپ پاريس، ادعا كرد: «ايران و اسپانيا در آستانة انعقاد قراردادي قرار دارند كه براساس آن ايران پانصد دستگاه تانك از اسپانيا خريداري خواهد كرد.» اين مجله افزوده است: «اين دومين قرارداد تجارت اسلحه بين ايران و اسپانيا در سال جاري ميلادي محسوب مي‌گردد و اولين قرارداد ايران و اسپانيا در زمينه خريد اسلحه به ارزش صدميليون دلار بوده است.»<ref>خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، نشرية"گزارش‌هاي ويژه"، شماره 105 (12/4/1364)، ص‏11، خبرگزاري خاورميانه از پاريس.</ref>


5. هماهنگی در فعالیت‌هایی که برای تأمین امکانات می‌شود وجود ندارد.
==  گزارش- 131 ==


6. اجرای تک پشتیبانی در جزیره مینو میسر نیست.
به‌نوشتة روزنامة آلماني "فرانكورتر الگماينه"، افراد يك سرويس مخفي عراقي را كه در بحرين فعاليت‌هاي تروريستي مي‌كرده‌اند، مسئولان امنيتي اين كشور شناسايي و دست‏گير كرده‌اند. مأموريت اين گروه، اجراي اعمال تروريستي به گونه‌اي كه ايران مورد سوء‌ظن قرار بگيرد، بوده است.<ref>روزنامة كيهان، 5/4/1364، بن ‏‏- خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، روزنامة آلماني "فرانكفورتر آلگماينه."</ref>


درمجموع هرچه مباحث عمیق‌تر می‌شد، انگیزه اصلی و دلیل انتخاب منطقه عملیاتی فاو با ابهام بیشتر مواجه و حتی گفته می‌شد که منطقه فاو براثر فشارهای سیاسی برای عملیات انتخاب شده است.
==  گزارش- 132 ==


درنهایت رحیم‌ صفوی، غلامعلی ‌رشید، عزیز جعفری، احمد ‌غلامپور و... برای دادن پیشنهادهای جدید و مخالفت با اجرای عملیات در منطقه فاو به نتیجه قطعی رسیدند و قرار شد در جلسه‌ای با فرمانده کل سپاه دراین‌باره به بحث بپردازند.<ref>سند شماره 0634/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: انتخاب منطقه عملیاتی فدک (فاو)، گزارش راوی قرارگاه خاتم، در عملیات والفجر8، داوود رنجبر، صص 92 ـ 91.</ref>
عراق امروز رسماً قطع كامل مناسبات ديپلماتيك خود را با ليبي اعلام كرد اين در حالي است كه كم‏تر از ده روز قبل بغداد ميزبان وزير خارجة ليبي بود. "عبدالسلام تريكي" وزير خارجه ليبي، در يك اقدام ناگهاني در تاريخ 28/3/1364 وارد بغداد شد آن هم در هنگامي كه راديو بغداد شب قبل از آن، خواهان سرنگوني "معمرقذافي" رئيس‌جمهور ليبي، شده بود.
سفر يك عضو بلندپايه از ليبي و ملاقات وي با همتاي عراقي خود (طارق‌عزيز) پس از پنج سال قطع ارتباط ديپلماتيك عراق با ليبي ‏- كه به دليل حمايت ليبي در زمينه‌هاي سياسي، نظامي و تداركاتي از ايران، صورت گرفته بود - بازتاب‌هايي را در محافل ديپلماتيك در پي‏داشت. به‌گزارش رسانه‌ها، برخي مفسران سياسي اين سفر را نشانة دور شدن ليبي از سوريه و ايران دانسته‏اند، ولي عمدتاً اين ملاقات تحت عنوان ميانجي‌گري ليبي در جنگ ايران و عراق ذكر شده، چرا كه ليبي روابط حسنه و ويژه‌اي با ايران دارد و از طرفي هم، عراق اواخر سال گذشته به بهبود روابط خود با ليبي اظهار تمايل نشان داده است.<ref>روزنامة اطلاعات، 28/3/1364، ص20، و خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، 29 و 30/3/1364.</ref>
آنچه در اين ماجرا بيش از همه جلب نظر مي‌كرد، موضع برتر عراق و موضع ضعيف ليبي بود. در هر حال، سفر ناموفق تريكي به بغداد كه بدون كسب نتايج و پي‏آمدي به اتمام رسيد، زمينه‌اي شد تا آقاي هاشمي‌رفسنجاني رئيس‌ مجلس شوراي اسلامي، به طور ناگهاني در 30/3/1364 به ليبي سفركند. اين سفر كه نتايج و پي‏آمدهايي داشته است‏(خصوصاً بيانيه مشترك پاياني سفر كه تحت عنوان پيمان استراتژيك في‌مابين ليبي و ايران در سطح جهان مشهور شد.) عراق را به واكنش واداشت به طوري كه سخن‌گوي وزارت خارجة عراق امروز (5/4/1364) خبر قطع كامل مناسبات ديپلماتيك كشورش را با ليبي به دليل آنچه آن را پيمان استراتژيك ميان ايران و ليبي خواند، اعلام كرد، ليكن به مفاد بيانية‌ مشترك جمهوري‌اسلامي ايران و ليبي كه صهيونيزم و امپرياليزم امريكا را به شدت مورد حمله قرار داده است، هيچ‌گونه اشاره‌اي نكرد.<ref>مأخذ 9، ص 24.</ref>
ليبي نيز در واكنشي در برابر بيانية عراق مبني بر "عدم شناسايي‏ حكومت ليبي"، امروز خواستار اخراج عراق از اتحاديه عرب و از سازمان كنفرانس اسلامي شد. در بيانية كميتة مردمي روابط خارجي ليبي، حكومت عراق به‏دليل برقراري روابط ديپلماتيك با مصر، به تخطي مداوم از قطع‌نامه‌هاي اجلاس سران عرب و اتخاذ مواضعي خصمانه عليه خواسته‌هاي ملت‌هاي عرب و مسلمان متهم شده است.<ref>مأخذ 9، ص1.</ref>
قطع روابط ديپلماتيك از سوي عراق، انعكاس گسترده‌اي را به دنبال داشته است و بسياري محافل ديپلماتيك، خبرگزاري‌ها و مطبوعات اين اقدام عراق را با نتايج سفر آقاي هاشمي‌رفسنجاني به ليبي كاملاً مرتبط دانسته‌اند. خبرگزاري يوگسلاوي قطع روابط عراق با ليبي را چنين تحليل كرده است: «آنچه كه كاسة صبر عراق را لب‏ريز كرده آشكارا ديدار اخير هاشمي‌رفسنجاني رئيس‌ مجلس ايران و امضاي يك پيمان "وحدت استراتژيك" ميان ايران و ليبي است.»<ref>مأخذ 7، ص16، بغداد ـ خبرگزاري يوگسلاوي، 5/4/1364.</ref>
راديو بي.بي.سي. نيز در تفسيري دليل قطع رسمي روابط ديپلماتيك عراق با ليبي را همين مورد دانسته است: «عراق اعلام كرده است كه روابط ديپلماتيك خود را با ليبي قطع مي‌كند. عراق سفيرش را از طرابلس فراخوانده است و از هيئت ديپلماتيك ليبي در بغداد خواسته است كه خاك اين كشور را ترك كند ... اما آنچه جاي تعجب است اين است كه حمايت ليبي از ايران در طول اين مدت - چه حمايت مادي و چه حمايت سياسي - تا اين لحظه به قطع رسمي روابط سياسي عراق با ليبي منجر نشده بود. آنچه كه موجب تصميم بغداد در اين مورد شد، اعلام اتحاد استراتژيكي ليبي با ايران بود كه طي بيانيه‌اي در طرابلس اعلام گرديد.»<ref>مأخذ 7، ص 31، "چارلز ريچارد" از مفسران راديو بي.بي.سي.</ref>
خبرگزاري رويتر نيز در تفسيري در اين‌باره نوشته است: «در پي امضاي يك پيمان اتحاد استراتژيك بين ليبي و ايران، رژيم عراق رسماً مناسبات ديپلماتيك خود را با ليبي قطع كرد. عراق اندكي پس از آغاز جنگ با ايران در سپتامبر 1980 روابط خود را با ليبي به حال تعليق درآورد و ليبي را به حمايت از ايران متهم كرده بود. از سوي ديگر، رژيم عراق هم‏زمان با قطع روابط خود با ليبي كه يكي از اعضاي جبهه پايداري، است به طور اصولي موافقت خود را با تشكيل يك كميسيون مشترك به منظور همكاري با رژيم مصر كه قرارداد كمپ‌ديويد را با اسرائيل به امضا رسانده است، اعلام كرد.»<ref>روزنامة جمهوري‌اسلامي، 6/4/1364، واحد مركزي خبر، خبرگزاري رويتر.</ref>
در واقع نوع برخورد عراق ثابت كرده كه اين كشور از بيانية مشترك ايران و ليبي - كه بعضاً با عنوان "پيمان استراتژيك" از آن ياد شده - به‌خشم آمده‏است. بيانية مشترك ايران و ليبي كه محور بررسي‌ و تحليل‌هاي محافل ديپلماتيك واقع شده‏است، عراق را بر آن داشت تا سفيران كشورهاي عربي را از محتواي اين بيانيه آگاه كند و از اين‏روست كه سفيران اين كشورها را فرا خواند. خبرگزاري فرانسه از بغداد در اين‌باره گزارش داده است:
«در بغداد رسماً اعلام شد سفراي كشورهاي عربي مقيم بغداد جهت مطلع شدن از وسعت بيانية مشترك ايران و ليبي، ]در[ مورخ 22 ژوئن (اول تيرماه) به وزارت امور خارجه عراق احضار شدند ... يك سخن‏گوي وزارت امور خارجه عراق اعلام كرد كه رؤساي هيئت‌هاي سياسي عرب از محتواي اين بيانيه به ويژه در مورد آنچه كه به حمايت كامل ليبي از ايران در جنگ خليج]فارس[ و همچنين تشكيل يك كميسيون سياسي نظامي مشترك مربوط است، مطلع گشتند. سخن‏گوي مزبور همچنين اظهار داشت كه رؤساي هيئت‌هاي ديپلماتيك عرب مأمور شدند كه پيرامون موضوع مزبور پيام‌هايي از سوي "طارق‌عزيز" معاون نخست‌وزير و وزير خارجة عراق، به وزارت امور خارجه كشورشان تسليم نمايند. ناظران در بغداد معتقدند كه اين اقدام آغاز يك حركت ديپلماتيك از سوي عراق نزد كشورهاي عرب اسلامي است كه به منظور ايجاد يك اجتماع عرب در قبال پيمان استراتژيك ميان ليبي و ايران انجام مي‏گيرد.»<ref>مأخذ 11، ص‏23، بغداد - خبرگزاري فرانسه، 7/4/1364.</ref>


== 2 ==
== گزارش- 133 ==
[[رده:2]]
در ادامه بحث درباره طراحی عملیات در منطقه فاو، بعدازظهر امروز جلسه‌ای با حضور محسن رضایی فرمانده کل سپاه پاسداران، و برادرانی که در جلسه صبح حضور داشتند. در قرارگاه مرکزی سپاه پاسداران تشکیل شد. نخست رحیم صفوی شروع به صحبت کرد:


برادران حاضر در این جلسه از ابتدای جنگ، در جنگ بوده‌اند و فلسفه وجودی‌شان در جنگ یک فلسفه محکم زیربنایی و عقیدتی است و براساس پایبندی به مقام ولایت آمدند در جنگ و با اعتقاد به اینکه این جنگ، جنگ بین حق و باطل است و جبهه حسینی‌ها علیه یزید‌ی‌هاست و اینکه هر زمانی هم که امام تکلیف کند، حاضر به ریختن خونشان به پای درخت ایمان و عقیده‌شان هستند... .
"لاري اسپيكس" سخن‏گوي كاخ سفيد امروز هم دربارة ربوده شدن هواپيماي تي‌.دبليو.اي. در بيروت، مطالبي گفت. وي اعلام كرد كه امريكا قصد دارد به سوريه و ايران فشار بياورد تا گروگان‌هاي اين ربايندگي آزاد شوند.<ref>مأخذ 13، بيروت - خبرگزاري‌ها.</ref> از سوي ديگر، گفته مي‌شود كه ريگان رئيس‌جمهور امريكا، براي نخستين بار براي حل و فصل مسئلة گروگان‌گيري با سوريه تشريك مساعي مي‌كند.<ref>مأخذ 9، ص آخر.</ref>
اين كه گفته مي‌شود ريگان براي اولين بار از طريق سوريه به روش مسالمت‌آميز دست مي‌زند، نشان اين واقعيت است كه به‌رغم برخوردهاي تهديدآميز روز گذشته ريگان، با عدم توفيق كشورهاي اروپايي از جمله انگليس و ايتاليا در ميانجي‌گري، نوعي بن‌بست در ماجراي هواپيماربايي پيدا شده است. لاري اسپيكس دربارة مداخلة سوريه در امر آزادسازي گروگان‌ها ‌گفت:
«حافظ اسد رئيس‌جمهوري سوريه، براي كمك به حل و فصل اين مسئله اظهار تمايل كرده و در موقعيتي است كه كمك وي مي‌تواند مؤثر واقع شود.»<ref>مأخذ 9، ص آخر.</ref>
از سوي ديگر، "نبيه‌بري" رهبر جنبش امل، امروز ضمن آزاد كردن يك گروگان بيمار امريكايي، پيشنهاد كرد بقيه گروگان‌ها را به يك سفارت‏خانة غربي در بيروت منتقل سازد و اگر چنانچه سفارت‏خانه‌هاي سوئيس، فرانسه و يا يك كشور غربي ديگر مورد قبول واقع نشود، ممكن است گروگان‌ها را به دمشق منتقل كند و در صورت عدم موافقت سوريه، مي‌توان گروگان‏ها را به تهران انتقال داد. البته وي اين پيشنهادها را به شرطي مطرح كرده كه دولت ميزبان تعهد كند هيچ يك از گروگان‌ها را تا زماني كه اسرائيل همة زندانيان را رها نساخته است، آزاد نكند.<ref>مأخذ 9، ص آخر.</ref>
پيشنهاد نبيه‌بري داير بر انتقال گروگان‌ها به سفارت‌خانة يك كشور غربي و يا ...، با واكنش احتياط‏آميز كاخ سفيد روبه‏رو شده به طوري كه يكي از مشاوران ريگان ضمن رد هرگونه ارتباطي بين آزادي گروگان‌ها و زندانيان لبناني در اسرائيل، دربارة اين پيشنهاد نبيه‌بري گفت: «بايستي صبر كرد و منتظر نتيجه بود، چرا كه اذهان اكنون متوجه سوريه و ميانجي‌گري اين كشور براي حل گروگان‌گيري است و ريگان رئيس‌جمهوري امريكا نيز طي چند پيام به حافظ‏اسد رئيس‌جمهور سوريه، از وي جهت آزادسازي گروگان‌ها كمك خواسته است.»<ref>مأخذ 9، ص آخر.</ref>
مجموع اين اقدامات مبين اين واقعيت است كه امريكا در وهلة اول به دنبال روش مسالمت‌آميز از طريق ديپلماسي و مذاكره با طرف‏هاي مخاصمه است و از سويي هم به دنبال فشار بر ربايندگان و حاميان آن‏ها مي‌باشد تا در صورت شكست راه‌كار اول، بتواند از راه‌كار دوم - كه در اين زمينه هم تدابيري صورت گرفته است - به مقصد خود برسد. در همين ارتباط است كه سفير امريكا در لبنان با "امين جميل" رئيس‌جمهوري اين كشور، ملاقات كرده تا دربارة بحران گروگان‌گيري و اقدام‌هاي احتمالي امريكا داير بر محاصرة لبنان در صورت شكست تلاش‌هاي ديپلماتيك ظرف چند روز آينده، گفت‌وگو كند.<ref>مأخذ 9، ص آخر.</ref>
حادثة هواپيماربايي واكنش خاصي در محافل سياسي شوروي داشته است. اين كشور از يك طرف مخالفت اصولي خود را با هرگونه هواپيماربايي اعلام كرده‏است و از سوي ديگر - در اين مورد خاص - از هرگونه اظهار نظر مبني بر محكوم كردن ربايندگان و نيز درخواست آزادي گروگان‌ها خودداري مي‌كند. رئيس ادارة اطلاعات و مطبوعات وزارت خارجة شوروي در مصاحبه‌اي با روزنامه‏نگاران گفت: «موضع ما در رابطه با تروريسم و گروگان‌گيري يك موضع اصولي است. ما با اين گونه شيوه‌ها مخالف بوده و در مواردي كه امكان داشته باشد، آن را محكوم كرده و نفوذ خود را براي پايان دادن به ماجرا به كار مي‌بريم.»<ref>مأخذ 9، ص آخر.</ref>
سخن‏گوي رسمي شوروي در ادامه با اشاره به ريشه‌يابي چنين حوادثي، اين گونه اقدامات را در خاورميانه ناشي از عملكرد كشورهاي غير عربي خواند و افزود كه كشورش طرف‏دار حل همة مسائل از راه مذاكرات سياسي است، اما بايد منشأ و سرچشمه چنين حوادث را شناخت. وي سپس گفت: «به اعتقاد ما ريشة تروريسم و گروگان‌گيري را بايد در يك محيط خشونت و عدم احترام به حقوق ديگران جست‏وجو كرد و متأسفانه اين محيط از چندين سال پيش در خاورميانه حكم‏فرما شده كه البته كشورهاي عربي در به وجود آوردن آن دست نداشته‌اند.»<ref>مأخذ 9، ص آخر.</ref>

ضميمه گزارش 132: استقبال ايران از قطع رابطه عراق با ليبي
در ايران از موضوع قطع رابطه عراق با ليبي آشكارا استقبال شد و در پي اين اعلام رسمي، آقاي "هاشمي‌رفسنجاني" رئيس‌ مجلس شوراي اسلامي، دكتر "ولايتي" وزير امورخارجه و نيز سخن‏گوي اين وزارت‌خانه در پيام‌هاي جداگانه‌اي خواستار پيوند هرچه بيش‏تر كشورهاي پيشرو شدند.
در پيام رئيس‌ مجلس شوراي اسلامي خطاب به رهبر انقلاب ليبي آمده است:
«اميدواريم با مستحكم‌تر شدن پيوندهاي جمهوري‌اسلامي ايران و جماهيري ليبي و ديگر كشورهاي پيشرو و نيروهاي انقلابي منطقه، شاهد رسوايي بيش‏تر رژيم‌هاي مرتجع و بارور شدن حركت آزادي‌بخش و ضدامپرياليستي و صهيونيستي مردم مظلوم و مسلمان منطقه باشيم.»<ref> روزنامه اطلاعات، 8/4/1364، ص‏2.</ref>
وزير امور خارجه ايران نيز در پيامي به دبير كميتة مردمي روابط خارجي ليبي ابراز اميدواري كرد كه دو كشور ايران و ليبي وحدت و همكاري بيش‏تر عليه امپرياليسم و صهيونيسم و عوامل آن‏ها در منطقه را با قاطعيت ادامه دهند.<ref>همان، ص‏17.</ref>
همچنين سخن‏گوي وزارت خارجه در خصوص پيشنهاد ليبي مبني بر اخراج حكومت عراق از كنفرانس اسلامي و اتحادية عرب، چنين موضع‏گيري كرد:
«رژيم بعث عراق با بمباران تظاهرات عظيم مردم مسلمان ايران به مناسبت روز قدس، همبستگي خود را با صهيونيست‌هاي اشغال‌گر و دشمني خود را با اهداف عالي اسلام آشكار نموده است. اين رژيم با هم‏پيماني و وحدت عمل با رژيم مصر، عالي‌ترين آرمان‌هاي عرب را زير پا گذاشته و در موارد متعدد از تصميمات كنفرانس‌ها و مجامع عربي و اسلامي تخطي نموده است.»<ref>همان.</ref>
وي سپس با اشاره به نامة وزير خارجة ايران به دبيركل كنفرانس اسلامي مبني بر آن كه حضور حكومت ضداسلامي و ضدبشري عراق در كنفرانس‌ها و مجامع اسلامي ماية سرشكستگي مسلمانان مي‌باشد، از مجامع اسلامي خواست كه براي حفظ اعتبار و حيثيت خود، مسئلة اخراج حكومت‏ عراق از اين مجامع را به طور جدي مورد بررسي قرار دهند.<ref>همان.</ref>


... برادران با یک دید واقع‌بینانه می‌خواهند روی مسئله جنگ فکر و کار کنند. ما دید واقع‌بینانه را از این نظر می‌گوییم که اگر به یک چیزهایی که می‌دانیم آماده نمی‌شود و در زمان لازم امکان فراهم‌شدن آن نیست توجه نکنیم، این یک دید غیرواقع‌بینانه است. من اساس تردید را عدم واقع‌بینی مسائل می‌دانم؛ اگر کسی واقع‌بینانه وارد یک صحنه و یک عملی بشود، در او هیچ تردیدی نیست.


ما از عملیات‌های رمضان تا والفجرها و حتی خیبر و بدر به این نتیجه قطعی رسیده‌ایم که با مقدورات و امکانات موجود نمی‌توانیم عملیات گسترده‌ای داشته باشیم. البته عملیات گسترده در توان جمهوری اسلامی هست ولی در توان سپاه پاسداران نیست. الآن هیچ‌کدام از شرایط اجرای عملیات حاصل نیست. شما از شرایط اجرای عملیات را "حفظ غافلگیری" اعلام کرده‌اید. خوب ما چشممان را ببندیم و بگوییم دشمن نفهمیده؟ این‌همه اقدامات مهندسی شده، این‌همه جاسوس‌های دشمن در منطقه‌ هست. شما گفته بودید که از شرایط اجرای عملیات این است که "ما 150 گردان نیرو" داشته باشیم. فرماندهان مناطق ما می‌گویند که این نیرو فراهم نمی‌شود. شورای عالی سپاه می‌گوید این نیرو حاصل نمی‌شود و از 76 هزار بسیجی که باید داشته باشیم الآن حدود 26 هزار نفر موجود داریم، یعنی یک‌سوم؛ این دوسوم نیروی دیگری که به‌صورت بسیجی باید بیاید، با این مسائلی که الآن هست و باتوجه‌به زمان و آموزش و... نمی‌آیند. ما می‌گوییم وقتی نیرو آمد 55 الی 60 روز وقت لازم است تا برای عملیات آماده بشوند.


می‌گوییم مهمات‌ در وضع بسیار بدی است، ما حدود یک‌چهارم، یک‌پنجم، مهمات لازم را داریم و این چیزی نیست که در یک‌ ماه یا دو ماه آینده دست ما برسد. آمار برخی از اقلام مهمات یک‌دهم و یک‌ششم تعداد لازم است. ما اگر بخواهیم اینها را نادیده بگیریم که همان عملیات بدر می‌شود. آن مقدار تجهیزات موردنیاز که برآورد شده برای عملیات، برخی تا شش ماه و یک سال دیگر قابل‌تهیه‌شدن نیست. ...


برای این عملیات‌ها ما قرارگاه‌ها و لشکرهایمان هنوز هیچ شکلی نگرفته است.


مسئله‌مان الآن عملیات گسترده آینده است؛ بیشتر فرماندهان از آقای مرتضی قربانی و احمد کاظمی تا دیگر برادران به ما اعتراض می‌کنند که اینجا نمی‌توانیم عمل کنیم.
== <big>منابع و مآخذ روزشمار 1364/04/05 </big> ==


از شرایط دیگر برای عملیات این بود که در جزیره مینو تک پشتیبانی انجام بگیرد که 50 درصد موفقیت در این است؛ این شرط هم آماده نیست.
{{پانویس}}


حاصل‌نشدن این شرایط، برابر است با شکست و این شکست هم دیگر شکست بدر و خیبر نیست، شکستی است که هم فرماندهان ما روحیه‌شان خرد و شکسته می‌شود و هم نسبت به رده‌های بالاتر اصلاً بی‌اعتقاد می‌شوند. الآن بسیجی‌های کاظمی [لشکر8 نجف] به فرمانده‌شان ایرادی ندارند، به مسئولین جنگ و مملکت اعتراض دارند. می‌گویند اینها چه مسئولینی هستندکه نمی‌آیند ببینند چه شده؟ در عملیات قادر چه گذشته؟ یعنی یک اعتراض عمومی را خواهیم داشت، الآن فرمانده لشکرها به قرارگاه‌ها بی‌اعتمادند، این بی‌اعتمادی اوج می‌گیرد.[[پرونده:Rahim-safavi-1.jpg|بندانگشتی|رحيم صفوي فرمانده نيروي زميني سپاه، اجراي عمليات محدود در سال 1364 و آمادگي براي عمليات گسترده در سال 1365 را پيشنهاد مي‌كند.]]رحیم صفوی در ادامه، پیشنهاد خود و دیگر مسئولان نیروی زمینی سپاه را چنین مطرح می‌کند:
<references/>


«با این نیرو‌هایی که دارند می‌آیند، تا اوایل سال آینده 10 الی 15 عملیات محدود و موفق انجام بدهیم و هم‌زمان با این عملیات‌ها، خودمان را آماده کنیم و برای اوایل سال آینده در منطقه شمال‌غرب بجنگیم و هم‌زمان با آنها منطقه فدک و منطقه حیدر و حتی منطقه بالاتر را یعنی شمال منطقه عملیات بدر را آماده کنیم. یعنی تمام کارهایش آماده بشود و در این سه منطقه بعد از عملیات‌های شمال‌غرب عملیات کنیم. عملیات‌های شمال‌غرب را با نیرویی به‌اندازه 60 تا 70 گردان عمل کنیم، ولی عملیات‌های جنوب را که ارزش و اهمیتش کاملاً روشن است احتیاج به غافلگیری، آماده‌کردن منطقه و آمادگی تجهیزات، وسایل و امکانات دارد، آماده بشوند تا عملیات را جلو ببریم. ما شرایط خودمان را با [عملیات‌های] خیبر و بدر بسنجیم، اگر موفقیتی نمی‌بینیم دست به عملی نزنیم که باعث ناراحتی بشود. برویم محکم به مسئولین بگوییم ما عملیات‌های محدود را ادامه می‌دهیم تا چندین ماه دیگر، بعد هم در شمال‌غرب می‌جنگیم و بعد از آن در جنوب.»<ref>همان، صص 94 ـ 92.</ref>[[پرونده:Mohsen-rezaii-1.jpg|بندانگشتی|فرمانده كل سپاه محسن رضايي، در جلسه قرارگاه مركزي سپاه با اشاره به اهميت اجراي عمليات آتي (فاو)، اين جلسه را تلخ‌ترين جلسه در طول دوران فرماندهي‌اش ناميد.]]پس از سخنان رحیم صفوی، محسن رضایی درحالی‌که ناراحتی در چهره‌اش نمایان بود، پس از چند دقیقه تأمل شروع به صحبت کرد که بخش‌هایی از آن چنین است: «متأسفانه این جلسه برای ما تلخ‌ترین جلسه‌ای است که در تاریخ عمر جنگ دارم. تازه می‌فهمم که عمق ترمزی که الآن در آن پایین و عمق سدی که در بالای ما ایجاد شده، از پایین داریم ترمز می‌کنیم و از بالا یک سدی شده هم آن سد و هم ترمز شما، درست آن بن‌بستی که در جنگ پیدا شده، الآن پیدا کرده است. شما در بدر آمدید گفتید که بیاییم عملیات شماره 2 را، اول انجام بدهیم، گفتیم برادران این حرف را نزنید اگر یک ماه به شما فرصت دادیم، رفتید روی عملیات شماره 2 کار کردید، شاید وسط کار دوباره گفتید که نباید انجام بدهیم... چقدر استدلال شما یا برادرمان رشید آوردید که چرا نباید عملیات شماره 2 را انجام بدهیم؟... الآن تنها راه ما "فاو" است، فاو مهم است. حالا می‌گوییم فاو، اول می‌گویید القرنه بعد از القرنه می‌آیید می‌گویید نخیر، شمال‌غرب. خدا وکیلی همه‌تان می‌توانید بزنید روی قرآن که اگر یک ‌ماه دیگر رفتید روی شمال‌غرب فکر کردید، دوباره نیایید بگویید که نمی‌شود و... زمان دارد می‌گذرد و این دو ضعف که ضعف اساسی است و مبنای ترمز را تشکیل داده از پایین داریم ترمز می‌کنیم، از بالا هم که سد راه رشد توان رزمی و رشد قوه رزمی پیدا شده، حالا این وسط چه باید کرد؟ ما باید بفهمیم می‌خواهیم بجنگیم ولو با 2 نفر، حتی با یک‌گروهان می‌شود جنگید و می‌شود از دشمن تلفات گرفت. با 2 نفر هم می‌شود جنگید. ضعف سومی که هست این است که شما می‌گویید که توان جمهوری اسلامی می‌رسد، توان جمهوری اسلامی می‌رسد یعنی ضعف سوم. این ترمز و آن سد، جنگ را به بن‌بست رساندند، کی می‌گوید توان جمهوری اسلامی می‌رسد جمهوری اسلامی معجونی است از دستاورد انقلاب و رژیم سابق که دست ما مانده، شما صحبت از یک توان بالقوه‌ای می‌کنید که می‌گویید ما می‌توانیم این را به فعل در بیاوریم... مگر توان یک چیز ساده‌ای است، فهم توان پنج سال وقت می‌خواهد شما تا پنج سال دیگر نمی‌توانید بفهمانید. الآن 100 تا کمپرسی در جنگ می‌خواهید. همین الآن اگر بگویید 100 تا کمپرسی، می‌گویند ببینید اینها بهانه آوردند که می‌خواهند نجنگند که 100 کمپرسی را گفتند. چه کسی این را می‌گوید، جز افراد بالای شما این را می‌گویند، چرا؟ با شما لج دارند؟ اینها غیرانقلابی‌اند؟ نه، طبیعی است، ما هم به‌جای آنها بودیم همین حرف را می‌زدیم، برای اینکه در جنگ نیستند ما چه انتظاری داریم؟ چهار سال است خواستیم اینها را در جنگ بیاوریم، اما ورود ناقص اینها در جنگ کار را بدتر کرد. پس این توانی که از جمهوری اسلامی می‌گویید، شما خودتان را دارید بازی می‌دهید، یک ذهنیتی را درست می‌کنید که عذاب وجدانتان را حل کنید بعد آن را می‌گویید نه ما اگر این حرف را می‌زنیم خوب دلیل داریم. می‌گویید توان جمهوری اسلامی باید بیاید جلو، کدام توان؟ کدام کار؟ پس این هم ضعف سوم شما. جمهوری اسلامی یعنی در کل دولت 100 نفر آدم، تازه این 100 نفر که حزب‌اللهی و انقلابی هستند نمی‌دانند جنگ چیست چهار سال و پنج سال دیگر می‌فهمند. باوجوداین باید پیش برویم، پس این توان که می‌گویید، این است. من یک‌مرتبه نسبت به برخورد شما غافلگیر شدم، فکر نمی‌کردم، حالا بعد فکر می‌کنم که چه ضعف‌های دیگری ما داریم باید این ضعف‌ها را در‌آوریم و آنها را حل کنیم. ...» سخنان رحیم صفوی و محسن رضایی در این جلسه آغازی بود برای ادامه بحث: رحیم صفوی: ما می‌گوییم با این توان، نه می‌شود در القرنه بجنگیم و نه در فاو. حال شما هی می‌خواهید فشار بیاورید... اگر شما می‌فرمایید که متناسب با توانمان منطقه تعیین کنیم، الآن این منطقه تناسبی با توانمان ندارد، اگر برویم شکست می‌خوریم. سپاه با این توان قادر به اجرای عملیات گسترده نیست، باید توان بالاتری به دست بیاورد تا بتواند بجنگد. محسن رضایی: این کلی است، این را چه کسی از شما قبول می‌کند؟ شما با استدلال ثابت کنید که اینجا چند گردان می‌خواهد و چند گردان تابه‌حال رسیده. این بحث‌های نارس شما، کار شما را سد کرده و وقتی که این کار سد بشود معلوم است که نمی‌توانید آماده بشوید». در ادامه جلسه یکی دیگر از مسئولان نیروی زمینی سپاه، وارد بحث می‌شود. غلامعلی رشید: ما این‌را به‌وضوح می‌بینیم که اگر 50، 60 گردان نیروی بسیجی بدون امکانات و تجهیزات لازم فراهم شود، دستور عملیات صادر می‌شود؛ چشم‌پوشی می‌شود از غافلگیری؛ چشم‌پوشی می‌شود از برآورد مهمات و... ما می‌گوییم ما یک تاجر ورشکسته هستیم، نمی‌توانیم یک معامله بزرگ انجام دهیم. این خیالی است که ما قبلاً می‌کردیم. ما در فتح‌المبین یک تاجر خوب بودیم، می‌توانستیم معامله کنیم. الآن دیگر قادر نیستیم آن معامله بزرگ را بکنیم. ما می‌گوییم با یک‌ نفر هم می‌شود جنگید، اما یک‌ نفر وقتی بجنگد، سه نفر عراقی را بکشد و خودش هم شهید بشود، این پیروزی است، اما مجموعه عملیات‌های بدر و خیبر می‌شود شکست؛ پیروزی نیست. قضیه عاشورا پیروزی است، 72 نفر بودند به 30 هزار نفر. می‌شود جنگید، اما تا یک‌ ماه دیگر این 50، 60 گردان می‌شود قوی‌ترین عامل فشار. رضایی: صحیح است که شما می‌خواهید از من اعتراف بگیرید که اگر همه توان فراهم نشد نجنگید؟ کجای مردانگی این‌طور است؟ غلامعلی رشید: ما نسبت به فرماندهی خودمان اعتمادمان کم نشده، تردید نداریم. ما عقل شما و علم و تدبیر شما را عالی‌ترین تدبیر برای خودمان می‌شناسیم. ما بی‌اعتمادیم به اینکه امکانات نمی‌رسد، این تردید در بچه‌ها به وجود می‌آورد. یکی از علت تردیدها این است که بی‌اعتمادند به امکانات، بی‌اعتمادند به این نیرویی که باید فراهم شود، ... و دیدند هم این فراهم نشده و نیرو می‌آید پای‌کار و بعد می‌گویند عمل کنید و عمل هم کردند. ما می‌گوییم جلوگیری کنیم از این‌کار. ما اگر هم یک مقدار پارسال منطقه 2 را پیشنهاد می‌دادیم، می‌دیدیم که آن‌موقع پذیرای این نیست که بگوییم عملیات گسترده، در جنوب نمی‌توانیم انجام دهیم. ولی الآن به این نتیجه رسیدیم که واقعیات را ببینیم. در این جنوب هدف‌های بسیار ارزشمندی هست که زیر زبان همه مزه می‌کند. تا گفتیم فاو، گفتند: به‌به، چه چیز خوبی است و... اینجا هدف‌هایش ارزشمند است و امکانات و نیرو می‌خواهد و ما سه سال است که در اینجا تلاش می‌کنیم، نتوانستیم یک گام قوی برداریم، ما به‌عنوان یک پیشنهاد می‌گوییم که: تا پایان سال عملیات محدود انجام دهیم، 15تا عملیات محدود انجام می‌دهیم، بعد برویم شمال‌غرب؛ آنجا می‌شود با 50، 60 گردان جنگ کرد، بعد به جنوب برگردیم. در این فاصله کار مهندسی بکنیم که بشود غافلگیری را رعایت کرد. الآن تمام یگان‌های ما در سرزمین جنوب هستند. غافلگیری از بین رفته است، دیگر معنی و مفهوم ندارد. کار مهندسی که ما می‌کنیم فردایش می‌خواهیم عمل کنیم. شما کار مهندسی جزیره آبادان را انجام دهید و یک ‌سال بعد عملیات کنید. این معنای دیگری پیدا می‌کند. غافلگیری، آب حیات ماست.


<references />
 
 
 
</div>
 
 
 
 
{{#css:/bootstrap.css}}

نسخهٔ ‏۱۰ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۵۲

روزشمار جنگ سال 1364
1364.04.05
نام‌های دیگر پنج تیر
تاریخ شمسی 1364.04.05
تاریخ میلادی 7 شوال 1405
تاریخ قمری 26 ژوئن 1985



گزارش- 124

در چارچوب ضرورت اجراي عمليات‌هاي محدود، نفوذي و ايذايي، تيپ2 از لشكر21 حمزة ارتش، با هدف انهدام سنگرهاي پدافندي دشمن در ساحل غربي اروندرود، يك عمليات ايذايي انجام داد. به‏گزارش اين لشكر، كلية سلاح‌هاي اجتماعي و انفرادي اين‏ تيپ و سلاح‌هاي اجتماعي ساير يگان‌هاي لشكر و نيز توپخانة لشكري براي اجراي آتش به كارگرفته شد. همچنين براي شناسايي و انهدام دشمن، چهل نيروي تك‏ور با هشت قايق موتوري در اين عمليات كه با نام "ظفر2" اعلام شد، شركت داشته‌اند.[۱] عمليات كوچكي نيز به‌عنوان مرحلة دوم عمليات "ظفر2" به‏وسيلة تيپ2 از لشكر30 گرگان (ارتش) در منطقة پنجوين روي تپه 3105 انجام شد كه اين تپه را نيروهاي خودي تصرف كردند و بعد از انهدام دشمن به مواضع قبلي بازگشتند.[۲] تيپ1 اين لشكر هم امروز در منطقة كاني‌سيف و تبوك در جنوب منطقة پنجوين عراق (روبه‏روي منطقه مريوان) به اجراي آتش توپخانه پرداخت كه بر اثر آن، سنگرهايي از ارتشيان دشمن منهدم شد و چند تن از آنان نيز هلاك شدند.[۳]

گزارش- 125

پايگاه برون‏مرزي خورنوازان (روبه‏روي منطقه مريوان) كه به دست نيروهاي بارزاني كنترل مي‌شد، امروز هدف هجوم نيروهاي عراقي قرار گرفت و سقوط كرد. نا‏هماهنگي آتش توپخانة خودي عامل سقوط اين‏ پاسگاه اعلام گرديد.[۴]

گزارش- 126

عده‌اي از عناصر كومه‏له در نخستين ساعات بامداد امروز پس از يك درگيري با نيروهاي محافظ جهادسازندگي سروآباد (از توابع كردستان) به ساختمان بخشداري كه در كنار جهاد هست، حمله كردند. در اين حمله، از افراد خودي پنج‌تن شهيد - از جمله رئيس بانك صادرات مريوان - و چهارتن زخمي‏شدند، هشت تن را نيز نيروهاي كومه‏له به اسارت بردند. تعدادي از "برادران جهاد" جزء شهدا و اسيران هستند؛ يك پيش‏مرگ مسلمان كرد نيز اسير شد.[۵] اخبار رسيده حاكي است كه عراق مي‌كوشد در شرق كشور نيز فعاليت مشابهي را به‌وسيلة عوامل خويش دنبال كند؛ از جمله در روز جاري مقادير قابل توجهي سلاح و مهمات ارسالي از دولت عراق در بندر "گوادر" پاكستان تخليه و به خوانين بلوچستان تحويل گرديده است. تحليل فرماندهي كميتة انقلاب اسلامي اين است كه اشرار در آيندة نزديك اين سلاح‌ها را به بلوچستان ايران منتقل خواهند كرد.[۶]

گزارش- 127

در حالي‌كه با تهديد عراق مبني بر حمله به خطوط هوايي در داخل خاك ايران، پروازهاي بين‌المللي به ايران به استثناي خط هوايي سوئيس، متوقف شده است، امروز يونايتدپرس گزارش داد ساير خطوط هوايي بين‌المللي در نظر دارند همانند "سوئيس اير" عمل كنند و پروازهاي خود را از بندرعباس انجام دهند. خطوط هوايي داخلي ايران مسافران را از ساير نقاط كشور بدون دريافت وجهي به اين بندر انتقال مي‌دهند تا بعد با خط هوايي سوئيس به كشورهاي خارجي بروند.[۷] در اين حال، امروز راديو عراق اعلام كرد كه اين كشور مهلت عدم حمله به شهرهاي ايران را پانزده روز تمديد خواهد كرد.[۸]

گزارش- 128

روزنامة "البعث" ارگان حزب حاكم سوريه، امروز گزارش داد: «روز گذشته 35 سوداني كه در ارتش رژيم عراق عليه جمهوري‌اسلامي ايران مي‌جنگند و به دنبال حملة كماندوهاي قواي ايران به غرب اروندرود، فرار كرده بودند، اعدام شدند. سوداني‌ها پس از فرار به علت عدم آشنايي به منطقه، در حوالي "هورالحمار" نزديكي بصره به دست مزدوران صدام گرفتار شده و در بيابان و در انظار سربازان عراق و دانشجويان و كارگران عرب كه بالاجبار به جنگ عليه ايران وادار شده‌اند، اعدام شدند.»[۹]

گزارش- 129

"ريگان" رئيس‌جمهور امريكا، گفت: «تا زماني كه جنگ خليج‌فارس همراه با پشتيباني مستمر ايران از تروريست‌ها ادامه يابد، ثبات كشورهاي خليج‌فارس همچنان در مخاطره باقي مي‌ماند. همه بايد بدانند كه امنيت كشتي‌راني در خليج]فارس[ و ثبات در آن بخش از دنيا براي منافع امريكا حياتي است. ما با دوستان خود در منطقه از جمله عربستان سعودي و ساير كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج]‌فارس[ همكاري كرده و از نيازهاي دفاعي و قانوني آن‏ها حمايت مي‌كنيم و قدرت‌هاي مشترك آن‏ها را براي حفظ امنيت منطقه مورد تشويق قرار داده‌ايم. امريكا همانند كشورهاي خليج‌فارس معتقد است تنها مذاكرات مسالمت‌آميز، راه خاتمة جنگ ايران و عراق مي‌باشد، به همين دليل براي دست‌يابي به هدف مزبور ما به پشتيباني خود از تلاش كشورهاي خليج‌فارس در داخل و خارج از سازمان‌ملل ادامه مي‌دهيم.» وي تأكيد كرد كه منافع اقتصادي امريكا و متحدان اروپايي‌اش ايجاب مي‌كند كه اين جنگ فوراً پايان يابد.[۱۰] سخنان ريگان در حالي ايراد مي‌شود كه دادگاه فدرال امريكا امروز مردي را به اتهام شركت در يك تلاش نافرجام جهت صدور لباس ضدسلاح شيميايي به ‏ايران، به دو سال زندان محكوم كرد. به گزارش آسوشيتدپرس، به ادعاي مقام‏هاي دولتي امريكا، "جان ديد" يكي از سه شهروند امريكايي است كه از سوي "رنه‌شولر" 53 ساله - كه يك سوئيسي‏الاصل مقيم برزيل مي‌باشد - استخدام شده‏بود تا قريب به چهارصد‏هزار لباس لاستيكي، دستكش، چكمه و ماسك ضدگاز شيميايي را به يك خريدار ايراني ‏- كه هرگز هويتش معلوم نشده است - تحويل دهد.[۱۱]

گزارش- 130

براي توجيه افكار عمومي و در چارچوب تلاش‌هاي تبليغاتي وسيعي كه براي عادي نشان دادن تسليح وسيع عراق عليه ايران صورت مي‌گيرد، مجله "كل العرب" چاپ پاريس، ادعا كرد: «ايران و اسپانيا در آستانة انعقاد قراردادي قرار دارند كه براساس آن ايران پانصد دستگاه تانك از اسپانيا خريداري خواهد كرد.» اين مجله افزوده است: «اين دومين قرارداد تجارت اسلحه بين ايران و اسپانيا در سال جاري ميلادي محسوب مي‌گردد و اولين قرارداد ايران و اسپانيا در زمينه خريد اسلحه به ارزش صدميليون دلار بوده است.»[۱۲]

گزارش- 131

به‌نوشتة روزنامة آلماني "فرانكورتر الگماينه"، افراد يك سرويس مخفي عراقي را كه در بحرين فعاليت‌هاي تروريستي مي‌كرده‌اند، مسئولان امنيتي اين كشور شناسايي و دست‏گير كرده‌اند. مأموريت اين گروه، اجراي اعمال تروريستي به گونه‌اي كه ايران مورد سوء‌ظن قرار بگيرد، بوده است.[۱۳]

گزارش- 132

عراق امروز رسماً قطع كامل مناسبات ديپلماتيك خود را با ليبي اعلام كرد اين در حالي است كه كم‏تر از ده روز قبل بغداد ميزبان وزير خارجة ليبي بود. "عبدالسلام تريكي" وزير خارجه ليبي، در يك اقدام ناگهاني در تاريخ 28/3/1364 وارد بغداد شد آن هم در هنگامي كه راديو بغداد شب قبل از آن، خواهان سرنگوني "معمرقذافي" رئيس‌جمهور ليبي، شده بود. سفر يك عضو بلندپايه از ليبي و ملاقات وي با همتاي عراقي خود (طارق‌عزيز) پس از پنج سال قطع ارتباط ديپلماتيك عراق با ليبي ‏- كه به دليل حمايت ليبي در زمينه‌هاي سياسي، نظامي و تداركاتي از ايران، صورت گرفته بود - بازتاب‌هايي را در محافل ديپلماتيك در پي‏داشت. به‌گزارش رسانه‌ها، برخي مفسران سياسي اين سفر را نشانة دور شدن ليبي از سوريه و ايران دانسته‏اند، ولي عمدتاً اين ملاقات تحت عنوان ميانجي‌گري ليبي در جنگ ايران و عراق ذكر شده، چرا كه ليبي روابط حسنه و ويژه‌اي با ايران دارد و از طرفي هم، عراق اواخر سال گذشته به بهبود روابط خود با ليبي اظهار تمايل نشان داده است.[۱۴] آنچه در اين ماجرا بيش از همه جلب نظر مي‌كرد، موضع برتر عراق و موضع ضعيف ليبي بود. در هر حال، سفر ناموفق تريكي به بغداد كه بدون كسب نتايج و پي‏آمدي به اتمام رسيد، زمينه‌اي شد تا آقاي هاشمي‌رفسنجاني رئيس‌ مجلس شوراي اسلامي، به طور ناگهاني در 30/3/1364 به ليبي سفركند. اين سفر كه نتايج و پي‏آمدهايي داشته است‏(خصوصاً بيانيه مشترك پاياني سفر كه تحت عنوان پيمان استراتژيك في‌مابين ليبي و ايران در سطح جهان مشهور شد.) عراق را به واكنش واداشت به طوري كه سخن‌گوي وزارت خارجة عراق امروز (5/4/1364) خبر قطع كامل مناسبات ديپلماتيك كشورش را با ليبي به دليل آنچه آن را پيمان استراتژيك ميان ايران و ليبي خواند، اعلام كرد، ليكن به مفاد بيانية‌ مشترك جمهوري‌اسلامي ايران و ليبي كه صهيونيزم و امپرياليزم امريكا را به شدت مورد حمله قرار داده است، هيچ‌گونه اشاره‌اي نكرد.[۱۵] ليبي نيز در واكنشي در برابر بيانية عراق مبني بر "عدم شناسايي‏ حكومت ليبي"، امروز خواستار اخراج عراق از اتحاديه عرب و از سازمان كنفرانس اسلامي شد. در بيانية كميتة مردمي روابط خارجي ليبي، حكومت عراق به‏دليل برقراري روابط ديپلماتيك با مصر، به تخطي مداوم از قطع‌نامه‌هاي اجلاس سران عرب و اتخاذ مواضعي خصمانه عليه خواسته‌هاي ملت‌هاي عرب و مسلمان متهم شده است.[۱۶] قطع روابط ديپلماتيك از سوي عراق، انعكاس گسترده‌اي را به دنبال داشته است و بسياري محافل ديپلماتيك، خبرگزاري‌ها و مطبوعات اين اقدام عراق را با نتايج سفر آقاي هاشمي‌رفسنجاني به ليبي كاملاً مرتبط دانسته‌اند. خبرگزاري يوگسلاوي قطع روابط عراق با ليبي را چنين تحليل كرده است: «آنچه كه كاسة صبر عراق را لب‏ريز كرده آشكارا ديدار اخير هاشمي‌رفسنجاني رئيس‌ مجلس ايران و امضاي يك پيمان "وحدت استراتژيك" ميان ايران و ليبي است.»[۱۷] راديو بي.بي.سي. نيز در تفسيري دليل قطع رسمي روابط ديپلماتيك عراق با ليبي را همين مورد دانسته است: «عراق اعلام كرده است كه روابط ديپلماتيك خود را با ليبي قطع مي‌كند. عراق سفيرش را از طرابلس فراخوانده است و از هيئت ديپلماتيك ليبي در بغداد خواسته است كه خاك اين كشور را ترك كند ... اما آنچه جاي تعجب است اين است كه حمايت ليبي از ايران در طول اين مدت - چه حمايت مادي و چه حمايت سياسي - تا اين لحظه به قطع رسمي روابط سياسي عراق با ليبي منجر نشده بود. آنچه كه موجب تصميم بغداد در اين مورد شد، اعلام اتحاد استراتژيكي ليبي با ايران بود كه طي بيانيه‌اي در طرابلس اعلام گرديد.»[۱۸] خبرگزاري رويتر نيز در تفسيري در اين‌باره نوشته است: «در پي امضاي يك پيمان اتحاد استراتژيك بين ليبي و ايران، رژيم عراق رسماً مناسبات ديپلماتيك خود را با ليبي قطع كرد. عراق اندكي پس از آغاز جنگ با ايران در سپتامبر 1980 روابط خود را با ليبي به حال تعليق درآورد و ليبي را به حمايت از ايران متهم كرده بود. از سوي ديگر، رژيم عراق هم‏زمان با قطع روابط خود با ليبي كه يكي از اعضاي جبهه پايداري، است به طور اصولي موافقت خود را با تشكيل يك كميسيون مشترك به منظور همكاري با رژيم مصر كه قرارداد كمپ‌ديويد را با اسرائيل به امضا رسانده است، اعلام كرد.»[۱۹] در واقع نوع برخورد عراق ثابت كرده كه اين كشور از بيانية مشترك ايران و ليبي - كه بعضاً با عنوان "پيمان استراتژيك" از آن ياد شده - به‌خشم آمده‏است. بيانية مشترك ايران و ليبي كه محور بررسي‌ و تحليل‌هاي محافل ديپلماتيك واقع شده‏است، عراق را بر آن داشت تا سفيران كشورهاي عربي را از محتواي اين بيانيه آگاه كند و از اين‏روست كه سفيران اين كشورها را فرا خواند. خبرگزاري فرانسه از بغداد در اين‌باره گزارش داده است: «در بغداد رسماً اعلام شد سفراي كشورهاي عربي مقيم بغداد جهت مطلع شدن از وسعت بيانية مشترك ايران و ليبي، ]در[ مورخ 22 ژوئن (اول تيرماه) به وزارت امور خارجه عراق احضار شدند ... يك سخن‏گوي وزارت امور خارجه عراق اعلام كرد كه رؤساي هيئت‌هاي سياسي عرب از محتواي اين بيانيه به ويژه در مورد آنچه كه به حمايت كامل ليبي از ايران در جنگ خليج]فارس[ و همچنين تشكيل يك كميسيون سياسي نظامي مشترك مربوط است، مطلع گشتند. سخن‏گوي مزبور همچنين اظهار داشت كه رؤساي هيئت‌هاي ديپلماتيك عرب مأمور شدند كه پيرامون موضوع مزبور پيام‌هايي از سوي "طارق‌عزيز" معاون نخست‌وزير و وزير خارجة عراق، به وزارت امور خارجه كشورشان تسليم نمايند. ناظران در بغداد معتقدند كه اين اقدام آغاز يك حركت ديپلماتيك از سوي عراق نزد كشورهاي عرب اسلامي است كه به منظور ايجاد يك اجتماع عرب در قبال پيمان استراتژيك ميان ليبي و ايران انجام مي‏گيرد.»[۲۰]

گزارش- 133

"لاري اسپيكس" سخن‏گوي كاخ سفيد امروز هم دربارة ربوده شدن هواپيماي تي‌.دبليو.اي. در بيروت، مطالبي گفت. وي اعلام كرد كه امريكا قصد دارد به سوريه و ايران فشار بياورد تا گروگان‌هاي اين ربايندگي آزاد شوند.[۲۱] از سوي ديگر، گفته مي‌شود كه ريگان رئيس‌جمهور امريكا، براي نخستين بار براي حل و فصل مسئلة گروگان‌گيري با سوريه تشريك مساعي مي‌كند.[۲۲] اين كه گفته مي‌شود ريگان براي اولين بار از طريق سوريه به روش مسالمت‌آميز دست مي‌زند، نشان اين واقعيت است كه به‌رغم برخوردهاي تهديدآميز روز گذشته ريگان، با عدم توفيق كشورهاي اروپايي از جمله انگليس و ايتاليا در ميانجي‌گري، نوعي بن‌بست در ماجراي هواپيماربايي پيدا شده است. لاري اسپيكس دربارة مداخلة سوريه در امر آزادسازي گروگان‌ها ‌گفت: «حافظ اسد رئيس‌جمهوري سوريه، براي كمك به حل و فصل اين مسئله اظهار تمايل كرده و در موقعيتي است كه كمك وي مي‌تواند مؤثر واقع شود.»[۲۳] از سوي ديگر، "نبيه‌بري" رهبر جنبش امل، امروز ضمن آزاد كردن يك گروگان بيمار امريكايي، پيشنهاد كرد بقيه گروگان‌ها را به يك سفارت‏خانة غربي در بيروت منتقل سازد و اگر چنانچه سفارت‏خانه‌هاي سوئيس، فرانسه و يا يك كشور غربي ديگر مورد قبول واقع نشود، ممكن است گروگان‌ها را به دمشق منتقل كند و در صورت عدم موافقت سوريه، مي‌توان گروگان‏ها را به تهران انتقال داد. البته وي اين پيشنهادها را به شرطي مطرح كرده كه دولت ميزبان تعهد كند هيچ يك از گروگان‌ها را تا زماني كه اسرائيل همة زندانيان را رها نساخته است، آزاد نكند.[۲۴] پيشنهاد نبيه‌بري داير بر انتقال گروگان‌ها به سفارت‌خانة يك كشور غربي و يا ...، با واكنش احتياط‏آميز كاخ سفيد روبه‏رو شده به طوري كه يكي از مشاوران ريگان ضمن رد هرگونه ارتباطي بين آزادي گروگان‌ها و زندانيان لبناني در اسرائيل، دربارة اين پيشنهاد نبيه‌بري گفت: «بايستي صبر كرد و منتظر نتيجه بود، چرا كه اذهان اكنون متوجه سوريه و ميانجي‌گري اين كشور براي حل گروگان‌گيري است و ريگان رئيس‌جمهوري امريكا نيز طي چند پيام به حافظ‏اسد رئيس‌جمهور سوريه، از وي جهت آزادسازي گروگان‌ها كمك خواسته است.»[۲۵] مجموع اين اقدامات مبين اين واقعيت است كه امريكا در وهلة اول به دنبال روش مسالمت‌آميز از طريق ديپلماسي و مذاكره با طرف‏هاي مخاصمه است و از سويي هم به دنبال فشار بر ربايندگان و حاميان آن‏ها مي‌باشد تا در صورت شكست راه‌كار اول، بتواند از راه‌كار دوم - كه در اين زمينه هم تدابيري صورت گرفته است - به مقصد خود برسد. در همين ارتباط است كه سفير امريكا در لبنان با "امين جميل" رئيس‌جمهوري اين كشور، ملاقات كرده تا دربارة بحران گروگان‌گيري و اقدام‌هاي احتمالي امريكا داير بر محاصرة لبنان در صورت شكست تلاش‌هاي ديپلماتيك ظرف چند روز آينده، گفت‌وگو كند.[۲۶] حادثة هواپيماربايي واكنش خاصي در محافل سياسي شوروي داشته است. اين كشور از يك طرف مخالفت اصولي خود را با هرگونه هواپيماربايي اعلام كرده‏است و از سوي ديگر - در اين مورد خاص - از هرگونه اظهار نظر مبني بر محكوم كردن ربايندگان و نيز درخواست آزادي گروگان‌ها خودداري مي‌كند. رئيس ادارة اطلاعات و مطبوعات وزارت خارجة شوروي در مصاحبه‌اي با روزنامه‏نگاران گفت: «موضع ما در رابطه با تروريسم و گروگان‌گيري يك موضع اصولي است. ما با اين گونه شيوه‌ها مخالف بوده و در مواردي كه امكان داشته باشد، آن را محكوم كرده و نفوذ خود را براي پايان دادن به ماجرا به كار مي‌بريم.»[۲۷] سخن‏گوي رسمي شوروي در ادامه با اشاره به ريشه‌يابي چنين حوادثي، اين گونه اقدامات را در خاورميانه ناشي از عملكرد كشورهاي غير عربي خواند و افزود كه كشورش طرف‏دار حل همة مسائل از راه مذاكرات سياسي است، اما بايد منشأ و سرچشمه چنين حوادث را شناخت. وي سپس گفت: «به اعتقاد ما ريشة تروريسم و گروگان‌گيري را بايد در يك محيط خشونت و عدم احترام به حقوق ديگران جست‏وجو كرد و متأسفانه اين محيط از چندين سال پيش در خاورميانه حكم‏فرما شده كه البته كشورهاي عربي در به وجود آوردن آن دست نداشته‌اند.»[۲۸]  ضميمه گزارش 132: استقبال ايران از قطع رابطه عراق با ليبي در ايران از موضوع قطع رابطه عراق با ليبي آشكارا استقبال شد و در پي اين اعلام رسمي، آقاي "هاشمي‌رفسنجاني" رئيس‌ مجلس شوراي اسلامي، دكتر "ولايتي" وزير امورخارجه و نيز سخن‏گوي اين وزارت‌خانه در پيام‌هاي جداگانه‌اي خواستار پيوند هرچه بيش‏تر كشورهاي پيشرو شدند. در پيام رئيس‌ مجلس شوراي اسلامي خطاب به رهبر انقلاب ليبي آمده است: «اميدواريم با مستحكم‌تر شدن پيوندهاي جمهوري‌اسلامي ايران و جماهيري ليبي و ديگر كشورهاي پيشرو و نيروهاي انقلابي منطقه، شاهد رسوايي بيش‏تر رژيم‌هاي مرتجع و بارور شدن حركت آزادي‌بخش و ضدامپرياليستي و صهيونيستي مردم مظلوم و مسلمان منطقه باشيم.»[۲۹] وزير امور خارجه ايران نيز در پيامي به دبير كميتة مردمي روابط خارجي ليبي ابراز اميدواري كرد كه دو كشور ايران و ليبي وحدت و همكاري بيش‏تر عليه امپرياليسم و صهيونيسم و عوامل آن‏ها در منطقه را با قاطعيت ادامه دهند.[۳۰] همچنين سخن‏گوي وزارت خارجه در خصوص پيشنهاد ليبي مبني بر اخراج حكومت عراق از كنفرانس اسلامي و اتحادية عرب، چنين موضع‏گيري كرد: «رژيم بعث عراق با بمباران تظاهرات عظيم مردم مسلمان ايران به مناسبت روز قدس، همبستگي خود را با صهيونيست‌هاي اشغال‌گر و دشمني خود را با اهداف عالي اسلام آشكار نموده است. اين رژيم با هم‏پيماني و وحدت عمل با رژيم مصر، عالي‌ترين آرمان‌هاي عرب را زير پا گذاشته و در موارد متعدد از تصميمات كنفرانس‌ها و مجامع عربي و اسلامي تخطي نموده است.»[۳۱] وي سپس با اشاره به نامة وزير خارجة ايران به دبيركل كنفرانس اسلامي مبني بر آن كه حضور حكومت ضداسلامي و ضدبشري عراق در كنفرانس‌ها و مجامع اسلامي ماية سرشكستگي مسلمانان مي‌باشد، از مجامع اسلامي خواست كه براي حفظ اعتبار و حيثيت خود، مسئلة اخراج حكومت‏ عراق از اين مجامع را به طور جدي مورد بررسي قرار دهند.[۳۲]



منابع و مآخذ روزشمار 1364/04/05

  1. سند شمارة 009449 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: قرارگاه عملياتي لشكر21 حمزه در آبادان (تيپ4)، 14/4/1364.
  2. سند شماره 009631 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: "گزارش نوبه‌اي عملياتي"، قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص)، شماره 5، 1/5/1364.
  3. همان.
  4. همان.
  5. واحد سياسي دفتر تبليغات حوزة علمية قم، نشريه "گزارش"، شماره 4 (15/4/1364)، ص‏64.
  6. سند شمارة 075127 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: اطلاعات عمليات فرماندهي كل كميتة انقلاب اسلامي، 19/4/1364.
  7. خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، نشرية "گزارش‌هاي ويژه" شماره 99 (6/4/1364)، ص14، يونايتدپرس از تهران.
  8. سند شماره 074516 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: واحد اطلاعاتي نظامي قرارگاه نجف، 5/4/1364.
  9. روزنامة اطلاعات، 6/4/1364، ص2، دمشق ‏- خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، به‏نقل از روزنامة "البعث" ارگان حزب حاكم سوريه، 5/4/1364.
  10. مأخذ 7، صص 5 و 6، خبرگزاري كويت از لندن.
  11. خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، نشريه "گزارش‌هاي ويژه‌" شمارة 100 (7/4/64)، ص 18، آسوشيتدپرس از "بريچ يورت".
  12. خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، نشرية"گزارش‌هاي ويژه"، شماره 105 (12/4/1364)، ص‏11، خبرگزاري خاورميانه از پاريس.
  13. روزنامة كيهان، 5/4/1364، بن ‏‏- خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، روزنامة آلماني "فرانكفورتر آلگماينه."
  14. روزنامة اطلاعات، 28/3/1364، ص20، و خبرگزاري جمهوري‌اسلامي، 29 و 30/3/1364.
  15. مأخذ 9، ص 24.
  16. مأخذ 9، ص1.
  17. مأخذ 7، ص16، بغداد ـ خبرگزاري يوگسلاوي، 5/4/1364.
  18. مأخذ 7، ص 31، "چارلز ريچارد" از مفسران راديو بي.بي.سي.
  19. روزنامة جمهوري‌اسلامي، 6/4/1364، واحد مركزي خبر، خبرگزاري رويتر.
  20. مأخذ 11، ص‏23، بغداد - خبرگزاري فرانسه، 7/4/1364.
  21. مأخذ 13، بيروت - خبرگزاري‌ها.
  22. مأخذ 9، ص آخر.
  23. مأخذ 9، ص آخر.
  24. مأخذ 9، ص آخر.
  25. مأخذ 9، ص آخر.
  26. مأخذ 9، ص آخر.
  27. مأخذ 9، ص آخر.
  28. مأخذ 9، ص آخر.
  29. روزنامه اطلاعات، 8/4/1364، ص‏2.
  30. همان، ص‏17.
  31. همان.
  32. همان.