1359.05.05

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1359
1359.05.05
نام‌های دیگر پنج مرداد
تاریخ شمسی 1359.05.05
تاریخ میلادی 27 ژوئیه 1980
تاریخ قمری 14 رمضان 1400



گزارش - 56

گزارش خبرنگار خبرگزاری پارس از کرمانشاه حاکی است که در نواحی مرزی این منطقه امروز آرامش برقرار شده است. گفته می‌شود این آرامش بی‌ارتباط با سفر یاسر عرفات به بغداد و مذاکراتش با مقام‌های عراقی نیست.[۱] اما این وضعیت آرام دیری نپایید، چراکه «در ساعت 16 دو فروند میگ عراقی به‌مدت نیم‌ساعت پاسگاه‌های مرزی منطقۀ گرده نو ـ باویسی ازجمله تنگ‌هوان، بیشگان، تیله‌کوه، تپه‌رش و شیخ‌سله را زیر رگبار مسلسل قرار دادند.»[۲] علاوه‌برآن، به گزارش سپاه غرب کشور: «امروز دو جت عراقی جهت شناسایی و نقشه‌برداری در مناطق دالهو [دالاهو] به فضای هوایی ایران تجاوز نمودند.»[۳] خبرگزاری پارس همچنین به نقل از ناحیۀ ژاندارمری کرمانشاه و هنگ ژاندارمری قصرشیرین، گزارش داد که اوضاع مناطق مرزی نفت‌شهر، سومار و قصرشیرین، شب‌هنگام، نسبتاً آرام بوده است و تنها در بعضی موارد تیراندازی‌های پراکنده‌ای انجام گرفت.[۴] در برخی نواحی مرزی استان خوزستان نیز برخوردهای جزئی روی داد. ازجمله، ساعت 16 بین مأموران مرزی ایران و عراق در نوار مرزی بستان واقع در شهرستان دشت آزادگان، درگیری چند ساعته‌ای رخ داد که خسارت چندانی درپی نداشت.[۵] در ساعت 23:20 دقیقه، عده‌ای از عوامل عراق قصد ورود به خاک ایران را داشتند که در کمین پاسداران افتادند و به‌مدت 12 دقیقه با آنها درگیر شدند.[۶]

گزارش - 57

در ادامۀ مبارزه با عوامل داخلی و ستون پنجم رژیم عراق که در پوشش‌های مختلف برای جاسوسی و خرابکاری وارد خوزستان شده‌اند، امروز یک جاسوس عراقی در آبادان تیرباران شد. در بخشی از اطلاعیۀ دادسرای انقلاب اسلامی آبادان و خرمشهر که دراین‌باره منتشر شد، آمده است: «بار دیگر یکی از جاسوسان خودفروختۀ حزب مزدور عراق به نام سمیر بری فرزند علی به‌دست عدالت اسلامی افتاد تا به سزای اعمال ننگین خویش برسد، تا نتیجۀ گزارشاتی که از پالایشگاه آبادان، دادگاه انقلاب اسلامی، زندان انقلاب و بازار کویتی‌ها به حزب مزدور رد کرده [را] ببیند.» در ادامۀ این اطلاعیه آمده است: «نامبرده یکی از ممتازین اتحادیۀ دانش‌آموزان حزب بعث عراق بود که دوره‌های اسلحه را با عالی‌ترین درجه به پایان رسانیده و زیرنظر مستقیم فاروق اعلامی رئیس آن اتحادیه و زیر پوشش رانده‌شدگان کار می‌کرده که داوطلبانه جهت جاسوسی روانۀ آبادان گردیده [است.] نامبرده در تاریخ 5/5/59 در دادگاه انقلاب اسلامی آبادان و خرمشهر بنا به اعترافات صریح و نوارهای کشف‌شده از وی، مفسد فی‌الارض و محارب با خدا شناخته و محکوم به اعدام گردید. حکم صادره در ساعت 5:42 دقیقۀ بعدازظهر 5/5/59 به مرحلۀ اجرا درآمد.»[۷]

گزارش - 58

امروز نیز تحرکات ایذایی عوامل و گروه‌های مسلح غیرقانونی در مناطق کردنشین، در گزارش‌ها مورد توجه است. ازجمله: «برابر گزارش واصله از مناطق سپاه پاسداران مستقر در پادگان مریوان، گروه‌های مسلح ضدانقلاب به‌علت درگیری در نوسود، از داخل به‌طرف آن شهرستان جهت کمک به عناصر ضدانقلاب درگیر در نوسود حرکت کرده و مهمات آنها در کوهی به نام جمیه و پشت خانۀ عزت‌بیک نگهداری می‌شود. ضمناً احتمال زیاد می‌رود که امشب یا فردا به‌سوی دزلی و نوسود و مریوان هجوم برده و خیال دارند به پادگان مریوان حمله نمایند.»[۸] گزارش دیگری نیز حاکی است: «یکشنبه 5/5/59 حدود 200 نفر از افراد مسلح کومه‌له از مریوان به آبادی آویهنگ آمده‌اند که از این تعداد 30 نفر به آبادی آمدند و بقیه به کوه سرخ آویهنگ رفته‌اند و خواروبار و مهمات زیادی را در بعضی از خانه‌ها پنهان کرده‌اند.»[۹] بنا به یک خبر تأییدشدۀ دیگر نیز، تعداد 600 نفر از افراد گروه کومه‌له و حدود 100 نفر از افراد گروه پیکار مسلح به کلاشینکف و ژ3 و سلاح‌های دیگر در دهات هنیمه* به سر می‌برند.[۱۰] همچنین، باتوجه‌به اخبار رسیده مبنی‌بر گسیل افراد کمکی گروه ضدانقلابی پیکار از استان‌های هم‌جوار کردستان به این منطقه، ادارۀ مرکزی اطلاعات سپاه پاسداران مرکز به واحدهای اطلاعات سپاه شهرستان‌های کرمانشاه، همدان و زنجان اعلام کرد: «ظرف امشب قرار است تعدادی از افراد پیکار که همگی جوان می‌باشند در دسته‌های 5 نفری یا کمتر یا بیشتر به کردستان بروند.» در ادامۀ این خبر آمده است: «خواهشمند است راه‌هایی که به کردستان منتهی می‌شود کنترل و افراد [مزبور] را دستگیر نمایید.»[۱۱] علاوه‌بر تحرکات و نقل‌وانتقالات فوق، درگیری مسلحانه نیز وجود داشته است. ازجمله: «گزارش هنگ ژاندارمری سقز گویاست در ساعت 24 روز 4/5/59، ضدانقلاب از داخل شهر بانه و منازل مسکونی، با سلاح سبک به مواضع سپاه پاسداران انقلاب و گروهان ژاندارمری و مواضع پادگان تیراندازی [کردند] که با آتش شدید، مواضع مهاجمین خنثی گردید.» بنا به همین گزارش، درگیری تا ساعت دریافت خبر، یعنی ساعت 14:35 دقیقۀ 5/5/1359، همچنان ادامه داشته و یک پاسدار مجروح شده است.[۱۲]

گزارش - 59

درحالی‌که بعدازظهر امروز، دادگاه ویژۀ انقلاب اسلامی ارتش مستقر در زندان اوین، رسیدگی به پروندۀ 7 کودتاچی دیگر را که دررابطه‌با کودتای اخیر دستگیر شده‌اند، آغاز کرد،[۱۳] ادامۀ ناآرامی‌ها و ناامنی ناشی از برخوردهای بعضاً خشونت‌بار سیاسی، بر نگرانی‌های مسئولان قوۀ قضائیه افزوده است. به‌عنوان‌مثال، همین امروز شیخ قاسم اسلامی، یکی از مبلغان هیئت قائمیۀ تهران، در ساعت 8:30 بعدازظهر، جلو منزلش در شمیران، ترور شد که در مطبوعات، گروه فرقان عامل این ترور معرفی گردید.[۱۴] فضای موجود باعث انتقاد و هشدار دادستان کل کشور به عاملان این حملات شده است. در بخشی از اطلاعیه‌ای که به همین منظور امروز ازطرف دادستان کل کشور، آیت‌الله موسوی اردبیلی، صادر شد، آمده است: «در چند روز گذشته، اشخاص متفرقه بدون داشتن دستوری ازطرف مقامات مسئول، به اماکن و دفاتر گروه‌ها و بعضی روزنامه‌ها، حتی بعضی از ادارات دولتی ریخته و آنجا را اشغال نموده‌اند و به تصور اینکه عمل آنها یک اقدام انقلابی است، موجبات مزاحمت افراد و دستگاه‌های مربوطه را فراهم کرده‌اند. باتوجه‌به اینکه در نظام اسلامی و حکومت قانون، هر عملی که انجام می‌شود باید ازطریق مقامات مسئول و طبق قوانین حاکم بر اجتماع صورت گیرد، اقدام به این‌قبیل اعمال علاوه‌براینکه خلاف مقررات جاری و مخل امنیت قضایی و تضعیف ارگان‌های مملکتی است، مخالف نص صریح قانون اساسی و مصالح عالیۀ کشور و دستور قرآن کریم است که می‌فرماید: "و لایجرمنّکم شنآن قوم علی أن لاتعدلوا إعدلوا هو أقرب للتقوی*" و این‌قبیل اعمال مطمئناً بهانۀ خوب و زمینۀ مساعدی است که ضدانقلاب زیر پوشش آن نیات و افکار و نقشه‌های شوم خود را عملی سازد.» در پایان این بیانیه آمده است: «بدیهی است در کشوری که قوۀ قضائیه و قوۀ اجرائیه و مجلس شورای اسلامی آن مورد قبول و حمایت امام و امت قرار دارد، این‌گونه اعمال جز هرج‌ومرج ثمرۀ دیگری نخواهد داشت. علی‌هذا لازم است کلیۀ افراد مسلمان و متعهد که به خیال وظیفۀ انقلابی و اسلامی دست به چنین اعمالی می‌زنند به‌شدت از آن احتراز نمایند و اگر افرادی به این کارها ادامه دهند تحت‏تعقیب قانونی قرار خواهند گرفت. در خاتمه متذکر می‌گردد: اماکنی که تاکنون به‌طریق فوق تصرف شده است، باید در اسرع‌وقت تخلیه شده و در اختیار دادستانی کل کشور و یا دادستانی انقلاب اسلامی و یا کمیتۀ مرکزی قرار گیرد تا نسبت به آنها برابر مقررات تصمیم مقتضی اتخاذ شود.»[۱۵]

گزارش - 60

امروز نامۀ رئیس‌جمهور خطاب به نمایندگان مجلس شورای اسلامی دربارۀ معرفی مهندس مصطفی میرسلیم به‌عنوان نخست‌وزیر، در جلسۀ علنی مجلس قرائت شد[۱۶] و بااینکه انتظار می‌رفت نمایندگان مجلس دربارۀ تعیین نخست‌وزیر به بحث و تبادل‌نظر پرداخته و تکلیف این موضوع را مشخص سازند، تا پایان جلسۀ امروز، از تعیین نخست‌وزیر خبری نشد.[۱۷] درعوض، نحوۀ انشای نامه مورد مناقشه و بحث برخی نمایندگان قرار گرفت.** به نوشتۀ روزنامۀ انقلاب اسلامی: «به‌دنبال قرائت نامۀ رئیس‌جمهور، عده‌ای از نمایندگان به انشای نامۀ مذکور اعتراض نمودند مبنی‌بر اینکه، چرا کلمۀ نمایندگان به کار برده شده است و چرا خطاب به مجلس نیست. حجت‌الاسلام سیدمحمد خامنه‌ای دراین‌رابطه اظهار داشت چون مجلس یک شخصیت حقوقی است باید این متن اصلاح شود. آقای شبستری ضمن قرائت مادۀ 124 قانون اساسی یادآور شد که قانون بیش از این برای رئیس‌جمهور تکلیف معین نکرده است و آیین‌نامه برای رئیس‌جمهور الزام‌آور نیست. آقای آیت هم ضمن تأیید حرف‌های حجت‌الاسلام سیدمحمد خامنه‌ای به این مسئله اعتراض نمود. حجت‌الاسلام محلاتی دراین‌رابطه اظهار داشت که کسانی که این مسائل را مطرح می‌کنند کسانی هستند که مسائل‌آفرین‌اند. سرانجام رئیس مجلس این موضوع را به رأی گذاشت مبنی‌بر اینکه آیا نامه اگر هم قید مجلس شورای اسلامی نداشته باشد گرفتن آن تخلف آیین‌نامه هست یا خیر؟ که با اکثریتی قاطع، عدم‌تخلف‌بودن آن تصویب گردید و پذیرش نامه مورد قبول قرار گرفت.»[۱۸] همچنین، در پایان جلسۀ امروز رئیس مجلس اعلام کرد که در بعدازظهر همین روز، مجلس جلسۀ خصوصی خواهد داشت تا دربارة انتخاب نخست‌وزیر بحث و مذاکره شود.[۱۹] لازم به ذکر است که تا پایان جلسۀ غیرعلنی امروز بعدازظهر نیز، تکلیف نخست‌وزیر مشخص نشد و ادامۀ بحث به جلسۀ غیرعلنی فردا موکول شد.[۲۰] بنی‌صدر دربارۀ نحوۀ دعوت از وی برای شرکت در جلسۀ غیرعلنی روز بعد مجلس، در کارنامۀ روزانۀ خود می‌نویسد: «دیروقت به منزل آمدم و معلوم شد که کسانی همان روز بعدازظهر هم آمده بودند و گفتند که قرار شده است من در جلسۀ خصوصی مجلس شرکت کنم. شب هم تا دو ساعتی بعد از نیمه‌شب در همین باره با عده‌ای صحبت شد، که این‌طور با تلفن، دعوت رئیس‌جمهور به مجلس، آن هم بدون آنکه جهات قانون اساسی رعایت بشود، صحیح نیست.»[۲۱] از سوی دیگر، «آقای میرسلیم صبح امروز، اعلام کرد که تاکنون هیچ‌یک از وزرای کابینه مشخص نشده‌اند و هرگونه پیش‌بینی و اعلام احتمالی اسامی، نظر خبرنگارانی است که گزارش تهیه می‌کنند و من تاکنون اسمی از کسی نبرده‌ام.»[۲۲] در همین حال، آیت‌الله پسندیده برادر امام، در نامه‌ای به رئیس مجلس شورای اسلامی، از وی و نمایندگان مجلس خواست که دست رئیس‌جمهور را برای انتخاب نخست‌وزیر باز بگذارند. در این نامه آمده است: «داعی که یک فرد موکل ضعیف هستم تقاضا دارم دست حضرت آقای رئیس‌جمهور را برای امور مربوطه بالاختصاص انتخاب دولت و دست آقای کاندید نخست‌وزیری را برای انتخاب کابینه و دست وزرا را برای انتخاب معاونین و مشاورین باز بگذارید و آنان را تأیید فرمایید تا نگویند چون دست ما بسته بود قادر به ادارۀ امور و اوامر رهبر عظیم‌الشأن نبودیم و از خود مسئولیت را سلب نمایند. آقایان وکلای محترم همیشه قادر به سؤال و استیضاح هستند؛ خوب است سال اول به قوای مجریه فرصت و قدرت بدهند تا از این کوه رفیع لیز و لغزنده و در مقابل احزاب و افراد معاند و توطئه‌چی و اخلالگر بتوانند به خواست خداوند به قله برسند و برنامۀ جمهوری اسلامی را ضربتی ولی تدریجی با مراعات احکام مقدس اسلام اجرا نمایند و اوقات آنان معطوف به دفاع از خود نباشد. ...»[۲۳]

گزارش - 61

امروز ساعت 10:15 دقیقه به وقت تهران، اولین خبر رسمی مرگ شاه مخلوع ازطریق خبرگزاری آسوشیتدپرس و سپس خبرگزاری رسمی مصر که از قول دفتر رئیس‌جمهوری مصر گزارش می‌داد، به ایران رسید. این خبر در میان مردم شور وصف‌ناپذیری ایجاد کرد و رانندگان در سطح شهر با روشن‌کردن چراغ‌ها و به‌صدادرآوردن بوق اتومبیل‌های خود در این شادی شرکت کردند.[۲۴] خبرگزاری‌های جهانی و برخی مسئولان امریکایی با مرگ شاه مخلوع، به حل‌وفصل بحران گروگان‌های امریکایی تاحدودی امیدوار شدند، اما این خبر در میان مسئولان جمهوری اسلامی واکنش چندان مؤثری در حل مشکل گروگان‌گیری به‌دنبال نداشت. به نوشتۀ روزنامۀ کیهان: «این خبر عکس‌العمل‌های متفاوتی را در محافل سیاسی گوناگون جهان به وجود آورد. امریکا، اسرائیل، انگلستان، فرانسه و مصر پس از مرگ شاه مخلوع برای خانوادۀ او پیام تسلیت فرستادند. به گزارش آسوشیتدپرس، چند ساعت بعد از مرگ شاه مخلوع در قاهره، دولت کارتر اعلامیۀ کوتاهی منتشر ساخت که در آن نسبت به خانوادۀ وی همدردی گردید. ... به گزارش رویتر، به‌دنبال درگذشت شاه مخلوع، مقامات رسمی تیم بحران که با وضع گروگان‌های امریکایی در ایران در ارتباط‌اند بلافاصله در وزارت خارجۀ ایالات متحده گرد آمدند تا اثرات احتمالی مرگ شاه مخلوع را بر سرنوشت 52 گروگان امریکایی که در تهران به سر می‌برند مورد بحث و بررسی قرار دهند. رویتر می‌افزاید: آگاهان سیاسی در ایالات متحده نتوانستند نگرانی شدید امریکا در قبال موضع‌گیری تازۀ ایران را کتمان کنند. آنها معتقدند که ایران فشار تازه و پیش‌بینی نشده‌ای به امریکا وارد سازد.»[۲۵] رادیو صدای امریکا خبر داد: «جودی پاول، سخنگوی کاخ سفید، گفته است که پیش‌بینی اثرات درگذشت شاه در فعالیت‌هایی که به‌منظور رهایی گروگان‌ها صورت می‌گیرد، امکان‌پذیر نیست، زیرا دانشجویان گروگان‌گیر در موارد مختلف خاطرنشان کرده‌اند که تغییر سرنوشت شاه هرچه باشد در وضع گروگان‌ها تأثیری نخواهد داشت.»[۲۶] رادیو مسکو نیز از قول مفسر خود گفت: «گرچه شاه دیگر زنده نیست، نیروهای امپریالیستی که زمانی او را به قدرت رسانده بودند و وی در فعالیت‌های جنایتکارانه و ضدمردمی خود همیشه به آنها متکی بود، زنده‌اند و فعالانه عمل می‌کنند.»[۲۷] همچنین شاپور بختیار، درمورد مرگ شاه و تأثیر آن در آزادی گروگان‌ها گفت: «احتمالاً آزادی گروگان‌های امریکایی را تحکیم خواهد کرد.» رادیو امریکا با اعلام این خبر افزود: «بااین‌همه، بختیار گفت: آیت‌الله خمینی این بار با توسل به بهانۀ دیگری به اسارت گروگان‌ها ادامه خواهد داد و احتمالاً در تعیین سرنوشت دیپلمات‌های امریکایی توسط مجلس شورای اسلامی پافشاری خواهد کرد.»[۲۸] در ایران، مقامات مختلف ایرانی در گفت‌وگوهایی که ازسوی خبرگزاری‌های جهان مخابره شده است، اعلام کردند که این حادثه تأثیری بر روابط ایران و امریکا نخواهد گذاشت؛ اما «حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی، در یک سخنرانی برای گروهی از ساکنان چیذر شمیران در حوزۀ علمیۀ قائم، گفت: مرگ شاه مخلوع تحولی در مسئلۀ گروگان‌ها به وجود خواهد آورد و از هفتۀ آینده کمیسیون‌هایی که در مجلس شروع به کار کرده، مسئلۀ گروگان‌ها را بررسی خواهد کرد.»[۲۹] بنا به همین گزارش: «حجت‌الاسلام ‌اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی نیز در پاسخ به این سؤال که اموال شاه بعد از مرگش چه خواهد شد؟ گفت: باید اموالش را پس بگیریم. امریکا قبلاً حاضر بود اموال شاه را پس بدهد، حالا هم باید به قولش عمل کند.»[۳۰] همچنین: «مهدوی کنی، عضو شورای نگهبان، دربارۀ چگونگی بازپس‌گرفتن اموال ملت که شاه مخلوع از کشور خارج کرده است، گفت: با مرگ شاه ان‌شاءالله زودتر می‌توانیم اموال ملت را پس بگیریم. امریکا از شر خودش خلاص شد و بالاخره باید سپرده‌ها و اموالش را هم کاری بکند.» وی درمورد سرنوشت گروگان‌ها گفت: مجلس باید تصمیم بگیرد. همچنین دربارۀ تأثیر مرگ شاه در روابط ایران و امریکا گفت: چندان مؤثر نخواهد بود. خبرنگار کیهان در ادامة گزارش فوق به نقل از آیت‌الله خامنه‌ای می‌افزاید: «امام‌جمعۀ تهران درمورد مرگ شاه گفت: چند لحظه پیش خبرش را شنیدم و هیچ صحبتی ندارم و فعلاً دراین‌مورد چیزی نمی‌گویم.» از ایشان درمورد گروگان‌ها سؤال شد و وی در پاسخ گفت: «آن هم همین‌طور. درحال‌حاضر مجلس مسائل مهم‌تری دارد و هیچ این بحث‌ها را نمی‌شود کرد. مجلس حالا در یک مراحل خیلی حساس است و مسائل مهم‌تری دارد مانند تشکیل کابینه، انتخاب نخست‌وزیر و حل مسائل مملکتی که خیلی هم مهم‌تر است از مسئلۀ گروگان‌ها و هر قضیۀ دیگری.» «موسوی گرمارودی مشاور رئیس‌جمهوری در گفت‌وگویی اظهار داشت که ازنظر ما شاه مخلوع سال‌هاست که مرده و مرگ او هیجانی در ما ایجاد نمی‌کند. گرمارودی تأکید کرد که مرگ شاه مخلوع تأثیری در روابط ایران و امریکا نخواهد گذاشت. وی افزود: درمورد گروگان‌های امریکایی نیز این مجلس است که تصمیم خواهد گرفت. به گزارش خبرگزاری فرانسه، موسوی خوئینی‌ها نمایندۀ دانشجویان مسلمان پیرو خط امام و نمایندۀ مجلس نیز اعلام کرد که مرگ شاه هیچ‌گونه تغییری در مسئلۀ گروگان‌های امریکایی به وجود نخواهد آورد و این عده فقط در مقابل استرداد اموال غارت‌شده به‌وسیلۀ شاه، آزاد خواهند شد. خوئینی‌ها افزود: موضع ما درمورد مسئلۀ گروگان‌ها با مرگ شاه تغییر نمی‌کند. ما جسد او را نمی‌خواهیم، اکنون ما استرداد اموال او را تقاضا می‌کنیم. بنا به گزارش این خبرگزاری، علی‌اکبر معین‌فر وزیر نفت نیز نظر مشابهی را ابراز کرد و گفت: شاه شاید مرده باشد و اگر این‌چنین باشد او به‌وسیلۀ امریکا کشته شده است. علیرضا نوبری رئیس کل بانک مرکزی ایران و یکی از نزدیکان بنی‌صدر نیز پس از آگاهی از خبر مرگ شاه مخلوع به خبرگزاری فرانسه در تهران گفت: ما خیلی خوشوقت هستیم از دریافت این خبر، اما بهتر بود که می‌توانستیم او را در یک دادگاه بین‌المللی محاکمه کنیم. نوبری که همچنین مسئول تشکیل پروندۀ مربوط به بازپس‌گرفتن اموال غارت‌شده به‌وسیلۀ شاه و خانوادۀ پهلوی است، افزود که یک چنین محاکمه‌ای به ما امکان می‌داد که ما تمام جنایاتی را که شاه مخلوع درمورد مردم ایران مرتکب شده است به جهانیان نشان دهیم. درمورد اموال شاه، نوبری اعلام کرد که مقامات مسئول ایرانی برای بازپس‌گرفتن اموال شاه و خانواده‌اش کلیۀ اقدامات لازم را در سطح بین‌المللی دنبال خواهند کرد.»[۳۱]

گزارش - 62

در امریکا، شهر واشنگتن امروز عرصة تظاهرات موافقان و مخالفان جمهوری اسلامی بود. در این تظاهرات موضوع ترور چند روز قبل طباطبایی رئیس بنیاد آزادی ایران و نیز انتشار خبر جدید مرگ شاه در مصر، در هم آمیخته و باعث گسترش آن شده بود. به گزارش خبرگزاری‌ها از واشنگتن، تعداد زیادی از دانشجویان انجمن اسلامی دانشجویان امریکا و کانادا و نیز مسلمانان و طرف‌داران رژیم انقلابی ایران در واشنگتن به تظاهرات پرداختند. با مداخلة پلیس امریکا عده‌ای از تظاهرکنندگان مضروب و حدود 150 نفر از آنان بازداشت شدند. بنا به گزارش‌ها، تظاهرات این عده از مسلمانان ایرانی درست بعد از انتشار خبر مرگ شاه مخلوع انجام شد، اگرچه به‌طور مستقیم با آن در ارتباط نبود. این عده از ایرانیان توانستند با موافقت مقامات امریکایی در پارک "لافایت" روبه‌روی کاخ سفید، تظاهرات خود را برگزار کنند. گفته می‌شود زمانی‌که تظاهرات رو به پایان بود پلیس از ترس اینکه مبادا تظاهرکنندگان با مخالفان خود به زدوخورد بپردازند به آنها حمله و ده‌ها تن را با ضرب باتون مجروح کرد. تعداد زیادی از تظاهرکنندگان وقتی صحنه را ترک می‌کردند سر و صورتشان زخمی و خون‌آلود بود. به‌موجب خبرهای رسیده، هم‌زمان با این تظاهرات قرار بود عده‌ای از فراریان طرف‌دار شاه نیز علیه رژیم انقلابی ایران دست به تظاهرات بزنند و محل این دو تظاهرات نزدیک به هم بود. مجموعاً در طول مدت برپایی تظاهرات، 4 گروه ایرانی حضور داشتند که 3 گروه در حمایت از انقلاب ایران و یک گروه (وابسته به طباطبایی معدوم و همکار زاهدی) علیه انقلاب ایران به تظاهرات پرداختند.[۳۲] گزارش دیگری حاکی است که امروز حدود «500 الی 600 نفر از عزاداران طاغوت در واشنگتن از کاخ کنگره به‌طرف کاخ سفید راه‌پیمایی کردند. این راه‌پیمایی را 800 پلیس امریکا حفاظت می‌کردند و برای مرگ طاغوت یک دقیقه سکوت اعلام کردند. در جلو کاخ سفید، 2000 نفر از دانشجویان ایرانی ـ که بیشتر از اعضای انجمن اسلامی بودند ـ به تظاهرات فراریان طاغوت حمله کردند و پلیس حدود 100 نفر از دانشجویان را دستگیر کرد و تعدادی از دانشجویان نیز زخمی شدند که به بیمارستان منتقل شدند. شعار دانشجویان ایرانی "درود بر خمینی و مرگ بر امریکا" بود.»[۳۳] رادیو امریکا نیز با توجیه حرکت خشونت‌آمیز پلیس امریکا، درمورد این واقعه چنین گفت: «درخلال تظاهرات چندساعتۀ ایرانیان مخالف و موافق رژیم [آیت‌الله] خمینی که در واشنگتن برگزار شد، نیروهای انتظامی موفق به جدا نگه‌داشتن طرفین شده است. بااین‌وجود، عدۀ زیادی بازداشت شده و بنا به گزارش‌ها، چند تن نیز زخمی گردیدند که حالشان چندان وخیم نیست. در حین تظاهرات پیش‌گفته، گروه‌های مخالف و موافق با دردست‌داشتن پلاکارت‌های [پلاکاردهای] متعدد و شعارهای گوناگون به راه‌پیمایی پرداخته و سخنرانی‌های آتشینی ایراد شد، اما در یک نقطه از مسیر تظاهرات، دسته‌ای از طرف‌داران [آیت‌الله] خمینی به‌طرف تنی چند از مخالفین رژیم ایران سنگ و بطری پرتاب کردند. پلیس نیز با مشاهدۀ این صحنه به‌سرعت وارد عمل شده تا طرفین را از همدیگر جدا سازد.» این رادیو افزود: «تظاهرات ضد [آیت‌الله] خمینی باوجود ترور پنجشنبۀ گذشتۀ رئیس بنیاد آزادی ایران که از برپاکنندگان اصلی تظاهرات بود، برگزار می‌گردید. برادر مرحوم علی‌اکبر طباطبایی که در صف اول راه‌پیمایان ضد [آیت‌الله] خمینی قرار داشت، گفت که مرگ شاه کلیۀ گروه‌های مخالف [آیت‌الله] خمینی را چه در امریکا و چه در اروپا متحد خواهد ساخت.»[۳۴]

گزارش - 63

سخنگوی وزارت نفت امروز اعلام کرد که درآمد ایران در تیرماه 1359 از فروش نفت خام به خارج، معادل 904,213,864 دلار امریکا بوده است که به‌طور متوسط روزانه حدود 28 میلیون دلار می‌باشد. این عایدات برمبنای صادرات حدود 800 هزار بشکه نفت خام در روز است. به این ترتیب، جمع درآمد نفتی ایران در چهار ماهۀ اول امسال معادل 000,330,205,5 دلار یعنی معادل 000,000,000,367 ریال است که به‌طور متوسط روزانه معادل 42 میلیون دلار می‌باشد.[۳۵] از سوی دیگر، علی‌اکبر معین‌فر، وزیر نفت، امروز در گفت‌وگویی با خبرنگار روزنامۀ اطلاعات، ضمن بیان سیاست‌های عمومی ادارۀ صنعت نفت، وضعیت گاز کشور و نیز اوضاع مجتمع عظیم پتروشیمی بندر امام خمینی را شرح داد. بنا به این گزارش: «وزیر نفت نسبت به پیگیری سیاست‌های عمومی در صنعت نفت اظهار خوش‌بینی کرد. وی که مدتی پیش اعلام کرده بود به احترام آرای مردم، پست وزارت را ترک خواهد کرد، گفت: امیدوارم هرکسی که مسئولیت این صنعت را برعهده می‌گیرد سیاست‌های عمومی ادارۀ صنعت [نفت] را که ازسوی شورای انقلاب تصویب و انجام می‌شد تعقیب کند. این سیاست‌ها عبارت بود از حفظ بیشتر مخازن کشور، کنترل سطح تولید، بالابردن قیمت نفت در اوپک، سعی در استفاده از حداکثر ظرفیت پالایشگاه‌های کشور و ایستادگی درمورد هرگونه تحریک و توطئه.» معین‌فر افزود: درمورد گاز باتوجه‌به قطع صدور گاز به شوروی این امیدواری برای من هست که سیاست ضربتی گازرسانی به نقاط مختلف کشور به‌ویژه روستاها و شهرهای کوچک قاطعانه تعقیب شود، به‌طوری‌که پس از 6 ماه، ما دیگر اساساً گاز اضافی موجود نداشته باشیم. وی درمورد ادامۀ ساخت پتروشیمی ایران و ژاپن نیز گفت: «اقدامات درمورد این پتروشیمی نیز منجر به راه‌اندازی مجدد کارهای ساختمانی آن شد، به‌طوری‌که هم‌اکنون بیش از 500 کارشناس ژاپنی در بندر امام خمینی آمادۀ کار شده‌اند.» وی افزود: «امیدوارم این مجتمع عظیم را که تابه‌حال بیش از 2 میلیارد و 200 میلیون دلار خرج آن شده است به سامان برسانیم و تا حدود یک سال دیگر به مرحلۀ بهره‌برداری برسد.»[۳۶]

گزارش - 64

اختلافات و مناقشات دو جناح حاکم، در جلسۀ علنی جنجال برانگیز پنجشنبۀ گذشته، بروز یافت که در آن دکتر حسن آیت با دفاع از خود دربرابر نمایندگان مجلس، عاقبت رأی آورد. اما تداوم بازتاب مسائل این جلسه در مطبوعات کشور، حاکی‌از ادامۀ برخوردهای جناحی است. دراین‌مورد امروز روزنامۀ کیهان دو مطلب داشت؛ یکی مصاحبه با حجت‌الاسلام انواری، نمایندۀ رزن همدان، دربارۀ علت استعفای ایشان در آن جلسه و دیگری یادداشت طولانی دکتر ابراهیم یزدی نمایندۀ امام در مؤسسۀ کیهان و سردبیر این روزنامه درمورد علت رأی کبود وی به آیت. حجت‌الاسلام محی‌الدین انواری در این مصاحبه دربارۀ جو آمیخته با تهدید موجود در مجلس و علت استعفای خود گفت: «مسئله‌ای که دررابطه‌با استعفای من در روز پنجشنبۀ گذشته مهم بود، مسئلۀ اخلاقی و اسلامی است و بعد سیاسی‌اش برای من مطرح نبود؛ چه اعتبارنامۀ آقای آیت تصویب می‌شد یا نمی‌شد آن وظیفۀ نمایندگی است که باتوجه‌به گزارش مخبر کمیسیون تحقیق و اظهاراتِ مخالف و موافق و دفاع نماینده با درکی که دارند، آرای خودشان را آزادانه بدهند. علت استعفای من دررابطه‌با مجلس شورای اسلامی است با عنوان اسلامی‌بودنش.» انواری سپس با ذکر مقدمه‌ای دربارۀ قیام اسلامی مردم ایران و انتخابات گذشته و نظر امام دربارة اخلاق برگزیدگان ملت، افزود: «در ظرف این دو ماه مدتی که از عمر مجلس می‌گذرد ناظر جریاناتی بودم که متأسفانه مشاهده می‌شود که مجلس دارد به شکلی درمی‌آید که خدای‌ناکرده کم‌کم از آن نام مجلس شورای اسلامی فاصله بگیرد، چرا؟ اولاً در برخوردها گاه‌گاهی دیده می‌شود بعضی از نمایندگان که وابسته به بعضی از گروه‌ها هستند به یک تعصب عجیب رسیده‌اند که تصور می‌کنند قیمومیت مجلس باید در دست آنها باشد، تنها آنها مسائل را می‌فهمند و تنها آنها در خط اسلام هستند و هرکس بخواهد سخنی برخلاف و روش آنها بگوید ولو اسلامی باشند او را می‌‌کوبند، جوی به وجود آمده که آن آزادی که یک نماینده باید در ابراز رأی و نظر داشته باشد وجود ندارد و می‌خواهند این را بگیرند. ... به‌هرحال، خطی به وجود می‌آورند که این تنها ما هستیم که مکتبی هستیم و تنها ما هستیم که اسلام را تشخیص می‌دهیم و راه ما درست است و هرکس برخلاف این کند و [برخلاف] روش ما، سخنی و حرفی داشته باشد محکوم است. ... متأسفانه می‌بینیم آنهایی که سخن از مکتب و خط امام می‌گویند با کمال تأسف روششان و برخوردشان با سایر دوستانشان که در آنجا هستند و آنها هم خدمتگزار اسلام هستند، برخوردشان غیراسلامی است. تأکید می‌کنم که بُعد سیاسی این قضیه برای من مطرح نیست.» انواری همچنین با اشاره به این مطلب که در اسلام، هدف وسیله را توجیه نمی‌کند، چنین گفت: «من می‌گویم اگر ما حتی هدف اسلامی داریم بایستی از راه‌های مشروع باشد نه اینکه با اهانت به دیگران به اهداف مقدس اسلام برسیم. ... اگر بنا باشد با فحش و ناسزا و از میدان به‌درکردن مخالف حتی کسی به هدف اسلامی‌اش برسد این در اسلام محکوم است. برای نمونه، شخصی به‌عنوان مخالف می‌خواهد صحبت کند اجازۀ سخن به او نمی‌دهند. مگر این مجلس، مجلس مشورت نیست که وکلا نظراتشان را بدهند. برخی افراد که وابسته به بعضی گروه‌ها هستند شروع می‌کنند به آن نماینده اهانت‌کردن. فرض کنید جناب خلخالی که مردی انقلابی است و نمی‌شود انکار کرد و مورد تأیید امام می‌باشد و با تمام وجودش الآن دارد به انقلاب خدمت می‌کند، اگر بلند شد مطلبی اظهار کرد یک عده از نمایندگان بلند شوند و به او بگویند خفه شو، آیا این درست است؟ اسلامی است؟ آیا پیغمبر نفرمود: "من اهان مؤمناً فقد اهاننی" اهانت به مؤمن اهانت به پیغمبر است و اهانت به پیغمبر اهانت به خداست. و یا فرض بفرمایید جناب حجتی کرمانی که من پنج سال در زندان زیر یک سقف با این فرد زندگی کردم و جز صفا و صمیمیت و خلوص نیت و پاکی از این مرد، من چیزی ندیدم وقتی بلند شود اعتراض کند، نماینده‌ای که وابسته به یک گروهی است بگوید خجالت بکش. چرا خجالت بکشد؟ مگر کار خلافی کرده؟ یا قبلاً جناب محلاتی که نمایندۀ امام در سپاه پاسداران می‌باشد به‌عنوان مخالف بخواهد حرفی بزند جلو صحبتش را بگیرند و بعد بگویند خفه شو بنشین. این برای من ازنظر اخلاقی و اسلامی قابل‌تحمل نیست و درخور شئون یک مجلس اسلامی نیست و اگر بخواهد اهانت شود و کلماتی ازقبیل تو منافقی، آن هم به جناب خلخالی زده شود برای من اسباب تأسف است.» انواری در بخش دیگری از مصاحبه‌اش گفت: «مسئله‌ای که خیلی به نظرم مهم بود بعد از اینکه اعلام شد رأی علنی گرفته می‌شود، گروهی از نمایندگان و وکلای منتسب به بعضی از گروه‌های سیاسی که در کنارشان بودیم خوشحال بودند و اظهار می‌کردند که ما امروز مشخص خواهیم کرد چه کسانی با ما مخالف هستند تا بعداً به حساب آنها برسیم. این است مجلس اسلامی؟...»[۳۷] مطلب دوم کیهان، "یادداشت روز" این روزنامه به قلم دکتر ابراهیم یزدی با عنوان "گزارش به موکلین، رأی کبود به آیت" است. در بخشی از این سرمقاله آمده است: «ملت ایران با کمال تأسف ناظر بر جریانات مجلس در روز پنجشنبۀ گذشته بود، که هرگز درخور شأن مجلس شورای اسلامی نبود. و این همه درحالی بود که آن روز قسمت‌هایی از بیانات امام را درمورد مجلس با خط زیبایی بر دیوارهای مجلس نصب کرده بودند که امام فرموده بود: "در مجلس تبادل‌نظر کنید و مباحثه کنید، اما تصفیه‌حساب‌های شخصی و گروهی نکنید."!... به موجب آیین‌نامۀ داخلی مجلس، فقط نماینده‌ای که اعتراض کرده است حق صحبت دارد. لذا آقای سلامتیان [روز چهارشنبه] دلایل خود را درمورد صلاحیت آقای آیت بیان داشتند. روز پنجشنبه، آقای آیت به دفاع از خود پرداختند و در پایان سخنان خود از مجلس درخواست رأی علنی نمودند و گفتند که برای مشخص‌کردن خط سیاسی افراد، این درخواست را می‌کنند. البته برطبق آیین‌نامۀ داخلی مجلس نماینده‌ای که به اعتبارنامه‌اش اعتراض شده است حق دارد چنین درخواستی را بنماید؛ اما اینکه محور و معیار برای تعیین خط سیاسی نمایندگان براساس رأی به اعتبارنامۀ فرد خاص باشد، این نهایت خودمحوری را نشان می‌دهد. ... از آنجا که من بعد از مطالعۀ پروندۀ آیت و بررسی تمامی جوانب به اعتبارنامۀ آقای آیت رأی مخالف داده‌ام و از آنجا که این رأی به درخواست نامبرده علنی بوده است و اسامی مخالفین منتشر شده است، من حق مردم می‌دانم که بدانند که نمایندۀ آنها چرا به این اعتبارنامه رأی مخالف داده است.»[۳۸] یزدی سپس ایرادات خود به صلاحیت آقای آیت را به تفصیل بیان کرده است.

گزارش - 65

جناح‌بندی کنونی حاکمیت، در عرصۀ تبلیغات رسانه‌های خارجی، همچون مطبوعات وابسته به گروه‌های ضدنظام در داخل، به جنگ قدرت میان حزب جمهوری ـ و در رأس آن آیت‌الله دکتر بهشتی ـ و دکتر بنی‌صدر تعبیر و القا می‌شود. در ایجاد، تشدید و سوءاستفاده از چنین وضعی، سازمان مجاهدین خلق (منافقین) بیشترین تلاش تبلیغاتی را از راه‌های مختلف انجام داده است. در عرصۀ رسانه‌های خارجی نیز چنین وضعی حاکم است و برخی از این رسانه‌ها به تبعیت از ادبیات گروه‌های اپوزیسیون داخل، به تبلیغات پرحجم خود علیه گروه‌های موسوم به خط امام می‌پردازند. ازجمله، در بازتاب مناقشۀ جناح‌های حاکم نظام بر سر انتخاب نخست‌وزیر و دولت جدید، رادیو صدای امریکا به نقل مطالب دو روزنامۀ مشهور امریکایی پرداخت؛ این رادیو ابتدا، به نقل از روزنامۀ واشنگتن استار اعلام کرد: رئیس‌جمهور بنی‌صدر چند ساعت پس از پیشنهادکردن مصطفی میرسلیم برای انتصاب به مقام نخست‌وزیری جدید رژیم اسلامی ایران اعتراف کرد که از این کار خود قویاً اکراه داشته است. میرسلیم که فقط سی‌وسه سال دارد عضو حزب جمهوری اسلامی یعنی تشکیلات سیاسی رقبای مذهبی بنی‌صدر است. بنی‌صدر که با اکثریت حزب جمهوری اسلامی در مجلس روبه‌روست، کوشش خود را برای تعیین نخست‌وزیر دلخواهش رها کرد و مجبور شد میرسلیم را پیشنهاد کند، زیرا بقیۀ نامزدهای مقام نخست‌وزیری یا به‌حد نومیدکننده‌ای نامناسب بودند و یا به‌شدت با بنی‌صدر مخالفت می‌ورزیدند. ... بنی‌صدر گفت ما دشمنان خود را رها کرده‌ایم و در داخل به جان هم افتاده‌ایم. وی با لحنی که آشکارا به رقبای مذهبی او اشاره داشت، گفت: تاریخ ایران ثابت کرده است که هیچ دسته‌ای نمی‌تواند به‌تنهایی در ایران حکومت کند. بنی‌صدر هشدار داد که ایرانیانی که توسط حزب خودکامه‌ای از حق بیان عقاید سیاسی خود محروم شده‌اند دیر یا زود متحد خواهند شد و آن را نابود خواهند کرد. این رادیو افزود: «روزنامۀ واشنگتن استار در پایان مطلب خود به درخواست آیت‌الله خمینی برای وحدت میان همۀ صفوف مسلمانان اشاره می‌کند و به نقل از یکی از سیاستمداران باتجربه می‌گوید: دیگر از این حرف‌ها گذشته است. قدرت‌طلبی بازی همه شده است و هرکس که زورش برسد با آسودگی خیال، امور را در دست می‌گیرد.» رادیو امریکا سپس به مطالب روزنامۀ نیویورک تایمز پرداخت: «حزب جمهوری اسلامی که اکثریت کرسی‌های مجلس اسلامی را به دست آورده احتمالاً بیشتر پست‌های کابینه را هم اشغال خواهد کرد. این امر باتوجه‌به کناره‌گیری احتمالی قطب‌زاده از دولت که طرف‌دار مذاکره برای حل مسئلۀ گروگان‌ها بوده احتمالاً سبب خواهد شد که شرایط آزادی گروگان‌های امریکایی دشوارتر شود. ...»[۳۹] رادیو کلن آلمان‌غربی نیز ضمن اشاره به تأثیر مرگ شاه بر سرنوشت گروگان‌های امریکایی و روابط ایران و امریکا، به تحلیل جنگ قدرت میان جناح‌های رقیب پرداخت. به گفتۀ این رادیو: «ظاهراً مبارزات قدرت در صحنۀ سیاسی ایران که از ماه‌ها پیش آغاز شده است همچنان ادامه دارد. شاه مخلوع، یعنی سمبل تنفر و انزجار انقلاب ایران، امروز درگذشت و از صحنۀ سیاست جهانی محو گردید. این خبری بود که دستگاه‌های ارتباط جمعی ایران را بیش از هر چیز دیگری به خود مشغول کرده بود. از نام نخست‌وزیر بازهم خبری نیست و ظاهراً تأیید او ازطرف مجلس بازهم به‌مدت نامعلوم دیگری موکول شده است.» رادیو کلن اشاره کرد که آیت‌الله خمینی اخیراً برای چندمین‏بار درخواست کرده است که دولت جدید ایران باید بیش از پیش در مسیر اسلام قدم بردارد و لیبرال‌بودن بیش از حد دولت را مسئول نارسایی‌ها و نابسامانی‌های موجود کشور دانسته است. این رادیو سپس افزود: «واقعیت مبارزات سیاسی کسب قدرت در ایران نیز در همین مسئله نهفته است. دکتر بنی‌صدر رئیس‌جمهور ایران و دکتر بهشتی رئیس حزب جمهوری اسلامی، هریک می‌کوشند تا خلق و جامعه را در مسیر خود به حرکت درآورند؛ حال با به‌تعویق‌افتادن تعیین نخست‌وزیر ایران ازطرف مجلس شورای اسلامی، این سؤال مطرح می‌گردد که آیا روحانیون بازهم عهد و سازش خود را با بنی‌صدر پایدار خواهند داشت و یا به متلاشی‌ساختن اساس سیاسی ایران به نفع خود و قبل از آنکه این اساس اصولاً ریشه و پایه‌ای به خود بگیرد، ادامه خواهند داد.»[۴۰]



منابع و مآخذ روزشمار 1359/05/05

  1. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 131، 6/5/1359، ص1، خبرنگار خبرگزاری پارس از کرمانشاه، 5/5/1359.
  2. روزنامه جمهوری اسلامی، 7/5/1359، ص1، به نقل از خبرگزاری پارس به نقل از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی قصرشیرین.
  3. سند شمارۀ 238 اسناد مناطق کردنشین (نوسود)، ص249، 8/5/1359، از مرکز اطلاعات و بررسی‌های سیاسی غرب کشور به ادارۀ مرکزی اطلاعات.
  4. روزنامه جمهوری اسلامی، 7/5/1359، ص1، به نقل از خبرگزاری پارس.
  5. روزنامه انقلاب اسلامی، 6/5/1359، ص10؛ و ـ روزنامه جمهوری اسلامی، 7/5/1359، ص10.
  6. روزنامه کیهان، 6/5/1359، ص2، خبرنگار کیهان از خرمشهر.
  7. روزنامه جمهوری اسلامی، 7/5/1359، ص5؛ و ـ روزنامه انقلاب اسلامی، 6/5/59، ص11؛ و ـ روزنامه کیهان، 6/5/1359، ص13؛ و ـ روزنامه اطلاعات، 6/5/1359، ص16.
  8. سند شماره 114919 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (نوسود)، ص248، 5/5/1359، از مرکز فرماندهی سپاه پاسداران (واحد اطلاعات) به ستاد مشترک ارتش.
  9. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 131، 6/5/1359، ص1، خبرنگار خبرگزاری پارس از کرمانشاه، 5/5/1359.
  10. روزنامه انقلاب اسلامی، 6/5/1359، ص10؛ و ـ روزنامه جمهوری اسلامی، 7/5/1359، ص10.
  11. سند شماره 56372 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (کردستان)، ج1، ص182، 5/5/1359.
  12. سند شمارۀ 56379 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (بانه)، ص142، از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا، 5/5/1359
  13. روزنامه کیهان، 6/5/1359، ص3.
  14. همان؛ و ـ روزنامه اطلاعات، 6/5/1359، ص2.
  15. روزنامه جمهوری اسلامی، 5/5/1359، ص10؛ و ـ روزنامه کیهان، 5/5/1359، ص2؛ و ـ روزنامه اطلاعات، 5/5/1359، ص3.
  16. روزنامه جمهوری اسلامی، 7/5/1359، ص5؛ و ـ روزنامه انقلاب اسلامی، 6/5/59، ص11؛ و ـ روزنامه کیهان، 6/5/1359، ص13؛ و ـ روزنامه اطلاعات، 6/5/1359، ص16.
  17. روزنامه اطلاعات، 5/5/1359، ص13.
  18. روزنامه انقلاب اسلامی، 6/5/1359، ص3.
  19. همان.
  20. روزنامه اطلاعات، 6/5/1359، ص2.
  21. روزنامه انقلاب اسلامی، 14/5/1359، ص2.
  22. روزنامه انقلاب اسلامی، 5/5/1359، ص1.
  23. روزنامه کیهان، 15/5/1359، ص3.
  24. روزنامه کیهان، 6/5/1359، ص2.
  25. همان.
  26. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌‌های ویژه، شماره 132، 7/5/1359، صص22و23، رادیو صدای امریکا (فارسی)، ساعت7، 6/5/1359.
  27. روزنامه کیهان، 6/5/1359، ص آخر.
  28. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 132، 7/5/1359، ص24، رادیو صدای امریکا (فارسی)، ساعت7، 6/5/1359.
  29. روزنامه کیهان، 6/5/1359، ص آخر.
  30. همان، ص3.
  31. همان.
  32. همان، ص4.
  33. روزنامه اطلاعات، 6/5/1359، ص2.
  34. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 132، 7/5/1359، ص19، رادیو امریکا (فارسی)، ساعت 7، 6/5/1359.
  35. روزنامه انقلاب اسلامی، 6/5/1359، ص11.
  36. روزنامه اطلاعات، 5/5/1359، ص2.
  37. روزنامه کیهان، 5/5/1359، صص 1 و 2.
  38. روزنامه کیهان، 5/5/1359، ص1.
  39. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 131، 6/5/59، صص17 و 18، رادیو صدای امریکا (فارسی)، ساعت 21:30، 5/5/1359.
  40. همان، صص19 و 20، رادیو کلن (فارسی) ساعت 21، 5/5/1359.