1366.06.14

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
روزشمار جنگ سال 1366
1366.06.14
نام‌های دیگر چهارده شهریور
تاریخ شمسی 1366.06.14
تاریخ میلادی 5 سپتامبر 1987
تاریخ قمری 11 محرم 1408


گزارش- 641

امروز نيز همانند روز گذشته هواپيماهاي عراق در خليج‌فارس تلاش مؤثري نداشتند ولي به حريم هوايي شهرهاي اهواز، اسلام‌آباد‌ غرب[۱] و سرپل‌ذهاب تجاوز كردند و "پادگان آباذر" را در سرپل‌ذهاب هدف هشت راكت قرار دادند كه بر اثر آن، پنج تن به شهادت رسيدند.[۲]

گزارش- 642

در پي برخورد يك فروند موشك كرم ابريشم به سواحل كويت [ر.ك.به: 13/6/1366 ـ 631]، وزارت امورخارجه اين كشور سفيران پنج كشور عضو دائمي شوراي امنيت در كويت را فراخواند و از آنها خواست كه اين شورا به منظور جلوگيري از حمله موشكي به كويت، تدابير فوري اتخاذ كند.[۳] خبرگزاري كويت در ادامه اين خبر افزود كه وزارت خارجه اين كشور از سفيران خواسته است تا با اتخاذ تدابيري، عليه تجاوز ايران اقدام كنند. در اين جلسه "سليمان مجيدالشاهين"، معاون وزيرخارجه كويت گفته است: «اين حمله موشكي به كشوري صورت مي‌گيرد كه هيچ سهمي در جنگ ندارد.»[۴] خبرگزاري فرانسه نيز در اين باره گزارش داد: «اين مقام كويتي قطعاتي از يك موشك در هم پيچيد‌ه‌اي نشان داد كه علاوه بر كلمات چيني، شماره رديف نيز داشت.»[۵] "فهد" شاه عربستان نيز در گفت‌وگوي تلفني با رييس دولت كويت، اين حمله موشكي را محكوم كرد و خواستار اقدام قاطع شوراي امنيت براي جلوگيري از تكرار آن شد.[۶] روزنامه "گاردين" پرتاب اين موشك را تحولي ناگهاني و بسيار نامنتظر، در جنگ اعصاب شديد منطقه خواند. اين روزنامه نوشت: «موشك‌هاي پرتاب شده به سوي كويت طوري تنظيم شده بود كه باعث خسارت نشود ولي با اين حال در اين كشور كوچك كه در صف مقدم قرار دارد، شوك ايجاد كرده است.»[۷] ياسر عرفات رييس كميته اجرايي سازمان آزادي‌بخش فلسطين نيز اين حمله موشكي را نشانه‌اي از هشدار ايران به جهان عرب خواند و گفت: «شليك موشك به كويت يك گام خطرناك ديگري در تشديد جنگ است.»[۸]

گزارش- 643

سفير عراق در بحرين اظهارات مقام‌هاي ايران مبني‌بر اين كه موشك‌هاي كرم ابريشم را در عمليات "والفجر 8" از عراق به غنيمت گرفته است، رد كرد و افزود: «ايران با اين شيوه مي‌خواهد از نام بردن كشوري كه اين موشك‌ها را از آن دريافت كرده شانه خالي كند.»[۹] سخنگوي وزارت خارجه چين نيز در اين باره گفت: «ما از تشديد مجدد تشنج در خليج‌فارس نگران هستيم.» رويتر با اعلام اين خبر به نقل از وي افزود: «گزارش‌هاي رسيده از خليج‌فارس حاكي است كه ايرانيان احتمالاً يك فروند موشك ساخت چين موسوم به كرم ابريشم را به طرف كويت شليك كرده‌اند. از آن‌جا كه ايران تسليحات خود را از كشورهاي متعدد و از طريق بازار آزاد تأمين كرده است، ما نمي‌توانيم پي‌ببريم كه چه كشوري موشك‌هاي مذكور را در اختيار ايران قرار داده است.»[۱۰]

گزارش- 644

ششمين كاروان نفت‌كش‌هاي كويتي كه تحت حفاظت ناوهاي امريكا سه روز پيش "بندر الاحمدي" كويت را ترك كرده بودند[ر.ك.به: 11/6/1366 ـ 611] امروز از تنگه هرمز گذشتند و وارد آب‌هاي درياي عمان شدند. اين كاروان شامل سه فروند كشتي كويتي به‌ نام‌هاي "گس‌پرنس"، "گس‌كوئين" و "تانسند" مي‌باشند و پنج فروند رزم‌ناو امريكا از جمله ناو گوادال كانال، ناوشكن "كيد" و سه فروند هلي‌كوپتر مين‌جمع‌كن به نام "استالون" آن را همراهي مي‌كنند. خبرنگار بي.بي.سي. درباره حركت اين كاروان و حضور نيروهاي ايران گفت: «كشتي‌هاي جنگي با سرعتي در حدود 18 گره در حالي كه كشتي جنگي ايراني سايه‌وار آنها را تعقيب مي‌كرد، به داخل تنگه هرمز حركت كردند.» اين خبرنگار افزود: «ما مي‌توانستيم ايرانيان را ببنيم كه بر روي نرده تكيه كرده بودند؛ آنها واقعاً درست در مقابل ما بودند.[۱۱] دو فروند نفت‌كش غول‌پيكر ليبريايي نيز با نزديك كردن خود به كاروان امريكايي سعي‌ كردند در پناه آن از تنگه هرمز خارج‌ شوند.»[۱۲] آسوشيتدپرس نيز در مورد اعزام شش فروند كشتي مين‌روب امريكايي به خليج‌فارس گزارش ‌داد: «سه كشتي مين‌روب از "ويرجينيا" و سه كشتي ديگر از بندر "پرل‌هاربر" به خليج‌فارس، ره‌سپار شده‌اند.»[۱۳] "ريچارد مورفي" معاون وزير امورخارجه امريكا در مصاحبه‌اي به حملات اخير عراق به مراكز نفتي و اقتصادي ايران اشاره كرد و همچون ديگر مسئولان امريكايي گفت: «ما اقدام عراقي‌ها را درك مي‌كنيم.» وي سپس در مورد پاسخ ايران به قطع‌نامه 598 و سفر دبيركل سازمان ملل به منطقه گفت: «زمان دوپهلوگويي گذشته، زمان اقدام فرا رسيده است. ما به شدت اميدواريم پذيرش قطع‌نامه 598 از سوي ايران نمايان شود؛ يك آتش‌بس جزئي تنها ايران را در پي‌گيري استراتژي جنگي‌اش ياري خواهد كرد. اقدام عراق به قطع؛ نامحدود ستيزه‌جويي‌ها در خليج‌فارس بدون يك آتش‌بس كلي، به ايران فرصت خواهد داد كه توجهش را به عمليات زميني عليه عراق از بصره تا كردستان متمركز سازد.»[۱۴] سردبير امور دريايي هفته‌نامه "جيمز ديفنس" در مصاحبه با خبرنگار راديو امريكا در مورد حملات احتمالي ايران به كاروان كشتي‌ها گفت: «از نقطه نظر دريايي به‌ نظر من احتمال يك حمله هم‌آهنگ بسيار اندك است. من بيش‌تر نگران اشتباه در شناسايي نفت‌كش‌ها و حمله پاسداران انقلاب هستم. البته مسئله كارگذاشتن مين در آب‌هاي خليج‌فارس نيز مورد توجه فراوان فرماندهان واحدهاي دريايي در منطقه است.»[۱۵]

گزارش- 645

در پي تصميم روز گذشته دولت ايتاليا مبني‌بر اعزام كشتي‌هاي مين‌روب به خليج‌فارس، نخست‌وزير اين كشور با صدور بيانيه‌اي اعلام كرد: «نقض آتش‌بس ـ عملي كه بيش از يك ماه در خليج‌فارس حكم‌فرما بود ـ و حمله عليه يك كشتي تجاري ايتاليا نمايان‌گر ايجاد تغييرات عميق در وضع اين‌ منطقه است و بدين ترتيب تصميم بر اعزام ناوگان جنگي ايتاليا به منظور حمايت از كشتي‌هاي حامل پرچم ايتاليا اتخاذ شده است.»[۱۶] وزارت خارجه انگليس نيز با استقبال از تصميم ايتاليا اعلام كرد كه انگلستان كشتي كويتي "الفيحه" را كه به "تون‌بريج" تغيير نام داده است تحت حمايت ناوگان جنگي خود قرار مي‌دهد. وزارت خارجه انگلستان تأكيد كرد كه اين اقدام برخلاف اقدامات امريكا سياسي نيست و تنها يك تصميم بازرگاني است.[۱۷] روزنامه گاردين با ابراز ترديد در اين گفتار، نوشت: «بعيد است همه به‌خصوص ايرانيان اين اظهار نظر وزارت خارجه انگليس را باور كنند آن هم وقتي كه نام اين كشتي (تون‌بريج) از نام نفت‌كش "بريجتون" كه چند هفته پيش تحت پرچم امريكا هدف اصابت مين واقع شده، گرفته شده باشد.»[۱۸]

گزارش- 646

سفر دكوئيار، دبيركل سازمان ملل به تهران و بغداد براي پي‌گيري قطع‌نامه 598 و نتايج احتمالي اين سفر با واكنش‌ها و پيش‌داوري‌هايي روبه‌رو شده است. روزنامه جمهوري اسلامي در سرمقاله خود با تأييد ضمني سفر دبيركل به تهران نوشت: «ما بايد بتوانيم در مرحله درك حساسيت‌هاي زماني و شناخت پيچيدگي‌هاي موقعيتي كه در آن قرار گرفته‌ايم، به خوبي و با موفقيت بسيار به استنتاج و دست‌يابي به بهترين راه‌حل بپردازيم. ترديد نيست كه جنگ را بايد با اقتدار و صلاحيت هر چه بيش‌تر در جبهه نظامي به پايان ببريم و اعمال قدرت نظامي، يگانه راه‌حل براي سقوط رژيم بغداد و بازگرداندن صلح و امنيت به منطقه است؛ لكن ما در جهاني زندگي مي‌كنيم كه جنگ عليه ملت‌ها فقط در جبهه نظامي صورت نمي‌گير‌د و ملت‌ها بايستي براي تضمين پيروزي‌هاي خود قادر باشند كه جنگ را در چندين جبهه اداره كنند.» اين روزنامه در مورد ضرورت تلاش سياسي و رساندن پيام جمهوري اسلامي ايران به گوش جهانيان نوشت: «ما حرف‌هاي متين و محكمي داريم كه دنياي معاصر بايد آن‌را بي‌واسطه و از زبان مسئولين رسمي نظام جمهوري اسلامي بشنود و براي نيل به اين هدف، ضرورتاً بايستي به فعاليت گسترده سياسي ـ تبليغاتي بپردازيم؛ لكن در هيچ شرايطي نبايد اين تصور در ذهن هيچ‌كس به‌وجود آيد كه فعاليت سياسي را به عنوان جانشين بالقوه فعاليت‌هاي نظامي و عمليات رزمندگان اسلام، برگزيده‌ايم.»[۱۹] "عصمت كتاني" سفير عراق در سازمان ملل نيز در پاسخ به اين پرسش كه "آيا با وجود پافشاري ايران بر معرفي كشور متجاوز، سفر دبيركل سازمان‌ملل مي‌تواند خوش‌بينانه باشد؟" گفت: «وقتي ايران چنين خواستي را مطرح مي‌كند در واقع نشان مي‌دهد كه قطع‌نامه شوراي امنيت را نپذيرفته است. قطع‌نامه مشروط و دل‌خواه نيست بلكه الزامي است. اگر عناصر افراطي براي پذيرش آن شرط قائل شوند، مسئله آشفته و درهم مي‌شود. سفر دبيركل به ايران روشن خواهد كرد كه آيا اين كشور خواستار صلح است يا نه. پس از آن شوراي امنيت مي‌تواند نتيجه‌‌گيري كند.»[۲۰] از سوي ديگر، "فرد هاليدي" استاد دانشگاه لندن، موضع ايران را ثابت خواند به نظر وي پذيرش سفر دبيركل نشانه نرم‌تر شدن موضع ايران نيست بلكه به منظور شكستن وحدت اعضاي دائمي شوراي امنيت است. هاليدي گفت: «شك دارم كه ايران پاسخ مثبت يا منفي به دبيركل بدهد. اين كشور باز هم آنچه را كه قبلاً گفته تكرار خواهد كرد و بسيار نامتحمل است كه ايران به برقراري آتش‌بس بدون آن‌كه درباره جزئيات ديگر مذاكراتي انجام گرفته باشد، رضايت دهد. ايران مي‌خواهد وحدتي را كه اعضاي شوراي امنيت در تصويب قطع‌نامه نشان دادند، بشكند. اين كشور همچنين مي‌خواهد با دعوت از دبيركل به جهان نشان بدهد كه به صلح علاقه‌مند است و قصد تصرف خاك عراق را ندارد و حتي قصد ندارد دولت اسلامي در عراق به‌وجود آورد بلكه فقط به آن جهت كه مورد تجاوز قرارگرفته، در صدد دفاع از خود برآمده است؛ به عبارت ديگر، ايران در كوچكي را باز خواهد گذاشت.»[۲۱] راديو بي.بي.سي. در تحليلي از مواضع شوروي و امريكا درباره سفر دكوئيار، گفت: «شوروي در چند روز اخير پشتيبان ديدار دبيركل سازمان ملل از ايران بوده است كه از ديدگاه بعضي‌ها دفع‌الوقت ديگري از جانب ايران است. امريكا نيز سرانجام با بي‌ميلي با اين امر موافقت كرد. امريكا همانند شوروي نحوه نگرش خود را تغيير داده است. هنگامي كه امريكا تصميم خود را مبني‌ بر حفاظت از كشتي‌هاي كويتي اعلام داشت ، در درجه نخست از لزوم بازنگه‌داشتن آب‌هاي بين‌المللي سخن‌ مي‌گفت، ولي اكنون اين را درك كرده است كه چنانچه مراقب نباشد، نقشش به نقش پشتيبان علني عراق تبديل خواهد شد. اكنون هر دو ابرقدرت همراه با ساير اعضاي دائمي شوراي امنيت پشتيبان مأموريت صلح دبيركل سازمان ملل متحد هستند.»[۲۲] به نوشته روزنامه اسراييلي "هارآرتس"، نزديكي امريكا و شوروي در پايان دادن به جنگ، به اين دليل است كه امريكا احساس مي‌كند كه عراقي‌ها ديگر نمي‌توانند مقاومت كنند و جلوگيري از سرنگوني بغداد، براي حفظ توازن در خاورميانه بسيار ضروري است.[۲۳] مجله "اكونوميست" چاپ لندن، در مقاله‌اي مغرضانه عليه جمهوري اسلامي ايران، امريكا را به برخورد تند با ايران تحريض كرد: «امريكا بايد روشن كند كه در خليج[فارس] قدرت اصلي خودش است نه ايران و اين مستلزم آن است كه در صورتي‌كه ايران نقش امريكا را ناديده بگيرد، پاسخي قدرت‌مندانه به آن داده شود.» اين مجله با اعتراف به اين موضوع كه عراق جنگ را آغاز كرده است، بدون اشاره به سكوت چند ساله غرب در برابر اين تجاوز، هدف اصلي كشورهاي غربي را پايان دادن به جنگ اعلام كرد و افزود: «اگر موقعيتي براي پايان دادن به جنگ از طريق مذاكره پيش آيد، يك نكته را بايد مدنظر داشت: غرب به حفظ تماميت كشور عراق توجه اساسي دارد. اما اين عراق است كه جنگ را آغاز كرد و براي پايان دادن به آن بايد بهايي بپردازد. اگر پرداخت چنين بهايي اين باشد كه شخص صدام حسين فدا گردد، به غرب مربوط نيست كه بخواهد از اين امر جلوگيري كند.»[۲۴]

گزارش- 647

"مولانا عارف‌ حسيني" رهبر شيعيان پاكستان، از مواضع اعراب در برابر اقدامات امريكا انتقاد كرد و به اين كشور (امريكا) در مورد اعمال تروريستي در خليج‌فارس، هشدار داد: «مواضع اعراب در مورد اقدامات امريكا قابل سرزنش است چرا كه در حالي‌كه اسراييل نامشروع و امريكاي جهان‌خوار هر روز ضربات مهلكي بر پيكر مسلمانان وارد مي‌كنند، آنان در مراكش و تونس جمع مي‌شوند و رژيم اشغال‌گر قدس را مي‌پذيرند و عليه جمهوري اسلامي ايران توطئه‌چيني مي‌كنند. ما نخواهيم گذاشت كه سران منحط چند كشور اسلامي مقاصد امريكا را تأمين كنند، لذا براي سربلندي اسلام و قرآن سينه‌هايمان را سپر كرده‌ايم. اگر امريكا و هم‌پيمانان آن كشور از اعمال تروريستي خود در خليج‌فارس دست برندارند و هم‌چنان مصـّر باشند كه عليه منافع امت به‌پاخاسته اسلامي گام بردارند، ما در سطح جهان عموماً و در پاكستان خصوصاً منافع شيطان بزرگ را جداً با خطر مواجه خواهيم ساخت.»[۲۵]

گزارش- 648

مجله اكونوميست در مقاله‌اي به‌وضع اقتصاد ايران و عراق پرداخته توان پرداختي، ميزان استقراض، كمك‌هاي خارجي و بدهي‌هاي خارجي آنها را مورد بررسي قرار داده است. در اين مقاله آمده است: «كل بدهي‌هاي خارجي عراق حدود 64 ميليارد دلار مي‌باشد. صدور نفت كه بزرگ‌ترين بخش صادرات عراق را تشكيل مي‌دهد به يك سوم در سال 1987 تقليل يافت و اين امر كسري حساب جاري معادل چهار ميليارد دلار در اين كشور به جاي گذاشت. شيوه زندگي مصرفي و گران‌قيمت در عراق باعث كاهش ذخاير خارجي اين كشور كه زماني 20 ميليارد دلار بود، گرديد. سه چهارم بدهي‌هاي عراق را متحدان اين كشور اعطا كرده‌اند كه سهم عربستان و كويت از اين بدهي‌ها به تنهايي حدود 30 ميليارد دلار بوده و شامل 23 ميليارد دلار وجه نقد مي‌باشد كه اكثراً در سه سال اول جنگ استقراض شده است. در چهار سال اخير عربستان سعودي و كويت شروع به وام‌دهي از طريق فروش نفت در طي روزانه 250 هزار بشكه نموده‌اند. عراق همچنين حدود 20 ميليارد دلار از بابت خريد تجهيزات نظامي، به كشورهاي فرانسه وشوروي مقروض است. در مقابل ايران عملاً هيچ‌گونه بدهي به كشورهاي ديگر ندارد. در حال حاضر معمولاً ايران محصولات خارجي را بر اساس اعتبارات اسنادي 180 روزه خريداري مي‌كند. اخيراً ايران از بعضي از كشورهاي صادركننده درخواست كرده است كه اين مدت را به يك سال افزايش دهند. ايران مسلماً از عراق كم‌تر متحمل مخارج بوده و پرداخت‌هاي خود را به طور كامل‌تري به انجام رسانده است و اين تفاوت موجب خشنودي بانك‌هاست.»[۲۶]

گزارش- 649

نيروهاي "اتحاديه ميهني كردستان عراق" امروز با انجام دادن عملياتي در استان "اربيل" موفق شدند "بخش حيران" واقع در 25 كيلومتري شرق "شقلاوه" را تصرف كنند. در پي اين حمله، نيروهاي عراق چند پاتك عليه نيروهاي اتحاديه انجام دادند اما توفيقي به دست نياوردند.[۲۷] روابط عمومي فرماندهي قرارگاه رمضان تلفات دشمن را 500 تن كشته و زخمي و 20 تن اسير اعلام كرد. در اين حمله همچنين يك فروند هلي‌كوپتر، پنج دستگاه تانك و سي دستگاه انواع خودرو نظامي دشمن منهدم شد.[۲۸]

گزارش- 650

در آخرين ساعات امروز "پايگاه ديزج" واقع در 35 كيلومتري اروميه مورد حمله 120 تن از افراد حزب دمكرات كردستان ايران قرار گرفت. نيروهاي مهاجم با شليك يازده گلوله آر.پي.جي.7 و چهار نارنجك به سوي اين پايگاه، سه تن از افراد مستقر در آن را شهيد و چهار تن ديگر را زخمي كردند. مهاجمان پنج تن را نيز به اسارت بردند.[۲۹] قرارگاه حمزه سيدالشهداء(ع) با اعلام اين خبر افزود كه اين افراد پس از به آتش كشيدن پايگاه و دست‌برد به چند مغازه اين روستا، متواري شدند. در منطقه مريوان نيز 30 تن از نيروهاي كومه‌له از گردان‌هاي "اريزه" و "شاهو" كه قصد ورود به روستاي "گوشتخالي" از توابع مريوان را داشتند، به كمين نيروهاي خودي برخوردند و پس از به جا گذاشتن دو كشته و سه زخمي، از منطقه گريختند.[۳۰] افراد گروهك كومه‌له به مسجد "ميشاو" كه نيروهاي ضربت در آن مستقر بودند حمله كردند ولي با واكنش نيروهاي داخل مسجد روبه‌رو شدند و با دادن يك كشته، از منطقه گريختند.[۳۱]

گزارش- 651

"حميد بكايي" نماينده سازمان مجاهدين خلق در لندن، در گفت‌وگو با روزنامه "حريـّت" چاپ استانبول، نيروهاي "بارزاني" و "طالباني" را متهم كرد كه با اجراي عمليات نظامي، طرف‌داران و نيروهاي اين سازمان را در خاك عراق به قتل مي‌رسانند. حريـّت به نقل از وي افزود: «مجاهدين در ماه‌هاي اخير بر عمليات نظامي خود عليه حكومت ايران شدت داده‌اند و رجوي در مدتي كم‌تر از پنج سال، رهبري حكومت ايران را به دست خواهد گرفت.» وي افزود: «سازمان مجاهدين خلق خواهان برقراري يك حكومت لائيك در ايران است.» حميد بكايي در مورد جنگ عراق عليه ايران ادعا كرد كه جمهوري اسلامي ايران به‌طور عمد به جنگ با عراق ادامه مي‌دهد تا با بهره‌برداري از اين موقعيت براي توجيه شكست‌هاي اقتصادي خود، از سرنگوني حكومت جلوگيري كند.»[۳۲]



منابع و مآخذ روزشمار 1366/06/14

  1. خبرگزاري جمهوري اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 170، 15/6/1366، ص3، اهواز ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 14/6/1366.
  2. خبرگزاري جمهوري اسلامي، "گزارش‌هاي ويژه"، نشريه شماره 171، 16/6/1366، ص2، اهواز ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 15/6/1366.
  3. مأخذ 1 ص41، كويت ـ خبرگزاري آسوشيتدپرس، 14/6/1366.
  4. مأخذ 1، صص42ـ41، كويت ـ خبرگزاري آسوشيتدپرس، 14/6/1366.
  5. مأخذ 1، ص42، منامه ـ خبرگزاري فرانسه، 14/6/1366.
  6. روزنامه رسالت،15/6/1366، ص آخر.
  7. مأخذ 1، ص37، لندن ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، روزنامه گاردين، 14/6/1366.
  8. مأخذ 1، ص38، تونس ـ خبرگزاري فرانسه، 14/6/1366.
  9. مأخذ شماره 1، ص13، تهران ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 14/6/1366، به نقل از روزنامه اللوا.
  10. مأخذ شماره 1، ص40، پكن ـ خبرگزاري يونايتدپرس، 14/6/1366.
  11. روزنامه رسالت، 15/6/1366، ص12، خبرگزاري يونايتدپرس.
  12. پيشين، خبرگزاري رويتر.
  13. روزنامه رسالت، 16/6/1366، ص12، خبرگزاري آسوشيتدپرس.
  14. مأخذ 1، ص8، راديو امريكا، 14/6/1366.
  15. مأخذ 1، صص22ـ21، به نفل از راديو امريكا، 14/6/1366.
  16. روزنامه اطلاعات، 15/6/1366، ص آخر.
  17. روزنامه كيهان، 15/6/1366، ص آخر.
  18. پيشين.
  19. روزنامه جمهوري اسلامي، 15/6/1366، ص11.
  20. مأخذ 1، ص5، تهران ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 14/6/1366، راديو بي.بي.سي.
  21. مأخذ 1، ص6، تهران ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، راديو بي.بي.سي، 14/6/1366.
  22. مأخذ 1، صص22ـ21، به نفل از راديو امريكا، 14/6/1366.
  23. مأخذ 1، ص31، راديو اسراييل ـ روزنامه اسراييلي، "ها‌آرتس"، 14/6/1366.
  24. مأخذ 1، ص33، راديو بي.بي.سي، هفته‌نامه اكونوميست، 14/6/1366.
  25. روزنامه اطلاعات، 15/6/1366، ص18، اسلام‌آباد ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي.
  26. روزنامه جمهوري اسلامي، 28/6/1366، ص9، به نقل از مجله اقتصادي اكونوميست، چاپ لندن، 5 سپتامبر 1987.
  27. سند شماره 029231 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: روابط عمومي قرارگاه رمضان، 30/6/1366.
  28. سند شماره 029130 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: فرماندهي قرارگاه رمضان، 20/6/1366.
  29. سند شماره 029174 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: گزارش نوبه‌اي شماره 25، از معاونت عمليات و اطلاعات نيروي زميني ارتش ـ مديريت اطلاعات، به نيروي زميني سپاه (اهواز ـ گلف) 23/6/1366، ص6.
  30. سند شماره 70293 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از فرمانده قرارگاه سيدالشهدأ، به فرمانده نيروي زميني سپاه، 19/6/1366؛ و ـ سند شماره 1020785 مركز مطالعات و تحقيقات جنگ: از دفتر نمايندگي امام در سپاه 11 امام حسن عسگري ـ دفتر سياسي، به دفتر نمايندگي امام در ستاد مركزي ـ دفتر سياسي، 29/6/1366.
  31. پيشين، رديف اول.
  32. مأخذ 1، ص1 ضميمه، آنكارا ـ خبرگزاري جمهوري اسلامي، 14/6/1366.