1359.06.01

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1359
1359.06.01
نام‌های دیگر یک شهریور
تاریخ شمسی 1359.06.01
تاریخ میلادی 23 اوت 1980
تاریخ قمری 12 شوال 1400



گزارش - 338

در بررسی امروز روابط خارجی عراق، مهم‌تر از همه، ادامة بحران در روابط و مناسبات با ایران، جلب توجه می‌کند.* امروز یک عضو رهبری حزب بعث عراق، به نمایندگی از صدام حسین، سخنان شدیداللحنی علیه جمهوری اسلامی ایران ایراد کرد. گزارش بخش عربی رادیو صوت‌الجماهیر بغداد دراین‌مورد حاکی است: «"توفیق" عضو رهبریت حزب بعث و مسئول امور کارگران حزب، صبح امروز کنفرانس ششم اتحادیة سندیکاهای کارگری را با [ابراز] سخنان [ی به نیابت از] پرزیدنت صدام حسین افتتاح کرد. "توفیق" طی این سخنان که به نیابت پرزیدنت صدام حسین ایراد کرد، گفت: "رژیم نژادپرست فارسی که بر ملت‌های ایران مسلط و با زور اسلحه حکومت می‌کند و هرروز جنایت‌های قتل را در حق فرزندان غیرفارسی ایران مرتکب می‌شود تا بتواند بدین‌طریق انقلاب عراق را از مأموریت‌های قومی خود مشغول [منحرف] سازد و به تجاوزهای مکرر بر مرزهای کشور دست می‌زند و مزدوران خود را برای انجام عملیات خرابکارانه و ارتکاب جنایت‌ها می‌فرستد. تمام اینها با برنامه مشکوکی که برخی آن را رهبری می‌کنند و در سلسلة ترورهای مبارزین عرب چون "صلاح‌الدین بیطار"، "موسی شعیب" و "ریاظ طه" [ریاض طه] و غیره از مبارزین نمایان می‌شود، هم‌زمان می‌آید." وی در پایان سخنانش کارگران را به فعالیت درجهت تحقق هدف امت عرب در راه آزادی فلسطین و سه جزیرة عربی دعوت کرد.»**[۱] در کنار شعار رسمی آزادی فلسطین، برخورد ویژة گزینشی عراق با مقاومت فلسطین نیز مطرح است. در یک گزارش از نیروی زمینی ارتش ایران با ارزیابی "صحت دارد"، دربارة وضعیت تبلیغات سیاسی فرماندهان گارد مرزی عراق چنین آمده است: «اخیراً مقامات فرماندهی نیروهای گارد مرزی کشور عراق به کلیة یگان‌های تابعه ابلاغ نموده است که نسبت به جمع‌آوری کتاب‌های مقاومت فلسطین و رژیم اردن در یگان‌ها سریعاً اقدام و پس از جمع‌آوری به دایرة توجیه سیاسی تحویل گردد.»[۲] در همین حال، به‌دنبال نزدیکی روزافزون دیپلماسی دو کشور عراق و امارات متحدة عربی؛ ازجمله درمورد تکرار ادعاهای مالکیت بر سه جزیرة ایرانی در خلیج‌فارس در اواخر هفتة گذشته، امروز «شیخ سرور بن محمد، رئیس دربار امارات متحدة عربی عازم بغداد شد. وی به‌هنگام عزیمت گفت که پیامی شفاهی ازسوی شیخ زاید بن سلطان آل‌نحیان [نهیان] رئیس امارات متحدة عربی برای صدام حسین دارد که دربارة روابط دوجانبة کشورها و اوضاع جاری کشورهای عربی می‌باشد.»[۳]

گزارش - 339

به‌دنبال تشدید تحرکات و نقل‌وانتقالات نیرو و تجهیزات ارتش عراق در روزهای اخیر و نیز حملات مشترک دیروز عراق و عناصر ضدانقلاب داخلی وابسته، در منطقة عمومی قصرشیرین، امروز نیز ارتش عراق در این منطقه، در اقدام مشترک دیگری با مهاجمان مسلح غیرقانونی، به نیروهای مرزی ایران حمله کرد. گزارش مرکز فرماندهی سپاه غرب کشور دراین‌مورد حاکی است: «از ساعت 6 بامداد، درگیری شدیدی بین مهاجمین [ضدانقلاب] و نیروهای عراقی از یک‌طرف و ارتش و سپاه پاسداران در تنگة تورشابه [ترشابه] در شمال قصرشیرین در مرز عراق زیر تنگ‌هوان رخ داد که یکی از فدائیان امام شهید و یک نفر زخمی شدند.»[۴] همچنین بنا به گزارش شهربانی قصرشیرین، در ساعت 8 صبح امروز، عده‌ای با سلاح‌های سنگین به پاسگاه‌های تنگ‌تورس، منطقة تپه‌رش و پل‌ذهاب حمله کردند که نیروهای مستقر در محل به مقابله با آنان پرداختند. در این درگیری یک پاسدار شهید و یک پاسدار زخمی شد.[۵] در ساعت 7 بعدازظهر، درگیری به تنگ‏هوان و تپه‌رش کشیده شد.*[۶] فرماندار قصرشیرین در یک گفت‌وگوی خبری اظهار کرده است: «حکومت بعث عراق در ادامة فعالیت تبلیغاتی خود علیه جمهوری اسلامی ایران، گروگان‌های ایرانی را به شدیدترین وجه شکنجه می‌دهد تا در برنامة رادیو تلویزیونی بغداد شرکت کنند و علیه ایران سخنرانی کنند. ...»[۷] امروز همچنین در ساعت 2 بعدازظهر، دو فروند هواپیمای میگ عراقی به روی قصرشیرین پرواز[۸] و اقدام به عملیات شناسایی از قصرشیرین تا سومار کردند.[۹] شامگاه امروز نیز در همین منطقه دو بار هواپیماهای میگ عراقی در آسمان ایران دیده شدند.[۱۰] از سوی دیگر، گزارش ژاندارمری حاکی است که «در ساعت 11 امروز، حدود 200 نفر از نیروهای عراقی مشغول کندن سنگر در فاصلة پاسگاه نی‌کنه و مانگاهول عراق بوده و احتمال حمله به پاسگاه‌های خسروآباد و حیدرآباد از گروهان خان‌لیلی وجود دارد.»[۱۱] دراین‌حال، گزارش صبح امروز خبرگزاری پارس از کرمانشاه نیز حاکی‏از واردکردن نیروهای رزمی و تانک‌ها و نفربرهای جدید به مناطق مرزی کشور است.*[۱۲] همچنین، برابر اعلام بی‌سیمی امروز تیپ3 ابوذر، «نیروی هوایی عراق قصد حملة هوایی به منطقة قصرشیرین را دارد.» در پایان این گزارش درخواست پشتیبانی هوایی شده است.[۱۳] به‌دنبال این اعلام و نیز درپی انتشار اطلاعیه‌های ستاد عملیات مشترک غرب کشور مبنی‌بر احتمال حملة هوایی عراق، در سه استان کرمانشاهان، کردستان و ایلام حالت فوق‌العاده اعلام شد و برق این مناطق را قطع کردند.[۱۴]

گزارش - 340

هم‌زمان با تحرکات و درگیری‌های مرزی در غرب کشور، تحرکات امروز عراق در منطقة مرزی خوزستان نیز محسوس بود. در برخی گزارش‌های ارسالی از این تحرکات، نگرانی‌هایی به چشم می‌خورد که حاکی‏از آمادگی‌نداشتن نیروهای مسلح خودی برای مقابله با حوادث احتمالی آتی است. گزارش ادارة مرزبانی کشور به نقل از مرزبان خرمشهر، گویاست: «در ساعت 20 امروز، در نوار مرز حوزة پاسگاه خرمان از روبه‌روی قریة سعیدان، از خاک عراق به‌سوی مأمورین و برادران پاسدار که درحال گشت‌زنی بوده‌اند تیراندازی و به آتش آنان توسط مأمورین پاسگاه خرمان پاسخ داده می‌شود. این درگیری خسارات جانی و مالی نداشته است. دستور داده شد به عمل عناصر عراقی شدیداً اعتراض گردد.»[۱۵] در ساعت 23:05 دقیقة امروز نیز در مقابل پاسگاه شلمچه، ارتش عراق مبادرت ‌به شلیک گلوله‌های منور کرد که این تیراندازی‌ها تا ساعت 8 صبح روز بعد (ساعت مخابرة گزارش)، همچنان ادامه داشته و نیروهای خودی نیز به تیراندازی‌ها جواب داده‌اند.[۱۶] از سوی دیگر، گزارش‌های خودی بیانگر وخامت وضعیت در منطقه مرزی خرمشهر است. ازجمله، امروز نیروی زمینی ارتش به لشکر92 زرهی اهواز دستور داد با مراقبت کامل، هرگونه نقل‌وانتقال نیروهای عراقی را در منطقة خرمشهر تحت ‌نظر قرار دهد و وضعیت این منطقه را هر یک ساعت یک‌ بار، مثبت یا منفی به نیروی زمینی گزارش کند.[۱۷] گزارش دیگری از ناحیة ژاندارمری خوزستان به فرماندهی لشکر92 زرهی، وخامت کلی اوضاع دفاعی خودی را مطرح می‌سازد: «باتوجه‌به عملیاتی که دولت بعث عراق در نوار مرز غرب انجام داده و طبق اطلاعات موثق، دولت عراق در نظر دارد تمام نقاطی را که از سال‌ها پیش ادعای مالکیت روی آنها دارد و در توافق رژیم گذشته در الجزیره، جزء خاک عراق تلقی شده، با یک حملة هماهنگ و استفاده از نیروهای زرهی و پشتیبانی جنگنده‌های میگ به تصرف درآورد؛ لذا نظر آن فرماندهی را به موارد زیر جلب می‌نماییم: 1. پاسگاه‌های ژاندارمری در شرایط فعلی دارای آن‌چنان نیرویی نیست که بتواند دربرابر حملات زرهی حتی یک ساعت مقاومت کند. 2. برابر دستورالعمل‌های رسیده، منطقة خوزستان جنگی و ناحیه [ژاندارمری خوزستان] زیر امر لشکر قرار دارد. 3. تاجایی‌که اطلاع رسیده، نقاط مورد خطر: الف) پاسگاه طلائیة قدیم و زمین‌های اطراف آن؛ ب) چاه نفت بیات و زمین‌های اطراف آن؛ پ) چاه نفت شماره60 و زمین‌های اطراف آن؛ ت) پاسگاه کوشک و زمین‌های اطراف آن، در معرض خطر جدی قرار دارد. بنابراین تا حمله آغاز نشده، استدعا دارد هر اقدامی که لازم است معمول فرمایند و به هر شکلی که صلاح می‌دانید نیروهای ژاندارمری جابه‌جا و مورد استفاده قرار گیرند.»[۱۸] گزارش اطلاعات سپاه اهواز نیز حاکی‏از آماده‌باش کامل یگان‌های زرهی عراق در استان بصره است، به‌طوری‌که مرخصی نیروهای عراقی لغو شده و یگان‌ها در تمرینات آمادگی شرکت می‌کنند.[۱۹] همچنین، باتوجه‌به تحرکات و نقل‌وانتقال نیرو و تجهیزات ازسوی عراق در مناطق البدره و زرباطیه، گردان گارد ساحلی ژاندارمری خسروآباد آبادان، اقدامات حفاظتی و مراقبتی خود را شدت بخشید.[۲۰] از سوی دیگر، در ساعت 20:45 دقیقه امروز، 10 فروند هواپیمای جنگندة عراقی ازطرف تپه 343 به‌طرف دزفول با شعاع پرواز بالا خاک ایران را مورد تجاوز قرار دادند.[۲۱]

گزارش - 341

هم‌زمان با شدت‌یافتن تحرکات ایذایی و نقل‌وانتقال نیرو و تجهیزات ارتش عراق در مرزهای خوزستان، عوامل داخلی وابسته به این رژیم نیز بر شدت فعالیت‌های خود در قالب عملیات بمب‌گذاری، خرابکاری، جاسوسی و عبور غیرقانونی از مرزهای این منطقه افزوده‌اند. دراین‌خصوص، گزارش خبرگزاری پارس حاکی است: انفجاری که در ساعت 24 روز گذشته در لوله‌های گاز ایستگاه 7 آبادان ـ ماهشهر براثر بمب‌گذاری روی داد و موجب آتش‌سوزی مهیبی به طول صد متر در خطوط لوله‌های گازرسانی شد، ساعت 1:55 دقیقه بامداد امروز، کاملاً مهار گردید.[۲۲] همچنین، دو بمب که در نزدیکی فلکه شهدای اهواز در کنار دفتر روزنامة جمهوری اسلامی کار گذاشته شده بود، با هشیاری مأموران شهربانی کشف و خنثی شد.[۲۳] سپاه پاسداران انقلاب اسلامی دشت آزادگان نیز بمب نیرومندی به وزن چهار کیلوگرم را در نزدیکی روستای فنیخی از توابع بستان، کشف و خنثی کرد.[۲۴] در شهرستان دزفول نیز بامداد امروز، براثر انفجار بمب در یک خانة مسکونی که در اتومبیل صاحب‌خانه کار گذاشته شده بود، شخص مذکور کشته و یک پسربچه مجروح شد.[۲۵] دراین‌حال، گزارش واحد اطلاعات و تحقیقات سپاه خرمشهر دربارة عبور افراد وابسته به عراق از نوار مرزی طویحات حاکی است: «اخیراً گزارش‌های متعددی رسیده که عده‌ای در اوایل شب (ساعت 5/9 تا 11) و در سپیده‌دم (ساعت 4 تا 5/5) در روزهای متناوب به‌وسیلة تیوپ‌های اتومبیل و یا قایق‌های کوچک [از مرز آبی اروند] عبور کرده و مواد منفجره وارد می‌نمایند.»[۲۶] از سوی دیگر، در ادامة مبارزه با عوامل داخلی و نیز پیشگیری از نفوذهای مکرر جاسوسان عراقی، گزارش دایرة تحقیقات سپاه دشت آزادگان حاکی‏از نفوذ افراد بومی همکار با سپاه این شهر در 1 شهریور 1359 به آن‌سوی مرز و کسب اطلاعات از اقوام و وابستگان جاسوسان عراقی دربارة تحرکات عوامل داخلی وابسته به عراق می‌باشد.[۲۷] همچنین، در مبارزه با جاسوسان وابسته به عراق، یک عراقی به نام شیخ حسن شیخ عبدالله که در لباس روحانیت به‌منظور جاسوسی و ترور به ایران فرستاده شده بود، توسط پاسداران دستگیر و به دادگاه انقلاب اسلامی خوزستان (مرکز اهواز) تحویل شد.[۲۸]

گزارش - 342

تحرکات و درگیری‌های خونین گروه‌های مسلح معارض با نظام در غرب کشور و نیز مقابلة نیروهای خودی با این گروه‌ها همچنان ادامه دارد. در ادامة عملیات پاک‌سازی منطقة شمال‌غربی کامیاران ـ که از روز پنجشنبة گذشته آغاز شده است ـ امروز یک ستون ارتشی که به‏همراه سپاه پاسداران برای پاک‌سازی به این منطقه رفته بودند، در ساعت 7 صبح، با مهاجمان ضدانقلاب درگیر شدند. این درگیری تا ساعت 16:50 دقیقه (ساعت مخابرة خبر)، همچنان ادامه داشته است و تا این ساعت، 3 پاسدار شهید و 10 تن مجروح شده‌اند.[۲۹] گزارش‌های تکمیلی دربارة این حادثه حاکی است 4 نفر از نیروهای ارتشی شهید و چند نفر مجروح شده‌اند و یک عراده توپ و یک دستگاه نفربر خودی نیز منهدم شده است. از مهاجمان ضدانقلاب نیز 3 نفر دستگیر شدند، اما از میزان دقیق تلفات آنها اطلاعی در دست نیست.[۳۰] اما در آخرین گزارش که روابط عمومی ستاد عملیات غرب کشور درمورد این عملیات در منطقة کامیاران صادر کرده، آمده است: «به‌دنبال پاک‌سازی روزهای قبل در شمال‌غربی کامیاران، امروز در حوالی دهکده‌های ماویان، قره‌گل، تیانه، کوبِگار، تخته‌سنگی و چشمه سفید، درگیری شدیدی بین مهاجمین مسلح [ضدانقلاب] که جهت منهدم‌ساختن واحد اعزامی کمین کرده بودند، رخ داد که طی آن 133 تن از مهاجمین [ضدانقلاب] به هلاکت رسیدند و 40 نفر از آنها با سلاح‌های سبک و سنگین خود تسلیم شدند. ...»[۳۱] دراین‌باره اطلاعیه‌ای نیز در ساعت 11:55 دقیقة امروز، ازسوی ستاد عملیات غرب کشور خطاب به اهالی شمال‌غرب کامیاران و دهات و روستاهای اطراف این منطقه منتشر و چندین‌بار از رادیو صدای کرمانشاه قرائت شد؛ در این اطلاعیه از مردم خواسته شده است «باتوجه‌به اینکه منطقه به‌شدت تحت محاصرة نیروهای ارتش جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران درآمده و برای ازمیان‌بردن ضدانقلاب درصورت لزوم از زمین و هوا به مناطق یادشده حمله خواهد شد، مناطق مورد بحث را تخلیه کنند.»[۳۲] که درنتیجه، بسیاری از اهالی روستاهای مذکور با نشان‌دادن پرچم سفید، همبستگی خود را اعلام داشتند و تعدادی از مهاجمان را تحویل نیروهای انقلاب دادند.[۳۳] دراین‌حال، همراه با این‌گونه درگیری‌های شدید در مناطق کردنشین، تحرکات گروه‌های سیاسی مسلح غیرقانونی با همکاری و هدایت مستقیم رژیم عراق امروز نیز ادامه داشت. دراین‌زمینه، یک گزارش از منابع اطلاعاتی ارتش جمهوری اسلامی حاکی است که امروز «رئیس استخبارات شمال عراق و فرمانده اطلاعاتی خانقین به نام سرهنگ صالح به اتفاق نمایندة حزب دمکرات کردستان ایران از پایگاه‌های عراقی چهارکلا، قوره‌تو، پرویزخان، چیارفا و بردعلی بازدید نموده‌اند. قصد این عده از سرکشی به پایگاه‌های مذکور، مذاکره با مسئولین گروه‌های مسلح ایرانی وابسته به عراق به‌منظور اعزام آنان به مناطق کردنشین آذربایجان‏غربی مانند سردشت و کردستان بوده است و دستور داده‌اند هرچه ‌زودتر با افراد تحت فرمان خود به این نقاط بروند.» این گزارش می‌افزاید: «سرپرستان و نیز افراد مسلح تحت فرمانشان عنوان داشته‌اند به‌علت ناآشنایی با این مناطق، قادر به مقابلة مفید با نیروهای ایرانی نخواهند بود و درخواست نموده‌اند کماکان در مناطق مربوط به خود مانند پاوه و نوسود اقدامات خود را علیه نیروهای نظامی ایران دنبال نمایند، لکن مقامات مسئول عراقی زیر بار نرفته و تأکید نموده‌اند حتماً بایستی به محل‌های یادشده بروند.»*[۳۴] یک گزارش دیگر دربارة همدستی و حمایت عراق از این گروه‌ها حاکی است: «اخیراً دولت عراق مقادیر زیادی مهمات و تجهیزات برای گروه‌های ضدانقلاب از منطقة پنجوین به بانه ارسال داشته که برای تقسیم آن بین گروه‌های غیرمسئول نزاع درگرفته و اکنون مهمات در منطقة بانه می‌باشد.»[۳۵] خبر دیگر اینکه: «تعداد زیادی در حدود 400 نفر از ضدانقلابیون در جاده مابین مریوان به بانه (در محلی به نام قیچیان یا قیجان از دوآب به‌طرف بانه)، سنگر گرفته و قصد حمله به سپاه را دارند.»[۳۶] گزارش دیگری از همین نوع حاکی است: «تعداد 200 نفر از عناصر مهاجم از مهاباد به سنندج وارد و در اطراف سیلو مستقر گردیده‌اند.»[۳۷]

گزارش - 343

درحالی‌که دو روز بیشتر به آخرین مهلت ارتش* برای ورود به شهر مهاباد باقی نمانده است، امروز یک عملیات ویژه علیه برخی رهبران نظامی حزب دمکرات کردستان به ‌وقوع پیوست. در اطلاعیه‌ای که سپاه پاسداران ارومیه در توضیح این عملیات انتشار داده، آمده است: ساعت 20 بعدازظهر امروز، در عملیات ویژه‌ای توسط گروه شهید "چغند" از واحد ضربت سپاه ارومیه، در شهرستان مهاباد، سرگرد عباسی مسئول عملیات نظامی حزب دمکرات کردستان و عامل خلع‌سلاح پادگان مهاباد در اسفندماه 1357 و طراح عملیاتی که چهل روز پیش موجب شهادت 15 نفر از نیروهای سپاه پاسداران در روستای "بند" ارومیه گردید، به‏همراه 2 سروان فراری، چلبی و محمود صالحی کشته و تعدادی از پیشمرگان حزب دمکرات زخمی شدند. احتمالاً سرهنگ فراری قادری از سران حزب دمکرات کردستان نیز جزء زخمی‌ها باشد. در این عملیات یکی از رزمندگان پاسدار شهید و دیگری سالم به پایگاه خود بازگشت. جنازة پاسدار شهید در دست حزب دمکرات می‌باشد.[۳۸] از سوی دیگر، باتوجه‌به اینکه نیروهای سپاه و ارتش خود را برای یک حملة گسترده به مهاباد و شهرها و روستاهای اطراف آن آماده می‌سازند، سپاه ارومیه در فکر تمهیدات خاصی برای حضور نیروهای خود در شهر مهاباد است. در گزارش سپاه ارومیه آمده است: «درپی شروع عملیات در مهاباد، قرار شده افراد سپاه با لباس ارتشی وارد و بعد از مدتی به لباس سپاه درآیند؛ چون هیئتی از مهاباد در ملاقات [دیروز خود] با استاندار [آذربایجان‏غربی در] ارومیه اصرار داشتند که سپاه وارد شهر نشود و تنها ارتش، شهربانی و ژاندارمری عمل نمایند. با استاندار و فرمانده لشکر [توافق] و قرار شد [نیروهای] سپاه [پاسداران] لباس ارتشی بپوشد.»[۳۹] همچنین، ژاندارمری ارومیه خبر از یک درگیری میان اکیپ گشتی پاسگاه "آغ‌بلاغ" در قریة "سنگر" از توابع اشنویه، با مهاجمان مسلح معارض با نظام می‌دهد. در این درگیری که از ساعت 15:40 دقیقة امروز به مدت دو ساعت ادامه داشت، به نیروهای خودی تلفاتی وارد نشد و 5 نفر از مهاجمان ضدانقلاب مجروح شدند.[۴۰] همچنین به گزارش خبرگزاری پارس، ساعت 22:15 دقیقة امروز، تعدادی سارق مسلح در گردنة "قوشچی" در مسیر راه سلماس ـ ارومیه، راه را بر چند اتومبیل بسته و قصد غارت اموال مسافران را داشتند، اما با اقدام و دخالت به‌موقع نیروهای ژاندارمری موفق به این کار نشده و گریختند.[۴۱] در عملیات پاک‌سازی هفت روستای تابع شهرستان سلماس نیز که از 24 مرداد گذشته با تلاش سپاه پاسداران آغاز و امروز پایان یافت، 145 قبضه سلاح از انواع مختلف کشف و ضبط شد.[۴۲] همچنین باتوجه‌به اینکه در ماکو آخرین مهلت خلع‌سلاح 31 مرداد 1359 بوده است، اهالی در حدود 70 قبضه اسلحه به سپاه این شهر تحویل دادند.[۴۳] دراین‌حال، تحرکات گروه‌های مسلح معاند با نظام در مناطق کردنشین آذربایجان‏غربی همچنان ادامه دارد. بخشی از این تحرکات را می‌توان درارتباط‌با وضعیت خاص و بحرانی مهاباد و شهرهای اطراف آن تحلیل کرد. دراین‌زمینه، گزارش ستاد مشترک ارتش حاکی است: امروز «دمکرات‌ها و کومه‌له پرسنل خود را از شهرهای پیرانشهر، مهاباد و بوکان جمع‌آوری [کردند] و فقط عناصر انتظامات در داخل شهر گذاشته‌اند و احتمال می‌رود به منطقه دولتو و کوشه یا به نقطة نامعلومی رفته باشند.»[۴۴] گزارش دیگری نیز از منابع اطلاعاتی خودی حاکی است: «حزب دمکرات کردستان اخیراً عدة زیادی از افراد خود را در درة قاسملو جمع نموده و قصد دارند این منطقه را مرکز عملیات خود قرار داده و به واحدهای مستقر در اشنویه و نقده و احیاناً پاسگاه‌های ژاندارمری ضربه وارد سازند.»[۴۵] بخش دیگری از تحرکات گروه‌های مسلح ضدانقلاب نیز در قالب بمب‌گذاری و کاشت مین‌ در نقاط حساس یا آتش‌زدن خرمن‌ها به ‌وقوع می‌پیوندد. سپاه ارومیه در گزارشی به نقل از منابع اطلاعاتی خود، ضمن توجه‌دادن به لزوم هوشیاری و مراقبت بیشتر، اعلام کرد: «ضدانقلاب قصد دارد ماشین‌های محتوی مواد منفجره را در نقاط حساس کشور منفجر کند.»[۴۶] امروز همچنین درحوالی اشنویه براثر انفجار مین، یک خودرو ارتشی آسیب دید و سرنشینان آن زخمی شدند.[۴۷] از زنجان نیز خبر می‌رسد که گروهی ناشناس دو خرمن متعلق به روستای قفس‌آباد از توابع شهرستان ابهر را به آتش کشیدند. دراین‌خصوص دو نفر نیز دستگیر شدند.[۴۸]

گزارش - 344

امروز سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اصفهان اطلاعیه‌ای دربارة کشف یک شبکة جاسوسی در دایرة اسقفی ایران در اصفهان و دستگیری اکثر عوامل و عناصر این شبکه انتشار داد. در بخشی از این اطلاعیه آمده است: «یکی از این سازمان‌ها تحت‏عنوان اسقفی اعظم معروف است که مجموعه‌ای از جاسوسان بین‌المللی و ورزیده در آن تشکل یافته‌اند و مرکزیت آن به نام کلیسای اسقفی در اورشلیم و خاورمیانه مشهور است و دوایر مختلف آن در کشورهای منطقه گسترش دارد. ... دایرة اسقفی ایران واقع در اصفهان به سرپرستی اسقف "حسن دهقانی" که سمت اسقفی اعظم اورشلیم و خاورمیانه را نیز عهده‌دار است، با بهره‌گیری از جاسوسان بسیار کارکشته و پرسابقه همچون کشیش "ایرج متحده" (یهودی که سر از کشیشی کلیسای اسقفی درآورده) و اکنون در بازداشت به سر می‌برد و به مدت 30 سال است که پس از طی دوره‌های ویژه در انگلستان و اسرائیل به خدمت دایرة اسقفی درآمده و در شهرهای تهران، اصفهان، شیراز فعالیت داشته و یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های جاسوسی وابسته به اینتلیجنت ‌سرویس محسوب می‌شود. ...» در بخش دیگری از این اطلاعیه آمده است: «دایرة اسقفی دارای شعباتی در مراکز استان‌های شیراز، کرمان، یزد، تهران و خوزستان بوده که هرکدام از این شعب خود مؤسسات مختلفی در اختیار و زیر نفوذ داشته‌اند. در یکی از صدها سندی که از دایره اسقفی به‌دست‌آمده و دررابطه‌با کودتای اخیر در ایران می‌باشد ذکر شده است که مبلغ 500 میلیون دلار امریکایی از یک منبع "سیا" برای دایره اسقفی رسیده که بایستی این مبلغ بین بعضی از پرسنل ارتش ایران، رهبران بهائی و ضدانقلابیون توزیع شود و همچنین از تحویل 300 کیلوگرم تی. ان. تی و مقداری فیوز انفجاری به عناصر و گروه‌های مخالف در ایران صحبت شده است. و این سند بیانگر این امر است که طراحی بمباران بیت امام و سایر نقاط استراتژیکی در تهران و قم به‌صورت هماهنگ بین دو سرویس جاسوسی فوق‌الذکر مورد مطالعه قرار گرفته است. و در همان سند از قول طراحان "سیا" اظهار شده که ما نقشه‌های مختلفی داریم: اولین نقشه، تشکیل‌دادن یک گروه کوچک است و تأسیس گروه‌های مقاومت در ایران به‌عنوان یک ضرورت؛ و گفته‌اند که ما نمی‌توانیم ساکت بنشینیم و مجاز نیستیم، رژیم فعلی و رهبران مذهبی ما را از ایران بیرون می‌رانند و اگر ما ساکت بنشینیم همة دوستانمان را در ایران از دست خواهیم داد. و اضافه شده که رهبران مذهبی چیزی نیستند، ولی یک گروه قاتل و تروریست هستند که باید بی‌درنگ آنها را بکشیم.» در پایان گزارش سپاه آمده است که درحال‌حاضر اکثر اعضای خارجی و داخلی این شبکه مرموز دستگیر شده‌اند و در بازداشت به سر می‌برند.[۴۹]

گزارش - 345

درحالی‌که کمتر از دو ماه و نیم به انتخابات ریاست‌جمهوری در امریکا باقی مانده است و مطبوعات داخلی و خارجی، به‌ویژه رسانه‌های وابسته به شرق همچنان دربارة توطئه‌های امریکا در ایران، به تفسیر و تحلیل می‌پردازند، امروز روزنامة انقلاب اسلامی در سرمقالة خود به قلم اسماعیل رضایی از یک‌سو با اشاره به تأثیر تعیین‌کنندة ماجرای گروگان‌ها بر سرنوشت انتخابات در امریکا و از سوی دیگر، با محتمل‌دانستن توطئه‌ای که جک اندرسون آن را در هفتة پیش مطرح کرد، چنین نوشت: «... قرائن و شواهدی که نشانة احتمال طراحی چنین توطئه‌هایی می‌تواند باشد عبارت است از: 1. اعزام 1800 تفنگ‌دار دریایی امریکا به پایگاهی در دریای عمان که انتقال آنها به آب‌های خلیج‌فارس به‌سرعت امکان‌پذیر است. 2. تا انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا کمتر از دو ماه و نیم باقی مانده است و از آنجا که مسئلة گروگان‌ها اثری تعیین‌کننده در انتخابات رئیس‌جمهور دارد، کارتر باید قبل از اتمام این مدت دست به عمل شود. برای کارتر این مسئله که طرح کاملاً اجرا شود و یا آنکه شکست بخورد اثر چندانی ندارد؛ مهم آن است که وی طرحی را اجرا کند که ازطریق تبلیغات بتواند فعال‌بودن خود و اینکه مسئلة گروگان‌ها برایش اهمیت دارد را به رأی‌دهندگان امریکایی تفهیم کند. 3. با کنار رفتن "کندی" به نفع کارتر، شانس وی در انتخابات افزایش بیشتری یافته است و باتوجه‌به اینکه احتمال بردن انتخابات را دارد، برای افزایش این شانس احتمال انجام هر توطئه‌ای نمی‌تواند بعید باشد. 4. اگرچه سخنگوی کاخ سفید اظهارات جک اندرسون را تکذیب کرده، اما [با] سابقه‌ای که از وی درمورد [افشای] واترگیت [و سقوط نیکسون] وجود دارد، باید به اظهارات وی دقت بیشتری شود. ...» در بخش دیگری از سرمقالة روزنامة انقلاب اسلامی آمده است: «نامزد دیگر ریاست‌جمهوری رونالد ریگان از حزب جمهوری‌خواه به‌مراتب از کارتر افراطی‌تر و فاشیست‌تر می‌باشد. وی اعلام کرده است که برای حل مسئله گروگان‌ها باید دست از راه‌های مسالمت‌آمیز برداشت و با یک اقدام نظامی 24 ساعته جان گروگان‌ها را نجات داد!!... جالب‏توجه است که معاون ریگان، جورج بوش، یکی از رؤسای سابق "سیا" می‌باشد. بوش یکی از خطرناک‌ترین مهره‌های "سیا"ست که در آغاز ریاست‌جمهوری کارتر قرار بر محاکمة وی بود و حال آنکه اوضاع آن‌چنان به نفع نیروهای افراطی مساعد شده که فردی مثل بوش ازطرف نامزد حزب جمهوری‌خواه به‌عنوان معاون انتخاب شده است. ...»[۵۰]

گزارش - 346

تحرکات و نقل‌وانتقال‌های ناوگان‌های امریکایی در خلیج‌فارس و دریای عمان از یک‌سو و وضعیت بی‌ثبات کشور از سوی دیگر، به‌ویژه در مناطق مرزی غرب و شرق کشور و تشدید تحرکات و فعالیت‌های ضدنظام در این مناطق، نگرانی‌هایی در مسئولان نظامی و انتظامی کشور برانگیخته است که در قالب گزارش‌های مختلف بروز می‌کند. ازجمله دراین‌مورد امروز ستاد مشترک ارتش در گزارشی وضعیت تحرکات مناطق مرزی، به‌ویژه شرق کشور را چنین بیان می‌کند: «1. چندین لشکر ارتش سرخ در هرات متمرکز شده‌اند تا درصورت تجاوز امریکا، به ایران وارد شوند. 2. یک لشکر 1000 نفری صهیونیست‌ها [نیروهای متجاوز بعث عراق] در نوار مرزی ایران و عراق متمرکز و قصد حمله به ایران را دارند. 3. افراد نواحی هشتاران افغانستان ازطریق رود هیرمند به مرز ایران وارد و احتمال نفوذ افراد خرابکار حزب پرچم و خلق افغانستان از این راه وجود دارد. 4. در بین مردم این نگرانی به ‌وجود آمده که تقریباً امریکا قصد حمله به ایران را دارد.»[۵۱] همچنین گزارش دیگری از منابع اطلاعاتی خودی از منطقة شرق کشور حاکی است: «عدة کثیری از چریک‌های آموزش‌دیدة بلوچ ایرانی، افغانی و پاکستانی در منطقه وارد پایگاه چریکی اتحادیة بلوچستان واقع در نظرآباد گردیده‌اند. گفته می‌شود هدف آنها حمله به پاسگاه‌ها و سپاه پاسداران و ترور روحانیون و طرف‌داران آنان و انجام خرابکاری می‌باشد.»[۵۲]

گزارش - 347

شامگاه امروز، کمیسیون بررسی علت شکست نظامی امریکا در حمله به طبس و نجات جان گروگان‌های امریکایی، نتیجة بررسی‌های خود را اعلام کرد. در گزارش کمیسیون تحقیقاتی ایالات متحدة امریکا آمده است: «به‌احتمال‌قوی علت شکست عملیات نظامی امریکا برای نجات گروگان‌ها در ایران، تلاش اغراق‌آمیز و سری نگه‌داشتن برنامة عملیات بود.» رئیس این کمیسیون تحقیقاتی در نشستی مطبوعاتی گفت: «علل دیگر شکست این عملیات، شتاب زیاد در تهیه‌کردن برنامة آن بود، و به‌علت تلاش فوق‌العاده و سری نگه‌داشتن این برنامه، با کارشناسان مربوط پیرامون جزئیات آن مشورت لازم به عمل نیامده بود و تمرینات کافی برای تعلیم‌دادن سربازان شرکت‌کننده در عملیات صورت نگرفته بود.» وی افزود: «درصورتی‌که این اشکالات وجود نداشت، عملیات طرح‌ریزی‌شده می‌توانست با موفقیت انجام گیرد.»[۵۳]

گزارش - 348

وضعیت درآمد ارزی ایران از محل صادرات نفت، باتوجه‌به مشکلات تحریم اقتصادی غرب علیه ایران، در مصاحبة امروز علی‌اکبر معین‌فر، وزیر نفت کشور، اعلام شد. وی در گفت‌وگو با خبرگزاری پارس گفت: «درآمد جمهوری اسلامی ایران در مردادماه سال جاری بابت فروش نفت به خارج از کشور معادل 808 میلیون و یک‌صد هزار دلار یعنی برابر 5 میلیارد و 685 میلیون ریال بوده است و به‌طور متوسط در مردادماه سال جاری، ما روزانه معادل 26 میلیون دلار درآمد نفتی بابت فروش نفت به خارج از کشور داشته‌ایم که این فروش کلاً با ارز آزاد بوده است و صورت معاملة تهاتری ندارد. به این ترتیب و با جمع مبالغی که در چهارماهة اول سال عاید ایران گردیده است مجموع درآمد نفتی ایران در پنج‌ماهة اول سال 1359 معادل 6 میلیارد و 13 میلیون و 530 هزار دلار می‌گردد.» وزیر نفت سپس افزود: «میزان تولید ما درحال‌حاضر 000,700,1 بشکه در روز است که از این میزان رقمی بیش از یک میلیون بشکه در پالایشگاه‌های داخلی تصفیه می‌شود و بقیه به‌صورت نفت خام به خارج صادر می‌گردد. به‌علاوه، قسمتی از فرآورده‌های پالایشگاه‌ها در حدود 300 هزار بشکه در روز به‌صورت نفت کوره و سایر فرآورده‌ها به خارج صادر می‌شود و با این ترتیب، صادرات ما درحال‌حاضر اعم از نفت خام و فرآورده‌ها حدود یک میلیون بشکه در روز است.» وی افزود: «با جو سیاسی و محاصرة اقتصادی موجود، پیش‌بینی می‌شود که در ماه‌های دیگر سال نیز درآمد ما از جهت فروش نفت به خارج از کشور حدود 30 میلیون دلار در روز باشد و به این ترتیب، در هفت ماه دیگر سال حدود 7 میلیارد [دلار] درآمد نفتی خواهیم داشت و جمع درآمد نفتی سال 1359 ایران حدود 13 میلیارد دلار خواهد شد که از مبلغ پیش‌بینی‌شده در بودجة کشور 10 میلیارد کمتر است؛ لکن باتوجه‌به اینکه دراثر فشارهای اقتصادی و مشکلاتی که برای ورود کالا به ایران موجود است، واردات کالا نیز به ایران محدود شده است، مبلغ 13 میلیارد ارز حاصله از صدور نفت، بیش از میزان ارزی است که اینک کشور برای ورود کالا به آن نیازمند است و سازمان برنامه‏وبودجه در تهیة بودجة اضطراری سال جاری همین مبلغ 13 میلیارد دلار را ملاک قرار داده است.»[۵۴]

ضمیمه گزارش338: مروری بر سابقة روابط ایران و عراق در بیان وزیر خارجة دولت موقت روزنامة کیهان در شمارة امروز خود متن سخنرانی ابراهیم یزدی وزیر امور خارجه دولت موقت را ـ که در شرایط کنونی سرپرست و نماینده امام در مؤسسه فرهنگی کیهان می‌باشد ـ درج کرد. یزدی این سخنان را در دانشگاه دفاع ملی ارتش تحت‏عنوان "دکترین امنیت ملی؛ دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در منطقه" ایراد کرده بود. وی در این سخنرانی ضمن مروری بر سیاست عراق به توضیح برخی برخوردها و اقدامات دیپلماتیک مؤثر در مقابله با سیاست خارجی عراق پرداخته و گفته است: «عراق درجهت دشمنی با ما درصدد آن بوده که تمامی منطقه را علیه ما بسیج کند و به همین دلیل دیپلماسی ما در این جهت باید حرکت کند که عراق را در منطقه منزوی کنیم. خوب، چگونه منزوی کنیم؟ آمدیم و وضع عراق را در منطقه دررابطه‌با دولت‌های دیگر عربی بررسی کردیم. عراق با کشورهای عربی منطقه روابط عمیق دوستانه‌ای ندارد. به‌عنوان نمونه، کویت یک کشوری است که ما می‌توانیم نقطة حرکتمان از آنجا باشد. چرا؟ برای اینکه درست است که کویت رابطه دوستانه‌ای با عربستان سعودی و با عراق و با بقیه دولت‌های عربی دارد، اما کویت کشوری است که هم با عراق و هم با عربستان سعودی درگیری داشته و دارد؛ هر دوی این کشورها بر قسمتی از خاک کویت نظر دارند. در چند مورد حتی درگیری نظامی به وجود آمده است. کویت همیشه از عراق نگران بوده است. باتوجه‌به این ملاحظات و ملاحظات دیگری، ما به این نتیجه رسیدیم که کویت از آن کشورهایی است در منطقه که ما سریع‌تر از همه می‌توانیم با او کنار بیاییم. در ابتدای انقلاب و بعد از انقلاب، عراق شروع کرد برعلیه ما فحش‌دادن و تحریک‌کردن و خرابکاری در خوزستان و خوزستان را "عربستان" گفتن و اعراب خوزستان را "مواطنین" یا "هموطنان عرب" خود خواندن. آن اوایل اگر خاطرتان باشد، مطبوعات کویت هم، هم‏صدا با عراق همین حرف‌ها را می‌زدند. براساس تحلیلی که ما داشتیم به کویت نزدیک شدیم و برای کویت یک حساب جدیدی باز کردیم. سفیر جدیدی که مکتبی و وارد به کارش بود به کویت فرستادیم. وزیر امور خارجه کویت هم آمد به ایران. آنها به‌صراحت نگرانی‌های خود را بیان کردند. ما هم به‌صراحت مواضع خود را توضیح دادیم و روشن کردیم. آنها گفتند که اگر شما بخواهید شیعیان عراق را تحریک بکنید ما نگرانیم؛ برای اینکه ما هم شیعه داریم و می‌دانیم اگر امروز نوبت شیعیان عراق است فردا نوبت شیعیان ما هم می‌رسد. اگر شما بخواهید شیعیان عراق و کویت را تحریک بکنید در بحرین هم شیعیان هستند، در شیخ‌نشین‌ها هم هستند، پاکستانی‌ها هم می‌آیند می‌گویند ما هم شیعه‌ایم. قشر بزرگی از جامعة آنها شیعه است. در هند هم هست. در جاهای دیگر هم هست. دیدیم اگر بخواهیم روی این مطلب فشار بیاوریم که چون انقلاب ما اسلامی است و منبعث از تشیع، پس علناً می‌گوییم که از شیعیان عراق پشتیبانی می‌کنیم [و] این بسط پیدا می‌کند به تمام منطقه؛ لذا گفتیم که چنین چیزی فعلاً مطرح نیست؛ اگر عراق دست از این تحریکاتش بردارد. الآن ما کاری به عراق نداریم. ما نمی‌خواهیم آرامش تمام منطقه را برهم بزنیم. فقط باید عراق دست بردارد. [و] به جای متمرکزکردن نیروها و توجهات و امکاناتش در مرزهای ایران و علیه انقلاب اسلامی ایران، برود خود را علیه اسرائیل مجهز کند؛ مرز جنگ آنجاست نه در مرزهای عراق با ایران، مگر آنکه عراق عامل اسرائیل باشد و در خط امریکا و اسرائیل بخواهد عمل کند. به‌هرحال، ما مواضع خود را برای کویتی‌ها روشن کردیم و به آنها اطمینان دادیم. آنها قول همه‌گونه همکاری را دادند. بلافاصله بعد از برگشت وزیر خارجه کویت، تمام مطالب تحریک‌کننده علیه ایران در مطبوعات و رادیوی کویت قطع شد. حتی دولت کویت برای جلوگیری از قاچاق از کویت به مرزهای ایران اقداماتی را آغاز کرد. دیپلماسی ما کویت را از عراق جدا کرد.»[۵۵]

ضمیمه گزارش339: گزارش خبرگزاری پارس از کرمانشاه دربارة اوضاع غرب کشور «[افراد] ضدانقلاب [وابسته به] حکومت بعث عراق، عوامل مزدور داخلی به‌دنبال درگیری‌های دو هفته پیش در مناطق مرزی، دست به نقل‌وانتقالات وسیعی زده‌اند. براساس اظهارات گروهی از پیشمرگان "قیاده موقت" که به سرپرستی "ادریس بارزانی" در مناطقی بین مرز باویسی و عراق از مرزهای ایران پاسداری می‌کنند، این نقل‌وانتقالات وسیع است و اخیراً تعدادی سرباز با هویت مصری در این مناطق با پیشمرگان مذکور درگیر شده‌اند. و همین خود نشانه‌ای است از دخالت ارتش مصر در مناطق مرزی. از سوی دیگر در مقابل پاسگاه‌های هدایت، پرویز، دارخور، برادرعزیز [برار عزیز]، سه‌تپان و سلمان‌کشته، نیروهای زرهی شامل تانک‌ها و نفربرهای جدید مشاهده شده‌اند که ظرف یک هفتة اخیر، در رفت‌وآمد بودند. آخرین‌بار هنگام نقل‌وانتقالات نیروهای زرهی در مسیر راه آسفالته مرزی عراق ازسوی نیروهای ارتش جمهوری اسلامی [به‏تلافی حملات توپخانه‌ای مکرر عراق به‌خصوص در چند روز اخیر] 4 گلوله توپ به‌سوی نیروهای بعث عراق که در حرکت بودند شلیک شد، لیکن درگیری شدیدی اتفاق نیفتاد. همین گزارش حاکی است در بعضی پاسگاه‌ها در 48 ساعت گذشته، تیراندازی‌های پراکنده‌ای صورت گرفته است. از طرف دیگر، بین ارتش بعث عراق در کردستان این کشور با پیشمرگان کرد که سال‌هاست برای خودمختاری کردستان عراق با دولت مرکزی می‌جنگند، درگیری‌های پراکنده روی داده است. در این گزارش گفته شده است عوامل مزدور از مناطق عشایرنشین غرب کشور برای استخدام مزدور دست به فعالیت‌های تازه‌ای زده‌اند. همچنین، باتوجه‌به کمبود برخی مواد غذایی و مصرفی، ازطرف رژیم بعث عراق درمورد قاچاق برنج، انواع روغن نباتی، سیگار و پودر رختشویی به داخل خاک ایران اقدامات گسترده‌ای جریان دارد. ... یک اقدام دیگر عوامل مزدور خرید مازاد بر مصرف گندم از کشاورزان منطقه و خارج‌کردن آن از دسترس مردم انقلابی است. ...» در این گزارش همچنین آمده است: «هفته‌ای که گذشت، مهاجمین مزدور که از گذرگاه‌های مرزی بین ایران و عراق در رفت‌وآمد هستند، چند بار دست به تجاوزاتی زدند. ازجمله می‌توان به حملات آنها از ارتفاعات کرند به‌سوی پاسگاه ژاندارمری و قرارگاه سپاه پاسداران، از دهکده نوریاب به‌سوی شهر پاوه، درگیری خانه‌شور قلقله و درگیری کامیاران و اخیراً درگیری "ده شیخ" اشاره کرد. ... شایعاتی نیز در منطقه پراکنده شده که عوامل ضدانقلاب در داخل و مزدوران بعث عراق و عوامل سردار جاف و پالیزبان برای پاییز امسال حملاتی انجام خواهند داد.»[۵۶]


منابع و مآخذ روزشمار 1359/06/01

  1. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره 158، تاریخ 2/6/1359، ص47، بخش عربی رادیو صوت‌الجماهیر، ساعت 16:30، 1/6/1359.
  2. سند شماره 287303 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد لشکر92 زرهی (رکن2) به استانداری خوزستان (معاونت سیاسی انتظامی)، 1/6/1359.
  3. روزنامه کیهان، 2/6/1359، ص14، به نقل از خبرگزاری یونایتدپرس از ابوظبی.
  4. سند شماره 409288 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (بانه)، ص182، بولتن خبری مرکز فرماندهی (عملیات سپاه)، ص2، 1/6/1359.
  5. سند شماره 43197 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا، 3/6/1359؛ و ـ سند شماره 409290 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (ارومیه)، ص163، بولتن خبری فرماندهی (عملیات سپاه)، 4/6/1359، ص2، هر دو سند به نقل از شهربانی قصرشیرین.
  6. روزنامه جمهوری اسلامی، 3/6/1359، ص4، خبرنگار جمهوری اسلامی از قصرشیرین.
  7. روزنامه کیهان، 1/6/1359، ص2، خبرنگار کیهان از قصرشیرین در مصاحبه با فرماندار قصرشیرین.
  8. سند شماره 43243 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مرکز فرماندهی سپاه غرب کشور به سپاه (مرکز فرماندهی)، 2/6/1359.
  9. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره 158، تاریخ 2/6/1359، ص47، بخش عربی رادیو صوت‌الجماهیر، ساعت 16:30، 1/6/1359.
  10. روزنامه کیهان، 2/6/1359، ص2، خبرنگار کیهان از قصرشیرین به نقل از فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی قصرشیرین.
  11. سند شماره 276935 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ قصرشیرین به ناحیه کرمانشاه رکن3 ـ رکن2، 1/6/1359؛ و ـ سند شماره 141666 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه (مرکز فرماندهی) به سپاه غرب، 2/6/1359.
  12. روزنامه جمهوری اسلامی، 2/6/1359، ص4، به نقل از خبرگزاری پارس از کرمانشاه.
  13. سند شماره 276718 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از هنگ قصرشیرین به ناحیه کرمانشاه (رکن3)، 1/6/1359.
  14. روزنامه کیهان، 2/6/1359، ص2، خبرنگار کیهان از قصرشیرین به نقل از مسئول روابط عمومی ستاد عملیات غرب کشور.
  15. سند شماره 34656 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ژاندارمری جمهوری اسلامی (اداره مرزبانی) به وزارت کشور، 2/6/1359؛ و ـ سند شماره 43283 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ژاجا (رکن3) مرکز فرماندهی به دفتر ریاست‏جمهوری (دفتر امور انقلاب)، 1/6/1359.
  16. سند شماره 3882 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سپاه (مرکز فرماندهی به سپاه اهواز)، 4/6/1359، برابر اعلام لشکر92 زرهی.
  17. سیدیعقوب حسینی و محمد جوادی‌پور، ارتش جمهوری اسلامی ایران در هشت سال دفاع مقدس، جلد سوم، تهران: سازمان عقیدتی سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران، معاونت تبلیغات و روابط عمومی (دفتر سیاسی)، 1373، فصل اول، ص46.
  18. سند شماره 343519 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ناحیه ژاندارمری خوزستان (رکن سوم) به فرماندهی لشکر92 زرهی، 1/6/1359.
  19. سند شماره 43275 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات سپاه اهواز به اطلاعات سپاه مرکز، 1/6/1359.
  20. سند شماره 294 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از گردان گارد ساحلی ژاندارمری خسروآباد به فرمانده گارد ساحلی (رکن سوم)، 1/6/1359.
  21. سند شماره 94263 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (بوکان)، ص43، بولتن خبری مرکز فرماندهی (عملیات سپاه)، 2/6/1359، ص3.
  22. روزنامه انقلاب اسلامی، 2/6/1359، ص11، به نقل از خبرگزاری پارس از اهواز.
  23. روزنامه جمهوری اسلامی، 3/6/1359، ص4، خبرنگار جمهوری اسلامی از اهواز.
  24. روزنامه جمهوری اسلامی، 2/6/1359، ص4.
  25. روزنامه کیهان، 2/6/1359، ص13، خبرنگار کیهان از اهواز؛ و ـ روزنامه جمهوری اسلامی، 2/6/1359، ص5، به نقل از خبرگزاری پارس از اهواز.
  26. سند شماره 43263 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مسئول امور انتظامی استانداری خوزستان به فرماندهی ناحیه ژاندارمری خوزستان، 1/6/1359.
  27. سند شماره 296 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش دایره تحقیقات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی دشت آزادگان به واحد تحقیقات سپاه اهواز، 2/6/1359.
  28. روزنامه کیهان، 3/6/1359، ص3، خبرنگار کیهان از اهواز؛ و ـ روزنامه انقلاب اسلامی، 3/6/1359، ص11؛ و ـ روزنامه جمهوری اسلامی، 3/6/1359، ص4، هر دو به نقل از خبرگزاری پارس از اهواز.
  29. سند شماره 43264 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مرکز فرماندهی سپاه غرب به مرکز فرماندهی سپاه مرکز، 1/6/1359.
  30. سند شماره 43213 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا، 3/6/1359؛ و ـ سند شماره 409290 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص1، 4/6/1359، برابر اعلام ژاندارمری مستند به گزارش پاسگاه کامیاران.
  31. روزنامه انقلاب اسلامی، 2/6/1359، صص 1 و 2؛ و ـ روزنامه جمهوری اسلامی، 2/6/1359، ص4، هر دو به نقل از روابط عمومی ستاد عملیات غرب کشور.
  32. روزنامه انقلاب اسلامی، 2/6/1359، ص2، به نقل از خبرگزاری پارس از کرمانشاه.
  33. روزنامه جمهوری اسلامی، 2/6/1359، ص4؛ و ـ روزنامه انقلاب اسلامی، 2/6/1359، ص2، هر دو به نقل از روابط عمومی ستاد عملیات غرب کشور.
  34. سند شماره 409241 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (کردستان)، جلد1، ص336، از ستاد مشترک ارتش (اداره دوم ـ حفاظت اطلاعات) به ستاد عملیات غرب، 29/6/1359؛ و ـ سند شماره 50714 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (نوسود)، ص277 و همان (سردشت)، ص130.
  35. سند شماره 409288 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (کردستان)، جلد1، ص243، بولتن خبری مرکز فرماندهی (عملیات سپاه)، 1/6/1359، ص1، برابر اعلام لشکر28.
  36. سند شماره 43282 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (مریوان)، جلد1، ص165، از مرکز فرماندهی سپاه به سپاه سنندج ـ بانه ـ مریوان، 1/6/1359.
  37. سند شماره 43266 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از ستاد مرکز فرماندهی سپاه به سپاه سنندج، 1/6/1359.
  38. سند شماره 425528 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (ارومیه)، ص169، از سپاه ارومیه به سپاه (مرکز فرماندهی ـ عملیات)، 2/6/1359؛ و ـ سند شماره 43204 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از مرکز فرماندهی غرب کشور به مرکز فرماندهی سپاه، 3/6/1359؛ و ـ سند شماره 409290 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (ارومیه)، ص162، بولتن خبری مرکز فرماندهی (عملیات سپاه)، 4/6/1359، ص1؛ و ـ سند شماره 43240 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرمانده سپاه ارومیه به فرمانده سپاه و اطلاعات مرکز، 2/6/1359؛ همچنین ر. ک: روزنامه انقلاب اسلامی، 3/6/1359، ص11، خبرنگار انقلاب اسلامی از ارومیه به نقل از اطلاعیه سپاه پاسداران ارومیه؛ و ـ روزنامه کیهان، 3/6/1359، ص1، خبرنگار کیهان از ارومیه؛ و ـ روزنامه جمهوری اسلامی، 3/6/1359، ص4.
  39. سند شماره 101567 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرمانده سپاه ارومیه به فرمانده سپاه مرکز، 1/6/1359.
  40. سند شماره 43259 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا، 3/6/1359، برابر اعلام ناحیه ژاندارمری ارومیه مستند به گزارش پاسگاه ژاندارمری آغ‌بلاغ.
  41. روزنامه جمهوری اسلامی، 3/6/1359، ص4، به نقل از خبرگزاری پارس از ارومیه.
  42. روزنامه جمهوری اسلامی، 6/6/1359، ص4، به نقل از مسئول روابط عمومی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ارومیه.
  43. سند شماره 425532 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (ماکو)، ص32، از فرمانده سپاه مرکز به فرمانده سپاه ارومیه، 1/6/1359.
  44. سند شماره 43258 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (کردستان)، جلد1، ص247، از سماجا3 (مرکز فرماندهی) به نزاجا، 2/6/1359.
  45. سند شماره 43269 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (ارومیه)، ص160، از سماجا (رکن2) به سپاه (مرکز فرماندهی)، 1/6/1359.
  46. سیدیعقوب حسینی و محمد جوادی‌پور، ارتش جمهوری اسلامی ایران در هشت سال دفاع مقدس، جلد سوم، تهران: سازمان عقیدتی سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران، معاونت تبلیغات و روابط عمومی (دفتر سیاسی)، 1373، فصل اول، ص46.
  47. روزنامه کیهان، 2/6/1359، ص4، خبرنگار کیهان از ارومیه، به نقل از حسین طاهری، استاندار آذربایجان‏غربی؛ و ـ روزنامه جمهوری اسلامی، 2/6/1359، ص4، به نقل از خبرگزاری پارس از ارومیه، در تماس با استاندار آذربایجان‏غربی.
  48. روزنامه انقلاب اسلامی، 3/6/1359، ص11، به نقل از خبرگزاری پارس از زنجان.
  49. روزنامه کیهان، 2/6/1359، ص‌آخر، خبرنگار کیهان از اصفهان.
  50. روزنامه انقلاب اسلامی، 1/6/1359، صص1 و آخر.
  51. سند شماره 432274 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از سماجا (رکن3) مرکز فرماندهی به نزاجا (اطلاعات)، 1/6/1359، برابر اعلام شاجا مستند به گزارش شهربانی مشهد.
  52. سند شماره 409288 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: اسناد مناطق کردنشین (کردستان)، جلد1، ص244، بولتن خبری مرکز فرماندهی (عملیات سپاه)، 1/6/1359، ص3.
  53. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره 159، تاریخ 3/6/1359، ص16، رادیو اسرائیل، ساعت 19، 2/6/1359.
  54. روزنامه کیهان، 1/6/1359، ص2؛ و ـ روزنامه جمهوری اسلامی، 1/6/1359، ص9، هر دو به نقل از خبرگزاری پارس از تهران در مصاحبه با وزیر نفت.
  55. روزنامه کیهان، 1/6/1359، ص6.
  56. خبرگزاری پارس، نشریه گزارش‏های ویژه، شماره 158، تاریخ 2/6/1359، صص 2 و 3، کرمانشاه ـ خبرگزاری پارس، 1/6/1359.