1363.04.27

روزشمار جنگ سال 1363 1363.04.27
نام‌های دیگر	بیست و هفت تیر
تاریخ شمسی	1363.04.27
تاریخ میلادی	18 ژوئیه 1984
تاریخ قمری	18 شوال 1404

1360.04.27

1361.04.27

1362.04.27

1364.04.27

1365.04.27

1366.04.27

1367.04.27

گزارش- 1

1. آخرین وضعیت نیروهای خودی و دشمن در جلسه مشترک امروز مسئولان و یگانهای تحت امر قرارگاه کربلا با مسئولان قرارگاه ظفر* بررسی و ارزیابی شد. در این جلسه ابتدا احمد سوداگر مسئول اطلاعات و عملیات قرارگاه ظفر، از وضعیت دشمن در محدوده این قرارگاه گزارش داد. وی در تشریح خط سیر کلی دشمن گفت: «در سرپل الف، [دشمن در] سمت چپ کشتی غرقشده در رودخانه اروند، چند ردیف سیمخاردار کشیده و خط دوم را بهشدت تقویت میکند. [البته] به خط اول مثل خط دوم نمیرسد، یک سری میادین مین در جلوی جاده دوم عمود بر جاده ایجاد میکند. فعالیت در خاکریز هلالی[دارد]. در سرپل دوم (بهطرف فاو)، صدای ماشینآلات سنگین به گوش میرسد. در عمق، دشمن کانال و موانع و خاکریز درست میکرد اقدام به تبلیغ با بلندگو کرده بود (... این عملیات به درد شما نمیخورد.) سدبند در (بین آل زیاد و آل شیخی)[ایجاد کرده است] دو واحد در منطقه فوق عوض شد. صدام دیروز صحبت داشته، تحلیل از اول جنگ تا فتحالمبین و از رمضان تا حالا و اینکه شطالعرب منتظرتان هست.» سوداگر در پایان گزارش خود از رعایتنشدن مسائل حفاظت اطلاعات عملیات ردهها، گلایه کرد. در ادامه، سرگرد امجد مسئول رکن٢ قرارگاه ظفر نیز در گزارشی از وضعیت دشمن اظهار کرد: یک گردان از تیپ٣٦ پیاده و تیپهای ١٠٥ و ٧٠٧ پیاده از نیروهای درگیر در این منطقه به شمار میروند. در این منطقه عملیاتی ١٥ گردان پیاده مستقرند که به غیر از آن، دشمن در این منطقه ٨ گردان پیاده بهعنوان نیروهای احتیاط نزدیک در اختیار دارد. علاوهبراین، ٨ گردان مکانیزه و زرهی و ٧ آتشبار نیز پشتیبانی از منطقه عملیاتی را برعهده دارند. بهطورکلی در منطقه شرق بصره، ٦ لشکر زرهی و ٢ لشکر پیاده مستقر هستند و تیپ١٠ زرهی در مدت زمانی قریب به ٣ الی ٥ ساعت میتواند خود را به منطقه عملیاتی برساند. کلیه این نیروها بههمراه تیپ گارد ریاستجمهوری در شرق بصره در نشوه مستقر هستند. پس از اظهارات فرماندهان، هریک از لشکرها و تیپهای سپاه از آخرین وضعیت و اقدامات خود گزارش دادند. اغلب گزارشها حاکی از این بود که یگانها از آمادگی نسبی برای اجرای عملیات برخوردارند، اما بهدلیل قطعینشدن مانور قرارگاه کربلا، هنوز برای تهیه و تنظیم جزئیات محورها و مانور خود اقدام نکردهاند. در پایان این نشست، علی تجلایی معاون قرارگاه ظفر و مسئول عملیات این قرارگاه، ضمن تأکید بر ضرورت آمادگی بیشتر یگانها برای اجرای عملیات والفجر٨، از فرماندهان لشکرها خواست تا هرچه سریعتر کالک گسترش نیروهای هر یگان در عملیات را تهیه کنند.

گزارش- 2

2. اقدامات متقابل نیروهای خودی و عناصر مسلح ضدانقلاب در استان‏های آذربایجان‏غربی و کردستان امروز نیز ادامه داشت که در نتیجه آن تلفات و خساراتی به دوطرف وارد شد. در حوالی بانه، یک خودروی تویوتا متعلق به پایگاه منجیلان با مین ضدتانک برخورد کرد و ٤ نفر از سرنشینان آن مجروح شدند. همزمان با این حادثه افراد پایگاه مذکور با گروهی از مهاجمان مسلح درگیر شدند. نیروهای کمکی که با یک خودروی تویوتا به منطقه اعزام شده بودند در مسیر با مین دیگری برخورد کردند و در نتیجه یکی از آنها زخمی شد. در این درگیری از عناصر ضدانقلاب هم یک نفر کشته و یک نفر مجروح شد. نیروهای تأمین پایگاه گزگزاره (حوالی سنندج) نیز در ساعت ١٢:١٥، با گروهی از عناصر مسلح غیرقانونی درگیر شدند. این درگیری تلفاتی نداشت. در عملیات نیروهای خودی علیه افراد ضدانقلاب در قالوشیخان (اطراف بوکان)، یک نفر از آنان کشته و یک تن دستگیر شد. در ارومیه، ساعت ٢٢:١٥ گروهی از عناصر مسلح غیرقانونی، کلانتری٤ این شهر واقع در فلکه مدرس را با دو موشک آر.پی.جی هدف قرار دادند. پاسداران کمیته انقلاب اسلامی بهمحض شنیدن صدای شلیک موشک‏ها به کمک نیروهای کلانتری شتافتند و با مهاجمان درگیر شدند. در میان این درگیری چند گلوله به سرنشینان یک مینی‏بوس که درحال عبور از خیابان بود، اصابت کرد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی از ارومیه، در این حادثه راننده مینی‏بوس مجروح شد و همسر وی به شهادت رسید. ٣ تن از نیروهای کلانتری نیز جراحات سطحی برداشتند. در حادثه دیگری ٤ نفر از سربازان پایگاه منطقه راسال‏آباد سردشت که برای آوردن آب رفته بودند، مورد حمله چند فرد مسلح قرار گرفتند که یکی از آنها شهید شد و ٣ تن دیگر به اسارت درآمدند. در همین شهر، چند تن از عوامل کومه‏له در یکی از خیابان‏های فرعی شهر، رئیس، معاون و یک درجه‏دار شهربانی سردشت را به گروگان گرفتند. امروز همچنین، در ساعت ١٤:٣٠ در محور بیوران به سردشت در نزدیکی بیوران پایین، عناصر ضدانقلاب با اجرای کمین یک تویوتا وانت را با موشک آر.پی.جی هدف قرار داده و آتش زدند. این اقدام تلفات جانی نداشت. گروه دیگری از افراد مسلح غیرقانونی نیز در جاده پیرانشهر - سردشت، یک کمین اجرا کردند که با هوشیاری نیروهای خودی این کمین خنثی شد و تلفات و خساراتی به بار نیامد. علاوهبر وقایع مذکور، امروز نیروهای گروه ضربت چناره (مریوان)، افراد پایگاه‏های بست، کوه‏زرد و شاه‏قلعه (در دیواندره) و پایگاه سه‏وتال (مهاباد) با عناصر مسلح غیرقانونی درگیر بودند.

گزارش- 3

3. هیئت دولت در جلسه امروز خود به ریاست نخست‏وزیر، علاوهبر مصوبات معمول، طرحی را تصویب کرد که براساس آن نخست‏وزیر موظف است درصورت تغییر نیمی از اعضای کابینه برای کلیه اعضای آن از مجلس شورای اسلامی درخواست رأی اعتماد کند. میرحسین موسوی پس از پایان جلسه‏ هیئت دولت در مصاحبه‏ای دراینباره گفت: «مطابق اصل ١٣٦ قانون اساسی، وقتی نیمی از اعضای هیئت دولت تغییر کند، دولت می‏بایست از مجلس رأی اعتماد بگیرد و دولت درحالحاضر در آستانه چنین تحولی قرار گرفته است.» وی با اشاره به اینکه از آغاز به کار دولت تاکنون، تقریباً نیمی از وزارتخانه‏ها دستخوش تغییر و تحول شدهاند، افزود: «مهمترین مسئله اینکه دولت مطمئن شود که پشتیبانی مجلس را به دنبال دارد تا گرایشات طبیعی مجلس را لمس کند تا بلکه انشاءالله در کار دولت مؤثر باشد. ... طرح این مسئله باعث خواهد شد تا ارزیابی جدیدی از عملکرد دولت در ظرف ٣٣ ماه اخیر، صورت بگیرد تا نقاط ضعف و قدرت مشخص شود.»

گزارش- 4

4. نخست‏وزیر جمهوری اسلامی ایران پس از پایان جلسه هیئت دولت در جوابِ سؤالی درمورد پاسخ‏ندادن عراق به تقاضای دبیرکل سازمان ملل متحد مبنیبر خودداری از بهکارگیری سلاح‏های شیمیایی در جنگ گفت: «مسئله استفاده از بمب شیمیایی، شبیه بمباران مناطق مسکونی است. ما بارها گفته‏ایم که این کار صحیح نیست و درست نیست مردمی که در صحنه جنگ نیستند، مورد هجوم وحشیانه موشک‏ها قرار گیرند. ولی صدام به این مسئله گوش نکرد. درزمینه سلاح‏های شیمیایی هم همین‏طور است و وقتی که این عمل شروع شد ما این کار را به معرض داوری افکارعمومی جهان گذاشتیم و سعی کردیم به جهانیان منتقل سازیم. دراینزمینه روش‏ها و تاکتیک‏های مناسبی ازجمله اعزام مجروحین جنگ‏های شیمیایی به خارج به ‏کار گرفته شد که نقش بسیار بزرگی در افشاگری جنایات صدام داشت. همچنین گروهی از سازمان ملل آمد که متأسفانه شورای امنیت به گزارش آنها ترتیب اثری نداد و این مسئله می‏تواند ماهیت سازمان ملل را برای ملت ما روشن کند.» موسوی در پاسخ به این سؤال که «درصورت ادامه جنایات عراق و استفاده از سلاح‏های شیمیایی، [آیا] ایران خود را محق می‏داند که اقدام به مقابلهبهمثل کند؟» گفت: «ما برای حفظ انقلاب اسلامی با تکیه بر اصولی که بر آن معتقد هستیم، از هر قدرتی که در اختیار داریم استفاده خواهیم کرد؛ اما به‏جای خودش و زمانی که قرار باشد این جنایت تکرار شود ما دست روی دست نمی‏گذاریم و این چیزی نیست که ما در مقابل آن سکوت کنیم اما چگونه، بعداً مشخص خواهد شد.»

گزارش- 5

5. به منظور اسکان مهاجران جنگ عراق علیه ایران، بنیاد امور مهاجرین جنگ تحمیلی ایلام در تیرماه سال جاری با اعتباری بیش از ٥٠٠ میلیون ریال فاز دوم عملیات احداث ٣٦٠ واحد مسکونی برای اسکان مهاجرین در اردوگاه شهید کشوری را آغاز کرده است. سرپرست بنیاد امور مهاجرین جنگ تحمیلی استان ایلام با بیان این مطلب گفت: «این واحدهای مسکونی در زمینی به مساحت ٢٣٠ هزار متر مربع احداث می‏گردد. ... و درحالحاضر ٩ پیمانکار با ٥٠٠ کارگر که اکثراً از برادران مهاجر تحت پوشش بنیاد هستند مشغول به کار می‏باشند و انشاءالله این مجتمع تا پایان امسال تکمیل و آماده بهره‏برداری خواهد شد.» وی افزود: ٥٠ واحد مسکونی ارزانقیمت دیگر در روستای گنبدپیرمحمد در دست احداث است که تاکنون ٤٥ واحد آن به پایان رسیده است. علاوه‏براین، ٥٠ واحد دیگر در نادرآب شوهان تکمیل شده است. در منطقه گلان نیز کار احداث ٥٠ واحد مسکونی تا ٩٠ درصد پیشرفت داشته و در بخش آبدانان هم احداث ١٧٠ واحد تا حدود ٨٠ درصد به اتمام رسیده است.

گزارش- 6

6. گردهمایی روحانیون اهل سنت آذربایجان‏غربی و کردستان امروز با انتشار قطعنامه‏ای به کار خود پایان داد؛ در این قطعنامه همکاری با گروه‏های کومه‏له و دمکرات حرام اعلام شد. این هماندیشی دو روزه با شرکت بیش از ٥٠٠ تن از روحانیون اهل سنت آذربایجانغربی و کردستان و نیز با حضور و سخنرانی موسوی نماینده امام در غرب کشور، تابش و شیخ‏عطار استانداران کردستان و آذربایجان‏غربی، بومان مسئول دفتر نمایندگی امام در سپاه منطقه٧ و ایزدی فرمانده قرارگاه حمزه در مهاباد برگزار شد. یک بولتن داخلی سپاه اهداف این هماندیشی را چنین برشمرده است: «جذب بیشتر روحانیون اهل سنت، محو زمینه‏های تفرقه‏افکنی بین شیعه و سنی، تبلیغات جهت خنثی‏سازی تبلیغات سوء دشمن مبنیبر عدم تسلط جمهوری اسلامی در منطقه و جدایی بین روحانیت اهل سنت از جمهوری اسلامی، دادن تشکل بیشتر به روحانیون در جهت اهداف انقلاب اسلامی و آوردن هرچه بیشترشان به صحنه انقلاب و دادن نقش به آنان، بها دادن به شرکت‏کنندگان و جلب نظر و اطمینان، ایجاد تمایل به همکاری با نیروهای انقلاب در آنان، استفاده از نیروهای روحانیت در جلب و جذب مردم مسلمان کرد، منزویساختن نغمه‏های ضداسلامی تجزیه‏طلبانه ضدانقلاب.» در قطعنامه ١٢ ماده‏ای که در پایان این گردهمایی صادر شد ضمن حرامشمردن همکاری با عناصر گروهک‏های ضدانقلاب اعلام شده است: «اطاعت از رهبر انقلاب اسلامی و دولت جمهوری اسلامی امری واجب است.» در بند دیگری از این قطعنامه خطاب به عناصر ضدانقلاب آمده است: «ما به همه فریب‏خوردگان اعلام می‏کنیم اکنون که حقایق روشن شده و ماهیت پلید سران خودفروخته گروهک‏ها آشکار گردیده هرچه سریع‏تر خود را تسلیم نموده و به آغوش اسلام و جمهوری اسلامی بازگردند، در غیراین‏صورت اگر تا قبل از عملیات بزرگ و سراسری رزمندگان اسلام، خود را تسلیم نکنند و به‏دست سربازان قرآن به هلاکت برسند، هیچ‏گونه مسئولیتی متوجه مسئولین نخواهد بود.» این قطعنامه همچنین از مردم کُرد خواسته است «جهت دفاع از دستاوردهای انقلاب اسلامی در صحنه انقلاب و جامعه حضور فعال داشته و جهت مبارزه با ضدانقلاب و حفظ امنیت در شهرها و روستاها مسلح گردند و همکاری خود را جهت سپردن اداره امور انتظامی و حفظ امنیت شهرها و روستاها به خود مردم مسلمان کرد با دولت انقلابی جمهوری اسلامی اعلام کنند.»

گزارش- 7

7. امروز سفرای ایران در کشورهای ایتالیا، یوگسلاوی و کوبا با وزیران امور خارجه این کشورها و قائممقام وزارت امور خارجه ایران با همتای کوبایی خود دیدار و گفت‏وگو کردند. مهم‏ترین موضوع این مذاکرات اعلام پاسخ مثبت ایران به درخواست دبیرکل سازمان ملل مبنیبر خودداری از بهکارگیری سلاح‏های شیمیایی در جنگ عراق و ایران بود. در این دیدارها همچنین درمورد موضوعاتی نظیر تلاش برای پایاندادن به جنگ، توسعه روابط و... گفت‏وگو شد. غلامعلی حیدری سفیر ایران در ایتالیا، در دیدار با جولیو آندروتی وزیر امور خارجه این کشور، ضمن تسلیم پیام وزیر امور خارجه ایران، درمورد مسائل مختلف ازجمله جنگ عراق و ایران با وی گفت‏وگو کرد. حیدری در این دیدار در پاسخ به این سؤال آندروتی که «آیا جمهوری اسلامی ایران راهی برای خاتمه جنگ ازطریق مذاکره پیدا کرده است یا نه؟» گفت: «خاتمه این جنگ تحمیلی مادامی که صدام و حزب بعث عراق بر سر کارند ازطریق مذاکره امکان ندارد، زیرا ازنظر ما صدام و اطرافیانش در حزب بعث اعضای فاسدی از مجموعه اندام منطقه می‏باشند که باید برای سلامتی این اندام، عضو فاسد را هرچه زودتر قطع کرد. صرف هرگونه هزینه برای حفظ این اعضای فاسد بیهوده بوده و کمک به ادامه و گسترش فساد است.» وی همچنین درمورد زمزمه‏های توافق دو ابرقدرت برای حفظ منافع مشترک آنها در جنگ عراق و ایران افزود: «این مسئله تازگی ندارد و این پیمان شوم برای جمهوری اسلامی ایران از آغاز آشکار بوده و دنیا بهتازگی از آن باخبر می‏شود.» وزیر امور خارجه ایتالیا نیز با اظهار خرسندی از پاسخ مثبت ایران به درخواست دبیرکل سازمان ملل درخصوص خودداری از بهکارگیری سلاح‏های شیمیایی در جنگ، گفت: «سکوت عراق در مقابل [این] درخواست ازنظر ایتالیا محکوم است و در آینده نیز ازسوی ایتالیا هرگونه اقدام لازم برای محکومنمودن کشوری که از این سلاح مرگبار استفاده می‏نماید، به ‏عمل خواهد آمد.» محمود احمدزاده سفیر ایران در یوگسلاوی نیز امروز با رائیف دیردارویچ وزیر امور خارجه یوگسلاوی، دیدار و ضمن تسلیم پیام کتبی وزیر امور خارجه ایران، با وی گفت‏وگو کرد. ولایتی در این پیام علاوهبر بررسی روابط دوجانبه ایران و یوگسلاوی، «کاربرد سلاح‏های شیمیایی توسط عراق و عدم توجه این رژیم به تذکرات سازمان ملل را خاطرنشان ساخته ... [و] مواضع ایران درزمینه مسائل خلیجفارس بهویژه مسئله حمله به کشتی‏ها را بیان داشته است.» دیردارویچ نیز با محکومکردن کاربرد سلاح‏های شیمیایی «اقدامات سازمان ملل دراینزمینه و همچنین درزمینه توقف بمباران مناطق مسکونی را مثبت ارزیابی کرد و خواهان خاتمه جنگ ایران و عراق ازطریق مذاکره شد.» وی همچنین با اشاره به تلاش‏‏های یوگسلاوی بهعنوان یک عضو فعال جنبش عدمتعهد برای پایاندادن به جنگ عراق و ایران، از دیدار رئیسجمهوری این کشور با خانم گاندی نخست‏وزیر هند، در آینده‏ای نزدیک و مذاکره درخصوص مسئله جنگ خلیجفارس خبر داد و تمایل خود را برای گفتوگو با مسئولان وزارت امور خارجه ایران قبل از این دیدار و استماع نظرهای آنان اعلام کرد. علاوهبر دیدارهای مذکور امروز علیمحمد بشارتی قائممقام وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز که برای شرکت در جشن‏های سالگرد انقلاب نیکاراگوئه عازم این کشور شده است، بر سر راه خود در هاوانا توقف و با همتای کوباییاش دیدار و گفتوگو کرد. بشارتی در دیدار با خوزه وییرا ضمن تشریح مواضع ایران در قبال اقدامات غیرانسانی عراق درزمینه استفاده از سلاح‏های شیمیایی و حمله به نفتکش‏ها در جنگ با ایران، درخصوص موارد نقض تعهد ازسوی عراق و بی‏اعتباری تعهدهای بین‏المللی این کشور گفت: «قدرت‏های بزرگ بهدنبال یک صلح تحمیلی هستند تا صدام را بهعنوان ژاندارم منطقه در عراق سرپا نگه ‏دارند، اما ما مصمم هستیم برای تحقق صلح و امنیت واقعی این ریشه فساد را از منطقه برکنیم.» وییرا نیز «ضمن تشکر از توضیحات آقای بشارتی از وی خواست که مجدداً از کوبا بازدید نماید و این‏گونه سفرها را در تحکیم [و] تقویت روابط دوجانبه بسیار ضروری و مفید دانست.» امروز همچنین مصطفی مخلصی سفیر ایران در کوبا، با مالمیرکا وزیر امور خارجه این کشور، دیدار و ضمن تسلیم پیام وزیر امور خارجه ایران به وی، درمورد مسائل مختلف دوجانبه و توسعه روابط با وی گفت‏وگو کرد. در این دیدار وزیر امور خارجه کوبا «دخالت‏های امپریالیست‏ها به سرکردگی امریکا در خلیج‏فارس و اقدامات در جهت توسعه و گسترش جنگ تحمیلی به آبراه آزاد خلیج‏فارس را تقبیح و نسبت به دخالت‏های امریکا در خلیج‏فارس اظهار نگرانی کرد.»

گزارش- 8

8. دولت لبنان با انتشار یک بیانیه رسمی برقراری مجدد روابط خود با جمهوری اسلامی ایران را اعلام کرد. این اقدام در محافل سیاسی و رسانه‏ای جهان واکنش‏ها و بازتاب‏هایی را به دنبال داشت. کابینه دولت لبنان به ریاست رشید کرامی امروز با برگزاری یک جلسه دوساعته بیانیه‏ای رسمی منتشر و برقراری مجدد روابط خود با دولت ایران را اعلام کرد. گفتنی است قریب به ٩ ماه پیش، لبنان با ادعای دستداشتن ایران در انفجار مقر تفنگداران دریایی امریکا در بیروت به‏صورت یک‏جانبه روابطش با ایران را قطع کرده بود. بهدنبال انتشار این بیانیه، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران «این اقدام را گامی مثبت در جهت ارتباط بیشتر بین دو کشور مسلمان و رویارویی با رژیم صهیونیستی» دانست و گفت: «درحدود ٩ ماه پیش بهدنبال امضاء توافقنامه ١٧ ماه مه و فشارهایی که امریکا و رژیم صهیونیستی بر دولت سابق لبنان وارد کرد [ند]، حکومت لبنان اقدام به قطع رابطه با جمهوری اسلامی ایران نمود، اما به‏دنبال الغای این موافقتنامه [که] درحقیقت گام مثبتی درجهت علائق و مبارزات مردم لبنان و نفی تلاش‏های سلطه‏جویانه رژیم اشغالگر قدس و حامیان غربی آن بود تلاش‏هایی در جهت برقراری مجدد رابطه بین دو کشور به ‏عمل آمد.» گزارش واحد مرکزی خبر حاکی است برقراری مجدد روابط لبنان و ایران بازتاب مثبت و گسترده‏ای در محافل سیاسی و مذهبی لبنان داشته است؛ دراین‏باره علامه سیدمحمد حسین فضل‏الله از علمای لبنان با اشاره به اینکه «جمهوری اسلامی ایران یک سنگر مهم در خط مقدم جبهه برای رویارویی با استعمار برای دفاع از آزادی مستضعفان جهان است ... و ایران اسلامی موضع شدیدی ضد وجود صهیونیست‏ها و تجاوزات آنها در لبنان و منطقه اتخاذ نموده است»، گفت: «ارزش این تصمیم در این است که نشانگر بازگشت از اشتباهی است که بدون توجه به احساسات بخش مهمی از ملت لبنان و تحت فشارهای بین‏المللی انجام گرفته بوده است.» شیخ عبدالامیر قبلان مفتی جعفری لبنان نیز این اقدام را مثبت ارزیابی و خاطرنشان کرد: «ایران اسلامی مردم را به محبت، صلح و اسلام دعوت می‏کند و جایز نیست که با او قطع رابطه کنیم و آرزو داریم که جمهوری اسلامی ایران پشتیبان حقیقی لبنان در رهایی از اشغالگری رژیم صهیونیستی باشد.» درهمینحال، رادیو اسرائیل با اعلام خبر برقراری مجدد روابط لبنان و ایران گفت: «مبتکر این تصمیم از یک‏سو آقای رشید کرامی نخست‏وزیر لبنان، است که دولت وی به حکومت لبنان اتکا دارد و از سوی دیگر آقای نبیه بری رهبر جنبش شیعیان امل از هنگامی که وارد کابینه گردید، برای تجدید مناسبات اصرار ورزید.» این رادیو همچنین با طرح این ادعا که «یکی از دلایل قطع روابط در هشت ماه پیش خودداری ایران از خارجساختن پاسداران دولتی و افراد مسلح حزب‏الله خود از بقاع لبنان بود»، به نقل از خبرگزاری آسوشیتدپرس مدعی شد: «در هفته‏های اخیر، اکثر این افراد آنجا را ترک گفتند و درحالحاضر فقط درحدود دویست نفر مبلغ مذهبی ازجانب ایران در آن ناحیه فعالیت دارند.» خبرگزاری آلمانغربی نیز به نقل از رادیو مسیحیان در بیروت شرقی اعلام کرد: «رشید کرامی این تصمیم را تحت فشارهای سوریه که در کنار ایران است و همچنین سیاستمداران شیعه لبنان اتخاذ کرده است.»

گزارش- 9

9. کمیته صلح سازمان کنفرانس اسلامی با هدف بررسی راه‏های پایاندادن به جنگ عراق و ایران امروز در جده تشکیل جلسه داد و در اولین اقدام داودا جاوارا رئیس‏جمهور گامبیا را به ریاست این کمیته برگزید. در این نشست که سران کشورهای پاکستان، بنگلادش، گامبیا بههمراه نمایندگانی از ترکیه، مالزی، سنگال و گینه و همچنین حبیب شطی دبیرکل سازمان کنفرانس اسلامی و یاسر عرفات رهبر سازمان آزادیبخش فلسطین، شرکت دارند، قرار است درمورد طرح صلح پیشنهادی یاسر عرفات بحث شود. مهمترین اقدام این کمیته در جلسه امروز انتخاب و معرفی داودا جاوارا رئیسجمهوری گامبیا، به جای احمد سکوتوره رئیس فقید کمیته صلح کنفرانس اسلامی بود. جاوارا در اولین اظهارات خود پس از انتصاب به ریاست این کمیته گفت: اعضای کمیته صلح اسلامی در چند هفته آینده با ایران و عراق و کشورهایی که دارای روابط خوب با این دو کشور هستند تماس خواهند گرفت. وی با بیان اینکه «هدف تلاش برای رسیدن به اولین پله یعنی پایاندادن به دشمنی بین دو کشور خواهد بود»، تأکید کرد: «کمیته مذکور باید دقیقاً بی‏طرف ارزیابی شود.» علاوهبراین، یاسر عرفات رهبر سازمان آزادیبخش فلسطین نیز هدف اجلاس جده را «تهیه پیشنهادهایی برای پایاندادن به جنگ ایران و عراق و ارائه آن به ایران» اعلام کرد و «از رهبران تهران خواست که به این پیشنهادها پاسخ مثبت داده و به جنگ که به گفته وی نهتنها برای ایران و عراق، بلکه برای تمامی جهان اسلام فاجعهبار و ویران‏کننده بوده است، پایان دهند.» به گزارش خبرگزاری کویت، «ناظران در جده دلایلی را برای خوشبینی درباره این نشست یافته‏اند زیرا [برگزاری] این[نشست] درپی علائمی است که نشان‏دهنده نرمش در موضع سخت تهران دررابطهبا امتناع از مذاکرات است.» ژنرال ضیاءالحق رئیس‏جمهوری پاکستان نیز قبل از ترک اسلامآباد برای شرکت در اجلاس مذکور، اظهار امیدواری کرده بود «این کمیته برای متوقفساختن جنگ عراق و ایران راهی بیابد ... یا حداقل از کوشش‏های سازمان ملل متحد دراینمورد حمایت کنیم.» گفتنی است روز گذشته، وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران «با تأکید بر عدم واکنش مناسب این کمیته در قبال جنایات رژیم عراق و به‏ویژه جانبداری بعضی از اعضای آن از رژیم بغداد، اعلام کرد هر تلاشی که به دفع این رژیم به‏عنوان عامل تشنج از منطقه نینجامد، پیشاپیش ازجانب جمهوری اسلامی ایران مردود است.»

گزارش- 10

10. همزمان با پیگیریهای دولت لیبی درخصوص طرحی که ضمن پرداخت غرامت به دو کشور عراق و ایران، اختلافات ارضی دو کشور را براساس قرارداد ١٩٧٥ الجزایر حل کند، معاون وزارت امور خارجه کانادا نیز از وجود علائم امیدوارکننده‏ای مبنیبر پایانیافتن جنگ ٤٦ ماهه دو کشور خبر داد. به گزارش خبرگزاری آلمان‏غربی، «لیبی دست به ابتکار صلح زده است که مستلزم ایجاد یک صندوق اسلامی برای پرداخت خسارات جنگی به هر دو کشور ایران و عراق است.» این خبرگزاری با اشاره به اینکه قرار است طرح مذکور در جلسه آتی سران عرب مطرح شود، افزود: «[این طرح] از ایران و عراق می‏خواهد که قرارداد الجزایر را نیز که اختلافات این دو کشور بر سر آبراه شط‏العرب [اروندرود] را حل می‏کند، محترم شمارند.» درهمینحال، خبرگزاری آسوشیتدپرس از منامه گزارش داد: فرستادگان لیبی بهمنظور جلب حمایت برای ایده تشکیل یک صندوق اسلامی با هدف بازسازی نواحی ویران‏شده در ایران و عراق بهعنوان انگیزه‏ای برای پایاندادن به جنگ سرگرم بازدید از پایتخت کشورهای خلیجفارس هستند. روزنامه خلیج تایمز (چاپ امارات متحده عربی) نیز با اشاره به سفرهای فرستادگان لیبی در منطقه نوشت: «ابتکاراتی که اخیراً بهمنظور پایاندادن به جنگ میان عراق و ایران آغاز گردیده، درصورت موفقیت، مشکل بزرگی را از سر راه اعراب برخواهد داشت و احتمالاً اعراب، ایران را به‏عنوان متحد خود در مقابله با اسرائیل در کنار خود خواهند یافت.» از سوی دیگر، دو مونتیگنی مارچاد معاون وزارت امور خارجه کانادا، در پایان سفر خود به اسلام‏آباد در یک نشست مطبوعاتی با اعلام اینکه در دیدار با مقامات پاکستانی به تفصیل درمورد جنگ عراق و ایران گفت‏وگو کرده است، افزود: «پس از بحث پیرامون مسئله جنگ، طرف‏های پاکستانی و کانادایی به این نتیجه رسیدند که علائمی اگرچه کوچک و ناچیز وجود دارند مبنیبر اینکه بالاخره این مسئله (جنگ) به درازا انجامیده، خاتمه یابد.» وی همچنین گفت: «بالاخره طرف‏های درگیر موضع منطقی‏تری اتخاذ می‏کنند و در مواضع خود تغییرناپذیری کمتری نشان می‏دهند.»

گزارش- 11

11. با گذشت سه روز از انتشار خبر دعوت پادشاه عربستان از رئیس مجلس ایران برای سفر به این کشور، همچنان این موضوع مورد توجه رسانه‏های منطقه‏ای و بین‏المللی است. دراینمیان، رسانه‏ها ضمن گمانه‏زنی درمورد پذیرش یا رد این درخواست، بر استقبال دولت‏های منطقه از این دعوت تأکید و آن را سرمنشاء تحولات مثبت در منطقه به‏ویژه جنگ عراق و ایران تلقی کرده‏اند. روزنامه توکیو در مقاله‏ای با اشاره به استقبال کشورهای حوزه خلیجفارس از این دعوت و نیز برخورد مثبت رئیس مجلس شورای اسلامی با آن نوشته است: «اکثریت کشورهای خلیجفارس تشخیص داده‏اند که آقای رفسنجانی دعوت سعودی را پذیرفته است و حتی بعضی منابع خبری اطلاع داده‏اند او تا چند روز دیگر عازم سفر می‏شود. ولی آقای رفسنجانی گفت هنوز شرکت ایشان در مراسم حج قطعی نیست. درضمن وی اظهار امیدواری کرد این خبر باعث گردد که بین ایران و کشورهای خلیجفارس روابط تا حدی حسنه شود.» این روزنامه با اشاره به روابط نهچندان دوستانه دو کشور پس از وقوع انقلاب اسلامی در ایران افزوده است: «عربستان سعودی فکر می‏کند این مسئله باعث بهترشدن روابط ایران و کشورهای خلیجفارس گشته و فرصتی برای پایاندادن به جنگ ایران و عراق ایجاد خواهد کرد.» روزنامه گاردین نیز در مقالهای آورده است: «دعوت فهد از یک رهبر ایرانی به‏منظور دیدار از عربستان سعودی ... در کشورهای حوزه خلیج (فارس) بهعنوان گامی مثبت در جهت کمک به کاهش تشنج در منطقه و همچنین بهبود روابط بین ایران و عربستان مورد استقبال قرار گرفت.» این روزنامه سپس به نقل از منابع دیپلماتیک در تهران اضافه کرده است: «منابع دیپلماتیک در تهران ضمن آنکه احتمال انجام چنین دیداری را مورد شک و تردید قرار دادند، اظهار داشتند لکن احتمال دارد به‏وجودآمدن چنین فرصتی به‏منظور ایراد سخنرانی در خاک عربستان و تشریح موضع ایران، آقای رفسنجانی را به انجام این سفر وسوسه نماید.» روزنامه وال استریت ژورنال نیز به مسئله رد یا پذیرش این دعوت پرداخته و به نقل از خبرگزاری جمهوری اسلامی پذیرش دعوت پادشاه عربستان سعودی که در روزنامه کیهان اینترنشنال درج شده بود را تکذیب کرده است. فایننشال تایمز در شماره دیروز خود، ضمن درج خبر دعوت پادشاه عربستان از رئیس مجلس ایران، نوشت: «به نظر می‏رسد تلاش‏های دیپلماتیک برای پایان‏دادن به جنگ تقریباً ٤ ساله ایران و عراق در جریان است.» این روزنامه همچنین با تأکید بر اینکه دفتر هاشمی رفسنجانی از تأیید یا رد این دعوت خودداری کرده است، افزود: «اگر حجت‏الاسلام رفسنجانی این دعوت را بپذیرد، وی بلندپایه‏ترین مقام ایرانی خواهد بود که از زمان به قدرت رسیدن روحانیون رادیکال در ایران از عربستان دیدن می‏کند.» مطبوعات امارات متحده عربی به نقل از یک سخنگوی دفتر رئیس مجلس ایران گزارش دادند: «رئیس مجلس ایران ضمن تشکر از این دعوت گفته‏اند که امسال قصد زیارت خانه خدا و دیدار از سعودی را ندارند.» علاوهبراین، روزنامه خلیج‏تایمز در تفسیری با تأکید بر اینکه «اقدام سعودی به دعوت از رئیس مجلس ایران حرکتی شجاعانه در شرایطی می‏باشد که ضرورت پایان‏دادن به جنگ عراق و ایران چنین اقدامی را ایجاب می‏کند»، یادآور شد: «پیشقدمی سعودی در دعوت از رئیس مجلس ایران در شرایطی به عمل آمد که سازمان کنفرانس اسلامی دور تازه‏ای از تلاش‏های خود را به‏منظور پایان‏دادن به خونریزی میان دو کشور مسلمان آغاز کرده است.» رادیو بی‏بی‏سی این دعوت را «نامنتظره‏ترین اقدام» در آستانه تشکیل کمیته صلح سازمان کنفرانس اسلامی خواند و با اشاره به روابط نهچندان دوستانه ایران و عربستان پس از وقوع انقلاب اسلامی بهویژه حمله به کشتی‏های عربستان سعودی در خلیج‏فارس و نیز سرنگونی یک جنگنده ایرانی توسط عربستان گفت: «هنوز معلوم نیست آقای هاشمی رفسنجانی این دعوت را پذیرفته یا خیر. درصورت پذیرش این دعوت برای اولین بار پس از انقلاب ایران یکی از رهبران این کشور از عربستان دیدن خواهد کرد.» رادیو مونت کارلو ضمن پخش خبر دعوت از حجتالاسلاموالمسلمین هاشمی رفسنجانی، به ‏نقل از دفتر وی گفت: «رفسنجانی دعوت عربستان سعودی را نخواهد پذیرفت و برای انجام مراسم حج به کشور عربستان سفر نخواهد کرد.» خبرگزاری هندی پی.‏تی.‏ای گزارش داد: رئیس مجلس ایران بهزودی برای یک سفر رسمی از عربستان سعودی دیدن خواهد کرد. این خبرگزاری افزود: «به اعتقاد ناظران سیاسی، وی در این سفر مسائل سیاسی ازجمله جنگ ایران و عراق را در ملاقات‏های خود مطرح خواهد کرد.» روزنامه‏های کویت نیز خبر مربوط به دعوت پادشاه عربستان از رئیس مجلس ایران و تحلیل‏ها و تفاسیر مرتبط با آن را در تیترهای خود درج کردند؛ الرأی العام این دعوت و دیدار کاردار سفارت ایران در کویت با وزیر امور خارجه این کشور را «علائم بارزی در ایجاد یک تحول در روند سیاسی ایران» توصیف کرد. روزنامه الانباء نیز نوشت: «رفسنجانی از عربستان سعودی دیدار نخواهد کرد.»

گزارش- 12

12. صاحبان کشتی و اتحادیه‏های دریانوردی انگلستان منطقه جنگی در خلیج‏فارس را گسترش دادند. همزمان رادیو بی‏بی‏سی در گزارشی اعلام کرد در طول سال جاری میلادی، ٣٤ فروند کشتی براثر جنگ عراق و ایران در خلیج‏فارس آسیب دیده‏اند. امروز شورای عمومی کشتیرانی انگلیس و اتحادیه‏های عمده دریانوردی این کشور توافق کردند منطقه خطر در خلیج‏فارس تا یک خط مستقیم در امتداد ٥٥ درجه شرقی گسترش یابد. هرچند این منطقه تنگه هرمز را - که مورد نظر اتحادیه‏ها بود - دربرنمی‏گیرد، اما قریب به هفت هشتم خلیجفارس را شامل می‏شود و محدوده امارات متحده عربی (بهجز دوبی) و بحرین در آن خواهند بود. همچنین ناحیه جدید اعلامشده بااینکه ازنظر امتداد بهطرف جنوب کمتر از منطقه‏ای است که ژاپن اعلام کرده بود، اما ازنظر پوشش در سطح دریا بیشتر از آن منطقه است. همزمان با اعلام این تصمیم، رادیو بی‏بی‏سی با استناد به گزارش شرکت لندن سرویس اسوسیش (بزرگترین گروه متخصصان نجات کشتی‏های آسیب‏دیده در جهان) اعلام کرد در سال جاری میلادی (١٩٨٤)، ٣٤ فروند کشتی براثر جنگ عراق و ایران در منطقه خلیج‏فارس آسیب دیده‏اند. این درحالی است که طبق گزارش مذکور تا قبل از سال جاری میلادی، آمار کل کشتی‏های آسیبدیده ٤٣ فروند بوده است. بی‏بی‏سی با اشاره به اینکه جنگ عراق و ایران باعث رونق بازار شرکت‏های نجات کشتی شده است، گفت: درآمد شرکت لندن سرویس اسوسیش که درگیر نجات ٢٤ کشتی در سال جاری بوده است، حدود ٢٠ میلیون دلار تخمین زده می‏شود. این رادیو در ادامه با تأکید بر اینکه «امسال از نقطه‏نظر کشتیرانی تیره‏ترین سال در تاریخ خلیج‏فارس بوده است»، درمورد خسارت‏های واردآمده به صنعت کشتیرانی در طول جنگ عراق و ایران افزود: «سود شرکت‏های نجات کشتی فقط بخشی از مخارج صاحبان و یا خسارت آنها را تشکیل می‏دهد و اینک بسیاری از شرکت‏های بیمه نرخ بیمه کشتی‏ها را افزایش داده‏اند و صاحبان کشتی‏ها در بسیاری موارد دست به اعتراض زده‏اند، مثلاً کویت به بیمه کشتی‏های خود در بزرگترین پایگاه بیمه جهان یعنی لندن پایان داده است. بدین ترتیب محاسبه خسارت واقعی که بر صاحبان کشتی‏ها وارد آمده کار آسانی نیست. این را هم نباید از خاطر برد که از آغاز جنگ تاکنون، درحدود هفتاد فروند کشتی در شط‏العرب گرفتار آمده‏اند و زنگ می‏‏زنند.»

گزارش- 13

13. وزیر اطلاعات عراق امروز مدعی شد عراق تاریخی را برای تخریب پایانه نفتی خارک مشخص کرده بود که اکنون به تعویق افتاده است. رادیو بی‏بی‏سی نیز در تفسیری گفت: ایران تلاش می‏کند بخشی از تأسیسات نفتی خود را از خارک به نواحی مرکزی خلیج‏فارس انتقال دهد. لطیف نظیف جاسم وزیر اطلاعات عراق، امروز در یک نشست مطبوعاتی در بغداد بدون اینکه به تاریخ مشخصی اشاره کند، مدعی شد عراق تاریخی را برای حمله به پایانه نفتی خارک مشخص کرده بود که به دلایل سیاسی به تعویق افتاده است. وی درمورد دلایل این تأخیر مطلبی بیان نکرد. وزیر اطلاعات عراق همچنین مدعی شد: «عراق پدیده غیرمترقبه‏ای را برای تهران تدارک دیده که همه خاک ایران را به لرزه درخواهد آورد.» درهمینحال، رادیو بی‏بی‏سی به نقل از یک روزنامه‏نگار پاکستانی مقیم شیخ‏نشین‏های خلیج‏فارس گزارش داد: در هفتههای اخیر شواهد و قرائنی دال بر اینکه «ایران در نظر دارد که بخشی از تأسیسات صادرات نفتی خود را از جزیره خارک به جزایر لاوان و سیری و دیگر نواحی مرکزی خلیج‏فارس منتقل کند تا از خطر حمله هوایی عراق مصون باشد»، مشاهده شده است. بی‏بی‏سی در ادامه به نقل از این روزنامه‏نگار پاکستانی گفت: «یک اسکله شناور برای بارگیری کشتی‏های نفتکش که از سنگاپور به بندر رشید دوبی فرستاده شده بود سه هفته پیش، از این بندر به جزیره لاوان در ایران ارسال شد. گزارش شده است که این اسکله ازجمله چند اسکله شناوری است که شرکت ملی نفت ایران سفارش داده است. ... انتظار می‏رود چند اسکله دیگر - که ظاهراً ایران سفارش داده است - ظرف چند ماه آینده به ایران تحویل داده شود. گفته می‏شود که این اسکله‏های شناور به جزیره لاوان و سیری فرستاده خواهند شد.» بی‏بی‏سی درمورد تأثیرات احتمالی جابهجایی بخشی از تأسیسات نفتی ایران نیز یادآور شد: «استفاده ایران از ترمینال‏های نفتی در نواحی مرکزی خلیج‏فارس بخش اعظم تأسیسات صدور نفت را از مناطق جنگی دور خواهد کرد، اما متخصصین منابع نفت می‏گویند که این اقدام ممکن است نتیجه معکوس داشته باشد. از آنجا که عراق منع صدور نفت از ایران را تنها راه عملی برای ناگزیرساختن ایران به پایان جنگ تشخیص داده، حتی اگر [ایران] ترمینال اصلی صدور نفت خود را به نواحی مرکزی خلیج‏فارس منتقل کند، ممکن است عراق همچنان به حملات خود ادامه دهد و نتیجه کار صرفاً گسترش دامنه جنگ به این نواحی باشد.» این رادیو در ادامه با بررسی امکانات فنی عراق برای حمله به جزایری مانند لاوان، سیری و حوادث احتمالی ناشیاز انتقال بخشی از تأسیسات صدور نفت ایران به نواحی مرکزی خلیج‏فارس نتیجه گرفت: «سیاست جدیدی که ایران برای صدور نفت خود در پیش گرفته می‏تواند کار عراق را در جلوگیری از صدور نفت ایران دشوارتر کند.»

گزارش- 14

14. درحالیکه وزیر امور خارجه عراق ادامه جنگ را خطرناک خوانده و پایان هرچه زودتر آن را به نفع عراق دانست، فرمانده سپاه سوم این کشور مدعی شد عراق در موضعی برتر، آمادگی کامل برای مقابله با هرگونه عملیات ایران را دارد. معاون نخست‏وزیر عراق هم ادعا کرد راهبرد عراق براساس جنگ دائمی با ایران طراحی شده است. ژنرال ماهر عبدالرشید فرمانده سپاه سوم ارتش عراق، مدعی شد: «عراق امروزه درزمینه نظامی کاملاً از ایران برتر است و هرگونه تهاجم جدید ایران درهم شکسته خواهد شد.» وی با طرح این ادعا که نیروهای عراقی برای مقابله با هرگونه حمله غافلگیرکننده زمینی یا دریایی ایران آمادگی کامل دارند، گفت: «نیروهای عراقی برای شکست سریع هرگونه عملیات جدید ایران توانایی نظامی کافی دارند.» از سوی دیگر، طه یاسین رمضان معاون نخست‏وزیر و عضو شورای فرماندهی انقلاب عراق، در مصاحبه‏ای با روزنامه الجمهوریه ضمن تأکید بر اینکه راهبردهای بلندمدت اقتصادی، نظامی و ملی عراق براساس این فرض طراحی شده است که «جنگ با ایران یک وضعیت دائمی است»، مدعی شد این راهبرد‏ها امکانات نظامی و اقتصادی عراق را به‏طور قابلملاحظه‏ای توسعه داده است. وی همچنین ادعا کرد: «اقتصاد عراق اکنون شاهد یک پیشرفت در تمام زمینه‏ها است. ما پس از اتمام پروژ‏ه‏های استراتژیک که هدف آنها بالابردن سطح منابع اقتصادی عراق و افزایش صادرات نفت و تولیدات دیگر است شاهد یک وضع پیشرفته خواهیم بود.» این درحالی است که طارق میخائیل یوحنا عزیز وزیر امور خارجه عراق، در گفت‏وگو با مجله صیاد (چاپ لبنان) گفت: «هرچه جنگ زودتر تمام شود به نفع کشور ماست و گسترش و ادامه آن خطرناک‏تر خواهد بود.» وی افزود: «گسترش جنگ اوضاع منطقه را پیچیده‏تر خواهد کرد و این چیزی است که عراق خواهان آن نیست.»

________________________________________

• حاضران در این جلسه عبارت بودند از: علی تجلایی مسئول عملیات قرارگاه ظفر، کاظم رستگار فرمانده تیپ١٠ سیدالشهدا(ع)، احمد سوداگر مسئول اطلاعات و عملیات قرارگاه ظفر، شاهمرادی معاون تیپ٤٤ قمربنیهاشم(ع)، خلیل مطهرنیا مسئول طرح و عملیات تیپ٣٣ المهدی(عج) و آستانه، امامی از سپاه و سرهنگ رحیم رحمانی مسئول رکن٣ قرارگاه ظفر، سرهنگ کریمی از رکن٣، سرگرد امجد و سروان خرمی از ارتش.

داودا جاوارا رئیسجمهور گامبیا به ریاست کمیته صلح سازمان کنفرانس اسلامی انتخاب شد.

منابع و مآخذ روزشمار 1363/04/27