1364.04.16: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه روز شمار دفاع مقدس
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «'''<big>روزشمار جنگ</big>''' '''<big>پنجشنبــــــه</big>''' '''<big>16 آبان 1364</big>''' '''<big>23 صفر 1406</big>''' '''<big>7 نوامبر 1985</big>''' == 1 == در تلاش برای ادامه طرح‌ریزی و آماده‌سازی عملیات گسترده سپاه پاسداران در سال جاری در منطقه فاو عراق (که منطقه عملیاتی فدک نام‌گذا...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
سطر ۱: سطر ۱:
'''<big>روزشمار جنگ</big>'''
{{جعبه زندگینامه
|عنوان = روزشمار جنگ سال 1364
|نام = 1364.04.16
|نام دیگر= شانزده تیر
|روز= 16 تیر 1364
|تاریخ شمسی= 1364.04.16
|تاریخ میلادی=18 شوال 1405
|تاریخ قمری= 7 ژوئیه 1985
|اسامی عملیات=
|اسامی شهدا=
|اسامی اسرا=
}}


'''<big>پنجشنبــــــه</big>'''
  <div class="bootstrap-btn">[[1360.04.16]]</div>
  <div class="bootstrap-btn">[[1361.04.16]]</div>
  <div class="bootstrap-btn">[[1362.04.16]]</div>
  <div class="bootstrap-btn">[[1363.04.16]]</div>
  <div class="bootstrap-btn">[[1365.04.16]]</div>
  <div class="bootstrap-btn">[[1366.04.16]]</div>
  <div class="bootstrap-btn">[[1367.04.16]]</div>


'''<big>16 آبان  1364</big>'''


'''<big>23 صفر    1406</big>'''
<div style="text-align:justify">


'''<big>7 نوامبر 1985</big>'''


== 1 ==
== گزارش- 231 ==
در تلاش برای ادامه طرح‌ریزی و آماده‌سازی عملیات گسترده سپاه پاسداران در سال جاری در منطقه فاو عراق (که منطقه عملیاتی فدک نام‌گذاری شده است)، امروز در قرارگاه مرکزی سپاه پاسداران جلسه‌ای با حضور فرماندهان ارشد سپاه پاسداران: رحیم صفوی فرمانده نیروی زمینی سپاه، غلامعلی رشید مسئول معاونت عملیات نیروی زمینی سپاه، عزیز جعفری فرمانده قرارگاه قدس سپاه، عباس محتاج فرمانده قرارگاه سلمان و فرمانده ناحیه 4 سپاه، احمد غلامپور (جانشين قرارگاه كربلا) و... تشکیل شد. در این جلسه مسئولان نیروی زمینی سپاه، باتوجه‌به مشکلات بسیاری که در سر راه عبور از اروندرود و اجرای عملیات در منطقه فاو وجود دارد، مخالفت جدی خود را با اجرای عملیات در این منطقه اعلام کردند و برای اجرای عملیات در مناطق دیگر پیشنهادهایی دادند.
[[رده:1]]
خلاصه‌ای از گزارش امروز راوی مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ در قرارگاه مرکزی سپاه، درباره دیدگاه‌های مسئولان نیروی زمینی سپاه چنین است:


پس از یک‌ روز وقفه در بررسی طرح‌‌های عملیاتی ـ که صرف پیگیری کار مهندسی در مناطق عملیاتی هور و فدک (منطقه عملیاتی فاو) گردید ـ از اوایل امروز بار دیگر مباحث اصلی عملیات آغاز شد. در طول روز مسئولان نیروی زمینی سپاه گفت‌وگو‌های بسیاری کردند و درباره مطالب متعددی ازجمله تأمین شرایط لازم برای اجرای عملیات تبادل‌نظر شد. به‌تدریج مباحث گسترده‌تر و موضوعات جدیدی مطرح شد تا جایی که غلامعلی رشید مسیر بحث را تغییر داد و گفت:
در ادامة خط " انفجار راحت" در اماكن عمومي كه به وسيلة عوامل وابسته به عراق در داخل كشور دنبال مي‌شود، امروز حدود ساعت10 صبح بمبي در ابتداي خيابان فردوسي تهران منفجر شد كه تلفات جاني در پي نداشت و تنها به تعدادي از مغازه‌هاي اطراف خساراتي رساند.<ref>روزنامة اطلاعات، 16/4/1364، ص2.</ref>


«اصلاً بیاییم پیشنهاد بدهیم که امسال در جنوب، عملیات وسیع انجام ندهیم. تا عید 15 عملیات قدس [عملیات محدود] می‌توانیم انجام دهیم و در این فاصله دو الی سه منطقه را از هر نظر آماده کنیم و در سال آینده عملیات بزرگ انجام دهیم. امر غافلگیری برای ما مهم است. با نیرویی که حداکثر تا 70 گردان می‌رسد می‌توانیم در شمال‌غرب عملیاتی نسبتاً خوب انجام دهیم.»
==  گزارش- 232 ==


حاضران در جلسه با این پیشنهاد که پیش‌ازظهر و بدون حضور محسن رضایی مطرح شد، موافقت و هریک به‌نوعی آن را تصدیق ‌کردند. در ادامه بحث مزیت‌هایی برای این طرح پیشنهادی بیان شد:
ارتباط جنگ ايران و عراق با موضوع تداوم بحران و درگيري در كردستان و آذربايجان غربي، امروز در راديو بي.بي.سي. در تفسيري بررسي گرديد كه در آن گفته شد: «شش سال است كه كردستان ايران صحنة مبارزة مسلحانه براي دست‌يابي كردها به خودمختاري بوده‏است؛ شايد مهم‌ترين دليلي كه كردها توانسته‌اند نبرد را براي مدت‌ دراز در مقابل برتري عظيم نيروهاي دولت از حيث نفرات و تسليحات ادامه بدهند، جنگ پنج سالة ايران و عراق بوده‏است كه بخش اصلي نيـروهاي دولت ايران را به منـاطق جنوبي‌تر كشانـده است.»<ref>واحد مركزي خبر صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، بولتن "راديوهاي بيگانه"، 17/4/1364، راديو بي.بي.سي.، 16/4/1364.</ref>


1. رعایت غافلگیری.
==  گزارش- 233 ==


2. آماده‌کردن سه منطقه فدک (فاو)، حیدر (روطه ـ قرنه) در هور و شمال منطقه عملیاتی بدر.
"رشيد الرشيد" وزير مشاور در امور كابينة كويت، امروز اعلام كرد كه دولت‌هاي كويت و تركيه بر سر پايان يافتن جنگ ايران و عراق توافق دارند. وي به دنبال ملاقات "تورگوت اوزال" نخست‌وزير تركيه با امير كويت گفت كه اين دو كشور (كويت و تركيه) خواستار پايان جنگ ايران و عراق شده‏اند و در مورد ادامة تلاش‌ها جهت پايان دادن به اين جنگ ويران‌گر توافق كرده‌اند.<ref>خبـرگـزاري جمهوري‌اسـلامي، نشـريه "گـزارش‌هاي ويژه" شماره 110، 17/4/1364، ص4، كويت، 16/4/1364.</ref> تورگوت اوزال و هيئت همراه پس از يك ديدار كوتاه از كويت، بعدازظهر امروز اين كشور را ترك كرد.<ref>روزنامة اطلاعات، 17/4/1364، ص آخر.</ref>


3. آمادگی تجهیزات.
==  گزارش- 234 ==


4. امکان فراهم‌آوردن نیروی بیشتر برای جنوب در زمستان آینده.
آقاي هاشمي‌رفسنجاني رئيس‌ مجلس شوراي اسلامي كه اخيراً از سفرهاي منطقه‌اي و آسيايي مهمي بازگشته است، در جلسة علني امروز مجلس سفر هيئت پارلماني جمهوري‌اسلامي ايران به كشورهاي چين و ژاپن را آغاز حركتي جديد در سياست خارجي و روابط بين‌المللي جمهوري‌اسلامي ايران توصيف كرد: «اين حركت آغاز موفقيت‌آميزي بود كه در دو قطب (دو بلوك قدرت جهاني) جمهوري‌اسلامي حضور شايستة خود را در دنيا اعلام كرد و با توجه به انتظار نقشي كه از اسلام در دنيا مي‌رود، يك ميليارد مسلمان دنيا پايگاه خود را در ايران مي‌بينند. اين حركت مي‌تواند مبدأ يك سلسله حركت‌هاي ديگري باشد كه ان‌شاء‌الله در پي اين حركت، بايد داشته باشيم.»<ref>مأخذ 1، ص 3.</ref>


5. تکمیل و تثبیت تشکیلات نیروی زمینی سپاه تا سال آینده.
==  گزارش- 235 ==


در مخالفت با اجرای عملیات در منطقه فاو نیز دلایل زیر برشمرده شد:
امروز در مراسمي در حضور امام‌خميني، دادستان جديد كل كشور منصوب گرديد. در اين مراسم، امام‌خميني، آيت‌الله "موسوي اردبيلي" رئيس ديوان عالي كشور، آيت‌الله "صانعي" دادستان كل كشور و حجت‌الاسلام "موسوي خوئيني‌ها" نمايندة امام و سرپرست حجاج ايراني، بياناتي ايراد كردند. آيت‌الله صانعي از امام درخواست كرد كه به واسطة شدت و تراكم كار و خستگي، با كناره‌‌گيري ايشان از مسئوليت دادستاني كل كشور موافقت شود. آن گاه امام‌خميني گفتند:
«بسم‌الله الرحمن الرحيم
از رفتن آقاي صانعي متأسف و متأثرم. اميدوارم ايشان در هر كجا باشند، فرد مؤثري باشند ... من ايشان را در سال‌هاي طولاني است كه مي‌شناسم. او مردي عالم، متعهد و فعال است. ايشان تصميم گرفته‌اند تا از اين كار كنار بروند؛ ايشان نبايد به طور كلي از همة كارها كناره‌گيري كنند ... امروز كه به شما زحمت دادم، بدين خاطر بود كه تصميم گرفتم آقاي موسوي خوئيني‌ها، دادستان باشند. آقاي موسوي را هم مي‌شناسم، او مرد عالم و بسيار متعهدي است ... ان‌شاء‌الله آقاي موسوي هم مانند آقاي صانعي با صفاي باطن با آقاي اردبيلي همكاري مي‌نمايند. ...»<ref>مأخذ 4، ص3، سرويس سياسي.</ref>
انتصاب آقاي موسوي خوئيني‌ها به سمت دادستان كل كشور، بازتاب‌هايي گسترده در رسانه‌هاي گروهي داشت؛ از جمله خبرگزاري آلمان در گزارشي از تهران نوشت: «حجت‌الاسلام خوئيني‌ها يك انقلابي كه در سال 1979 رهبري دانشجويان را در تصرف سفارت امريكا در تهران به عهده داشت، امروز به‌عنوان دادستان كل كشور منصوب شد. خوئيني‌ها در گزارش‏هاي قبلي به‌عنوان رقيب‌ بالقوه در انتخابات رياست جمهوري كه اواخر اين ماه در ايران برگزار خواهد شد، قلمداد مي‌شد.
منابع ديپلماتيك گفتند اين انتصاب به طور مؤثري خوئيني‌ها را از صحنة رقابت رياست جمهوري حذف خواهد كرد. اين منابع افزودند اين اقدام همچنين براي اجتناب از به خطر افتادن تمايل اخير ايران به عادي ساختن روابط خود با امريكا، اتخاذ شده‏است.»
خبرگزاري يونايتدپرس نيز ضمن گزارش خبر انتصاب آقاي خوئيني‌ها، افزود: «تحليل‌گران سياسي اظهار داشتند كه انتصاب خوئيني‌ها او را از صحنة رقابت با رئيس‌جمهور "خامنه‌اي" در انتخابات آيندة رياست‌جمهوري كنار خواهد زد. خوئيني‌ها اخيراً به‌عنوان يك رهبر مخالف خامنه‌اي در جنگ قدرت در ايران شناخته شده و اين طور تصور مي‌رفت كه خوئيني‌ها در تلاش است در انتخابات رياست‌جمهوري كه در ماه آينده در ايران برگزار مي‌گردد، خامنه‌اي را كنار بزند. خوئيني‌ها كه امروز به جاي حجت‌الاسلام يوسف صانعي به‌عنوان دادستان كل منصوب شد، به‌عنوان مرشد و رهبر دانشجويان پيرو خط امام - همان گروهي كه در سال 1979 سفارت امريكا در تهران را تسخير كردند - معروف است.»<ref>مأخذ 3، صص 20 و 21، تهران - خبرگزاري‌ها، 16/4/1364.</ref>
يك مفسر راديو بي.بي.سي. هم با اشاره به موارد پيشين، افزود كه شهرت حجت‌الاسلام خوئيني‌ها بيش‏تر سياسي است تا مذهبي. وي سپس با معرفي ويژگي‏هاي فكري و موضع‏گيري‌هاي داخلي و خارجي آقاي خوئيني‌ها، گفت: «او با اشغال سفارت امريكا در تهران، بر سر زبان‌ها افتاد و سپس هر سال با برگزاري مراسم حج، بر شهرت او افزوده شد و در جريانات سياسي داخلي، پيرو هيچ يك از رهبران جز شخص آيت‌الله خميني نيست. وي علاوه بر مسائل سياست داخلي، در مسائل سياست خارجي نيز به مخالفت سرسختانه با غرب و به خصوص امريكا شهرت دارد و در اين زمينه بهتر از بسياري ديگر از رهبران ايران نظرات آيت‌الله خميني را منعكس مي‌كند.»
مفسر راديو بي.بي.سي. با اشاره به سمت جديد آقاي موسوي خوئيني‌ها نتيجه گرفت كه ايشان قاعدتاً عهده‌دار سرپرستي حجاج ايراني نخواهد بود و ‌افزود: «ماه آينده حجاج ايراني در مراسم حج كم‏تر از سال‌هاي گذشته باعث زحمت رهبران عربستان خواهند بود، به خصوص اين‏كه اخيراً نشانه‌هايي از بهبود روابط ايران و عربستان و ساير كشورهاي محافظه‌كار عرب در منطقة خليج‌فارس به چشم مي‌خورد.»<ref>مأخذ 3، ص 29، راديو بي.بي.سي.، 16/4/1364.</ref>


1. رعایت غافلگیری ناممکن است.
==  گزارش- 236 ==


2. شرایطی که فرماندهان برای اجرای عملیات مشخص کرده‌اند، تأمین نشده است.
امروز "ميرحسين موسوي" نخست‌وزير، در نشستي با خبرنگاران مطبوعات و رسانه‌هاي گروهي داخلي به پرسش‌هاي آن‏ها از جمله در مورد ارزش نقد در رسانه‌ها، فعاليت آزادانه در مطبوعات و چگونگي تثبيت جايگاه مطبوعات، پاسخ داد. در بخشي از گزارش اين مصاحبه - كه به‌نحوي منعكس كنندة اوضاع داخلي ايران در زمان جنگ مي‌باشد - آمده‏است:
خبرنگار مجلة شاهد: «شما در پي توقيف روزنامة صبح آزادگان، اظهار تأسف دولت را اعلام كرديد، اما توقيف اين روزنامه كماكان ادامه دارد؛ با توجه به اين مسئله، اين سؤال مطرح است كه براي مطبوعات چه پشتوانة اجرايي در ادامة كارشان وجود دارد تا بعضاً دچار مشكلي شبيه روزنامة صبح آزادگان نشوند؟»
نخست‌وزير: «البته من نظرم را در اين مورد اظهار داشته‌ام و علت اين اظهارنظر نيز اين بود كه دولت در اين زمينه چه نقشي داشته و همچنين اين‏كه بگويم دولت آمادة شنيدن انتقاد است و خودش شكايت كننده عليه روزنامه‌ها نيست، بلكه سپاس‏گزار روزنامه‌ها و اصولاً رسانه‏هاي گروهي در نقد و انتقادشان است؛ اين مسئله مهم است چه به لحاظ تاريخي و چه از نظر جامعه كه روشن شود. قوة اجرائيه معمولاً در همة كشورها به دنبال محدود كردن فعاليت روزنامه‌هاست، در حالي كه در كشور ما برعكس، قوة مجريه داوطلب اين است كه روزنامه‌ها آزادانه فعاليت كنند و نقد كنند. ما اعتقاد داريم در روزنامه‌ها نيروهاي انقلابي حضور دارند و طبيعي است كه از روي دل‏سوزي مي‌نويسند، تذكر مي‌دهند و در جايي هم كه پيشرفتي هست، آن را منعكس مي‌كنند. همچنين آن اظهار نظر من نشان مي‌دهد كه آن مسائلي كه منجر به توقيف روزنامة صبح آزادگان شده، ارتباطي با مسئله دولت نداشته‏است. البته ممكن است اختلاف سليقه‌اي منجر به اين مسئله شده‏باشد، به‌اضافة اشكالات قضائي كه گرفته‌اند. تا آن‏جايي كه من اطلاع دارم تلاش‌هايي صورت گرفته تا اين مسئله حل شود.
در ضمن بايد اين را در نظر گرفت كه وقتي به قوة قضائيه شكايتي مي‌شود، اين قوه مجبور است اين پرونده‌ها را به جريان بيندازد و آن را به نتايجي برساند؛ قوة قضائيه در اين مسير حركت كرده، منتهي واقعيت‌هايي كه مربوط به رسانه‌هاي گروهي در كشور ما مي‌شود، مي‌تواند مسبب اين باشد كه قوة ‌قضائيه با اين مسئله قاطع‌تر و سريع‌تر برخورد كند كه روزنامه‌هاي ما با دل‏گرمي و پشت‌گرمي بيش‏تري كار خود را دنبال كنند.»
خبرنگار اطلاعات: «آيا فكر نمي‌كنيد مشكل روزنامة صبح‌آزادگان و شايد بعضي ديگر از رسانه‌هاي گروهي در اين‌گونه موارد بيش‏تر ناشي از آن باشد كه هنوز پس از گذشت چند سال از پيروزي انقلاب جايگاه مطبوعات در نظام جمهوري‌اسلامي تعيين نشده و آن نيز به دليل نبود يك قانون مدون مطبوعات باشد؟»
نخست‌وزير: «حرف شما را قبول دارم، به اين معني كه قانون يك مقداري از كار را حل مي‌كند ولي حلال همة كارها و مشكلات نيست. به اعتقاد من، روزنامه‌ها خود در تعيين و تثبيت جايگاه خود در نظام، نقش دارند.»
خبرنگار اطلاعات: «اما وجود سليقه‌هاي مختلف در جامعه باعث مي‌شود كه روزنامه‌ها نتوانند نظر كلية اين سليقه‌ها را جلب كنند و يا بهتر است بگويم اين كار عملاً انجام‌پذير نيست، ولي اگر قانون مطبوعات وجود داشته‏باشد، حداقل اين قانون پشتوانة محكمي براي ادامة كار مطبوعات بر پايه معيار قانوني است.»
نخست‏وزير: «من هميشه در صحبت‌هايم به اين مسئله اشاره كرده‌ام كه كسي كه در رسانه‌هاي گروهي فعاليت مي‌كند، مجبور به گزينش است؛ گزينش يك نوع طرف‏داري است. شما حتي خبرهاي عادي را كه مي‌خواهيد درج كنيد، با انبوهي از خبرها روبه‏رو هستيد كه اگر بخواهيد همة آن‏ها را درج كنيد، روزنامة دويست الي سيصد صفحه‌اي بايد منتشر كنيد، ولي شما از انبوه اين خبرها گزينش به عمل مي‌آوريد و خود گزينش، يك نوع انتخاب و طرف‏داري است، براي همين، تصور اين‏كه روزنامه و روزنامه‌نگار بي‌طرف باشد، غيرواقع‌بينانه است. ما بايد در وهلة اول اين را از ذهن خود بيرون كنيم كه يك روزنامه‌نگار مي‌تواند بينندة بي‌طرفي باشد. از طرف ديگر، ما اعتقاد داريم كه روزنامه‌نگار در كشور ما بر مكتب تكيه دارد، خود مكتب هم نحوة گزينش را نشان مي‌دهد، يعني انسان را از بي‌طرفي خلاص مي‌كند. تمامي اين‌ها مي‌تواند باعث شود كه روزنامه‏نگار ما كاملاً احساس كند كه طرف‏دار راهي است و معيارهايي هم در كارش مطرح است و بر اساس آن معيارها به قضايا نگاه مي‌كند، منتهي طرح يك مسئله در جامعه هميشه با مشكلاتي برخورد مي‌كند و هر كاري يك سختي دارد؛ سختي يك كار فني، در حل مسائل فني آن است و سختي كار روزنامه‌نگاري هم در برخورد اين نقطه نظرها با همين موانع اجتماعي است كه به‌طور طبيعي وجود دارد؛ يعني اگر ما تصور كنيم كه در جامعه موانع و سختي وجود ندارد، اشتباه مي‌كنيم. روزنامه‌نگاران با افكار عمومي سروكار دارند، با نيروهاي مختلف سياسي اجتماعي سروكار دارند، با گرايش‌هاي مختلف سروكار دارند، بعضي از اين گرايش‌ها هم‏سو با نقطه نظرهاي روزنامه‌نگار است و بعضي از آن‏ها به عكس؛ همة اين‌ها خبر و زندگي روزانة يك روزنامه‌نگار است.
نكته ديگر اين‏كه بر پاية پذيرش اين واقعيت، روزنامه‌نگاران بايد سعي كنند جايگاه روزنامه را در نظام ما روشن كنند؛ براي مثال در حال حاضر روزنامه‌ها اقدام به انعكاس گزارش‌هاي خوب اقتصادي - اجتماعي مي‌كنند، كم‌كم در جامعة ما اين مسئله تثبيت مي‌شود؛ يا بعضي اوقات روزنامه‌ها در مورد مسائل مهم سياسي جهان و كشور مقالاتي چاپ مي‌كنند؛ مردم اين فعل و انفعالات مطبوعاتي را به‌طور جدي دنبال مي‌كنند، هر قدر حجم اين گزارش‌ها زيادتر شود و عمق آن بيش‏تر شود، جايگاه روزنامه‌ها در نظام ما تثبيت شده‌تر و احتمال آسيب‌پذيري آن‏ها نيز كم‏تر خواهد بود، چرا كه خودشان را به‌عنوان يك مجموعة نافع براي جامعه تثبيت مي‌كنند و ديگر به سادگي نمي‌توان دست به تركيب آن‏ها زد. منتهي در رابطه با جريانات سياسي روزمره كه واكنش‌هايي را مي‌تواند بر عليه روزنامه‌ها ايجاد كند، روزنامه‌نگارها بايد معمولاً با ظرافت بيش‏تري كار كنند، اين مربوط به كشور ما هم نيست، همة كشورها با اين مسائل روبه‏رو هستند.
يكي از هنرها كه در رسانه‌ها بايد آموخت، اين است كه حرف را به‌نحوي بزند كه بيش‏تر به نفع نظام مورد اعتقادش باشد و كم‏تر آسيب به جامعه برساند و در عين حال، حالت ارشادي را داشته‏باشد و اين چيزي است كه روزنامه‌نگار آن را بيش‏تر از همه مي‌فهمد؛ يعني مي‌داند كه بايد به‌گونه‌اي مسائل را مطرح كند كه بعدها عليه خود او به‌كار گرفته نشود.
به‌جاست كه در اين‏جا يكي از شگفتي‌هاي رهبري امام را مطرح كنيم و آن اين‏كه امام به‏رغم اين‏كه نسبت به امثال‌ ما ارتباط كم‏تري با رسانه‌هاي گروهي دارند، نسبت به نوع برنامه‌هاي رسانه‌هاي گروهي و توجه به آن‏ها حساسيت بيش‏تري داشته و دارند؛ اين حساسيت از اول انقلاب وجود داشت و آن هم بيش از همة مسئولين كشور.»<ref>روزنامة اطلاعات، 18/4/1364، ص2.</ref>


3. زمان کافی برای آماده‌کردن زمین ازجنبه مهندسی دراختیار نیست.
==  گزارش- 237 ==


4. نیروی موردنیاز تأمین نشده است.
بازتاب ماجراي هواپيماربايي اخير همچنان ادامه دارد؛ واكنش‌هاي كشورهاي منطقه در قبال تهديد امريكا مبني‏بر تحريم فرودگاه بيروت، همچنين سرنوشت تعدادي ديگر از زندانيان "عتليت" در اسرائيل، از جمله موضوعات مورد بحث امروز رسانه‌ها بوده‏است.
خبرگزاري يونايتدپرس از لندن گزارش داد: «ليبي امروز خواستار تحريم همه‌جانبة هواپيماها و كشتي‌هاي امريكا و نيز كالاهاي اين كشور در پاسخ به تصميم امريكا داير بر تحريم فرودگاه بي‌المللي بيروت شد. راديو ليبي كه اين خبر را اعلام داشت، افزود در اعلاميه‌اي كه از سوي كميتة عمومي خلق ليبي انتشار يافت، اقدام امريكا در اين زمينه به‌عنوان تجاوز و تروريسم توصيف و در مقابل، حمايت از مردم لبنان درخواست شده است. اين راديو اضافه كرد در اعلامية دولت ليبي اين اقدام امريكا بخشي از يك پيكار به منظور اعمال تروريسم عليه مردم و كنترل اقتصاد آن‏ها به منظور تحميل شرايط خود توصيف شده‏است. در اعلامية مزبور بي‌توجهي امريكا به قراردادهاي بين‌المللي به‌ويژه توافق‌هايي كه تحت مساعي سازمان هواپيمايي غيرنظامي بين‌المللي حاصل شده، محكوم گرديده‏است.»<ref>مأخذ 4، ص1.</ref>
همچنين به گزارش يونايتدپرس از تل‌آويو، راديو اسرائيل امروز گزارش داده‏است: «ايالات متحده پيشنهاد اسرائيل داير بر تأخير انداختن آزادي 435 زنداني باقي‏ماندة لبناني تا زماني كه هفت گروگان امريكايي در لبنان آزاد نشده‌اند را رد كرد.» يونايتدپرس سپس افزوده: «اين راديو طي گزارشي از واشنگتن مي‌گويد اين پيشنهاد از سوي "ديويد كيمچه" مديركل وزارت خارجة اسرائيل، طي ديدار اخيرش از امريكا مطرح شده‏بود.
تعداد 435 زنداني كه در زندان اصلي نظامي اسرائيل "عتليت" در جنوب بندر حيفا در بازداشت به‌سر مي‌برند، باقي‏مانده 1200 لبناني هستند كه از جنوب لبنان در آخرين مرحلة خروج نظامي اسرائيل، به عتليت منتقل شدند.
شمار آخرين گروه از زندانيان آزاد شدة لبناني در پي رهايي 39 گروگان امريكايي هواپيماي ربوده شده تي.دبليو.اي. - كه روز چهارشنبه [12/4/1364] آزاد شدند ـ به 300 تن بالغ مي‌شود.
راديو دولتي اسرائيل به نقل از سخن‌گوي وزارت خارجه امريكا گفت ارتباطي بين گروگان‌هاي امريكايي و بازداشت‌هاي عتليت وجود ندارد.»<ref>مأخذ 1، ص آخر.</ref>


5. هماهنگی در فعالیت‌هایی که برای تأمین امکانات می‌شود وجود ندارد.
==  گزارش- 238 ==


6. اجرای تک پشتیبانی در جزیره مینو میسر نیست.
منابع وزارت امورخارجة مصر اعلام كرده‏اند كه دولت امريكا به دولت مصر اطلاع داده‏است كه در نظر دارد موافقت خود را جهت آغاز مذاكرات سه جانبه بين هيئت‌هاي اردني، فلسطيني، امريكايي در نيمة ماه ميلادي آينده (اوت)، به دولت اردن ابلاغ كند. روزنامة كويتي "الرأي العام" امروز در ادامة اين خبر، افزود كه شـاه حسيـن (اردنـي) و "حسـني مبـارك" رئيـس‌جمـهوري مصر، در مذاكرات خـود در روز پنجـشنبـة گذشتـه (13/4/1364) در عقبه، در مورد تشكيل هيئت مشترك اردني - فلسطيني براي مذاكره با امريكا، گفت‌وگو كرده‌اند.<ref>مأخذ 4.</ref>


درمجموع هرچه مباحث عمیق‌تر می‌شد، انگیزه اصلی و دلیل انتخاب منطقه عملیاتی فاو با ابهام بیشتر مواجه و حتی گفته می‌شد که منطقه فاو براثر فشارهای سیاسی برای عملیات انتخاب شده است.
==  گزارش- 239 ==


درنهایت رحیم‌ صفوی، غلامعلی ‌رشید، عزیز جعفری، احمد ‌غلامپور و... برای دادن پیشنهادهای جدید و مخالفت با اجرای عملیات در منطقه فاو به نتیجه قطعی رسیدند و قرار شد در جلسه‌ای با فرمانده کل سپاه دراین‌باره به بحث بپردازند.<ref>سند شماره 0634/گ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ: انتخاب منطقه عملیاتی فدک (فاوگزارش راوی قرارگاه خاتم، در عملیات والفجر8، داوود رنجبر، صص 92 ـ 91.</ref>
" ابواياد" مرد شماره 2 الفتح، گفت: «سوريه كنفرانس سران عرب را كه قرار است براي رسيدگي به مسئله فلسطين تشكيل شود، تحريم نمي‌كند، چرا كه دمشق با خودداري از شركت در اين كنفرانس، خود را به "انزوا" محكوم خواهد كرد.» وي افزود: «شركت سوريه در كنفرانس آيندة سران عرب ضروري است، زيرا اين كشور منشأ بسياري از مشكلاتي است كه براي "ساف" به وجود آمده‏است و كنفرانس مذكور كوشش خواهد كرد تا اين مشكلات را حل كند.» ابواياد همچنين گفت كه سازمان آزادي بخش فلسطين پيشنهاد خواهد كرد كه اين مسائل در كنفرانس سران عرب بررسي شود: «مسئله فلسطين و تصميمات كنفرانس فاس (سپتامبر 1982سرنوشت آيندة طرح فاس، نتايج كار كميتة عرب كه از سوي سران عرب مأمور بررسي اين طرح شده‏بود، همچنين مداخلات رژيم‌هاي عربي در امور داخلي فلسطين‌ها.»<ref>مأخذ 4.</ref>


== 2 ==
== گزارش- 240 ==
[[رده:2]]
در ادامه بحث درباره طراحی عملیات در منطقه فاو، بعدازظهر امروز جلسه‌ای با حضور محسن رضایی فرمانده کل سپاه پاسداران، و برادرانی که در جلسه صبح حضور داشتند. در قرارگاه مرکزی سپاه پاسداران تشکیل شد. نخست رحیم صفوی شروع به صحبت کرد:


برادران حاضر در این جلسه از ابتدای جنگ، در جنگ بوده‌اند و فلسفه وجودی‌شان در جنگ یک فلسفه محکم زیربنایی و عقیدتی است و براساس پایبندی به مقام ولایت آمدند در جنگ و با اعتقاد به اینکه این جنگ، جنگ بین حق و باطل است و جبهه حسینی‌ها علیه یزید‌ی‌هاست و اینکه هر زمانی هم که امام تکلیف کند، حاضر به ریختن خونشان به پای درخت ایمان و عقیده‌شان هستند... .
روزنامة " الاسلام" چاپ كلمبو، به نقل از رئيس ادارة امنيت ملي امريكا به نقش اين كشور در جنگ عراق و ايران پرداخته و با ذكر دلايل و شواهدي قصد امريكا را جهت براندازي حكومت اسلامي از طريق كسب آمادگي براي حمله به اهداف نظامي ايران، بررسي كرده‏است. در اين مقاله آمده‏است: «آنچه به نظر مي‏رسد آن است كه امريكا بدون داشتن دليلي، خود را براي حمله به هدف‌هاي نظامي ايران آماده مي‌كند. چنانچه اين گونه عمليات نظامي، تنها براساس حدس و گمان و نه برپاية دلايل قطعي واقع شود، خود تحريك كنندة گروه‌هاي فراوان ضدامريكايي خواهد شد تا در هر قطعه از جهان امريكايي‌ها را كه مظنون به نظر مي‌رسند، به قتل برسانند.» اين روزنامه سپس به عاجز بودن امريكا در يافتن انگيزه و بهانه‌اي به منظور حمله به ايران، اشاره كرده و دليل اين درماندگي را شكست كلي تاكتيك‌هاي براندازي امريكا عليه ايران، خصوصاً جنگ تحميلي، دانسته است.<ref>مأخذ 1، ص 14.</ref>


... برادران با یک دید واقع‌بینانه می‌خواهند روی مسئله جنگ فکر و کار کنند. ما دید واقع‌بینانه را از این نظر می‌گوییم که اگر به یک چیزهایی که می‌دانیم آماده نمی‌شود و در زمان لازم امکان فراهم‌شدن آن نیست توجه نکنیم، این یک دید غیرواقع‌بینانه است. من اساس تردید را عدم واقع‌بینی مسائل می‌دانم؛ اگر کسی واقع‌بینانه وارد یک صحنه و یک عملی بشود، در او هیچ تردیدی نیست.


ما از عملیات‌های رمضان تا والفجرها و حتی خیبر و بدر به این نتیجه قطعی رسیده‌ایم که با مقدورات و امکانات موجود نمی‌توانیم عملیات گسترده‌ای داشته باشیم. البته عملیات گسترده در توان جمهوری اسلامی هست ولی در توان سپاه پاسداران نیست. الآن هیچ‌کدام از شرایط اجرای عملیات حاصل نیست. شما از شرایط اجرای عملیات را "حفظ غافلگیری" اعلام کرده‌اید. خوب ما چشممان را ببندیم و بگوییم دشمن نفهمیده؟ این‌همه اقدامات مهندسی شده، این‌همه جاسوس‌های دشمن در منطقه‌ هست. شما گفته بودید که از شرایط اجرای عملیات این است که "ما 150 گردان نیرو" داشته باشیم. فرماندهان مناطق ما می‌گویند که این نیرو فراهم نمی‌شود. شورای عالی سپاه می‌گوید این نیرو حاصل نمی‌شود و از 76 هزار بسیجی که باید داشته باشیم الآن حدود 26 هزار نفر موجود داریم، یعنی یک‌سوم؛ این دوسوم نیروی دیگری که به‌صورت بسیجی باید بیاید، با این مسائلی که الآن هست و باتوجه‌به زمان و آموزش و... نمی‌آیند. ما می‌گوییم وقتی نیرو آمد 55 الی 60 روز وقت لازم است تا برای عملیات آماده بشوند.


می‌گوییم مهمات‌ در وضع بسیار بدی است، ما حدود یک‌چهارم، یک‌پنجم، مهمات لازم را داریم و این چیزی نیست که در یک‌ ماه یا دو ماه آینده دست ما برسد. آمار برخی از اقلام مهمات یک‌دهم و یک‌ششم تعداد لازم است. ما اگر بخواهیم اینها را نادیده بگیریم که همان عملیات بدر می‌شود. آن مقدار تجهیزات موردنیاز که برآورد شده برای عملیات، برخی تا شش ماه و یک سال دیگر قابل‌تهیه‌شدن نیست. ...


برای این عملیات‌ها ما قرارگاه‌ها و لشکرهایمان هنوز هیچ شکلی نگرفته است.


مسئله‌مان الآن عملیات گسترده آینده است؛ بیشتر فرماندهان از آقای مرتضی قربانی و احمد کاظمی تا دیگر برادران به ما اعتراض می‌کنند که اینجا نمی‌توانیم عمل کنیم.


از شرایط دیگر برای عملیات این بود که در جزیره مینو تک پشتیبانی انجام بگیرد که 50 درصد موفقیت در این است؛ این شرط هم آماده نیست.


حاصل‌نشدن این شرایط، برابر است با شکست و این شکست هم دیگر شکست بدر و خیبر نیست، شکستی است که هم فرماندهان ما روحیه‌شان خرد و شکسته می‌شود و هم نسبت به رده‌های بالاتر اصلاً بی‌اعتقاد می‌شوند. الآن بسیجی‌های کاظمی [لشکر8 نجف] به فرمانده‌شان ایرادی ندارند، به مسئولین جنگ و مملکت اعتراض دارند. می‌گویند اینها چه مسئولینی هستندکه نمی‌آیند ببینند چه شده؟ در عملیات قادر چه گذشته؟ یعنی یک اعتراض عمومی را خواهیم داشت، الآن فرمانده لشکرها به قرارگاه‌ها بی‌اعتمادند، این بی‌اعتمادی اوج می‌گیرد.[[پرونده:Rahim-safavi-1.jpg|بندانگشتی|رحيم صفوي فرمانده نيروي زميني سپاه، اجراي عمليات محدود در سال 1364 و آمادگي براي عمليات گسترده در سال 1365 را پيشنهاد مي‌كند.]]رحیم صفوی در ادامه، پیشنهاد خود و دیگر مسئولان نیروی زمینی سپاه را چنین مطرح می‌کند:
== <big>منابع و مآخذ روزشمار 1364/04/16 </big> ==


«با این نیرو‌هایی که دارند می‌آیند، تا اوایل سال آینده 10 الی 15 عملیات محدود و موفق انجام بدهیم و هم‌زمان با این عملیات‌ها، خودمان را آماده کنیم و برای اوایل سال آینده در منطقه شمال‌غرب بجنگیم و هم‌زمان با آنها منطقه فدک و منطقه حیدر و حتی منطقه بالاتر را یعنی شمال منطقه عملیات بدر را آماده کنیم. یعنی تمام کارهایش آماده بشود و در این سه منطقه بعد از عملیات‌های شمال‌غرب عملیات کنیم. عملیات‌های شمال‌غرب را با نیرویی به‌اندازه 60 تا 70 گردان عمل کنیم، ولی عملیات‌های جنوب را که ارزش و اهمیتش کاملاً روشن است احتیاج به غافلگیری، آماده‌کردن منطقه و آمادگی تجهیزات، وسایل و امکانات دارد، آماده بشوند تا عملیات را جلو ببریم. ما شرایط خودمان را با [عملیات‌های] خیبر و بدر بسنجیم، اگر موفقیتی نمی‌بینیم دست به عملی نزنیم که باعث ناراحتی بشود. برویم محکم به مسئولین بگوییم ما عملیات‌های محدود را ادامه می‌دهیم تا چندین ماه دیگر، بعد هم در شمال‌غرب می‌جنگیم و بعد از آن در جنوب.»<ref>همان، صص 94 ـ 92.</ref>[[پرونده:Mohsen-rezaii-1.jpg|بندانگشتی|فرمانده كل سپاه محسن رضايي، در جلسه قرارگاه مركزي سپاه با اشاره به اهميت اجراي عمليات آتي (فاو)، اين جلسه را تلخ‌ترين جلسه در طول دوران فرماندهي‌اش ناميد.]]پس از سخنان رحیم صفوی، محسن رضایی درحالی‌که ناراحتی در چهره‌اش نمایان بود، پس از چند دقیقه تأمل شروع به صحبت کرد که بخش‌هایی از آن چنین است: «متأسفانه این جلسه برای ما تلخ‌ترین جلسه‌ای است که در تاریخ عمر جنگ دارم. تازه می‌فهمم که عمق ترمزی که الآن در آن پایین و عمق سدی که در بالای ما ایجاد شده، از پایین داریم ترمز می‌کنیم و از بالا یک سدی شده هم آن سد و هم ترمز شما، درست آن بن‌بستی که در جنگ پیدا شده، الآن پیدا کرده است. شما در بدر آمدید گفتید که بیاییم عملیات شماره 2 را، اول انجام بدهیم، گفتیم برادران این حرف را نزنید اگر یک ماه به شما فرصت دادیم، رفتید روی عملیات شماره 2 کار کردید، شاید وسط کار دوباره گفتید که نباید انجام بدهیم... چقدر استدلال شما یا برادرمان رشید آوردید که چرا نباید عملیات شماره 2 را انجام بدهیم؟... الآن تنها راه ما "فاو" است، فاو مهم است. حالا می‌گوییم فاو، اول می‌گویید القرنه بعد از القرنه می‌آیید می‌گویید نخیر، شمال‌غرب. خدا وکیلی همه‌تان می‌توانید بزنید روی قرآن که اگر یک ‌ماه دیگر رفتید روی شمال‌غرب فکر کردید، دوباره نیایید بگویید که نمی‌شود و... زمان دارد می‌گذرد و این دو ضعف که ضعف اساسی است و مبنای ترمز را تشکیل داده از پایین داریم ترمز می‌کنیم، از بالا هم که سد راه رشد توان رزمی و رشد قوه رزمی پیدا شده، حالا این وسط چه باید کرد؟ ما باید بفهمیم می‌خواهیم بجنگیم ولو با 2 نفر، حتی با یک‌گروهان می‌شود جنگید و می‌شود از دشمن تلفات گرفت. با 2 نفر هم می‌شود جنگید. ضعف سومی که هست این است که شما می‌گویید که توان جمهوری اسلامی می‌رسد، توان جمهوری اسلامی می‌رسد یعنی ضعف سوم. این ترمز و آن سد، جنگ را به بن‌بست رساندند، کی می‌گوید توان جمهوری اسلامی می‌رسد جمهوری اسلامی معجونی است از دستاورد انقلاب و رژیم سابق که دست ما مانده، شما صحبت از یک توان بالقوه‌ای می‌کنید که می‌گویید ما می‌توانیم این را به فعل در بیاوریم... مگر توان یک چیز ساده‌ای است، فهم توان پنج سال وقت می‌خواهد شما تا پنج سال دیگر نمی‌توانید بفهمانید. الآن 100 تا کمپرسی در جنگ می‌خواهید. همین الآن اگر بگویید 100 تا کمپرسی، می‌گویند ببینید اینها بهانه آوردند که می‌خواهند نجنگند که 100 کمپرسی را گفتند. چه کسی این را می‌گوید، جز افراد بالای شما این را می‌گویند، چرا؟ با شما لج دارند؟ اینها غیرانقلابی‌اند؟ نه، طبیعی است، ما هم به‌جای آنها بودیم همین حرف را می‌زدیم، برای اینکه در جنگ نیستند ما چه انتظاری داریم؟ چهار سال است خواستیم اینها را در جنگ بیاوریم، اما ورود ناقص اینها در جنگ کار را بدتر کرد. پس این توانی که از جمهوری اسلامی می‌گویید، شما خودتان را دارید بازی می‌دهید، یک ذهنیتی را درست می‌کنید که عذاب وجدانتان را حل کنید بعد آن را می‌گویید نه ما اگر این حرف را می‌زنیم خوب دلیل داریم. می‌گویید توان جمهوری اسلامی باید بیاید جلو، کدام توان؟ کدام کار؟ پس این هم ضعف سوم شما. جمهوری اسلامی یعنی در کل دولت 100 نفر آدم، تازه این 100 نفر که حزب‌اللهی و انقلابی هستند نمی‌دانند جنگ چیست چهار سال و پنج سال دیگر می‌فهمند. باوجوداین باید پیش برویم، پس این توان که می‌گویید، این است. من یک‌مرتبه نسبت به برخورد شما غافلگیر شدم، فکر نمی‌کردم، حالا بعد فکر می‌کنم که چه ضعف‌های دیگری ما داریم باید این ضعف‌ها را در‌آوریم و آنها را حل کنیم. ...» سخنان رحیم صفوی و محسن رضایی در این جلسه آغازی بود برای ادامه بحث: رحیم صفوی: ما می‌گوییم با این توان، نه می‌شود در القرنه بجنگیم و نه در فاو. حال شما هی می‌خواهید فشار بیاورید... اگر شما می‌فرمایید که متناسب با توانمان منطقه تعیین کنیم، الآن این منطقه تناسبی با توانمان ندارد، اگر برویم شکست می‌خوریم. سپاه با این توان قادر به اجرای عملیات گسترده نیست، باید توان بالاتری به دست بیاورد تا بتواند بجنگد. محسن رضایی: این کلی است، این را چه کسی از شما قبول می‌کند؟ شما با استدلال ثابت کنید که اینجا چند گردان می‌خواهد و چند گردان تابه‌حال رسیده. این بحث‌های نارس شما، کار شما را سد کرده و وقتی که این کار سد بشود معلوم است که نمی‌توانید آماده بشوید». در ادامه جلسه یکی دیگر از مسئولان نیروی زمینی سپاه، وارد بحث می‌شود. غلامعلی رشید: ما این‌را به‌وضوح می‌بینیم که اگر 50، 60 گردان نیروی بسیجی بدون امکانات و تجهیزات لازم فراهم شود، دستور عملیات صادر می‌شود؛ چشم‌پوشی می‌شود از غافلگیری؛ چشم‌پوشی می‌شود از برآورد مهمات و... ما می‌گوییم ما یک تاجر ورشکسته هستیم، نمی‌توانیم یک معامله بزرگ انجام دهیم. این خیالی است که ما قبلاً می‌کردیم. ما در فتح‌المبین یک تاجر خوب بودیم، می‌توانستیم معامله کنیم. الآن دیگر قادر نیستیم آن معامله بزرگ را بکنیم. ما می‌گوییم با یک‌ نفر هم می‌شود جنگید، اما یک‌ نفر وقتی بجنگد، سه نفر عراقی را بکشد و خودش هم شهید بشود، این پیروزی است، اما مجموعه عملیات‌های بدر و خیبر می‌شود شکست؛ پیروزی نیست. قضیه عاشورا پیروزی است، 72 نفر بودند به 30 هزار نفر. می‌شود جنگید، اما تا یک‌ ماه دیگر این 50، 60 گردان می‌شود قوی‌ترین عامل فشار. رضایی: صحیح است که شما می‌خواهید از من اعتراف بگیرید که اگر همه توان فراهم نشد نجنگید؟ کجای مردانگی این‌طور است؟ غلامعلی رشید: ما نسبت به فرماندهی خودمان اعتمادمان کم نشده، تردید نداریم. ما عقل شما و علم و تدبیر شما را عالی‌ترین تدبیر برای خودمان می‌شناسیم. ما بی‌اعتمادیم به اینکه امکانات نمی‌رسد، این تردید در بچه‌ها به وجود می‌آورد. یکی از علت تردیدها این است که بی‌اعتمادند به امکانات، بی‌اعتمادند به این نیرویی که باید فراهم شود، ... و دیدند هم این فراهم نشده و نیرو می‌آید پای‌کار و بعد می‌گویند عمل کنید و عمل هم کردند. ما می‌گوییم جلوگیری کنیم از این‌کار. ما اگر هم یک مقدار پارسال منطقه 2 را پیشنهاد می‌دادیم، می‌دیدیم که آن‌موقع پذیرای این نیست که بگوییم عملیات گسترده، در جنوب نمی‌توانیم انجام دهیم. ولی الآن به این نتیجه رسیدیم که واقعیات را ببینیم. در این جنوب هدف‌های بسیار ارزشمندی هست که زیر زبان همه مزه می‌کند. تا گفتیم فاو، گفتند: به‌به، چه چیز خوبی است و... اینجا هدف‌هایش ارزشمند است و امکانات و نیرو می‌خواهد و ما سه سال است که در اینجا تلاش می‌کنیم، نتوانستیم یک گام قوی برداریم، ما به‌عنوان یک پیشنهاد می‌گوییم که: تا پایان سال عملیات محدود انجام دهیم، 15تا عملیات محدود انجام می‌دهیم، بعد برویم شمال‌غرب؛ آنجا می‌شود با 50، 60 گردان جنگ کرد، بعد به جنوب برگردیم. در این فاصله کار مهندسی بکنیم که بشود غافلگیری را رعایت کرد. الآن تمام یگان‌های ما در سرزمین جنوب هستند. غافلگیری از بین رفته است، دیگر معنی و مفهوم ندارد. کار مهندسی که ما می‌کنیم فردایش می‌خواهیم عمل کنیم. شما کار مهندسی جزیره آبادان را انجام دهید و یک ‌سال بعد عملیات کنید. این معنای دیگری پیدا می‌کند. غافلگیری، آب حیات ماست.
{{پانویس}}


<references />
<references/>
 
 
 
 
 
</div>
 
 
 
 
{{#css:/bootstrap.css}}

نسخهٔ ‏۱۰ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۴۰

روزشمار جنگ سال 1364
1364.04.16
نام‌های دیگر شانزده تیر
تاریخ شمسی 1364.04.16
تاریخ میلادی 18 شوال 1405
تاریخ قمری 7 ژوئیه 1985



گزارش- 231

در ادامة خط " انفجار راحت" در اماكن عمومي كه به وسيلة عوامل وابسته به عراق در داخل كشور دنبال مي‌شود، امروز حدود ساعت10 صبح بمبي در ابتداي خيابان فردوسي تهران منفجر شد كه تلفات جاني در پي نداشت و تنها به تعدادي از مغازه‌هاي اطراف خساراتي رساند.[۱]

گزارش- 232

ارتباط جنگ ايران و عراق با موضوع تداوم بحران و درگيري در كردستان و آذربايجان غربي، امروز در راديو بي.بي.سي. در تفسيري بررسي گرديد كه در آن گفته شد: «شش سال است كه كردستان ايران صحنة مبارزة مسلحانه براي دست‌يابي كردها به خودمختاري بوده‏است؛ شايد مهم‌ترين دليلي كه كردها توانسته‌اند نبرد را براي مدت‌ دراز در مقابل برتري عظيم نيروهاي دولت از حيث نفرات و تسليحات ادامه بدهند، جنگ پنج سالة ايران و عراق بوده‏است كه بخش اصلي نيـروهاي دولت ايران را به منـاطق جنوبي‌تر كشانـده است.»[۲]

گزارش- 233

"رشيد الرشيد" وزير مشاور در امور كابينة كويت، امروز اعلام كرد كه دولت‌هاي كويت و تركيه بر سر پايان يافتن جنگ ايران و عراق توافق دارند. وي به دنبال ملاقات "تورگوت اوزال" نخست‌وزير تركيه با امير كويت گفت كه اين دو كشور (كويت و تركيه) خواستار پايان جنگ ايران و عراق شده‏اند و در مورد ادامة تلاش‌ها جهت پايان دادن به اين جنگ ويران‌گر توافق كرده‌اند.[۳] تورگوت اوزال و هيئت همراه پس از يك ديدار كوتاه از كويت، بعدازظهر امروز اين كشور را ترك كرد.[۴]

گزارش- 234

آقاي هاشمي‌رفسنجاني رئيس‌ مجلس شوراي اسلامي كه اخيراً از سفرهاي منطقه‌اي و آسيايي مهمي بازگشته است، در جلسة علني امروز مجلس سفر هيئت پارلماني جمهوري‌اسلامي ايران به كشورهاي چين و ژاپن را آغاز حركتي جديد در سياست خارجي و روابط بين‌المللي جمهوري‌اسلامي ايران توصيف كرد: «اين حركت آغاز موفقيت‌آميزي بود كه در دو قطب (دو بلوك قدرت جهاني) جمهوري‌اسلامي حضور شايستة خود را در دنيا اعلام كرد و با توجه به انتظار نقشي كه از اسلام در دنيا مي‌رود، يك ميليارد مسلمان دنيا پايگاه خود را در ايران مي‌بينند. اين حركت مي‌تواند مبدأ يك سلسله حركت‌هاي ديگري باشد كه ان‌شاء‌الله در پي اين حركت، بايد داشته باشيم.»[۵]

گزارش- 235

امروز در مراسمي در حضور امام‌خميني، دادستان جديد كل كشور منصوب گرديد. در اين مراسم، امام‌خميني، آيت‌الله "موسوي اردبيلي" رئيس ديوان عالي كشور، آيت‌الله "صانعي" دادستان كل كشور و حجت‌الاسلام "موسوي خوئيني‌ها" نمايندة امام و سرپرست حجاج ايراني، بياناتي ايراد كردند. آيت‌الله صانعي از امام درخواست كرد كه به واسطة شدت و تراكم كار و خستگي، با كناره‌‌گيري ايشان از مسئوليت دادستاني كل كشور موافقت شود. آن گاه امام‌خميني گفتند: «بسم‌الله الرحمن الرحيم از رفتن آقاي صانعي متأسف و متأثرم. اميدوارم ايشان در هر كجا باشند، فرد مؤثري باشند ... من ايشان را در سال‌هاي طولاني است كه مي‌شناسم. او مردي عالم، متعهد و فعال است. ايشان تصميم گرفته‌اند تا از اين كار كنار بروند؛ ايشان نبايد به طور كلي از همة كارها كناره‌گيري كنند ... امروز كه به شما زحمت دادم، بدين خاطر بود كه تصميم گرفتم آقاي موسوي خوئيني‌ها، دادستان باشند. آقاي موسوي را هم مي‌شناسم، او مرد عالم و بسيار متعهدي است ... ان‌شاء‌الله آقاي موسوي هم مانند آقاي صانعي با صفاي باطن با آقاي اردبيلي همكاري مي‌نمايند. ...»[۶] انتصاب آقاي موسوي خوئيني‌ها به سمت دادستان كل كشور، بازتاب‌هايي گسترده در رسانه‌هاي گروهي داشت؛ از جمله خبرگزاري آلمان در گزارشي از تهران نوشت: «حجت‌الاسلام خوئيني‌ها يك انقلابي كه در سال 1979 رهبري دانشجويان را در تصرف سفارت امريكا در تهران به عهده داشت، امروز به‌عنوان دادستان كل كشور منصوب شد. خوئيني‌ها در گزارش‏هاي قبلي به‌عنوان رقيب‌ بالقوه در انتخابات رياست جمهوري كه اواخر اين ماه در ايران برگزار خواهد شد، قلمداد مي‌شد. منابع ديپلماتيك گفتند اين انتصاب به طور مؤثري خوئيني‌ها را از صحنة رقابت رياست جمهوري حذف خواهد كرد. اين منابع افزودند اين اقدام همچنين براي اجتناب از به خطر افتادن تمايل اخير ايران به عادي ساختن روابط خود با امريكا، اتخاذ شده‏است.» خبرگزاري يونايتدپرس نيز ضمن گزارش خبر انتصاب آقاي خوئيني‌ها، افزود: «تحليل‌گران سياسي اظهار داشتند كه انتصاب خوئيني‌ها او را از صحنة رقابت با رئيس‌جمهور "خامنه‌اي" در انتخابات آيندة رياست‌جمهوري كنار خواهد زد. خوئيني‌ها اخيراً به‌عنوان يك رهبر مخالف خامنه‌اي در جنگ قدرت در ايران شناخته شده و اين طور تصور مي‌رفت كه خوئيني‌ها در تلاش است در انتخابات رياست‌جمهوري كه در ماه آينده در ايران برگزار مي‌گردد، خامنه‌اي را كنار بزند. خوئيني‌ها كه امروز به جاي حجت‌الاسلام يوسف صانعي به‌عنوان دادستان كل منصوب شد، به‌عنوان مرشد و رهبر دانشجويان پيرو خط امام - همان گروهي كه در سال 1979 سفارت امريكا در تهران را تسخير كردند - معروف است.»[۷] يك مفسر راديو بي.بي.سي. هم با اشاره به موارد پيشين، افزود كه شهرت حجت‌الاسلام خوئيني‌ها بيش‏تر سياسي است تا مذهبي. وي سپس با معرفي ويژگي‏هاي فكري و موضع‏گيري‌هاي داخلي و خارجي آقاي خوئيني‌ها، گفت: «او با اشغال سفارت امريكا در تهران، بر سر زبان‌ها افتاد و سپس هر سال با برگزاري مراسم حج، بر شهرت او افزوده شد و در جريانات سياسي داخلي، پيرو هيچ يك از رهبران جز شخص آيت‌الله خميني نيست. وي علاوه بر مسائل سياست داخلي، در مسائل سياست خارجي نيز به مخالفت سرسختانه با غرب و به خصوص امريكا شهرت دارد و در اين زمينه بهتر از بسياري ديگر از رهبران ايران نظرات آيت‌الله خميني را منعكس مي‌كند.» مفسر راديو بي.بي.سي. با اشاره به سمت جديد آقاي موسوي خوئيني‌ها نتيجه گرفت كه ايشان قاعدتاً عهده‌دار سرپرستي حجاج ايراني نخواهد بود و ‌افزود: «ماه آينده حجاج ايراني در مراسم حج كم‏تر از سال‌هاي گذشته باعث زحمت رهبران عربستان خواهند بود، به خصوص اين‏كه اخيراً نشانه‌هايي از بهبود روابط ايران و عربستان و ساير كشورهاي محافظه‌كار عرب در منطقة خليج‌فارس به چشم مي‌خورد.»[۸]

گزارش- 236

امروز "ميرحسين موسوي" نخست‌وزير، در نشستي با خبرنگاران مطبوعات و رسانه‌هاي گروهي داخلي به پرسش‌هاي آن‏ها از جمله در مورد ارزش نقد در رسانه‌ها، فعاليت آزادانه در مطبوعات و چگونگي تثبيت جايگاه مطبوعات، پاسخ داد. در بخشي از گزارش اين مصاحبه - كه به‌نحوي منعكس كنندة اوضاع داخلي ايران در زمان جنگ مي‌باشد - آمده‏است: خبرنگار مجلة شاهد: «شما در پي توقيف روزنامة صبح آزادگان، اظهار تأسف دولت را اعلام كرديد، اما توقيف اين روزنامه كماكان ادامه دارد؛ با توجه به اين مسئله، اين سؤال مطرح است كه براي مطبوعات چه پشتوانة اجرايي در ادامة كارشان وجود دارد تا بعضاً دچار مشكلي شبيه روزنامة صبح آزادگان نشوند؟» نخست‌وزير: «البته من نظرم را در اين مورد اظهار داشته‌ام و علت اين اظهارنظر نيز اين بود كه دولت در اين زمينه چه نقشي داشته و همچنين اين‏كه بگويم دولت آمادة شنيدن انتقاد است و خودش شكايت كننده عليه روزنامه‌ها نيست، بلكه سپاس‏گزار روزنامه‌ها و اصولاً رسانه‏هاي گروهي در نقد و انتقادشان است؛ اين مسئله مهم است چه به لحاظ تاريخي و چه از نظر جامعه كه روشن شود. قوة اجرائيه معمولاً در همة كشورها به دنبال محدود كردن فعاليت روزنامه‌هاست، در حالي كه در كشور ما برعكس، قوة مجريه داوطلب اين است كه روزنامه‌ها آزادانه فعاليت كنند و نقد كنند. ما اعتقاد داريم در روزنامه‌ها نيروهاي انقلابي حضور دارند و طبيعي است كه از روي دل‏سوزي مي‌نويسند، تذكر مي‌دهند و در جايي هم كه پيشرفتي هست، آن را منعكس مي‌كنند. همچنين آن اظهار نظر من نشان مي‌دهد كه آن مسائلي كه منجر به توقيف روزنامة صبح آزادگان شده، ارتباطي با مسئله دولت نداشته‏است. البته ممكن است اختلاف سليقه‌اي منجر به اين مسئله شده‏باشد، به‌اضافة اشكالات قضائي كه گرفته‌اند. تا آن‏جايي كه من اطلاع دارم تلاش‌هايي صورت گرفته تا اين مسئله حل شود. در ضمن بايد اين را در نظر گرفت كه وقتي به قوة قضائيه شكايتي مي‌شود، اين قوه مجبور است اين پرونده‌ها را به جريان بيندازد و آن را به نتايجي برساند؛ قوة قضائيه در اين مسير حركت كرده، منتهي واقعيت‌هايي كه مربوط به رسانه‌هاي گروهي در كشور ما مي‌شود، مي‌تواند مسبب اين باشد كه قوة ‌قضائيه با اين مسئله قاطع‌تر و سريع‌تر برخورد كند كه روزنامه‌هاي ما با دل‏گرمي و پشت‌گرمي بيش‏تري كار خود را دنبال كنند.» خبرنگار اطلاعات: «آيا فكر نمي‌كنيد مشكل روزنامة صبح‌آزادگان و شايد بعضي ديگر از رسانه‌هاي گروهي در اين‌گونه موارد بيش‏تر ناشي از آن باشد كه هنوز پس از گذشت چند سال از پيروزي انقلاب جايگاه مطبوعات در نظام جمهوري‌اسلامي تعيين نشده و آن نيز به دليل نبود يك قانون مدون مطبوعات باشد؟» نخست‌وزير: «حرف شما را قبول دارم، به اين معني كه قانون يك مقداري از كار را حل مي‌كند ولي حلال همة كارها و مشكلات نيست. به اعتقاد من، روزنامه‌ها خود در تعيين و تثبيت جايگاه خود در نظام، نقش دارند.» خبرنگار اطلاعات: «اما وجود سليقه‌هاي مختلف در جامعه باعث مي‌شود كه روزنامه‌ها نتوانند نظر كلية اين سليقه‌ها را جلب كنند و يا بهتر است بگويم اين كار عملاً انجام‌پذير نيست، ولي اگر قانون مطبوعات وجود داشته‏باشد، حداقل اين قانون پشتوانة محكمي براي ادامة كار مطبوعات بر پايه معيار قانوني است.» نخست‏وزير: «من هميشه در صحبت‌هايم به اين مسئله اشاره كرده‌ام كه كسي كه در رسانه‌هاي گروهي فعاليت مي‌كند، مجبور به گزينش است؛ گزينش يك نوع طرف‏داري است. شما حتي خبرهاي عادي را كه مي‌خواهيد درج كنيد، با انبوهي از خبرها روبه‏رو هستيد كه اگر بخواهيد همة آن‏ها را درج كنيد، روزنامة دويست الي سيصد صفحه‌اي بايد منتشر كنيد، ولي شما از انبوه اين خبرها گزينش به عمل مي‌آوريد و خود گزينش، يك نوع انتخاب و طرف‏داري است، براي همين، تصور اين‏كه روزنامه و روزنامه‌نگار بي‌طرف باشد، غيرواقع‌بينانه است. ما بايد در وهلة اول اين را از ذهن خود بيرون كنيم كه يك روزنامه‌نگار مي‌تواند بينندة بي‌طرفي باشد. از طرف ديگر، ما اعتقاد داريم كه روزنامه‌نگار در كشور ما بر مكتب تكيه دارد، خود مكتب هم نحوة گزينش را نشان مي‌دهد، يعني انسان را از بي‌طرفي خلاص مي‌كند. تمامي اين‌ها مي‌تواند باعث شود كه روزنامه‏نگار ما كاملاً احساس كند كه طرف‏دار راهي است و معيارهايي هم در كارش مطرح است و بر اساس آن معيارها به قضايا نگاه مي‌كند، منتهي طرح يك مسئله در جامعه هميشه با مشكلاتي برخورد مي‌كند و هر كاري يك سختي دارد؛ سختي يك كار فني، در حل مسائل فني آن است و سختي كار روزنامه‌نگاري هم در برخورد اين نقطه نظرها با همين موانع اجتماعي است كه به‌طور طبيعي وجود دارد؛ يعني اگر ما تصور كنيم كه در جامعه موانع و سختي وجود ندارد، اشتباه مي‌كنيم. روزنامه‌نگاران با افكار عمومي سروكار دارند، با نيروهاي مختلف سياسي اجتماعي سروكار دارند، با گرايش‌هاي مختلف سروكار دارند، بعضي از اين گرايش‌ها هم‏سو با نقطه نظرهاي روزنامه‌نگار است و بعضي از آن‏ها به عكس؛ همة اين‌ها خبر و زندگي روزانة يك روزنامه‌نگار است. نكته ديگر اين‏كه بر پاية پذيرش اين واقعيت، روزنامه‌نگاران بايد سعي كنند جايگاه روزنامه را در نظام ما روشن كنند؛ براي مثال در حال حاضر روزنامه‌ها اقدام به انعكاس گزارش‌هاي خوب اقتصادي - اجتماعي مي‌كنند، كم‌كم در جامعة ما اين مسئله تثبيت مي‌شود؛ يا بعضي اوقات روزنامه‌ها در مورد مسائل مهم سياسي جهان و كشور مقالاتي چاپ مي‌كنند؛ مردم اين فعل و انفعالات مطبوعاتي را به‌طور جدي دنبال مي‌كنند، هر قدر حجم اين گزارش‌ها زيادتر شود و عمق آن بيش‏تر شود، جايگاه روزنامه‌ها در نظام ما تثبيت شده‌تر و احتمال آسيب‌پذيري آن‏ها نيز كم‏تر خواهد بود، چرا كه خودشان را به‌عنوان يك مجموعة نافع براي جامعه تثبيت مي‌كنند و ديگر به سادگي نمي‌توان دست به تركيب آن‏ها زد. منتهي در رابطه با جريانات سياسي روزمره كه واكنش‌هايي را مي‌تواند بر عليه روزنامه‌ها ايجاد كند، روزنامه‌نگارها بايد معمولاً با ظرافت بيش‏تري كار كنند، اين مربوط به كشور ما هم نيست، همة كشورها با اين مسائل روبه‏رو هستند. يكي از هنرها كه در رسانه‌ها بايد آموخت، اين است كه حرف را به‌نحوي بزند كه بيش‏تر به نفع نظام مورد اعتقادش باشد و كم‏تر آسيب به جامعه برساند و در عين حال، حالت ارشادي را داشته‏باشد و اين چيزي است كه روزنامه‌نگار آن را بيش‏تر از همه مي‌فهمد؛ يعني مي‌داند كه بايد به‌گونه‌اي مسائل را مطرح كند كه بعدها عليه خود او به‌كار گرفته نشود. به‌جاست كه در اين‏جا يكي از شگفتي‌هاي رهبري امام را مطرح كنيم و آن اين‏كه امام به‏رغم اين‏كه نسبت به امثال‌ ما ارتباط كم‏تري با رسانه‌هاي گروهي دارند، نسبت به نوع برنامه‌هاي رسانه‌هاي گروهي و توجه به آن‏ها حساسيت بيش‏تري داشته و دارند؛ اين حساسيت از اول انقلاب وجود داشت و آن هم بيش از همة مسئولين كشور.»[۹]

گزارش- 237

بازتاب ماجراي هواپيماربايي اخير همچنان ادامه دارد؛ واكنش‌هاي كشورهاي منطقه در قبال تهديد امريكا مبني‏بر تحريم فرودگاه بيروت، همچنين سرنوشت تعدادي ديگر از زندانيان "عتليت" در اسرائيل، از جمله موضوعات مورد بحث امروز رسانه‌ها بوده‏است. خبرگزاري يونايتدپرس از لندن گزارش داد: «ليبي امروز خواستار تحريم همه‌جانبة هواپيماها و كشتي‌هاي امريكا و نيز كالاهاي اين كشور در پاسخ به تصميم امريكا داير بر تحريم فرودگاه بي‌المللي بيروت شد. راديو ليبي كه اين خبر را اعلام داشت، افزود در اعلاميه‌اي كه از سوي كميتة عمومي خلق ليبي انتشار يافت، اقدام امريكا در اين زمينه به‌عنوان تجاوز و تروريسم توصيف و در مقابل، حمايت از مردم لبنان درخواست شده است. اين راديو اضافه كرد در اعلامية دولت ليبي اين اقدام امريكا بخشي از يك پيكار به منظور اعمال تروريسم عليه مردم و كنترل اقتصاد آن‏ها به منظور تحميل شرايط خود توصيف شده‏است. در اعلامية مزبور بي‌توجهي امريكا به قراردادهاي بين‌المللي به‌ويژه توافق‌هايي كه تحت مساعي سازمان هواپيمايي غيرنظامي بين‌المللي حاصل شده، محكوم گرديده‏است.»[۱۰] همچنين به گزارش يونايتدپرس از تل‌آويو، راديو اسرائيل امروز گزارش داده‏است: «ايالات متحده پيشنهاد اسرائيل داير بر تأخير انداختن آزادي 435 زنداني باقي‏ماندة لبناني تا زماني كه هفت گروگان امريكايي در لبنان آزاد نشده‌اند را رد كرد.» يونايتدپرس سپس افزوده: «اين راديو طي گزارشي از واشنگتن مي‌گويد اين پيشنهاد از سوي "ديويد كيمچه" مديركل وزارت خارجة اسرائيل، طي ديدار اخيرش از امريكا مطرح شده‏بود. تعداد 435 زنداني كه در زندان اصلي نظامي اسرائيل "عتليت" در جنوب بندر حيفا در بازداشت به‌سر مي‌برند، باقي‏مانده 1200 لبناني هستند كه از جنوب لبنان در آخرين مرحلة خروج نظامي اسرائيل، به عتليت منتقل شدند. شمار آخرين گروه از زندانيان آزاد شدة لبناني در پي رهايي 39 گروگان امريكايي هواپيماي ربوده شده تي.دبليو.اي. - كه روز چهارشنبه [12/4/1364] آزاد شدند ـ به 300 تن بالغ مي‌شود. راديو دولتي اسرائيل به نقل از سخن‌گوي وزارت خارجه امريكا گفت ارتباطي بين گروگان‌هاي امريكايي و بازداشت‌هاي عتليت وجود ندارد.»[۱۱]

گزارش- 238

منابع وزارت امورخارجة مصر اعلام كرده‏اند كه دولت امريكا به دولت مصر اطلاع داده‏است كه در نظر دارد موافقت خود را جهت آغاز مذاكرات سه جانبه بين هيئت‌هاي اردني، فلسطيني، امريكايي در نيمة ماه ميلادي آينده (اوت)، به دولت اردن ابلاغ كند. روزنامة كويتي "الرأي العام" امروز در ادامة اين خبر، افزود كه شـاه حسيـن (اردنـي) و "حسـني مبـارك" رئيـس‌جمـهوري مصر، در مذاكرات خـود در روز پنجـشنبـة گذشتـه (13/4/1364) در عقبه، در مورد تشكيل هيئت مشترك اردني - فلسطيني براي مذاكره با امريكا، گفت‌وگو كرده‌اند.[۱۲]

گزارش- 239

" ابواياد" مرد شماره 2 الفتح، گفت: «سوريه كنفرانس سران عرب را كه قرار است براي رسيدگي به مسئله فلسطين تشكيل شود، تحريم نمي‌كند، چرا كه دمشق با خودداري از شركت در اين كنفرانس، خود را به "انزوا" محكوم خواهد كرد.» وي افزود: «شركت سوريه در كنفرانس آيندة سران عرب ضروري است، زيرا اين كشور منشأ بسياري از مشكلاتي است كه براي "ساف" به وجود آمده‏است و كنفرانس مذكور كوشش خواهد كرد تا اين مشكلات را حل كند.» ابواياد همچنين گفت كه سازمان آزادي بخش فلسطين پيشنهاد خواهد كرد كه اين مسائل در كنفرانس سران عرب بررسي شود: «مسئله فلسطين و تصميمات كنفرانس فاس (سپتامبر 1982)، سرنوشت آيندة طرح فاس، نتايج كار كميتة عرب كه از سوي سران عرب مأمور بررسي اين طرح شده‏بود، همچنين مداخلات رژيم‌هاي عربي در امور داخلي فلسطين‌ها.»[۱۳]

گزارش- 240

روزنامة " الاسلام" چاپ كلمبو، به نقل از رئيس ادارة امنيت ملي امريكا به نقش اين كشور در جنگ عراق و ايران پرداخته و با ذكر دلايل و شواهدي قصد امريكا را جهت براندازي حكومت اسلامي از طريق كسب آمادگي براي حمله به اهداف نظامي ايران، بررسي كرده‏است. در اين مقاله آمده‏است: «آنچه به نظر مي‏رسد آن است كه امريكا بدون داشتن دليلي، خود را براي حمله به هدف‌هاي نظامي ايران آماده مي‌كند. چنانچه اين گونه عمليات نظامي، تنها براساس حدس و گمان و نه برپاية دلايل قطعي واقع شود، خود تحريك كنندة گروه‌هاي فراوان ضدامريكايي خواهد شد تا در هر قطعه از جهان امريكايي‌ها را كه مظنون به نظر مي‌رسند، به قتل برسانند.» اين روزنامه سپس به عاجز بودن امريكا در يافتن انگيزه و بهانه‌اي به منظور حمله به ايران، اشاره كرده و دليل اين درماندگي را شكست كلي تاكتيك‌هاي براندازي امريكا عليه ايران، خصوصاً جنگ تحميلي، دانسته است.[۱۴]




منابع و مآخذ روزشمار 1364/04/16

  1. روزنامة اطلاعات، 16/4/1364، ص2.
  2. واحد مركزي خبر صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، بولتن "راديوهاي بيگانه"، 17/4/1364، راديو بي.بي.سي.، 16/4/1364.
  3. خبـرگـزاري جمهوري‌اسـلامي، نشـريه "گـزارش‌هاي ويژه" شماره 110، 17/4/1364، ص4، كويت، 16/4/1364.
  4. روزنامة اطلاعات، 17/4/1364، ص آخر.
  5. مأخذ 1، ص 3.
  6. مأخذ 4، ص3، سرويس سياسي.
  7. مأخذ 3، صص 20 و 21، تهران - خبرگزاري‌ها، 16/4/1364.
  8. مأخذ 3، ص 29، راديو بي.بي.سي.، 16/4/1364.
  9. روزنامة اطلاعات، 18/4/1364، ص2.
  10. مأخذ 4، ص1.
  11. مأخذ 1، ص آخر.
  12. مأخذ 4.
  13. مأخذ 4.
  14. مأخذ 1، ص 14.