1362.06.14
| روزشمار جنگ سال 1362 1362.06.14 | |
|---|---|
| نامهای دیگر | چهارده شهریور |
| تاریخ شمسی | 1362.06.14 |
| تاریخ میلادی | 5 سپتامبر 1983 |
| تاریخ قمری | 27 ذیقعده 1403 |
گزارش - 210
واحد اطلاعات - عملیات قرارگاه حمزه گزارش داد: «امروز نیروهای عراقی در روستای جشنی‌آباد و قلقله وارد شده و اعلامیه زده و روستاها از مردم تخلیه شده است.»[۱] درپی انتشار این خبر و گزارش‌های مشابه درخصوص پیشروی ارتش عراق در محور جنوب مارو* و احتمال تهدید شهر مریوان، امروز فرماندهان قرارگاه مقدم حمزه** جلسه‌ای اضطراری برای بررسی صحت‌وسقم این اخبار تشکیل دادند. در این جلسه علی رضائیان فرمانده قرارگاه مقدم حمزه، با اشاره به خبر تصرف روستاهای قلقله و جشنی‌آباد به‌دست نیروهای عراقی افزود: ارتش عراق با همراهی ضدانقلاب قصد دارد از محور کیکن به شهر مریوان حمله کند و درحال‌حاضر به کلیه نیروها دستور آماده‌باش داده شده است. وی همچنین در تحلیل تک احتمالی دشمن گفت: عراق می‌خواهد ما را به خود مشغول کند تا با فرارسیدن فصل سرما و بارش برف، اجرای عملیات در دهانه شیلر ناممکن شود. رضائیان اقدام اخیر نیروهای دشمن را مشابه تک آنها به تنگه چزابه (برای پیشگیری از اجرای عملیات فتح‌المبین در غرب کرخه) دانست و اضافه کرد: این اقدام به‌منظور ایجاد خط کاملی بین قلقله و جشنی‌آباد انجام شده است.[۲] در بخش دیگر جلسه، سرهنگ امیربیگی فرمانده ارتش در قرارگاه مقدم حمزه، در تأیید مطالب فوق با بیان اینکه «دشمن برای عقب‌افتادن عملیات ما رخنه‌ها را پر می‌کند»، افزود: درحال‌حاضر، یگان‌های کارآمد عراق در این منطقه نیستند، دشمن ممکن است خط تأمینی درست کند، ولی تصرف مریوان امری غیرمنطقی است. وی در ادامه درباره رعایت حفاظت اطلاعات منطقه عملیاتی، گفت نیروهای خودی باید از اقداماتی که موجب هوشیاری و تحریک دشمن در منطقه می‌شود، اجتناب کنند. پس از آن، ابوشهاب جانشین لشکر14 امام حسین(ع) نیز ضمن تأکید بر ضرورت تنظیم و تحکیم خطوط خودی، از ضعف تدارکاتی و مهندسی در محور لشکر14 امام حسین(ع) ابراز نگرانی کرد. وی اقدامات اخیر ارتش عراق را گامی درجهت پرکردن خلأها در ارتفاعاتِ منطقه توصیف کرد[۳] و درمورد هشیاری دشمن افزود: ظاهراً ستون‌های دشمن در منطقه به‌شدت افزایش یافته است؛ به هر جهت، دیشب 200 ماشین با چراغ روشن در جاده حرکت می‌کردند، درحالی‌که قبلاً حرکت ماشین‌ها در شب اغلب با چراغ خاموش بود.[۴] ابوعمار فرمانده سپاه مریوان نیز در تشریح اقدام اخیر دشمن گفت: امروز خبر دادند قلقله را زده و عراق از سمت هفت‌توانان جلو آمده و نزدیک روستای ساوجی مستقر شده است. در روستا چند تا اعلامیه زده و به مردم گفته شما می‌توانید در روستا زندگی کنید، ولی به نیروهای نظامی ایران بگویید که به ما حمله نکنند. پس از آن شایع شد که ضدانقلاب در محور کولان استقرار یافته و با هماهنگی عراق می‌خواهد به شهر حمله کند.[۵] وی در ادامه صحبت‌هایش خاطرنشان کرد: اگرچه تخلیه این روستاها به نفع نیروهای خودی شد، اما اگر ما اقدامی نکنیم امکان دارد ارتش عراق با توسعه و تقویت واحدهای خود در چند ارتفاع دیگر، قله‌های ما را در معرض خطر قرار دهد. پس از اتمام این جلسه گروه‌هایی برای بررسی صحت‌وسقم خبر تحرکات دشمن اعزام شدند[۶] و «در شهر مریوان، سپاه اعلام حکومت نظامی کرد.»[۷] در همین حال، برخی گزارش‌ها از اضطراب ناشی‌از تشدید بمباران‌ها و پخش شایعه حمله احتمالی عراق به مریوان حکایت دارد. براساس یکی از این گزارش‌ها، دشمن در محور خلوزه، خرابه و هفت‌توانان سه کیلومتر پیشروی کرده و با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرده است که قصد تصرف مریوان را دارد و به همین منظور، تعدادی از نیروهای طالبانی‌ها را به‌سوی شمال محور خرنوکه‌دار فرستاده است.[۸] در گزارش دیگری آمده است امروز اهالی شهر «با هر وسیله‌ای که توانستند - ماشین، تراکتور، حتی قاطر و پیاده - اسباب و اثاثیه را جمع می‌کردند، می‌‌رفتند.»[۹]
گزارش - 211
مشکلات مهندسی به‌ویژه درزمینه احداث جاده، که یکی از اساسی‌ترین عوامل ارتباطی خطوط مقدم با عقبه است، از مهم‌ترین معضلات قرارگاه‌های حمزه و نجف برای اجرای دو عملیات والفجر4 و 5 در مناطق شیلر و دربندیخان به شمار می‌رود. براین‌اساس، امروز جلسه‌ای با حضور مسئولان وزارت سپاه و فرماندهان قرارگاه‌های خاتم‌الانبیا(ص)، حمزه و نجف* در باختران تشکیل شد تا برای رفع نیازها و مشکلات مهندسی این قرارگاه‌ها چاره‌اندیشی شود. در این جلسه عندلیب مسئول مهندسی رزمی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) در تشریح مشکلات پیش روی این واحد، حجم اقدامات مهندسی در منطقه را بسیار سنگین و زیاد توصیف کرد و با تأكید بر اینكه عملیات مهندسی در جبهه‌های غرب به‌دلیل وضعیت اقلیمی آن دشوارتر از جبهه‌های جنوب است، از ابلاغ دیرهنگام محورهای مهندسی عملیات‌های پیش رو به رده‌های مهندسی، گلایه کرد. سپس ستاری مسئول مهندسی قرارگاه حمزه سیدالشهدا نیز مشکلات مهندسی موجود در منطقه عملیاتی دهانه شیلر را این‌طور برشمرد: وسعت کار مهندسی؛ محدودیت زمانی؛ کمبود امکانات مهندسی و نیروی انسانی و بی‌توجهی به اهمیت حضور مسئولان واحد مهندسی در جلسات آماده‌سازی عملیات‌ها. وی ضمن گلایه از تأخیر در ابلاغ محورهای استقرار لشکرها، به‌صراحت اعلام کرد: با این حجم بالای کار، مهندسی قرارگاه حمزه نمی‌تواند پاسخ‌گوی همه نیازها باشد. ستاری همچنین با بیان اینکه درصورت موفقیت عملیات والفجر4، فقط منطقه عملیاتی شیلر به 300 کیلومتر جاده‌سازی نیاز دارد، افزود: «برای بعد عملیات هیچ تعهدی نمی‌توانیم بدهیم، نه اینکه نمی‌کنیم، از قدرت ما واقعاً خارج است.»[۱۰] در پایان این نشست توافقاتی میان قائم‌مقام فرماندهی کل سپاه و مقامات قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) برای پیگیری و رفع مشکلات مهندسی ازقبیل تهیه و تأمین تجهیزات، امکانات، قطعات، نیروی مهندسی و حل مشکلات بهداری صورت گرفت.[۱۱]
گزارش - 212
درپی حضور فرماندهان قرارگاه‌های خاتم‌الانبیا(ص) و نجف در منطقه عملیاتی والفجر5 (دربندیخان)، امروز جلسه‌ای خصوصی با حضور علی شمخانی قائم‌مقام فرماندهی کل سپاه، غلامحسین بشردوست نماینده فرماندهی کل سپاه در قرارگاه مقدم حمزه، غلامعلی رشید معاونت عملیات قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) و عزیز جعفری فرمانده قرارگاه نجف، برای بررسی مشکلات عملیات در منطقه دربندیخان برگزار شد. در این جلسه فرمانده قرارگاه نجف ابتدا به تشریح اهداف عملیات، حساسیت‌های دشمن و دشواری‌های عملیات منطقه دربندیخان پرداخت و سپس تصرف ارتفاعات زیمناکوه، شاخ برددکان، شاخ شمیران، تنگه کرگمل، شاخ خشیک، تنگه سرتک، شاخ بمو و شاخ کیله را ازجمله اهداف عملیات والفجر5 عنوان کرد.[۱۲] وی در توضیح میزان هوشیاری دشمن به اهداف فوق، به اهمیت تنگه سرتک و حساسیت دشمن به آن اشاره کرد و گفت: تنگه سرتک با اهمیت است و دشمن بیشترین فشار و پاتک را روی این تنگه می‌گذارد. ارتش عراق بجز تنگه سرتک و کرگمل راهی برای پاتک ندارد علاوه‌براین خط پدافندی ضدانقلاب نیز در این منطقه قرار دارد. براین‌اساس و باتوجه‌به وابستگی قسمت داخلی سرتک به شاخ خشیک و تأثیر مستقیم شکستن خطوط داخل تنگه سرتک در موفقیت عملیات، قرارگاه نجف دو لشکر قوی نظیر نیروهای همت (لشکر27 حضرت رسول(ص)) و زین‌الدین (لشکر17 علی‌بن‌ابی‌طالب(ع)) را برای این منطقه در نظرگرفته است. جعفری در ادامه به تبیین نیازمندی‌ها و مشکلات پیش روی اجرای عملیات دربندیخان پرداخت و درمورد ضرورت تأمین پوشش و پدافند هوایی عملیات والفجر5 گفت: جنس زمین در این منطقه، به‌گونه‌ای است که اجرای موفقیت‌آمیز عملیات نیازمند هلیکوپتر و پوشش هوایی موشکی هاگ می‌باشد. در این عملیات ما فقط با جنگ هلیکوپتری مواجه هستیم و بدون سایت و موشک هاگ، استفاده از هلیکوپتر و اجرای عملیات امکان‌پذیر نیست.[۱۳] برای این عملیات 25 فروند هلیکوپتر و 40 الی 50 قبضه ضدهوایی 23 میلی‌متری نیاز داریم که درحال‌حاضر موجودی ما بسیار ناچیز است.[۱۴] عزیز جعفری همچنین با اشاره به مشکلات سازمان رزم و استعداد نیروی عملیات والفجر5 گفت: باتوجه‌به کمبود نیرو و محدودیت زمان ازحیث سازمان رزم برای این عملیات دو قرارگاه در نظر گرفته شده که بیشتر از این تعداد برای ما مشکل ایجاد می‌کند و ازلحاظ استعداد نیرو نیز، تیپ10 سیدالشهدا نیرو ندارد، لشکر5 نصر هم هنوز به منطقه نیامده و استعداد لشکر27 محمد رسول‌الله(ص) نیز هشت گردان است. این در حالی است که برابر اعلام معاونت عملیات قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) در این عملیات باید سپاه 32 گردان و ارتش 8 گردان تأمین کنند.[۱۵] در این نشست درباره مشکلات پشتیبانی، مهندسی و... نیز بحث و تبادل‌نظر شد.[۱۶]
گزارش - 213
فرماندهان ارشد سپاه به‌منظور رفع تنگناهای عملیات والفجر4 در دهانه شیلر و به‌ویژه حل مشکل کمبود نیرو، دست به اقدامات جدی‌تری زدند. امروز فرماندهی کل سپاه در نامهای به فرماندهی منطقه 2 اعلام کرد: «مقتضی است تعداد یک هزار و پانصد پاسدار جدید به منطقه یک، هزار نفر آنها را به لشکر14 امام حسین(ع) و پانصد نفر از آنها را به لشکر8 نجف اشرف تا یک هفته دیگر اعزام نمایید.»[۱۷] چند روز پیش نیز در جلسه قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) باختران مقرر شد علی شمخانی قائم‌مقام فرماندهی کل سپاه، برای تغییر زمان امتحانات دانش‌آموزان سراسر کشور از شهریور به مهرماه، نامهای به وزارت آموزش‌وپرورش ارسال کند. [۱۸]
گزارش - 214
درحالی‌که تداوم حملات هوایی و توپخانه‌ای عراق به مناطق مسکونی کردنشین مرزی ایران، به‌ویژه مریوان، زندگی مردم را از روال عادی خارج ساخته است، دولت جمهوری اسلامی ایران و مسئولان محلی استان کردستان رسیدگی به وضعیت زندگی مردم مریوان را در اولویت کاری خود قرار داده‌اند. به گزارش قرارگاه حمزه سیدالشهدا، از ساعت 9:30 تا 12 امروز جنگنده‌های عراقی چند بار به حریم هوایی پیرانشهر وارد شده و کارخانه قند، کوی سازمانی، پادگان و ارتفاعات اطراف این شهر را بمباران کردند. براثر این حملات 2 غیرنظامی زخمی شدند.[۱۹] یک فروند هواپیمای عراقی نیز ساعت 9:45 صبح امروز، پس از 15 دقیقه مانور بر فراز آسمان مریوان، با واکنش پدافند هوایی متواری شد.[۲۰] این هواپیما در حین فرار، یک روستا را در اطراف مریوان بمباران کرد. این حادثه تلفات جانی نداشت، اما خساراتی را به روستائیان وارد ساخت.[۲۱] به گزارش شهربانی استان کردستان، به‌دنبال حملات اخیر هواپیماهای عراقی به مریوان که تلفات و خسارات زیادی، ازجمله تخریب تعداد زیادی از منازل مسکونی این شهر را درپی داشته است، خانواده‌های زیادی از مریوان به سنندج رفته‌اند. براثر این مهاجرت تقاضای منزل استیجاری در سنندج افزایش یافته است و حتی در مواردی بعضی خانواده‌ها با اثاثیه منزل خود در کنار خیابان‌های شهر ساکن شده‌اند. به همین دلیل مشکلاتی درزمینه تأمین ارزاق عمومی و اساسی و به‌ویژه نان به وجود آمده است.[۲۲] خبرگزاری جمهوری اسلامی نیز دیروز گزارش داد که درپی بمباران مریوان از جمعه تاکنون، روستاهای واقع در نوار مرزی این شهرستان به‌طور مکرر هدف گلوله‌های توپخانه نیروهای عراقی قرار دارند که براثر آن هرروز تعدادی از روستائیان شهید یا زخمی می‌شوند؛ براساس همین گزارش، به‌دنبال پخش اعلامیه‌هایی توسط هواپیماهای عراقی مبنی‌بر قصد عراق برای بمباران مراکز نظامی شهرستان سنندج، عده‌ای از اهالی این شهر و گروه معدودی از خانواده نظامیان ساکن پادگان سنندج، منازل خود را تخلیه کرده‌اند.[۲۳] باتوجه‌به وضعیت کنونی مریوان و به‌منظور سامان‌بخشیدن به زندگی اهالی این شهر، در پانزدهمین نشست شورای عالی بازسازی و نوسازی مناطق جنگ‌زده که به ریاست نخست‌وزیر و با حضور حجت‌الاسلام ناطق نوری وزیر کشور و بانکی رئیس سازمان برنامه‌وبودجه و مسئول امور ستادهای بازسازی و نوسازی، برگزار شد مقرر گردید که هیئتی برای رسیدگی به نیازهای ضروری مردم مریوان به این شهرستان اعزام شود؛ به نوشته شماره امروز روزنامه جمهوری اسلامی در این جلسه تصمیمات دیگری نیز درمورد پروژه‌های مرتبط با مناطق جنگ‌زده اتخاذ شد.[۲۴] همچنین عصر امروز، تعدادی از اعضای هیئت‌های امنای مساجد سنندج به‌اتفاق مدیران کل و مسئولان ادارات کردستان با شرکت در یک گردهمایی، درباره نحوه کمک‌رسانی به جنگ‌زدگان مریوان و بازسازی مناطق تخریب‌شده این شهر و نیز چگونگی مقابله با شایعات ضدانقلاب به بحث و بررسی پرداختند. در پایان این گردهمایی معاون سیاسی - اداری استانداری کردستان شماره حساب 3333 بانک‌های استان کردستان را برای کمک به جنگ‌زدگان مریوان اعلام کرد.[۲۵]
گزارش - 215
نیروهای خودی یک روستا را در بانه پاک‌سازی کردند. در ادامه تحرکات ایذایی گروه‌های مسلح غیرقانونی نیز تعدادی از نیروهای خودی و مردم عادی در کردستان و آذربایجان‌غربی شهید یا زخمی شدند و به اماکن دولتی و اموال مردم نیز خساراتی وارد آمد. به گزارش سپاه ناحیه کردستان، نیروی گردان مالک اشتر و گروه‌های ضربت محورها با اجرای عملیاتی، موفق به پاک‌سازی روستای طاژان از توابع بانه شدند. در جریان این عملیات 10 نفر از عناصر مسلح غیرقانونی کشته و از نیروهای خودی نیز 3 نفر شهید و 4 تن مجروح شدند.[۲۶] از سوی دیگر، افراد مسلح ضدانقلاب امروز نیز حملاتی را به پایگاه‌های امنیتی و مردم بومی انجام دادند. نیروهای تأمین شماره 2 چناره گروهان مریوان از ساعت 7 تا 11 صبح امروز، با عناصر مذکور درگیر بودند. در این درگیری از نیروهای خودی یک سرباز شهید و 2 نفر دیگر زخمی شدند.[۲۷] اداره اطلاعات شهربانی جمهوری اسلامی ایران نیز گزارش داد صبح امروز افراد مسلح کومه‌له، با کمین در جاده مریوان - سنندج، یک نفر از نیروهای خودی را شهید و 2 نفر دیگر را زخمی کردند.[۲۸] یکی از سربازان گروهان دیواندره نیز براثر حمله عناصر ضدانقلاب، به شهادت رسید.[۲۹] به گزارش قرارگاه حمزه سیدالشهدا، امشب عناصر مسلح غیرقانونی به پایگاه‌های رادیو، بیمارستان و پایگاه بانک ملی مهاباد حمله کردند. در جریان این حملات علاوه‌بر تخریب بخشی از ساختمان رادیو براثر برخورد گلوله آر.پی.جی، 2 نفر نیز زخمی شدند.[۳۰] پایگاه شماره 2 چناره گروهان مریوان و پایگاه گردنه خاکی از هنگ ژاندارمری سنندج نیز امشب با مهاجمان درگیر شدند. این درگیری‌ها بدون تلفات خاتمه یافت.[۳۱] امشب پایگاه اجواج در شهرستان سلماس نیز مورد حمله عناصر مسلح غیرقانونی قرار گرفت.[۳۲] همچنین افراد مسلح حزب دمکرات، امروز در جاده دودیسه نزدیک سنندج، به خودروی حامل گندم و دیگر محصولات روستائیان حمله کردند که در این حمله، راننده خودرو شهید و کمک راننده نیز مجروح شد.[۳۳]
گزارش - 216
تشکیلات شهری حزب کومه‌له و جامعه سوسیالیست‌های باختران با اقدامات نیروهای کمیته انقلاب اسلامی این استان منهدم شد. روابط عمومی ستاد مرکزی کمیته انقلاب اسلامی در اطلاعیه‌ای ضمن اعلام این خبر[۳۴] افزود: با تلاش کمیته انقلاب اسلامی باختران علاوه‌بر دستگیری 10 نفر از مسئولان تشکیلاتی و 31 تن از اعضا و هواداران کومه‌له، جامعه سوسیالیست‌های باختران، حزب دمکرات، سازمان‌های پیکار و رزمندگان، مقادیری مواد منفجره، فشنگ، باروت، یک دستگاه ماشین تایپ، دارو و پول نقد نیز از یک خانه تیمی متعلق به کومه‌له کشف و ضبط شد.[۳۵] از سوی دیگر، در روزهای اخیر تعدادی از عناصر حزب دمکرات در بیجار دستگیر شدند و تعداد دیگری از عوامل همین حزب خود را تسلیم سپاه پاسداران دیواندره کردند.[۳۶] یکی از اعضای حزب دمکرات نیز ضمن تحویل یک قبضه اسلحه ژ3 و مهمات مربوط به آن خود را به سپاه خوی تسلیم کرد.[۳۷]
گزارش - 217
درحالی‌که طرح "لبیک یا خمینی"، به‌تدریج وارد مرحله اجرایی می‌شود، علاوه‌بر سپاه، دیگر نهادهای درگیر در امر جنگ نیز اقداماتی را درزمینه مشارکت در این طرح آغاز کرده‌اند. به نوشته روزنامه کیهان، درپی استقبال از طرح لبیک یا خمینی، اولین مراسم توجیه صدها رزمنده بسیجی با حضور حجت‌الاسلام شاه‌آبادی نماینده مردم تهران در مجلس و سیدمهدی مبلغ فرمانده سپاه منطقه 10 در پادگان مالک اشتر برگزار شد. در این مراسم پس از سخنان حجت‌الاسلام شاه‌آبادی، سیدمهدی مبلغ، به تشریح ویژگی‌ها، اهداف و مراحل اجرایی طرح لبیک یا خمینی پرداخت.[۳۸] در همین حال، اداره امور تربیتی وزارت آموزش‌وپرورش، با انتشار اطلاعیه‌ای ضمن اعلام حمایت از طرح لبیک یا خمینی، از همه مسئولان آموزش‌وپرورش، مربیان امور تربیتی و دانش‌آموزانی که تاکنون در جبهه حضور یافته‌اند، برای شرکت در این طرح دعوت کرد. جهاد سازندگی هم در اطلاعیه‌ای اعلام کرد به‌منظور اجرای باشکوه‌تر طرح لبیک یا خمینی، کلیه نیروهای رزمی مهندسی و پشتیبانی خود را در سراسر کشور بسیج می‌کند. واحد امداد جمعیت هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران نیز از نیروهای امدادگر، پزشکیار، راننده پایه یک و دو، صافکار، جوشکار و باطری‌ساز برای فعالیت در جبهه‌های جنگ دعوت به همکاری کرد.[۳۹] امروز همچنین گردهمایی بررسی مسائل جبهه و پشت جبهه در مشهد با حضور فرمانده سپاه برگزار شد. محسن رضایی فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که همراه با معاونان وزارت سپاه، گروهی از اعضای ستاد مرکزی و اعضای شورای فرماندهی منطقه 6 سپاه به مشهد سفر کرده است، امروز با شرکت در این گردهمایی به تشریح ویژگی‌های چند طرح سپاه که درحال برنامه‌ریزی است، پرداخت. در این مراسم مسائل و مشکلات سپاه خراسان با حضور اعضای شورای فرماندهی منطقه 4 سپاه (خراسان) و شوراهای فرماندهی پایگاه‌های بسیج بررسی شد.[۴۰]
گزارش - 218
صبح امروز آیت‌الله خامنه‌ای رئیس‌جمهور، آیت‌الله موسوی اردبیلی رئیس دیوان‌عالی کشور و حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شورای اسلامی، با امام خمینی دیدار کردند.[۴۱] رئیس مجلس درباره این دیدار نوشته است: «ساعت 9 صبح، با آقایان [آیت‌الله] خامنه‌ای و موسوی اردبیلی به زیارت امام رفتیم. تصمیم‌های شورای اقتصاد را برای مبارزه با گرانی، با اعلان نرخ و مجازات متخلف و توزیع عادلانه کالا با ایشان در میان گذاشتیم و از ایشان کسب اجازه کردیم. احتمالاً مواجه با مخالفت [جامعه] مدرسین [حوزه علمیه] قم خواهد شد. آقای [موسوی] اردبیلی [رئیس دیوان‌عالی کشور]، از شورای نگهبان به‌خاطر رد لایحه تعزیرات گله کرد. اجازه اجرا از امام می‌خواست.»[۴۲]
گزارش - 219
رئیس‌جمهور امروز ضمن دریافت استوارنامه اسلوویفکسی سفیر جدید جمهوری خلق لهستان، از تمایل لهستان برای توسعه همکاری‌های دوجانبه با جمهوری اسلامی ایران استقبال کرد و گفت: «جمهوری اسلامی ایران بحمدالله تحت‌تأثیر انقلاب اسلامی توانسته است این حق مسلم را به ملت بازگرداند که درزمینه روابط خارجی و ملاحظه منافع ملت خود تصمیم بگیرد.» آیت‌الله خامنه‌ای منافع ملت، حقوق حقه و انقلاب را اساس دوستی و استحکام روابط در عرصه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، معرفی کرد. سفیر جدید لهستان نیز ضمن تقدیم استوارنامه خود و ابلاغ سلام رئیس کشور متبوع خود، درباره گسترش روابط دوجانبه ابراز امیدواری کرد و با تأکید بر حمایت لهستان از ملت‌هایی که برای استقلال و خروج از سلطه امپریالیسم مبارزه کرده‌اند، گفت: «ما با احساس و احترام فراوان شاهد مبارزات ملت ایران برای پیروزی انقلاب اسلامی و پیدایش جمهوری اسلامی ایران تحت رهبری رهبر کبیر انقلاب و بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران بوده‌ایم.»[۴۳]
گزارش - 220
در بازتاب پیام امام خمینی به حجاج، امروز چند رسانه بین‌المللی و منطقه‌ای به بررسی دیدگاه جمهوری اسلامی درخصوص ماهیت مراسم حج پرداختند. رادیو بی‌بی‌سی، در گزارشی ضمن اشاره به قرائت پیام امام خمینی در مدینه، مراسم حج را ازنظر مقامات ایرانی فرصتی دانست که «در جریان آن حجاج درعوض آنکه تنها به عبادت بپردازند، پیرامون سرنوشت و موقعیت کنونی جهان اسلام به بحث و گفت‌وگو بنشینند.» این رادیو همچنین واکنش مقامات سعودی به این مسئله را منعکس کرد. رادیو صوت الجماهیر عراق هم کوشید تظاهرات حجاج ایرانی را حرکتی درجهت ایجاد آشوب و هرج‌ومرج میان صفوف حجاج در مدینه جلوه دهد.[۴۴] روزنامه گونش (چاپ ترکیه) نیز در شماره امروز خود با اشاره به پیام امام خمینی به حجاج به نقل از صدای جمهوری اسلامی ایران، نوشت: «آیت‌الله خمینی از کلیه حجاج که از سراسر جهان به مکه آمده‌اند خواست که بر علیه امریکا، شوروی و اسرائیل تظاهرات نمایند.»[۴۵] درعین‌حال به گفته حسین برهمند مسئول ستاد حج و زیارت مدینه، محمد خزاعی نماینده مجلس شورای اسلامی و تعدادی دیگر از زائران ایرانی که مأموران سعودی آنها را در مدینه بازداشت کرده بودند، امشب آزاد شدند، ولی دو زائر ایرانی همچنان در بازداشت هستند؛ این دو نفر از دو روز قبل دست به اعتصاب غذا زده‌اند. همچنین پیش‌ازظهر امروز، علمای اهل سنت کردستان و سیستان و بلوچستان، در محل بعثه امام خمینی با سرپرست حجاج ایرانی دیدار کردند. در این ملاقات حجت‌الاسلام موسوی خوئینی‌ها ضمن تأکید بر اختلاف‌نداشتن اهل سنت و شیعه گفت: «بسیار جای خوشوقتی است که برخلاف تلاش دشمنان درمورد تفرقه‌انداختن بین شیعه و سنی علمای آنها در کنار یکدیگر نشسته‌اند.»[۴۶]
گزارش - 221
درپی سفر یک هیئت پارلمانی از ایران به چین و کره شمالی،* امشب نیز هیئتی از وزارت بهداشت به ریاست علیرضا مرندی معاون امور بهداشتی این وزارتخانه، برای شرکت در اجلاس منطقه‌ای بهداشت جهانی در جنوب‌شرق آسیا، عازم کره شمالی شد. قرار است هیئت مذکور پس از پایان این نشست یک‌هفته‌ای، برای بازدید از واحدهای بهداشتی چین به پایتخت این کشور سفر کند.[۴۷]
گزارش - 222
امروز نیز بعضی رسانه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی درمورد اقدام ایران برای استقرار نیروهای سپاه در جزیره لارک تفسیرهایی منتشر كردند. روزنامه کویتی الانباء در شماره امروز خود دراین‌باره نوشت: «تحریکات نظامی در داخل مرزهای ایران بوده و لارک یک سرزمین عربی نیست.» به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، روزنامه مذکور این اقدام ایران را تقویت مواضع نظامی در تنگه هرمز خوانده و یادآور شده است که «ایران سرزمینی عربی را اشغال نکرده است.»[۴۸] روزنامه امارات (چاپ امارات متحده عربی) نیز با اعلام خبر این اقدام ایران به نقل از خبرگزاری فرانسه، آن را در راستای «دفاع از مرزهای طولانی آبی ایران» ارزیابی کرد.[۴۹] درعین‌حال، روزنامه فرانسوی لوماتن در شماره امروز خود ضمن انتشار خبر روز شنبه روزنامه جمهوری اسلامی راجع به استقرار نیروهای سپاه در جزیره لارک، نوشته است: «[روزنامه جمهوری اسلامی] فاش نکرد که این تصمیم در چه زمان اتخاذ گردیده است و چه زمان به اجرا گذاشته شده است.» به گزارش رادیو ایران (وابسته به اپوزیسیون خارج از کشور) این روزنامه افزوده است: «جمهوری اسلامی و عمان هر دو ادعا می‌کنند که دفاع از خلیج‌فارس برعهده آنهاست. عمان هفته پیش برای مقابله با تهدیدهای جمهوری اسلامی از شورای همکاری خلیج [فارس] مبلغ یک میلیارد و هشتصد میلیون دلار کمک [دریافت] کرد.»[۵۰]
گزارش - 223
تلاش جدید جنبش غیرمتعهدها برای پایان‌دادن به جنگ ایران و عراق، ازجمله گمانه‌زنی‌هایی است که با سفر امروز وزیر امور خارجه هند به عراق، در برخی رسانه‌ها مطرح شد. رادیو امریکا از ورود ناراسیما رائو وزیر امور خارجه هند، به بغداد خبر داد. طبق این گزارش، احتمال می‌رود در دیدارهای وزیر امور خارجه هند با مقامات عراقی، طرح پیشنهادی جدید جنبش غیرمتعهدها برای پایان‌دادن به جنگ ایران و عراق بررسی شود. به گزارش رادیو امریکا، صدام حسین به‌تازگی از جنبش غیرمتعهدها خواسته است که در خاتمه‌دادن به این جنگ نقش فعال‌تری ایفا کند.[۵۱] رادیو کویت نیز با اشاره به برنامه وزیر امور خارجه هند برای دیدار و گفت‌وگو با طارق عزیز (معاون نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه عراق) و دیگر مسئولان عراقی درخصوص تحولات منطقه، گزارش داد: «ایندیرا گاندی نخست‌وزیر هند، پیام‌هایی از چند کشور عضو جنبش غیرمتعهدها درمورد ادامه تلاش این جنبش برای متوقف‌کردن جنگ ایران و عراق، که بیش از سه سال از آن می‌گذرد، دریافت کرد.»[۵۲] در آستانه این سفر، روزنامه تایمز هندوستان (چاپ دهلی‌نو) دیروز خبر داد که وزیر امور خارجه هند در سفر دوروزه‌اش به عراق، آخرین تلاش‌های هندوستان برای پایان‌دادن به جنگ ایران و عراق را به اطلاع مقامات عراقی می‌رساند. به نوشته این روزنامه، تاکنون عراق از نقش جنبش غیرمتعهدها در پایان این جنگ ناراضی بوده است. روزنامه مذکور ضمن بازگویی روایت مقامات عراقی درمورد چگونگی و زمان آغاز جنگ نوشت: آنها از دولت هند به‌عنوان رئیس جنبش غیرمتعهدها انتظار دارند که «ایران را برای قبول شرایط صدام حسین جهت خاتمه جنگ تحت فشار قرار دهد.» روزنامه تایمز هندوستان همچنین با اشاره به سفر اخیر وزیر امور خارجه هند به ایران (در تیرماه سال جاری) شرایط ایران همانند «سرنگونی صدام حسین و پرداخت غرامت ازجانب عراق» را غیرقابل قبول توصیف کرد. از سوی دیگر، خبرگزاری جمهوری اسلامی گزارش داد که سفارت عراق در دهلی‌نو در بیانیه‌ای مدعی شد که عراق برای پایان‌یافتن جنگ «آماده همکاری با تمامی سازمان‌های بین‌المللی ازجمله جنبش غیرمتعهدها، سازمان ملل و سازمان کنفرانس اسلامی می‌باشد.»[۵۳] خبرگزاری آلمان‌غربی نیز از بغداد گزارش داد که هند به‌عنوان رئیس کنونی جنبش عدم‌تعهد، برای خاتمه‌دادن به جنگ ایران و عراق، تلاش جدیدی را شروع کرده است.[۵۴]
گزارش - 224
درحالی‌که مقامات عراقی ایران را متهم به توسعه‌طلبی و همکاری با امریکا و رژیم اشغالگر قدس می‌کنند، برخی رسانه‌های خبری از چرخش ایالات متحده به‌سوی عراق خبر می‌دهند. سعدون حمادی عضو شورای فرماندهی حزب بعث و معاون سرپرست دفتر فرهنگ و تبلیغات عراق، امروز در گفت‌وگو با خبرگزاری عراق ضمن متهم‌کردن ایران به تلاش برای توسعه‌طلبی در عراق و کشورهای عربی منطقه خلیج‌فارس، مدعی شد که پس از پیروزی انقلاب اسلامی، دولت بعثی عراق در تلاش برای نزدیک‌شدن به ایران و حمایت از آن در محافل بین‌المللی، جمهوری اسلامی را برای ورود به جنبش عدم‌تعهد تشویق کرد؛ به گزارش رادیو بغداد، سعدون حمادی همچنین ادعا کرد که ایران با ایالات متحده و رژیم صهیونیستی همکاری دارد.[۵۵] برخلاف ادعاهای این مقام عراقی، هفته‌نامه نیوزویک (چاپ امریکا) در شماره اخیر خود نوشت: به‌تازگی عراق با دست‌یازیدن به اقداماتی گسترده برای خاتمه‌دادن به جنگ، از ایالات متحده خواسته است تا کشورهای غربی را وادار سازد که از تحویل سلاح به ایران خودداری کنند. به نوشته هفته‌نامه مذکور، تهدید عراق به بمباران جزیره خارک و تهدید ایران به بستن تنگه هرمز، موجب توجه کشورهای غربی به‌ویژه امریکا به جنگ ایران و عراق و تمایل آنان به حل‌وفصل مسالمت‌آمیز این منازعه شده است. نیوزویک در مقاله خود همچنین از حضور طارق عزیز معاون نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه عراق در اجلاس آتی مجمع عمومی سازمان ملل در ماه جاری میلادی و گفت‌وگوی وی با مقامات رسمی ایالات متحده خبر داد.[۵۶] هفته‌نامه فرانسوی لوپوئن نیز در شماره امروز خود اعلام کرد که ایالات متحده تصمیم دارد کمک‌های نظامی گسترده‌ای را به عراق پیشنهاد دهد. گفته می‌شود امریکا در قبال این کمک‌ها از عراق می‌خواهد که در حل منازعات منطقه‌ای نقش سازنده‌تری را برعهده بگیرد.[۵۷]
گزارش - 225
در ادامه گسترش روابط و همکاری‌های عراق و ترکیه، امروز وزیر کشور ترکیه برای بازدید از عراق و گفت‌وگو با مقامات این کشور وارد بغداد شد. از سوی دیگر، یک هیئت عراقی نیز در آنکارا با مسئولان اتاق تجارت و صنایع ملی ترکیه دیدار کرد. صلاح‌الدین چتین وزیر کشور ترکیه، امروز هنگام ورود به بغداد، گسترش همکاری میان عراق و ترکیه را محور مذاکرات خود با مقامات عراقی عنوان کرد.[۵۸] وی سپس با سعدون شاکر همتای عراقی خود دیدار و گفت‌وگو کرد؛ به گزارش رادیو صوت الجماهیر در این دیدار، وزیر کشور عراق به تشریح تحولات جنگ با ایران و ابتکارات و همکاری‌های عراق با سازمان‌های بین‌المللی به‌منظور پایان‌دادن به جنگ پرداخت. وزیر کشور ترکیه نیز بر حل مسالمت‌آمیز مسائل بین ایران و عراق تأکید کرد.[۵۹] درعین‌حال، برخی منابع خبری در گمانه‌زنی‌های خود حفاظت از خط لوله نفتی عراق از مسیر ترکیه و مسئله خودمختاری‌طلبان کُرد را از دیگر محورهای این مذاکرات برشمردند.[۶۰] دراین‌زمینه، خبرگزاری رویتر با اشاره به حمله نیروهای ترکیه به شمال عراق برای تعقیب شورشیان کُرد به‌عنوان یکی دیگر از موضوعات احتمالی مورد بحث در این سفر افزود: آنکارا ضمن ابراز نگرانی از بروز درگیری‌های جدید در بخش شمالی جبهه جنگ ایران و عراق، همچنان قاطعانه بر موضع بی‌طرفی خود تأکید دارد.[۶۱] امروز همچنین خبرگزاری آسیایی (اوآنا) گزارش داد: گروهی به ریاست محسن فهیم الفرهود که ازسوی فدراسیون صنایع عراق به ترکیه اعزام شده‌اند، امروز در آنکارا با مسئولان اتاق تجارت و صنایع ملی ترکیه دیدار و گفت‌وگو کردند؛ کاهیت آیدوکان از اعضای اتاق مذکور، میزان واردات ترکیه از عراق که بخش اعظم آن را واردات نفتی تشکیل می‌دهد، 5/1 میلیارد دلار در سال 1981 و 3/1 میلیارد دلار در سال 1982 اعلام کرد. وی همچنین صادرات ترکیه به عراق اعم از مواد غذایی، کالاهای صنعتی، وسایل نقلیه و خدمات مهندسی را در سال‌های مذکور به‌ترتیب 559 و 610 میلیون دلار ذکر کرد. آیدوکان در این دیدار ابراز امیدواری کرد که جنگ ایران و عراق به‌سرعت خاتمه یابد.[۶۲]
گزارش - 226
ضیاء‌الحق رئیس‌جمهور پاکستان، امروز در پایان سفرش به ترکیه و عربستان، در یک نشست مطبوعاتی در راولپندی پاکستان، منازعات منطقه غرب آسیا شامل جنگ ایران و عراق و بحران افغانستان را ازجمله موضوعات مذاکرات خود با سران کشورهای میزبان برشمرد. وی همچنین با اشاره به بررسی موضوع ازسرگیری مجدد فعالیت پیمان منطقه‌ای آر.سی.دی (پیمان عمران منطقه‌ای) در این دیدارها، بر حضور فعال ایران در این پیمان تأکید کرد و افزود: «ایرانی‌ها [که] پس از انقلاب اسلامی این پیمان را مورد شک قرار می‌دادند، اکنون علاقه‌ای نسبت به آن نشان می‌دهند.»[۶۳] رادیو بغداد نیز با اشاره به مصاحبه رئیس‌جمهور پاکستان اعلام کرد وی از ادامه جنگ عراق و ایران و نرسیدن به راه‌حل مسالمت‌آمیز میان دو طرف اظهار تأسف کرد.[۶۴]
گزارش - 227
به گزارش خبرگزاری رویتر از ژنو، کمیسیون فرعی حقوق بشر در سازمان ملل امروز با صدور قطعنامه‌ای از ایران خواست به‌کارگیری سربازان نوجوان در جنگ با عراق را متوقف کند. در این قطعنامه که باوجود اعتراض شدید ایران صادر شد همچنین برای کمک به کودکان اسیر ایرانی در عراق، از سازمان‌های بین‌المللی دعوت شده است. رویتر همچنین گزارش داد که این کمیسیون هفته گذشته یک پیام کتبی محرمانه از نصرالله کامیاب نماینده ایران در این نهاد دریافت کرده بود مبنی‌بر اینکه رأی مثبت به این قطعنامه یک موضع‌گیری سیاسی خصمانه علیه ایران قلمداد می‌شود؛ در این پیام همچنین این ادعا که به‌کارگیری کودکان در نیروهای مسلح ایران یک "اقدام تثبیت‌شده و یا تشویق‌کننده" می‌باشد نیز به‌شدت رد شده است. به گزارش این خبرگزاری، سازمان‌های بشردوستانه پس از چندین بار بازدید از اسرای ایرانی در عراق، شمار اسیران ایرانی 12 تا 18 ساله را 240 نفر تخمین زده‌اند. مقامات عراقی نیز مدعی شده‌اند که به‌ازای هر 3 نوجوان اسیر ایرانی 99 نوجوان دیگر نیز در جنگ کشته شده‌اند.[۶۵]
گزارش - 228
پس از انتشار متن جلسات اول و دوم مناظرات اعضای سابق سازمان مجاهدین خلق (منافقین)، روزنامه کیهان در شماره امروز خود متن جلسه‌های سوم و چهارم این گفت‌وگوها را منتشر کرد. در این جلسات تعدادی از اعضا و مسئولان سابق سازمان مجاهدین خلق (منافقین) خطوط و عملکرد این سازمان پس از 30 خرداد 1360 را نقد و بررسی کردند. به نوشته روزنامه کیهان، اهم موضوعات مطرح‌شده در جلسات سوم و چهارم این مناظرات چنین است: تحلیل خط مشی و همچنین عملکرد سازمان در 30 خرداد؛ تحلیل منافقین درباره انفجار دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی؛ خطوط و تحلیل تظاهرات مسلحانه شهریورماه؛ اتفاقات 5 مهر و اهداف و تحلیل سازمان از آن؛ ضربه 19 بهمن و تأثیر کشته‌شدن موسی خیابانی در کل حرکت سازمان؛ تحلیل منافقین از ترور مردم عادی و چگونگی تحلیل این اقدامات برای نیروهای سازمانی.[۶۶]
گزارش - 229
امروز برای سومین روز متوالی، درگیری‌های داخلی لبنان که از زمان اجرای طرح عقب‌نشینی ارتش رژیم صهیونیستی از بخش مرکزی لبنان آغاز شده است، ادامه یافت که در جریان آن تلفات زیادی به طرفین درگیری وارد آمد. واکنش لیبی و سوریه به درگیری‌های داخلی لبنان و نیز اظهارات وزیر جنگ اسرائیل و رئیس‌جمهور امریکا دراین‌باره از دیگر اخبار مرتبط با وقایع اخیر لبنان است. بعدازظهر امروز مقر نیروهای امریکایی و مراکز ارتش لبنان در اطراف فرودگاه بیروت، منطقه فقیرنشین اوزاعی در حومه جنوبی بیروت و اطراف وزارت دفاع لبنان در شرق بیروت، هدف حملات توپخانه‌ای قرار گرفت. در همین حال امروز خبرگزاری لیبی با اشاره به شرکت نیروهای امریکایی در درگیری‌های داخلی لبنان اعلام کرد که ایالات متحده امریکا با هماهنگی فرانسه و دیگر کشورهای مداخله‌گر در لبنان درصدد است اهداف استعمارگرانه خود یعنی به راه‌اندازی جنگ صلیبی علیه مسلمانان را اجرایی کند. از سوی دیگر، به گزارش خبرگزاری رویتر از تل‌آویو مقامات رژیم صهیونیستی به‌دنبال تخلیه مناطقی از لبنان اعلام کردند که هیچ‌گونه مسئولیتی در قبال درگیری‌ها بر سر کنترل این مناطق برعهده نمی‌گیرند؛ به گفته مقامات مذکور، در این مناطق برخی از مواضع نیروهای اسرائیلی به دست ارتش لبنان افتاده و دروزی‌ها نیز بعضی از این مواضع را تحت کنترل خود درآورده‌اند. در همین حال، موشه آرنز وزیر جنگ رژیم صهیونیستی نیز در مصاحبه با تلویزیون امریکا اعلام کرد که اسرائیلی‌ها نفوذ نیروهای سوریه را در مناطق تخلیه‌شده تحمل نخواهند کرد. وی همچنین جابه‌جایی نیروهای اسرائیل را آزمونی برای سنجش میزان کارایی رژیم لبنان معرفی کرد. امروز همچنین ریگان رئیس‌جمهور ایالات متحده هم اعلام کرد که عقب‌نشینی نیروهای اسرائیلی از لبنان تأثیری بر سیاست امریکا در غرب آسیا نخواهد داشت.[۶۷] از سوی دیگر، دولت سوریه با انتشار بیانیه‌ای از کشورهای عربی خواست به‌دلیل سازش رژیم لبنان با رژیم صهیونیستی و زیرپاگذاشتن مقررات اتحادیه عرب، کلیه روابط خود را با این رژیم قطع و آن را از اتحادیه عرب اخراج کنند.[۶۸]
پاورقی‌ها
منابع و مآخذ روزشمار 1362/06/14
- ↑ سند شماره 20043 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات - عملیات قرارگاه حمزه سیدالشهدا به اطلاعات - عملیات قرارگاه خاتم‌الانبیا، 14/6/1362.
- ↑ سند شماره 20043 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات - عملیات قرارگاه حمزه سیدالشهدا به اطلاعات - عملیات قرارگاه خاتم‌الانبیا، 14/6/1362.
- ↑ سند شماره 293/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه حمزه در عملیات والفجر4، محمد دیانی، 13/6/1362 تا 28/6/1362، صص 26 - 18.
- ↑ سند شماره 13011/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 9 - 8.
- ↑ سند شماره 293/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
- ↑ سند شماره 13011/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 19 - 18.
- ↑ سند شماره 293/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: پیشین، ص17.
- ↑ سند شماره 293/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه حمزه در عملیات والفجر4، محمد دیانی، 13/6/1362 تا 28/6/1362، صص 26 - 18.
- ↑ سند شماره 293/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص14.
- ↑ سند شماره 12731/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه طراحی وآماده‌سازی عملیات والفجر4، (قرارگاه خاتم‌الانبیا، 6/7/1362، نوار شماره 12731)، صص 22 - 1.
- ↑ سند شماره 282/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، صص 189 - 183.
- ↑ سند شماره 282/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص180.
- ↑ سند شماره 12903/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه بررسی منطقه عملیاتی والفجر5، (قرارگاه خاتم‌الانبیا، 13/6/1362، نوار شماره 12903)، صص 36 - 22.
- ↑ سند شماره 293/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین، ص14.
- ↑ سند شماره 12903/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
- ↑ سند شماره 12904/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
- ↑ سند شماره 293/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: پیشین، ص17.
- ↑ سند شماره 293/د مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: دفترچه ثبت جنگ راوی قرارگاه حمزه در عملیات والفجر4، محمد دیانی، 13/6/1362 تا 28/6/1362، صص 26 - 18.
- ↑ سند شماره 355845 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: تلفنگرام طرح و عملیات قرارگاه حمزه سیدالشهدا به طرح و عملیات ستاد مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 20/6/1362.
- ↑ سند شماره 95153 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اداره اطلاعات شهربانی جمهوری اسلامی ایران به دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست‌وزیری، 14/6/1362.
- ↑ سند شماره 346432 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از رکن3 ناحیه ژاندارمری کردستان به استانداری کردستان، 14/6/1362.
- ↑ سند شماره 12903/پ‌ن مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: جلسه بررسی منطقه عملیاتی والفجر5، (قرارگاه خاتم‌الانبیا، 13/6/1362، نوار شماره 12903)، صص 36 - 22.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 169، 14/6/1362، ص6، سنندج - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 13/6/1362.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 14/6/1362، ص2.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 16/6/1362، ص4.
- ↑ سند شماره 354509 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از طرح و برنامه سپاه ناحیه کردستان به طرح و برنامه قرارگاه حمزه سیدالشهدا، 14/6/1362.
- ↑ سند شماره 343962 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از رکن3 ناحیه ژاندارمری کردستان به استانداری کردستان، 15/6/1362.
- ↑ سند شماره 95151 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اداره اطلاعات شهربانی جمهوری اسلامی ایران به دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست‌وزیری، 14/6/1362.
- ↑ سند شماره 343962 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
- ↑ سند شماره 355845 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
- ↑ سند شماره 343962 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، پیشین.
- ↑ سند شماره 351374 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات - عملیات قرارگاه حمزه سیدالشهدا به طرح و عملیات ستاد مرکزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 16/6/1362، ص2.
- ↑ سند شماره 67391 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اداره اطلاعات شهربانی جمهوری اسلامی ایران به دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست‌وزیری، 16/6/1362.
- ↑ گزیده اسناد عملیات والفجر4، جلد1، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش طرح و عملیات ستاد قرارگاه خاتم‌الانبیا، 15/6/1362، ص134.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 14/6/1362، ص2.
- ↑ سند شماره 103829 مركز مطالعات و تحقیقات جنگ: گزارش روزانه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، شماره 359، 16/6/1362، ص4.
- ↑ سند شماره 35443 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا (منطقه11) به فرماندهی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 15/6/1362، ص3.
- ↑ روزنامه کیهان، 14/6/1362، ص22.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 14/6/1362، ص2.
- ↑ روزنامه کیهان، 15/6/1362، ص18.
- ↑ همان، ص2.
- ↑ اکبر هاشمی رفسنجانی، آرامش و چالش (کارنامه و خاطرات هاشمی رفسنجانی در سال 1362)، به اهتمام مهدی هاشمی، تهران: دفتر نشر معارف انقلاب، 1386، ص205.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 15/6/1362، ص12.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 170، 15/6/1362، صص 27 و 28، به نقل از رادیو بی‌بی‌سی، 14/6/1362، ساعت 22.
- ↑ همان، ص18، آنکارا - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 14/6/1362.
- ↑ روزنامه کیهان، 15/6/1362، ص2.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 16/6/1362، ص2.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 170، 15/6/1362، ص17، کویت - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 14/6/1362.
- ↑ همان، ص19، ابوظبی - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 14/6/1362.
- ↑ همان، ص40، به نقل از رادیو ایران، 14/6/1362، ساعت 17.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 16/6/1362، ص7، صدای امریکا، 14/6/1362، ساعت 23:20.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 15/6/1362، ص7، رادیو کویت، 14/6/1362، ساعت 20:30.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 169، 14/6/1362، ص3، دهلی‌نو - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 13/6/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 170، 15/6/1362، ص4، بغداد - خبرگزاری آلمان‌غربی، 14/6/1362.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 15/6/1362، ص3، رادیو بغداد، 14/6/1362، ساعت 21.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 170، 15/6/1362، ص41، به نقل از رادیو صدای آزاد ایران، 14/6/1362، ساعت 18:30.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 15/6/1362، ص8، به نقل از رادیو اسرائیل، 14/6/1362، ساعت 19.
- ↑ همان، ص4، رادیو بغداد، 14/6/1362، ساعت 21.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 170، 15/6/1362، ص42، به نقل از رادیو صوت الجماهیر، 14/6/1362، ساعت 22:30.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 16/6/1362، ص8، رادیو اسرائیل، 15/6/1362، ساعت 19.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 171، 16/6/1362، صص 4 و 5، بغداد - خبرگزاری رویتر، 15/6/1362.
- ↑ سند شماره 20043 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: از اطلاعات - عملیات قرارگاه حمزه سیدالشهدا به اطلاعات - عملیات قرارگاه خاتم‌الانبیا، 14/6/1362.
- ↑ همان، ص7، اسلام‌آباد - خبرگزاری جمهوری اسلامی، 14/6/1362.
- ↑ واحد مرکزی خبر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، بولتن رادیوهای بیگانه، 17/6/1362، ص4، رادیو بغداد، 15/6/1362.
- ↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، نشریه گزارش‌های ویژه، شماره 171، 16/6/1362، صص 7 و 8، ژنو - خبرگزاری رویتر، 15/6/1362.
- ↑ روزنامه کیهان، 14/6/1362، صص 20 - 17.
- ↑ روزنامه جمهوری اسلامی، 15/6/1362، ص3.
- ↑ روزنامه کیهان، 15/6/1362، ص20.