1364.05.05

روزشمار جنگ سال 1364 1364.05.05
نام‌های دیگر	پنج مرداد
تاریخ شمسی	1364.05.05
تاریخ میلادی	27 ژوئیه 1985
تاریخ قمری	8 ذیقعده 1405

1359.05.05

1360.05.05

1361.05.05

1362.05.05

1363.05.05

1365.05.05

1366.05.05

گزارش- 418

امروز در مراحل آمادگي و طراحي مانور براي تداوم عمليات قادر - كه با عنوان "قادر2" انجام خواهد شد - و در چارچوب مأموريت كلي قرارگاه تاكتيكي حمزه سيدالشهدا(ع)، دستورهايي به يگان‌هاي عمل‌كننده ابلاغ گرديد: «حمزه1 (نيروهايي از لشكر23 نوهد ارتش) با كمك گردان تكاور لشكر64 پياده [ارتش] در ساعت22:30 روز 6/5/1364 تك نموده، سه قلة ارتفاعات سراسپندار و ارتفاع 1636 را تصرف كنيد و يك خط پدافندي از ارتفاع 1636 تا شمال "ژارا" روي يال غربي ارتفاع 1636 به‌طرف ژارا تشكيل دهيد. حمزه4 (تيپ قدس سپاه): به ارتفاعات سربولي و ارتفاعات سرهويز تك نموده و جهت تحكيم و تثبيت هدف‌هاي ياد شده، مجموعة ارتفاعات سربولي را به حمزه3 (لشكر28 ارتش) و سرقله‌هاي سرهويز را به حمزه5 (لشكر77 ارتش) واگذار نماييد. حمزه3: پس از تك و تصرف ارتفاعات سربولي توسط حمزه4، ارتفاعات مزبور را تحكيم و تثبيت نماييد. حمزه5: آماده باشيد پس از تصرف قله‌هاي سرهويز توسط قرارگاه حمزه4، آن را تحكيم و تثبيت نماييد.» با توجه به اشكالات و ضعف‌هاي موجود، اين دستور عملياتي دوام نيافت و در همان روز ابلاغ، با دگرگوني مواجه گرديد! به اين ترتيب كه مأموريت واگذاري به حمزه1، چنين تغيير يافت: «با نگرش به بازديد عناصر عملياتي اين قرارگاه (اصلي) در روز جاري از مواضع آن قرارگاه (حمزه1)، دستور فرماييد مأموريت واگذاري در دستور جزبه‌جز شماره7 را به شرح زير تغيير دهند و به‌مورد اجرا بگذارند. با تلفيق گردان تكاور لشكر64 پياده با يك گروهان داوطلب از لشكر23، در ساعت23:30

روز 6/5/1364 تك نموده، نيروهـاي دشمن را روي سه قـلة ارتـفاعات سراسپندار (79-67) و (80 ‏- 68) و ارتفاع 1636 (78 -67) منهدم و با گرفتن اسير از دشمن، نيروهاي عمل‏كننده به مواضع پدافندي خود مراجعه نمايند.» به اين ترتيب، حركت اصلي و عمده در اين مقطع از عمليات، يعني تصرف دو ارتفاع سرهويز و سربله به حمزه4 و يا به‌عبارت روشن‌تر به تيپ "قدس" سپاه واگذار شد. بنابراين از طرح اصلي اولية اصلاح خط و تداوم عمليات، اهداف گوشينه و سراسپندار حذف شد و فقط سربله باقي ماند، در حالي كه سرهويز هم با توجه به حوادث اخير و تك دشمن، به اهداف اضافه شد.

گزارش- 419

امروز دو تن از فرماندهان نظامي عراق دربارة درگيري‌هاي منطقة شمالي (عمليات قادر1 و درگيري‌هاي پس از آن) با مطبوعات اين كشور مصاحبه كردند. خبرگزاري عراق گزارش داد: «سرلشكر "ضياءالدين جمال" فرمانده منطقة عملياتي در شمال جبهه‌هاي جنگ، در گفت‏وگويي با روزنامة "الثوره" گفت: "ايراني‌ها اقدام به حمله به مواضعي از نيروهاي عراقي در قله‌هاي دورافتاده به منظور دست يافتن به پيروزي، كردند و تصور مي‌كردند به سادگي اين كار را انجام خواهند داد." سرلشكر ضياءالدين افزود: "سربازان عراقي مراقب اين تلاش‌ها بودند و به‌عنوان نمونه، سلسله حملاتي را انجام دادند كه ايراني‌ها را مجبور كرد تا تلفات خود را كه بيش از [يك] هزار كشته بود، در ميدان نبرد رها كنند." فرمانده عمليات شمال اشاره كرد: "هم‌وطنان كرد به شكلي برجسته در اين نبردها شركت كردند و در كنار برادران سرباز خود كه تمامي تعرضات ايراني را طي هفتة گذشته درهم كوبيدند، جنگيدند." سرتيپ "ايـاد خليل زكي" فرمانده لـشكر سوم نيز اعـلام كـرد نيروهـاي ايـن لشـكر پنجشنـبة گذشتـه (2/5/1364) در نتيجة حملات خود به يگان‌هاي ايراني در محور شمالي، بر مواضع حياتي جديدي تسلط يافتند. وي در گفت‏وگويي با روزنامة "القادسيه" اشاره كرد سربازان اين لشكر توانستند بر ارتفاع شماره 1936 مسلط شده و ايراني‌ها پس از متحمل شدن در حدود [يك] صد كشته، از آن منطقه رانده شدند. وي توضيح داد مواضع جديد تحت تسلط نيروهاي عراقي داراي اهميّت ويژه‌اي است، به‌طوري كه استقرار در آن‏ها حالت حصار جديدي را ايجاد كرده و به حضور نيروهاي ايراني در منطقه پايان داده‏است.»

گزارش- 420

وزير اطلاعات و فرهنگ عراق "لطيف نصيف جاسم" در مصاحبه با روزنامة كويتي "الانباء" مطالبي دربارة اوضاع كنوني جنگ مطرح كرد. دراين باره خبرگزاري جمهوري‌اسلامي از كويت گزارش داد: «وزير اطلاعات و فرهنگ رژيم عراق ادعا كرد: "علي‌رغم اين‌كه عراق قادر است جزيرة خارك را منهدم كند، اما رهبري سياسي آن بنا به دلايل متعددي از اين اقدام خودداري مي‌كنند." وي گفت: "هنوز وقت آن نرسيده است كه جزيرة خارك را منهدم كنيم." وي افزود: "تاكنون علائمي دال بر موفقيت ميانجي‌گري‌ها و متقاعد ساختن ايران به توقف جنگ، ديده نشده‏است." جاسم اضافه كرد كه عراق در داخل مرزهاي خود باقي خواهد ماند و با نيروهاي مهاجم ايراني كه تلاش مي‌كنند وارد خاك عراق شوند، مقابله خواهد كرد. وي همچنين مدعي شد كه ايران سعي دارد از طريق اشغال عراق و سپس خاك كشورهاي عربي، يك دولت بزرگ اسلامي پايه‌ريزي كند. به ادعاي وزير اطلاعات عراق، ايران در حقيقت تلاش مي‌كند عظمت امپراتوري فارس‌ها را زنده كند.»

گزارش- 421

در حالي كه وزير سپاه (محسن رفيق‌دوست) در ليبي به سر مي‌برد و امروز با سرگرد "جلود" ملاقات دارد، دكتر "ولايتي" وزير امورخارجة جمهوري‌اسلامي ايران، در رأس هيئتي (كه از جمله، دكتر "هادي" نايب رئيس كميسيون دفاع مجلس شوراي اسلامي نيز در آن بود) وارد طرابلس شد. به اين ترتيب، امروز اولين اجلاس مشترك ايران و ليبي در طرابلس منعقد شد. در اين اجلاس مشترك، از سوي دولت جمهوري‌اسلامي ايران هيئتي به سرپرستي دكتر ولايتي وزير امورخارجة كشورمان و با حضور آقاي "رفيق‌دوست" وزير سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، سفير ايران در ليبي، و از سوي ليبي هيئتي به سرپرستي دكتر "تريكي" دبير كميتة مردمي روابط خارجي ليبي، شركت داشتند و به‌طور رسمي اعلام شد كه در اين اجلاس، راه‌هاي پشتيباني و تقويت روابط دوكشور، همچنين اوضاع جهان اسلام و منطقه و مسائل بين‌المللي مورد بحث و بررسي قرارگرفت. ولايتي روز گذشته در آستانة ترك ايران به سوي ليبي، اعلام كرد‏ه‏بود كه سفر وي به منظور پي‏گيري موضوع‏هايي كه در سفرهاي قبلي بين مقام‏هاي ايران و ليبي و به‌ويژه سفر آقاي "هاشمي‌رفسنجاني" رئيس مجلس شوراي اسلامي، به اين كشور مورد گفت‏وگو قرار گرفته بود، انجام مي‌شود. وي كه در يك گفت‏وگوي مطبوعاتي و راديو تلويزيوني در فرودگاه مهرآباد سخن مي‌گفت، با يادآوري اين‌كه "لزوم گسترش و تحكيم روابط با كشورهايي كه داراي موضع مشترك با ما هستند، ايجاب مي‌كند كه رفت و آمدهايي با فواصل نزديك زماني صورت پذيرد،" تأكيد كرد: «كشور ليبي از كشورهاي دوست و نزديك ماست كه در زمينه‌هاي مختلف سياسي نظير جنگ ايران و عراق، مسئله فلسطين و مقابله با امپرياليسم، با جمهوري‌اسلامي ايران هم‏سويي و مواضع مشترك دارد.»

گزارش- 422

در ادامة ديدار وزير امور خارجه، سفيران و كارداران جمهوري‌اسلامي با مقام‏هاي رسمي كشور، امروز نيز اين ديدارها ادامه داشت. روزنامة كيهان نوشت: «دكتر "ولايتي" وزير امورخارجه، به همراه مديران كل اين وزارت‏خانه و سفرا و كارداران ايران در كشورهاي اروپا و امريكا، با آيت‌الله العظمي "منتظري" ديدار و گفت‏وگو كردند. در اين ديدار، ايشان با اشاره به حساسيت اوضاع و اهميت مسئوليت آنان، اظهار داشتند: برادران فكر نكنند تنها، نمايندة كشور در خارج هستند، بلكه نمايندة اسلام و انقلاب هم به حساب مي‌آيند. در انقلاب ما كه ملاك و هدف اصلي، پياده كردن ارزش‌هاي الهي است، ممكن است گاهي براي افراد شرايطي پيش آيد كه امر دائر شود بين حفظ ايشان يا بودن فلان شخص در يك مسئوليت و بين حفظ ارزش‌هاي اسلام و انقلاب، در چنين صورتي، ما بايد به ائمه بزرگوار خود و رهبران‌مان همچون حضرت امام حسين(ع) تأسي و اقتدا كنيم و حفظ ارزش‌هاي اسلام را بر حفظ خود و يا مسئوليت و شغل خاصي ترجيح دهيم [...]. پيامبر اكرم(ص) و ائمه اطهار(ع) در مشي خود با اقشار و طبقات مختلف سعة نظر و شرح صدر داشتند، تا آن‌جا كه حضرت امام محمدباقر(ع) در جواب كسي كه به ايشان مي‌گفت: "ما افراد و اقشار مردم را با شاقول خود مقايسه مي‌كنيم و هركس با نظر و خط ما موافق نبود، طردش مي‌كنيم." فرمودند: "چنين شيوه‌اي، اسلامي نيست و هرگز اين كار را نكن؛ پس آن‏ها كه اميد رحمت پروردگار را دارند، در خط كلي اسلام هستند، چه كنند و كجا بروند؟!"[...]. با نيروهايي كه به دلايل واهي، سرگردان و گرفتار ترس خيالي در تمامي كشورهاي مختلف، شده و از طرفي ضدانقلاب هم نيستند ولي به دلايلي مي‌ترسند به كشورشان برگردند، اعتماد بدهيد و وضعيت آنان را به مسئولين مربوطه و يا به من اطلاع بدهيد تا بلكه ترتيبي براي جلب آن عده‌اي كه نيروي مفيد براي كشور و داراي تخصصي مورد نياز هستند و علاقه‏مند به كشور و اسلام مي‌باشند، داده شود [...] علي‌رغم تمام كارشكني‌ها و توطئه‌هاي دشمنان اسلام، ملت‌هاي زير ستم متوجه ابعاد انقلاب اسلامي شده‌اند و در حقيقت انقلاب ما صادر شده‏است [...]. جاي تأسف است كه سران بسياري از كشورهاي اسلامي به جاي اتكاء به ملت‌هاي مسلمان خودشان، به ابرقدرت‌ها و امريكا و اسرائيل متكي شده‌اند و اين چنين خود را در برابر دشمنان اسلام خوار و ذليل مي‌كنند و در داخل كشورشان به ملت‌هاي مسلمان خودشان با خشونت و طغيان رفتار مي‌كنند. اين شيوه حكومت كردن، سرانجـام جز سقوط و رفتن به زباله‏دان تاريخ همچون حكومت "نميري" در سودان، راه ديگري ندارد.»  ضميمة اول گزارش 418: موقعيت و اهميت ارتفاعات سرهويز و سربله راجع به ارتفاعات "سرهويز" و "سربله" يادآوري مي‌شود كه اين دو ارتفاع به ترتيب در عمق 5/5 و 10كيلومتري خاك عراق واقع شده‌اند و در بين ارتفاعات گوشينه، سرخيات، سرسگر، سرهاجري و شهر سيدكان محصور مي‌باشند. در اختيار داشتن اين ارتفاعات، اين امكان را به دست مي‌دهد كه نيروهاي خودي به شهر و پادگان سيدكان تسلط و بر راه‌ها و عقبه‌هاي ارتفاعات سمت‌راست و چپ نيز كنترل داشته باشند. "رضا ربيعي" فرمانده تيپ قدس (سپاه)، در اين‌باره گفته‏است: «با گرفتن ارتفاع سربله، اشراف كامل داريم بر شهر سيدكان و پادگان سيدكان و حتي قادريم سنگرهاي دشمن را از روي سربله ببينيم و همين‌طور عقبه‌هاي دشمن قابل ديد است. سرهويز نيز يك راه وصولي است به عقبه‌هاي دشمن، به‌علت اين‌كه كوتاه‌تر از ارتفاعات ديگر است و شيارهاي خوب جهت نفوذ در سربله و سرهاجري دارد.» "حسن خارا" مسئول طرح عمليات تيپ قدس نيز در مورد حساسيت اين منطقه، توضيح داده است: «چون اين ارتفاعات به شهر سيدكان و جاده‌هاي آن مسلط بود و از طرفي، جناحين ارتفاع نيز دست دشمن قرار داشت و اين ارتفاع ما را مي‌رساند به عقبه‌هاي دشمن، يعني جادة سرهاجري به راحتي در ديد ما واقع مي‌شد، گرفتن سربله و يال جلو آن، يعني به‌خطرانداختن كلية نيروهايي كه روي ارتفاع سرهاجري و 1830 و سرهويز مستقر بودند. اين نيروها در حدود دو تيپ برآورد مي‌گرديدند.»

ضميمة دوم گزارش 418: دلايل تغييرات طرح مانور عمليات قادر2 دربارة دلايل و زمينه‌هاي اين تغييرات، گزارش راويان مركز مطالعات حاكي است: فشار دشمن و ضعف كمي و كيفي نيروهاي خودي، عملاً به قرارگاه ديكته مي‌كرد كه عمليات گوشينه منتفي گردد. سرانجام اين نتيجه حاصل شد كه به تكميل خط انتظار كه از يال 2002 زير گوشينه شروع و در ارتفاعات سراسپندار ختم مي‌شد، اكتفا شود و صرفاً عملياتي به‌طور هم‏زمان روي سراسپندار، سرهويز و سربله اجرا گردد. در اين‌باره فرمانده تيپ‌ قدس "رضا ربيعي" چنين مي‌گويد: «منطقه‌اي كه مي‌توانست براي ما مهم باشد و خط انتظار ما را مقدار زيادي راست بكند، منطقة سربله بود؛ يعني وقتي از روي يال حصاروست به طرف عقب مي‌آييم روي سرخيات و دوباره مي‌رويم به طرف بربزين و گرده شوان و خط، همين‌طور دايره مي‌خورد و مي‌رود به طرف سراسپندار؛ ما اين را مي‌خواستيم راست بكنيم؛ براي اين‌كه به اين هدف برسيم، بايد اول مي‌آمديم روي سربله - تپه‌اي كه راحت مي‌شد از عراق گرفت و بعد روي سراسپندار عمل مي‌كرديم.» برادر "كليشادي" قائم‌مقام تيپ قدس، در گزارشي به برادر "غلامعلي رشيد"، انگيزة عمليات روي سربله را چنين بيان مي‌كند: «1- امكان استفاده از جاده‌اي كه تا يال جلو گوشينه كشيده شده‏است. - گرفتن ابتكار عمل از دشمن، زيرا دشمن پس از تصرف ارتفاعات سرهويز، سربله، پايگاه سراسپندار و ارتفاع گوشينه توسط نيروهاي خودي، با پاتك‌هاي مكرر همة اين ارتفاعات را پس گرفته‏است.» درست در زماني كه مسئولان عمليات سرگرم بحث دربارة چگونگي ادامة عمليات بودند، دشمن در تاريخ 3/5/1364 ارتفاع سرهويز را كه در دست نيروهاي گردان‏120 پياده از لشكر28 بود، مورد حمله قرار داد و آن را به تصرف خود درآورد. در روز و شب همان تاريخ، گردان107 پياده از لشكر28 به‌منظور بازپس‌گيري اين ارتفاع اقدام به تك كرده، تا ساعت7صبح روز بعد (4/5/1364) بدون كسب موفقيت، عقب‌نشيني كرد. "برادر ربيعي" در اين خصوص چنين گفت: «قبل از اين‌كه عمليات روي سربله را شروع كنيم، عراق حمله كرد و ارتفاع سرهويز را كه نيروهاي ارتش روي آن بودند، گرفت. فردا شبش ارتش به اين‌جا تك كرد و نتوانست پس بگيرد و به‌همين شكل باقي ماند [24 ساعت قبل از عمليات روي سربله] به ما گفتند روي سرهويز نيز بايد عمليات بكنيد.» برادر "حسن خارا" مسئول طرح و عمليات تيپ قدس نيز در اين‌باره كه مأموريت تصرف سرهويز خيلي دير به اين يگان ابلاغ شده‏بود، گفت: «فقط 24 ساعت قبل [عرض كردم] صبح به ما اعلام شد كه امشب كه مي‌خواهيد عمل كنيد، روي سرهويز هم عمل كنيد.» به اين ترتيب، تصرف اهداف اين مرحله به‌عهده نيروهاي سپاه و تحكيم و تثبيت آن بر عهدة نيروهاي ارتش قرار داده شد.

منابع و مآخذ روزشمار 1364/05/05