1362.04.16
| روزشمار جنگ سال 1362 1362.04.16 | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | شانزده تیر |
| تاریخ شمسی | 1362.04.16 |
| تاریخ میلادی | 7 ژوئیه 1983 |
| تاریخ قمری | 25 رمضان 1403 |
1. امروز در جلسه مشترک فرماندهان سپاه و ارتش* درباره مکان احداث قرارگاه تاکتیکی هدایت عملیات منطقه بيشگان و مهران گفت‌وگوهایی شد. نظر سرهنگ جاودانی فرمانده ارتشی قرارگاه نجف، این بود که در هرکدام از مناطق بيشگان و مهران برای هدایت عملیات یک قرارگاه احداث شود و افرادی از قرارگاه مرکزی در آنجا حضور داشته باشند و یک قرارگاه دیگر هم برای ارتباط با این دو قرارگاه و قرارگاه خاتم‌الانبياء(ص) و انتقال اخبار و اطلاعات، در منطقه مهران احداث شود. وی افزود بهتر است که ما خودمان (فرماندهی مشترک) در گیلانغرب مستقر شویم و هدایت هر دو قرارگاه را برعهده بگیریم. سرهنگ جاودانی در ادامه اضافه کرد: یکی از دلایل پیشنهاد ما در انتخاب منطقه بيشگان برای اجرای عملیات همزمان با منطقه مهران، امکان ارتباط با هر دو منطقه بود. سپس عزیز جعفری اظهار کرد اگر قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص) در منطقه مستقر میشد و هماهنگی دو منطقه را برعهده می‌گرفت کار ما راحتتر بود و ما (سپاه) در مهران و تلفیقی از عناصر ما و شما (ارتش) در بیشگان به هدایت عملیات می‌پرداختیم. وی همچنین بیان کرد: پیش‌بینی من این است که فشار دشمن بر مهران بیشتر خواهد بود. دراینحال، سرهنگ جاودانی ضمن تأکید بر مهمبودن منطقه بيشگان، حضور در آن منطقه، رفع مشکلات و اشراف فرماندهی مشترک بر دو منطقه را ضروری خواند.[۱] در ادامه این جلسه سازمان رزم عملیات منطقه مهران و بیشگان بار دیگر بدینشرح مرور شد و مورد تأیید قرار گرفت: قرارگاه مشترک نجف: ۱. قرارگاه فتح (منطقه مهران) - ارتش: تیپ٣ لشکر٢١ حمزه، شامل: گردان٨٠٣ پیاده مکانیزه، گردان٨٠٤ پیاده مکانیزه، گردان٢٥٠ تانک، گردان٣٥٠ توپخانه، گردان١٠٢ از تیپ٨٤ خرمآباد در خط پدافندی، گردان١٠٨ از تیپ٨٤ خرمآباد. - سپاه: لشکر٥ نصر (٧گردان)، لشکر٤١ ثارالله(ع) (٨ گردان)، تیپ امام رضا(ع) (٥ گردان). ۲. قرارگاه ظفر (منطقه بیشگان) - ارتش: تیپ٤٠ سراب، فرماندهی لشکر٨١ زرهی باختران فقط هدایت عملیات. - سپاه: تیپ مستقل١٠ سیدالشهدا(ع) (٦ گردان)، تیپ٣٢ انصارالحسین(ع) (٦ گردان)، لشکر٣١ عاشورا (٣ گردان).[۲]
________________________________________
2. مهندسی رزمی و بهویژه احداث خاکریز در شب اول عملیات مهران (والفجر۳) موضوع جلسه فرماندهان قرارگاه نجف بود. در این جلسه که در قرارگاه مقدم نزاجا در کرمانشاه تشکیل شد، مسئولان واحدهای مهندسی قرارگاه نجف ارتش و سپاه و جهاد سازندگی شرکت داشتند و درباره احداث خاکریز در محورهای مختلف عملیاتی و امکانات موجود گفتوگو کردند.** قلاویزان، منطقه فرخآباد و فیروزآباد محورهایی بودند که نیاز به احداث خاکریز داشتند. بنابراین جهاد تهران، مهندسی لشکر۵ نصر، تیپ۸۴ خرمآباد، مهندسی تیپ۴ لشکر۲۱ حمزه، لشکر۴۱ ثارالله(ع) و یک گروه مهندسی جهاد سازندگی مأمور به احداث خاکریزها در محورهای مذکور شدند. عزیز جعفری دراین‌باره اظهار کرد: خاکریز مورد نیاز ۱۴ کیلومتر است که ۸ کیلومتر آن در محور راست و ۶ کیلومتر هم در سمت چپ قرار دارد. برای احداث این مقدار خاکریز به ۴۰ دستگاه لودر و بولدوزر در سمت راست و ۴۰ دستگاه نیز در سمت چپ نیاز داریم. سپس نصرت کاشانی به کمبود امکانات و مشکل حفاظتی اشاره کرد و گفت: در سمت راست لشکر۵ نصر، جهاد تهران و تیپ۸۴ خرمآباد رویهمرفته ۳۰ دستگاه مهندسی دراختیار دارند و ۱۰ دستگاه کمبود وجود دارد. در سمت راست هم موجودی لشکر۴۱ ثارالله(ع) ۱۰ دستگاه است که باتوجهبه برآورد انجامشده ۳۰ دستگاه کسری دارد و امکان فراهمآوردن اینهمه دستگاه مهندسی مقدور نیست. وی افزود: البته اگر ما دستگاه‌های مهندسی زیادی وارد کنیم بهعلت محدودبودن منطقه آسیبپذیری دستگاه‌ها زیاد خواهد شد. در ادامه جلسه برای جمعآوری و تأمین دستگاه‌های مهندسی بهمنظور احداث خاکریز در شب عملیات گفت‌وگوهایی شد که نتیجهای نداشت. حسین اردستانی راوی قرارگاه نجف، در پایان مباحث مطرحشده، درباره مشکلات موجود و تلاش افراد خودی برای پیشبرد اهداف مورد نظر نوشته است: چیزی که جلبنظر می‌کند کمبود چشمگیر در مهندسی رزمی و دستگاه‌های لودر و بولدوزر است. بهراستی ما چگونه می‌جنگیم؟! و با چه سماجتی برای تثبیت ارزش‌ها و طرد سدکنندگان راه الله تلاش می‌کنیم؟ البته فقط و فقط مظلومیت انقلاب اسلامی در جو شیطانزده دنیای امروز است.[۳]
________________________________________
3. فعالکردن جبهه غرب و شمالغرب (چنگوله تا پاوه) مستلزم فراهمآوری زیرساخت‌ها و مقدماتی است که با بهرهگیری از آن، امکان فعالیت نظامی و گسترش سازمان رزم و اجرای عملیات در مناطق مختلف این محدوده جغرافیایی مقدور باشد و باتوجهبه اینکه تا پیش از این، نگاه اصلی برای اجرای عملیات به منطقه جنوب بود، لذا امکانات و زیرساخت‌های لازم همانند جادهسازی، سوله‌های تدارکاتی، محل استقرار نیرو، قرارگاه‌ها و پادگان‌های مختلف، بیمارستان و... آنگونه که در جنوب احداث و آماده و مهیا شده در مناطق میانی و غرب مهیا نشده است. ازاینرو، امروز در جلسه فرماندهان ارتش و سپاه*** درباره موضوع احداث بیمارستان بهعنوان یکی از ضروریترین نیازهای منطقه گفتوگو شد. موضوعی که در این جلسه مورد توجه قرار گرفت. دوربودن محل درمان نیروهای آسیبدیده از صحنه نبرد بود. گفته شد بهعلت کوهستانی‌بودن مناطق غرب کشور و محدودبودن جادهها، برای حمل شخص مصدوم از محل حادثه تا بیمارستان، زمان زیادی صرف می‌شود و احتمال وخیمشدن حال شخص مصدوم یا شهادت وی افزایش می‌یابد. درحالیکه در جنوب هم بیمارستان‌های صحرایی در مناطق مختلف آماده است و هم جاده‌های هموار و قابلدسترسی فراوان است و مجروحان حداکثر ۲ تا ۳ ساعت بعد از حادثه به بیمارستان‌های شهری منتقل می‌شوند. همچنین در غرب امکان استفاده از بالگردهای شنوک بهعلت محدودیت قطعات و برخی ملاحظات امنیتی ناشیاز حضور ضدانقلاب کمتر مقدور است و بهناچار برای ترابری مصدومان باید از بالگردهای ۲۱۴ استفاده کرد که گنجایش آن یکهفتم شنوک است و این خود مشکلاتی در بر دارد، لذا قرار شد برای احداث بیمارستان‌های صحرایی و متحرک که امکان عمل جراحی مصدومان را داشته باشند، اقدام شود. همچنین پیشنهاد شد که احداث حداقل ۲ بیمارستان در منطقه سرپل ذهاب، ایلام و صالحآباد با پایانه‌های فرود بالگرد و اگر امکان داشت باند اضطراری هواپیما، در دستور کار قرار گیرد که مجروحان پس از اقدامات اولیه اورژانس مراکز درمانی به شهرها انتقال یابند. در پایان جلسه مسئولان بهداری قرارگاه نجف سپاه و ارتش موضوع را پیگیری کردند و اقدامات لازم را به عمل آوردند.[۴]
________________________________________
4. غلامعلی رشید نماینده ویژه قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) که برای بررسی مقدمات اجرای عملیات تیپ۳۳ المهدی(عج) در منطقه پیرانشهر (والفجر۲) در این منطقه حضور یافته، پس از ۴ روز، مشکلات و نواقصی که مشاهده کرده است را بهصورت جمع‌بندی به فرماندهی کل سپاه گزارش داد. بخش‌هایی از این گزارش بدینشرح است: - درحالحاضر تیپ٣٣ المهدی(عج) قادر به تهیه غذا برای ٤ گردان نیست و قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) نیز دراین‌باره اقدام نکرده است و این قرارگاه در تمام زمینه‌های پشتیبانی توان لازم را ندارد. - برای حمل مهمات به مناطق مورد نظر تیپ٣٣ المهدی(عج)، نیاز به ٢٠٠ رأس قاطر می‌باشد و باتوجهبه قیمت قاطرها تأمین هزینه خرید آنها از توان قرارگاه خارج است. - تاکنون مهمات مورد نیاز به تیپ تحویل نشده است. - برای پشتیبانی آتش توپخانه از عملیات، ازطرف ارتش و سپاه اقدامی برای احداث مواضع توپخانه و پای کارآوردن قبضه‌ها و مهمات نشده است. - بهدلیل ناامنبودن جاده‌های عقبه عملیات از ارومیه تا منطقه عملیاتی، حدود دوسوم از ساعات شبانه‌روزی (١٦ ساعت) تردد ممنوع است و سرعت عمل لازم برای اجرای مقدمات فراهم نیست، لذا نیاز است تا حداقل ٢ فروند بالگرد شنوک و ٤ فروند بالگرد ٢١٤ در طول روز برای حملونقل افراد و مهمات دراختیار تیپ٣٣ المهدی(عج) و تیپ٢ لشکر٧٧ خراسان قرار گیرد. - برای ترمیم جاده‌های نزدیک به محورهای عملیاتی و احداث برخی جادهها نیاز به دستگاه‌های مهندسی لودر و بولدوزر است و حضور مسئول مهندسی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) الزامی است. - تیپ٣٣ المهدی(عج) یک گردان سازمانی کمبود دارد ... باتوجهبه این نواقص، نماینده قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) پیش‌بینی کرد که شاید تیپ۳۳ المهدی(عج) تا بیست روز آینده آماده عملیات نشود.[۵] که البته این برآورد زمانی، بیش از مدتی بود که پیشتر تصور میشد.
________________________________________
5. امروز، توافقی بین قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) (سپاه و ارتش) و فرمانداری پیرانشهر با نماینده حزب سوسیالیست عراق (خالحاجی) منعقد شد که براساس آن حزب مذکور با فرماندهی عملیاتی که قرار است در پیرانشهر (والفجر۲) اجرا شود همکاری خواهد کرد. برپایه این موافقتنامه حزب سوسیالیست متعهد شد که در ۴۸ ساعت آینده آمار افراد و تجهیزات خود را به قرارگاه اعلام کرده و تعداد ۶۵۰ نفر از افراد مسلح و سازمان‌یافته حزب را تا ۲۵ تیرماه بهمنظور اجرای عملیات در محل گردکاولان (شمال پیرانشهر) آماده کند. مقرر شد ۵۱۰ نفر از این افراد مسلح به کلاشینکف، ۴۰ نفر مسلح به برنو، ۹۰ نفر مسلح به ژ۳ باشند و حزب ۱۰ قبضه موشک‌انداز آر.پی.جی۷ نیز در عملیات استفاده کند. این نیروها جدا از افراد پارتیزانی و چریکی حزب سوسیالیست هستند و تحتامر قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) خواهند بود. نماینده حزب سوسیالیست در این موافقتنامه بر این نکته تأکید کرد که نیروهای این حزب در محور مستقل و بهطور مستقل (بدون ادغام) البته با طرح داده‌شده طرف ایرانی و تحتنظر فرماندهی عملیات اجرای مأموریت خواهند کرد. همچنین توافق شد برقراری ارتباطات بی‌سیمی در زمان عملیات برعهده قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) باشد و دید‌بان‌های حزب سوسیالیست نیز دراختیار این قرارگاه باشند.[۶]
________________________________________
6. داود رنجبر راوی قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص)، خبری که درباره وضعیت پدافند هوایی موشکی شنیده را بدینصورت در دفترچه یادداشت خود درج کرده است: «رادار مادر (اصلی) پایگاه شکاری دزفول بهدلیل نداشتن قطعه یدکی کار نمی‌کند، لذا از موشک‌های ضدهوایی هاوک مستقر در منطقه خیبر و تبوک هم نمی‌شود استفاده کرد چراکه دشمن با استفاده از موشک‌های ضدرادار هواپیماها، قادر است رادارهای سایت هاوک را منهدم کند و به ناچار سیستم هاوک هم باید از رادار مادر تغذیه شود، ولی چون رادار مادر فعلاً از کار افتاده، سیستم هاوک هم فعلاً قابلاستفاده نیست.» وی اضافه کرده است تاکنون رادار مادر پایگاه هوایی دزفول دو بار هدف راکت بمب هواپیماهای عراقی قرار گرفته و آسیب دیده است.[۷]
________________________________________
7. ارتش عراق امروز در ساعت ۱۸:۳۰ به تأسیسات سکوی نفتی بهرگان در حدفاصل بندر گناوه و بندر دیلمان حمله کرد. در این حمله که بهوسیله ۲ فروند بالگرد با پشتیبانی یک جنگنده انجام شد بالگردها از فاصله پانزده مایلی چندین موشک پرتاب کردند که فقط ۳ فروند آنها به تأسیسات نفتی اصابت کرد. درنتیجه حمله مذکور یک تن شهید شد و ۱۰ نفر زخمی شدند و قسمتی از سکوی حفاری و محل اسکان کارگران و کارمندان شرکت نفت آسیب دید. همچنین یک مخزن نفتی که تأمینکننده سوخت این تأسیسات بود دچار آتشسوزی شد که بههمت مأموران آتشنشانی حریق اطفا شد. در این اقدام عراق، خسارتی به سکوی بهرهبرداری و چاه‌های نفتی وارد نشد.[۸] یک سخنگوی نظامی عراق در گزارشی اغراقآمیز از این اقدام در بهرگان اعلام کرد که بالگردها حمله مزبور را (با هماهنگی) نیروی دریایی عراق انجام دادند که براثر آن ۴ فروند کشتی ایرانی مورد حمله قرار گرفت و شعله‌های دود و آتش بر فراز کشتی‌ها مشاهده شد. تانیوگ خبرگزاری رسمی یوگسلاوی، ضمن اعلام این خبر افزود: سخنگوی نظامی عراق گفته است که این حمله در شرق تنگه هرمز انجام شده، ولی توضیح بیشتری درباره محل دقیق کشتی‌ها و مشخصات کشتی‌های ایرانی نداد.[۹]
________________________________________
8. امروز و دو روز گذشته، شهرهای آبادان و خرمشهر زیر آتش توپخانه‌های دوربرد عراق قرار داشت که منجر به واردآمدن تلفات و ایجاد خسارت‌هایی شد. اصابت گلوله‌ها در شهر آبادان تخریب ۴ منزل مسکونی، بخشی از بیمارستان امام خمینی و آتشسوزی یک منزل مسکونی را درپی داشت. در خرمشهر نیز تمامی مناطق شهر زیر آتش گلوله‌های توپخانه دشمن بود که این آتش در مناطق گمرک، راهآهن و پلنو از شدت بیشتری برخوردار بود. در این گلولهباران‌ها ۱۵ نفر از اهالی شهر زخمی شدند.[۱۰]
________________________________________
9. همزمان با پایانیافتن ماجرای هواپیماربایی در کشور فرانسه**** و تسلیمشدن ربایندگان به پلیس پاریس، ساعت ۱۷:۴۰ امروز، یک فروند بالگرد 702RH پایگاه دوم نیروی دریایی بوشهر با ۲۲ سرنشین که ۲۰ تن از آنها عضو نیروی زمینی ارتش بودند از سکوی فروزان در منطقه دریایی خارک پرواز کرد و بهسمت بحرین رفت و در آن کشور فرود آمد. خلبان و یکی دیگر از سرنشینان بالگرد پس از فرود، از دولت بحرین درخواست پناهندگی کردند.*****[۱۱] روزنامه اخبار الخليج دراين‌باره نوشت ۲ مرد ايراني كه هويتشان مشخص نشده است با يك بالگرد ربوده‌شده به بحرين گريختند. منابع فرودگاه منامه امروز گفتند اين بالگرد در منامه سوخت‌گيري كرده و از آن خواسته شده که بحرين را ترك كند. خبرگزاري آسوشيتدپرس با اعلام اين خبر به نقل از روزنامه اخبار الخليج افزوده است اين چهارمين مورد فرود بالگرد در بحرين در پنج هفته اخير است.[۱۲] بهعلاوه، راديو صداي امريكا با اعلام ربودهشدن اين بالگرد به نقل از يكي از روزنامه‌هاي بحريني درباره سابقه ربودهشدن بالگردهاي نظامي ايران و فرود آنها در بحرين گفت: ماه پيش ۲ بالگرد متعلق به ايران ربوده و به بحرين برده شدند. ايران در آن زمان اعلام كرد كه ربايندگان اين ۲ بالگرد از ترس بازجويي درباره ارتباطشان با حزب توده فرار كرده‌اند.[۱۳]
________________________________________
10. در عملیات‌های افراد وابسته به گروه‌های مسلح غیرقانونی در مناطق عمومی مهاباد، اشنویه، مریوان، سردشت انجام دادند ۱۴ تن از افراد خودی شهید و ۱۴ نفر زخمی شدند. درضمن ۱۱ قبضه اسلحه و یک بی‌سیم به‌دست مهاجمان افتاد. عناصر مسلح غیرقانونی به نیروهای تأمین پایگاه حاجیمحمد مهاباد حمله کردند. باوجود اعزام نیروهای کمکی از پایگاه‌های مجاور، پس از سه ساعت درگیری ۱۰ تن از نیروهای ارتش شهید شدند و یک نفر زخمی شد. مهاجمان کلیه جنگافزارهای نیروهای گروه تأمین را که ۱۱ قبضه سلاح و یک دستگاه بی‌سیم ازجمله آنها بود به یغما بردند. از تلفات واردشده به افراد مهاجم و هويت آنها اطلاعاتی در دست نیست.[۱۴] در حادثه دیگری در محور اشنویه - نقده یک تراکتور حامل ۹ نفر از اهالی روستایی در حوالی پایگاه ناصری به مینی که عوامل مسلح غیرقانونی کار گذاشته بودند برخورد کرد که براثر انفجار، تراکتور منهدم شد و ۲ تن از سرنشینان آن شهید و ۷ نفر زخمی شدند.[۱۵] در نوار مرزی غرب مریوان نیز افرادی از قبیله بارزانی که با حکومت عراق همکاری میکنند به یک گروه گشتی نیروهای ارتش و سپاه حمله کردند که درنتیجه این حمله از نیروهای ارتش ۲ تن شهید شدند و یک نفر زخمی شد. از نیروهای بسیج عضو این گروه نیز ۲ تن زخمی شدند. بارزانیها هم ۳ نفر کشته داشتند که جنازه آنها در منطقه باقی ماند.[۱۶] همچنین در حوالی پایگاه روستایی قادرآباد، نیروهای خودی موفق به کشف یک مین شدند، ولی هنگام عملیات خنثیسازی، این مین منفجر و منجر به جراحت ۲ نفر شد.[۱۷] از سوی دیگر، در شمالشرقی سردشت در حوالی پایگاه کاولان، یک خودروی نظامی با مین برخورد کرد. براثر انفجار این مین، خودرو خسارت دید و راننده آن مجروح شد.[۱۸] 11. فرماندهی قرارگاه حمزه از حضور تعداد زیادی از افراد مسلح وابسته به حزب دمکرات کردستان و فعالیت و اهداف آنها در مثلث تکاب، میاندوآب و سقز گزارشی را تهیه و برای فرماندهی کل سپاه ارسال کرد. در این گزارش آمده است: تعداد ۱۴۰ الی ۲۰۰ نفر از افراد حزب دمکرات در روستاهای قولر و ارمنیبلاغی (شمالغربی صائیندژ) پایگاه موقت احداث کردهاند که احتمال داده می‌شود ۲۰ الی ۳۰ تن از افراد جلال طالبانی (اتحادیه میهنی کردستان عراق) در میان آنها باشند. علاوهبراین، ۵۰ الی۱۰۰ نفر در بین محور سه شهید کاظمی و سقز مستقر شدهاند که پایگاه اصلی آنها آق‌تپه و گشت آنها در بردهزد و عرباوغلی (جنوبشرقی بوکان) است. درضمن، ۱۰۰ الی ۲۰۰ تن در منطقه افشار بین سقز و تکاب و صائیندژ حضور دارند که بهصورت گروهی به گشت و اجرای عملیات می‌پردازند و محل اصلی استقرار آنها روستاهای حاجیحسن، قاتانقره و خِرخِره است. عملیات گشتی آنها در اطراف روستاهای صفاخانه و گوزلبلاغ (غرب تکاب) اجرا می‌شود. این افراد از درگیری مستقیم با نیروهای خودی پرهیز میکنند و هدف اصلی آنها خستهکردن نیروهای خودی است.[۱۹] 12. موضوع هواپیماربایی روز گذشته، با تسلیم عاملان به پلیس فرانسه خاتمه یافت.
________________________________________
درپی اقدام روز گذشته افراد سازمان مجاهدین خلق در ربودن یک هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ خطوط هوایی ایران در مسیر شیراز به تهران و فرود این هواپیما در کشور کویت، باوجود درخواست ایران برای بستن باند فرودگاه این کشور و جلوگیری از پرواز مجدد هواپیماهای مزبور به مقصد بعدی، مقامات کویتی ضمن تزریق سوخت برای ۱۰ ساعت پرواز و دادن سایر خدمات فرودگاهی اجازه دادند که هواپیما از باند فرودگاه به پرواز درآید. بنابراین، هواپیماربایان ضمن آزادکردن ۱۸۷ مسافر که اغلب زنان، کودکان و افراد سالخورده بودند به خلبان دستور دادند که با ۱۸۴ مسافر باقیمانده فرودگاه کویت را به مقصد پاریس ترک کند. پس از مشخصشدن پاریس بهعنوان مقصد هواپیما ازسوی خلبان، وزارت امور خارجه ایران به فوریت کاردار فرانسه را فراخواند و به وی گوشزد کرد که دولت فرانسه مانع فرود هواپیما در فرودگاه پاریس شود، ولی دولت فرانسه به این درخواست ایران توجه نکرد و هواپیما پس از چند تغییر مسیر در ساعت ۷:۳۰ بامداد امروز، باوجود مخالفت اعلامشده و نمایشی دولت فرانسه درحالیکه در آسمان بهوسیله میراژهای فرانسوی اسکورت میشد و نیروهای امنیتی نیز در حوالی باند فرودگاه مستقر شده بودند بر زمین نشست.[۲۰] پس از فرود هواپیما در فرودگاه اورلی پاریس، هواپیماربایان با آزادکردن کادر پرواز هواپیما به نحوی اعلام کردند که پاریس مقصد نهایی آنها بوده است. بهعلاوه ربایندگان اعلام کردند که هدف آنها فقط افشاگری درباره جمهوری اسلامی ایران است و به همین منظور درخواست کردند که خبرنگاران همراه یکی از اعضای شورای ملی مقاومت در فرودگاه حضور یابند. دراینحال، پلیس فرانسه از آنها خواست که ۵۰ تن از مسافران را آزاد کنند. پس از چند دور گفتوگوی کوتاه، مسعود رجوی رهبر سازمان مجاهدین خلق (منافقین)، با اسکورت پلیس وارد فرودگاه شد و با هواپیماربایان گفتوگو کرده و سپس در یک موضعگیری صوری با اقدام هواپیماربایان مخالفت کرد. پس از آن هواپیماربایان خود را تسلیم پلیس فرانسه کردند.[۲۱] فرماندهی سپاه منطقه۱۰ (تهران) راه‌های عبور سلاح از مرحله بازرسی و ورود به هواپیما و همچنین تعداد و سن تخمینی هواپیماربایان و افراد کمکدهنده را بررسی کرد. در این بررسی آمده است: یک نفر با یک کارتن ۱۰ کیلویی محتوی بادمجان وارد فرودگاه شده و پلیس فرودگاه بهطور عمدی یا سهوی وی و کارتن همراه او را بازرسی دقیق نکرده و بعد از ربودهشدن هواپیما همان شخص درحالیکه صورت خود را بسته بود و اسلحهای نیز در دست داشت در جمع هواپیماربایان دیده شد. یکی از افراد رباینده هواپیما قسمتی از دست خود را گچ گرفته بود و قسمتی را نیز باندپیچی کرده بود برخی از مسافران مشاهده کردهاند که وی اسلحه را از داخل گچ دست خود بیرون آورده است. ربایندگان ۵ یا ۶ نفر بودهاند و سن آنها بین ۱۷ تا ۲۲ سال تخمین زده شده است. منافقین با طرح و نقشه قبلی اقدام به این عمل کردهاند و ازطرفی اگر بازرسی مسافران بهطور دقیق انجام میشد امکان ورود اسلحه به سالن فرودگاه منتفی بود، لذا در مراحل بازرسی برای ورود به هواپیما، کسانی به آنها کمک کردهاند.[۲۲] فرماندهی منطقه۱۰ سپاه همچنین باتوجهبه این حادثه و هشدار درباره احتمال وقوع حوادث دیگری ازسوی سازمان مجاهدین خلق پیشنهادی را درباره حضور نیروهای سپاه در حراستِ عملیات‌های پروازی و بازرسی مسافران کرد. در نامه فرمانده منطقه۱۰ سپاه به فرماندهی کل، دراین‌باره درج شده است: باتوجهبه سوابق قبلی عملکرد سازمان منافقین و احتمال تکرار اینگونه حوادث از سایر فرودگاه‌های کشور پیشنهاد می‌شود که بازرسی مسافران فرودگاه‌ها اعم از داخلی و خارجی که بههمت پلیس هواپیمایی کشور انجام می‌شود، بهعهده نیروهای سپاه گذاشته شود، زیرا گزارشهای متعددی حاکی است که بهعلت برخی سهلانگاری‌ها، افرادی توانستهاند از مرحله بازرسی سلاح رد کنند. در این نامه همچنین پیشنهاد شده است که برای حفاظت از ربودهشدن هواپیما، گارد هوایی که پیشتر نیز ازطرف سپاه و با همکاری تیپ نوهد انجام میشد مجدد راهاندازی شود که با استقرار چند نیروی مسلح در داخل هواپیما این افراد مانع تهدید خلبان و ربودهشدن هواپیما شوند.******[۲۳]
________________________________________
13. حجتالاسلاموالمسلمین هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی، در سخنان پیش از دستور امروز، قصد افراد وابسته به سازمان مجاهدین خلق در ربودن هواپیمای مسافربری در آستانه روز قدس را اقدامی برای تحتالشعاع قراردادن این روز اعلام کرد و گفت عناصر ضدانقلاب سال قبل نیز با اقدام تروریستی سعی کردند روز قدس را در حاشیه قرار دهند. رئیس مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: «سیاست آنها این است که فلسطین را همیشه ازطریق قدرت‌های دستنشانده منطقه آنجوری که می‌خواهند هدایت کنند و آنطور که به نفع خودشان می‌دانند، مطرح کنند. اینکه مردم جداگانه در صحنه باشند و به نام فلسطین یک روز را مطرح کنند و خواسته‌هایشان را ازطریق امکانات مردمی در دنیا مطرح نمایند برای آنها بسیار ناگوار است، لذا ملت رشید ما همان‌طور که در سایر راهپیمایی‌ها لبیک مناسب را گفته است، این لبیک را در سال جاری هم فردا در مراکز برگزاری نمازجمعه با ایجاد مراسم باشکوه و مطرحکردن حرف‌های واقعی مردم فلسطین و مسلمانان جهان خواهند گفت، اما ما می‌دانیم که استکبار جهانی و صهیونیسم و ارتجاع همه فعالیت‌هایشان را خواهند کرد برای اینکه این ابتکار امام را تحتالشعاع قرار بدهند و این پیشگامی جمهوری اسلامی را نادیده بگیرند و یکی از توطئه‌هایی که ما شاهدش بودیم و انتظارش را هم به یک شکل داشتیم همین هواپیماربایی بود. یادمان هست که سال گذشته درست در آستانه همین روز منافقین کوردل دست به ترور شخصیت عظیمالشأن ایران شهید بزرگوار محراب آیتالله صدوقی زدند و درست در همین مقطع تیتر اخبار دنیا را متوجه این حادثه کردند و امسال هم با هواپیماربایی [این کار] انجام مي‌شود و در دنیا مطرح می‌شود و تیتر اخبار را به خودش اختصاص می‌دهد، گرچه دو سه نفر بچه دیوانه اقدام بکنند، ولی این خاصیت را دارد.» وي افزود: «ممکن است مردم فکر کنند بچه‌های منافق و محارب مخالف جمهوری اسلامی چنین عملی را انجام می‌دهند، بله، ما از اینگونه کارهای عادی فراوان داریم، اما باور نمي‌کنیم بهطور تصادفی در روز قبل از مراسم برگزاری روز قدس، چنین حادثهای اتفاق می‌افتد. دست کویت، دست فرانسه و تحقیقاً دست امریکا در كار بوده، چون در جریانات قبلی ما دیدیم سفیر امریکا در فرودگاه بحرین حاضر می‌شود و با هواپیماربا مذاکره می‌کند و دعوت به پناهندهشدن می‌کند و تشویق می‌نماید این هم روشن است که توطئه مشترکی است از همین مثلث شومی که عرض کردم.»[۲۴]
________________________________________
14. بهدنبال بروز برخی نارسایی‌ها در امر توزیع برنج و آرد و افزایش قیمت برنج، امروز امام خمینی در حکمی به نخستوزیر وی را مأمور ساماندادن به این دو کالای اساسی در سطح جامعه کردند. حکم امام خمینی بدینشرح است: «بسم الله الرحمن الرحیم. جناب آقای مهندس موسوی، نخستوزیر. از مسئله کمبود نان خبرهایی می‌رسد که اینجانب را شدیداً نگران کرده است. جنابعالی مأمور هستید این مسئله مهم را هرچه زود حل کنید. اگر کسانی در این امر اخلال میکنند مورد تعقیب قرار دهید و اگر اشخاصی مسامحه میکنند و از کارمندان هستند اخراج کنید و اشخاص متعهد را به این کار بگمارید. در درجه دوم، قضیه برنج باید حل شود. به شما مأموریت حل آن نیز داده می‌شود. مراتب را پس از انجام به اطلاع اینجانب برسانید.[*******] توفیق شما را خواهانم.»[۲۵] يادآوري مي‌شود وجود برخی سلایق و گرایش‌ها در مسائل اقتصادی و بهخصوص در امر مدیریت و توزیع کالاهای اساسی مشکلاتی را در سطح جامعه به‌وجود آورده و باتوجهبه وضعیت حساس جنگی در کشور برخی از اقدامات نگرانی‌هایی را در میان مسئولان در سطح رهبری نظام باعث شده است که موضوع ذخیره‌سازی و توزیع آرد و برنج ازجمله آنها است که بهلحاظ حساسیت فوقالعاده آن در سطح عموم موجب موضعگیریهایی شده است و حکم امام خمینی به نخستوزیر دراین‌باره نشاندهنده نگرانی عالیترین مقام تصمیمگیر دراین‌باره می‌باشد.********
________________________________________
- محل تشکیل این جلسه در قرارگاه مقدم نزاجا در کرمانشاه بود و افراد حاضر در جلسه عبارت بودند از: سرهنگ جاودانی، سرهنگ زمانی، عزیز جعفری، امین شریعتی، حسن‌پور و حسین اردستانی راوی قرارگاه نجف.
- حاضران در جلسه عبارت بودند از: عزیز جعفری، امین شریعتی، نصرت کاشانی (مسئول مهندسی قرارگاه نجف)، سرهنگ آژنگ، سرهنگ ترمهباف، ساجدی از جهاد سازندگی غرب کشور و حسین اردستانی راوی مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ در قرارگاه نجف.
- شركتكنندگان در جلسه عبارت بودند از: عزیز جعفری، سرهنگ جاودانی، امین شریعتی، اشترینژاد، توکل احدی (بهداری قرارگاه نجف)، سرهنگ آذرنگ، سرهنگ رفیعی مقدم و حسین اردستانی راوی مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ در قرارگاه نجف.
- این هواپیما روز گذشته در مسیر شیراز به تهران ازسوی عناصر سازمان مجاهدین خلق (منافقین) ربوده شد و در فرودگاه کویت فرود آمد و پس از سوخت‌گیری بهسمت فرانسه پرواز کرد.
- بیست تن از سرنشينان اين بالگرد روز بعد بهوسیله هواپیمای جمهوری اسلامی ایران به ایران بازگشتند.
- لازم به ذکر است که بازرسی مسافران سفرهای هوایی و تشکیل گارد پرواز برای استقرار در داخل هواپیما در مسافرتهای داخلی و خارجی در سال ۱۳۶۳ به سپاه واگذار شد.
- بهدنبال این حکم امام خمینی، نخستوزیر محمد جواد عاصمیپور را بهعنوان ریاست سازمان غله کشور منصوب کرد. در حکم انتصاب رئیس سازمان غله کشور آمده است: «برادر دکتر محمدجواد عاصمیپور، بهموجب این حکم جنابعالی به ریاست کل سازمان غله کشور منصوب میشوید. امیدوارم با یاری خداوند متعال در انجام این امر مهم با بهرهگیری از نیروهای متعهد و مسلمان موفق باشید. لازم است پیشرفت امور را بهصورت منظم برای اینجانب گزارش نمایید.» [روزنامه اطلاعات، ۱۹/۴/۱۳۶۲، ص۲]
- حجت‌الاسلام هاشمي رفسنجاني در یادداشتهای روزانه در تاریخ ۱۹ تیرماه به موضوع گرايش‌هاي موجود در مجلس شوراي اسلامي و هيئت دولت دراینخصوص اشاره كرده است. اولين يادداشت وی درباره ملاقات با تعدادي از نمايندگان بدين‌شرح است: «عصر، گروهي از نمايندگان كه جلسه‌اي در حاشيه مجلس دارند، آمدند. دو ساعت صحبت كرديم. از قدرت‌گرفتن راست‌گرايان بازاريان [جامعه]، مدرسين [حوزه علميه] قم و... نگران بودند و براي بركناري وزراي آن طبقه مخصوصاً آقايان [حبيب‌الله] عسگراولادي و احمد توكلي تلاش مي‌كنند و جريان فشار بر علي‌اكبر ناطق نوري وزير كشور و وزير بازرگاني هم زير سر همين‌ها است. براي جلب حمايت من تلاش مي‌كردند. از تندروي برحذرشان داشتم و اطمينان دادم كه خطري نيست.» یادداشت دوم حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی درباره اظهار نارضايتي عسگراولادي وزير بازرگاني است. وي دراين‌باره نوشته است: «در جلسه شوراي مركزي حزب جمهوري اسلامي شركت كردم. نخست‌وزير با اجازه كتبي امام بعضي از عناصر وزارت بازرگاني ازجمله رئيس سازمان غله را بركنار كرده و آقاي عسگراولادي وزير بازرگاني، سخت ناراضي است.» [اكبر هاشمي رفسنجاني، آرامش و چالش (كارنامه و خاطرات سال ۱۳۶۲)، به اهتمام مهدي هاشمي، تهران: دفتر نشر معارف انقلاب، ۱۳۸۶، صص ۱۴۲ و ۱۴۳]
- بهدنبال این حکم امام خمینی، نخستوزیر محمد جواد عاصمیپور را بهعنوان ریاست سازمان غله کشور منصوب کرد. در حکم انتصاب رئیس سازمان غله کشور آمده است: «برادر دکتر محمدجواد عاصمیپور، بهموجب این حکم جنابعالی به ریاست کل سازمان غله کشور منصوب میشوید. امیدوارم با یاری خداوند متعال در انجام این امر مهم با بهرهگیری از نیروهای متعهد و مسلمان موفق باشید. لازم است پیشرفت امور را بهصورت منظم برای اینجانب گزارش نمایید.» [روزنامه اطلاعات، ۱۹/۴/۱۳۶۲، ص۲]
- لازم به ذکر است که بازرسی مسافران سفرهای هوایی و تشکیل گارد پرواز برای استقرار در داخل هواپیما در مسافرتهای داخلی و خارجی در سال ۱۳۶۳ به سپاه واگذار شد.
- بیست تن از سرنشينان اين بالگرد روز بعد بهوسیله هواپیمای جمهوری اسلامی ایران به ایران بازگشتند.
- این هواپیما روز گذشته در مسیر شیراز به تهران ازسوی عناصر سازمان مجاهدین خلق (منافقین) ربوده شد و در فرودگاه کویت فرود آمد و پس از سوخت‌گیری بهسمت فرانسه پرواز کرد.
- شركتكنندگان در جلسه عبارت بودند از: عزیز جعفری، سرهنگ جاودانی، امین شریعتی، اشترینژاد، توکل احدی (بهداری قرارگاه نجف)، سرهنگ آذرنگ، سرهنگ رفیعی مقدم و حسین اردستانی راوی مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ در قرارگاه نجف.
- حاضران در جلسه عبارت بودند از: عزیز جعفری، امین شریعتی، نصرت کاشانی (مسئول مهندسی قرارگاه نجف)، سرهنگ آژنگ، سرهنگ ترمهباف، ساجدی از جهاد سازندگی غرب کشور و حسین اردستانی راوی مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ در قرارگاه نجف.
پاورقی‌ها
منابع و مآخذ روزشمار 1362/04/16
- ↑ سند شماره ۲۶۲/د مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نجف، حسين اردستانی، ۱۶/۴/۱۳۶۲، صص ۶۴ - ۶۲.
- ↑ سند شماره ۲۶۲/د مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نجف، حسين اردستانی، ۱۶/۴/۱۳۶۲، صص ۶۷ - ۶۴.
- ↑ سند شماره ۲۶۲/د مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه نجف، حسين اردستانی، ۱۶/۴/۱۳۶۲، صص ۷۵ - ۷۲.
- ↑ . سند شماره ۳۶۸۹۹۰ مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: از فرماندهی سپاه مهاباد به فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، ۲۰/۴/۱۳۶۲؛ و - سند شماره ۳۶۹۰۲۱ مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: گزارش اطلاعاتی نوبه‌ای قرارگاه مقدم نزاجا شمالغرب (رکن ۳)، شماره ۴۲۵، ص۳؛ و - سند شماره ۱۱۳۲۳۲ مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: بولتن ویژه مناطق کردنشین، شماره ۱۱۴، ۲۶/۴/۱۳۶۲، ص۴.
- ↑ سند شماره ۱۰۸۹۶۲ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) به فرماندهی کل سپاه پاسداران، ۱۶/۴/۱۳۶۲.
- ↑ سند شماره ۱۹۶۷۲۱ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: صورت‌جلسه توافقنامه با حزب سوسیالیست عراق در ۱۶/۴/۱۳۶۲ (این سند از و به ندارد).
- ↑ سند شماره ۲۴۶/د مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه خاتم‌الانبيا(ص)، داود رنجبر، ۱۶/۱۲/۱۳۶۲، ص۱۷۹.
- ↑ سند شماره ۹۵۰۸۴ مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: از دفتر فرماندهی منطقه۹ سپاه به دفتر فرماندهی کل سپاه، ۱۹/۴/۱۳۶۲؛ و - سند شماره ۹۳۷۵۹ مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: از قرارگاه نوح(ع) سپاه به ستاد مرکزی سپاه (طرح و عملیات) یگان دریایی، ۱۶/۴/۱۳۶۲؛ و - خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره ۱۱۱، ۱۸/۴/۱۳۶۲، ص۱، اهواز، ۱۸/۴/۱۳۶۲؛ و - سند شماره ۵۶۵۱۴۹ مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: از قرارگاه نوح(ع) سپاه به یگان دریایی (طرح و عملیات)، ۱۹/۴/۱۳۶۲.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره ۱۱۱، ۱۸/۴/۱۳۶۲، ص۲، بغداد - تانیوگ، ۱۷/۴/۱۳۶۲.
- ↑ سند شماره ۳۵۳۱۰۶ مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: از فرمانداری آبادان به استانداری خوزستان، ۱۵/۴/۱۳۶۲؛ و - سند شماره ۳۵۳۰۹۶ مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: از فرمانداری آبادان به دفتر سیاسی انتظامی استانداری خوزستان، ۱۴/۴/۱۳۶۲؛ و - سند شماره ۲۸۶۶۳۴ مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: از شهربانی استان خوزستان به استانداری خوزستان، ۱۶/۴/۱۳۶۲؛ و - سند شماره ۲۸۶۶۴۷ مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: از شهربانی خوزستان به استانداری خوزستان، ۱۵/۴/۱۳۶۲؛ و - سند شماره ۳۵۳۰۷۱ مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: از شهربانی خوزستان به استانداری خوزستان، ۱۶/۱/۱۳۶۲.
- ↑ سند شماره ۹۲۷۵۹ مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: از قرارگاه نوح(ع) به ستاد مرکزی (طرح و عملیات) یگان دریایی، ۱۶/۴/۱۳۶۲؛ و - سند شماره ۱۳۳۴۹۳ مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: از اداره اطلاعات شاجا به نخست‌وزیری (دفتر اطلاعات و تحقیقات)، ۱۸/۴/۱۳۶۲.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره ۱۱۱، ۱۸/۴/۱۳۶۲، ص۱۲، منامه - آسوشيتدپرس، ۱۷/۴/۱۳۶۲.
- ↑ واحد مركزي خبر صدا و سيماي جمهوري اسلامي، بولتن راديوهاي بيگانه، ۱۸/۴/۱۳۶۲، ص۶.
- ↑ سند شماره ۳۶۸۹۹۰ مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: از فرماندهی سپاه مهاباد به فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، ۲۰/۴/۱۳۶۲؛ و - سند شماره ۳۶۹۰۲۱ مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: گزارش اطلاعاتی نوبه‌ای قرارگاه مقدم نزاجا شمالغرب (رکن ۳)، شماره ۴۲۵، ص۳؛ و - سند شماره ۱۱۳۲۳۲ مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: بولتن ویژه مناطق کردنشین، شماره ۱۱۴، ۲۶/۴/۱۳۶۲، ص۴.
- ↑ سند شماره ۳۶۸۹۹۹ مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: از اطلاعات سپاه نقده به اطلاعات قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، ۱۸/۴/۱۳۶۲؛ و - سند شماره ۱۱۳۲۳۲ مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: بولتن ویژه مناطق کردنشین، شماره ۱۱۴، ۲۶/۴/۱۳۶۲، ص۴؛ و - خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارشهای ویژه، شماره ۱۱۲، ۱۹/۴/۱۳۶۲، ص۵.
- ↑ سند شماره ۳۴۳۹۳۸ مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: از لشکر ۲۸ کردستان (رکن۲) به فرمانده تیپ۳ مریوان (رکن۲)، ۲۵/۴/۱۳۶۲.
- ↑ سند شماره ۳۶۹۰۲۱ مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: گزارش اطلاعاتی نوبه‌ای قرارگاه مقدم نزاجا شمالغرب (رکن۳)، شماره ۴۲۵، ص۲؛ و - سند شماره ۳۶۸۹۹۰ مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: از فرماندهی سپاه مهاباد به فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، ۲۰/۴/۱۳۶۲.
- ↑ سند شماره ۳۶۸۹۹۰ مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: از فرماندهی سپاه مهاباد به فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، ۲۰/۴/۱۳۶۲.
- ↑ سند شماره ۳۶۹۰۰۸ مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: از فرماندهی سپاه منطقه۱۱ به مرکز فرماندهی ستاد مرکزی، ۱۹/۴/۱۳۶۲.
- ↑ سند شماره ۱۳۳۴۶۷ مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: از اداره اطلاعات شاجا به نخست‌وزیری (دفتر اطلاعات و تحقیقات)، ۱۶/۴/۱۳۶۲؛ و - سند شماره ۴۴۳۴۲۸ مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: از فرماندهی سپاه منطقه۱۰ به فرماندهی کل سپاه، ۱۹/۴/۱۳۶۲؛ و - روزنامه کیهان، ۱۶/۴/۱۳۶۲، ص۲.
- ↑ سند شماره ۴۴۳۴۲۸ مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: از فرماندهی سپاه منطقه۱۰ به فرماندهی کل سپاه، ۱۹/۴/۱۳۶۲؛ و - سند شماره ۹۴۹۸۹ مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: از فرماندهی سپاه منطقه۱۰ به فرماندهی کل سپاه، ۱۶/۴/۱۳۶۲؛ و - سند شماره ۱۳۳۴۵۸ مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: از اداره اطلاعات شاجا به نخست‌وزیری (دفتر اطلاعات و تحقیقات)؛ و - روزنامه کیهان، ۱۶/۴/۱۳۶۲، ص۲.
- ↑ سند شماره ۴۴۳۴۲۸ مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: از فرماندهی سپاه منطقه۱۰ به فرماندهی کل سپاه، ۱۹/۴/۱۳۶۲.
- ↑ سند شماره ۹۴۹۹۳ مرکز اسناد و تحقیقات جنگ: از فرماندهی منطقه۱۰ سپاه به فرماندهی کل سپاه، ۱۶/۴/۱۳۶۲.
- ↑ روزنامه کیهان، ۱۶/۴/۱۳۶۲، ص۲.
- ↑ مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، صحیفه امام (مجموعه آثار امام خمینی(ره))، جلد۱۷، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ ؟؟؟ سال؟؟؟، ص۵۱۶.