1363.05.05

روزشمار جنگ سال 1363 1363.04.05
نام‌های دیگر	پنج مرداد
تاریخ شمسی	1363.05.05
تاریخ میلادی	27 ژوئیه 1984
تاریخ قمری	28 شوال 1404

1359.05.05

1360.05.05

1361.05.05

1362.05.05

1364.05.05

1365.05.05

1366.05.05

گزارش- 1

1. در ادامه مباحث جلسه روز گذشته، امروز نیز فرماندهان قرارگاهی و یگانی عملکننده در عملیات آتی در حضور آیتالله خامنهای و حجتالاسلاموالمسلمین هاشمی رفسنجانی مباحثی را مطرح کردند؛ باوجود طرح برخی ابتکارات و رفع تعدادی از ابهامات، همچنان مخالفت با اجرای عملیات جدی است. حجتالاسلاموالمسلمین هاشمی رفسنجانی در یادداشتهای خود درباره مباحث جلسه امروز آورده است: «ساعت چهار بعدازظهر، جلسهای با فرماندهان ارتشی و سپاهی تشکیل شد. آقای [آیتالله] خامنهای هم [به جلسه] رسیدند؛ به روال دیروز بحثها ادامه یافت. مسئولان جهاد سازندگی توضیحات خوبی درباره تهیه امکانات برای عبور از آب دادند. ابتکارات جالبی در تعمیر پلهای پی.ام.پی و ساحلسازی و استفاده از طرادهها و کانالکشی دادند. [با طرح این ابتکارات] بخشی از اشکالات مهم جلسه دیروز را رفع کردند. بعد از رفتن آنها، باز مخالفان طرح، از افسران ارتش و فرماندهان سپاه، مشکلات جدیدی را مطرح کردند. عجیب این بود که آقای[محسن] رضایی و آقای موسوی قویدل که خودشان طرح را تهیه و امضا کرده بودند، بهشدت با طرح مخالفت کردند و تقریباً هیچکس در موافقت صحبت نکرد. آقای صیاد[شیرازی] تنها موافق طرح است که ایشان نیز دفاعی از طرح نکرد. گویا آقای رضایی و مشاور ارتش، طرح دیگری در نظر دارند و نمیخواهند فعلاً آن را بگویند چون غافلگیری عنصر مهم در موفقیت عملیات سپاه است و گفتن طرح، خطر افشاشدن را دارد و من هم رازداری در این مورد را قبول دارم و فشاری وارد نمیکنیم که بگویند.»*

گزارش- 2

2. ارتش عراق در ادامه تحرکات ایذایی خود در جبهه شمالی، امروز اطراف شهر سردشت را با توپخانه دوربرد هدف قرار داد و جنگندههای این رژیم نیز حریم هوایی پیرانشهر و خوی را نقض کردند. به گزارش قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، توپخانه دوربرد دشمن از ساعت ١١:٣٠ الی ١٤:٣٠ امروز، سردشت را زیر آتش قرار داد. در این حمله توپخانه‏ای مجموعاً ١٠ گلوله توپ به اطراف این شهر اصابت کرد و ٤ نظامی و ٥ غیرنظامی مجروح شدند و یک باب منزل آتش گرفت. سپاه پیرانشهر نیز از تجاوز دو فروند جنگنده عراقی به حریم هوایی این شهر خبر داد و افزود که براثر آتش پدافند هوایی نیروهای خودی هواپیماهای مهاجم متواری شدند. گزارشی از سپاه خوی نیز حاکی است یک هواپیمای شناسایی دشمن در ساعت ٢:٣٠ بامداد، در آسمان این شهر مشاهده و بهسمت آن تیراندازی شده است.

گزارش- 3

3. آبادان دیروز و امروز، آماج حملات دشمن قرار داشت که براثر آن تلفات و خساراتی به افراد و مناطق نظامی و غیرنظامی وارد شد. شهربانی استان خوزستان در گزارشی اعلام کرد: دیروز و امروز تبادل آتش در طول جبهه‏های آبادان بین نیروهای خودی و قوای دشمن ادامه داشت. براثر آتشباری ارتش عراق به ٦ باب منزل مسکونی، ٦ باب مغازه و ساختمان شرکت صادرات آبادان خساراتی وارد و یک منزل مسکونی نیز دچار حریق شد. براساس همین گزارش، در این مدت در منطقه عملیاتی آبادان، ٣١ نظامی مجروح و ٢ نفر از نیروی زمینی ارتش و ژاندارمری به شهادت رسیدند.

گزارش- 4

4. یک مورد کمین عناصر ضدانقلاب، ٢ درگیری بدون تلفات و ٢ مورد خنثی‏سازی مین ازجمله حوادث امروز مناطق کردنشین غرب و شمالغرب کشور بود. ساعت ١٧ امروز، دو دستگاه تویوتا وانت نیروهای خودی با پنج سرنشین در دره واکی‏بیک منطقه الند در کمین عناصر ضدانقلاب (نیروهای ظاهر بدری) گرفتار و با آنها درگیر شدند. گزارش واحد اطلاعات سپاه خوی حاکی است: در این درگیری ٢ تن از نیروهای خودی شهید، یک نفر اسیر و ٢ تن دیگر موفق به فرار شدند. گفتنی است خودروهای مذکور (احتمالاً) پس از تخلیه محتویات آن ازجمله مدارک طبقه‏بندیشده و سلاح و مهمات به آتش کشیده شدند. براساس گزارش ژاندارمری کردستان، درگیری نیروهای پایگاه نوره سنندج با مهاجمان مسلح که از ساعت ٢١:٤٥ دیروز آغاز شده بود، ساعت ٠٠:٤٥ بامداد امروز، بدون تلفات پایان یافت. درگیری دیگری نیز در پایگاه چاولکان وزیر مریوان رخ داد که تلفاتی نداشت. همچنین امروز نیروهای خودی دو مین را کشف و خنثی کردند. یکی از این مین‏ها که از نوع ضدنفر ام١٤ اسرائیلی بود در جاده فرعی پایگاه بیطاس گردان مرزی سردشت، با هشیاری هیئت اعزامی از قرارگاه شمال‏غرب ژاجا کشف و خنثی‏ شد. مین دیگر از نوع گوجه‏ای بود و در محور اسلام‏دشت (مریوان) کشف شد.

گزارش- 5

5. گروهی از خبرنگاران و گزارشگرانی از کشورهای آلمان و اندونزی ضمن بازدید از جزایر مجنون و قسمت‏های مختلف این منطقه بهویژه حوضچه‏های نفتی عراق، با بخشی از اقدامات و دستاوردهای رزمندگان در عملیات خیبر از نزدیک آشنا شده و از آن فیلم، عکس و گزارش تهیه کردند. اعضای این گروه همچنین در این سفر از آثار جنایات ارتش عراق در سوسنگرد و هویزه بازدید کردند. پس از این بازدید، نماینده کانال یک تلویزیون آلمان در گفت‏وگویی با خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی گفت: «من در این سفر تحتتأثیر آنچه دیدم قرار گرفتم و این نشان می‏داد کارهایی که در جبهه‏ها صورت گرفته از آدم‏های واردی می‏باشد و همین‏طور در این سفر به آمادگی و قدرت شما پی بردم و این نشان می‏دهد شما علاوهبر توانایی به حفظ آنچه به دست آورده‏اید، قادر هستید به جلو بروید.» نماینده کانال دو تلویزیون آلمان نیز ضمن اشاره به روحیه بالای رزمندگان، درمورد مشاهداتش در هویزه گفت: «آنچه را من در هویزه دیدم متعجب شدم به‏ خصوص درزمینه بازسازی؛ شما با این سرعت و قدرت مشغول بازسازی و نوسازی شهر ویران‏شده هویزه هستید.» همچنین خبرنگار شبکه یک تلویزیون آلمان در گفت‏وگویی با واحد مرکزی خبر در اهواز درخصوص مشاهدات خود از جزایر مجنون اظهار کرد: «من متعجب شدم از اینکه می‏بینم این جزیره ازنظر نظامی این‏همه مجهز و مهیا و مستحکم است و برخلاف آنچه تاکنون شنیده یا خوانده بودم کودکان اصلاً در این جزایر و سایر جبهه‏ها که دیدم وجود ندارند، بلکه بزرگسالان در این جزایر هستند.» وی درمورد استفاده عراق از سلاح‏های شیمیایی نیز گفت: «من همانند مردم آلمان استفاده از گازهای شیمیایی را که در اینجا مصرف شده محکوم می‏کنم و معتقد هستم چون عراق ازنظر بنیه نظامی ضعیف‏تر از کشور شما است از این بمب‏ها استفاده کرده است.» خبرنگار آلمانی در پایان نیز گفت: «من مطبوعات زیادی درباره جنگ ایران و عراق مطالعه کرده‏ام. من و تمامی مردم آلمان به ‏خوبی می‏دانیم که جنگ برعلیه شما را عراق آغاز کرده و در هرگوشه از سرزمین شما که عراق به آنجا هجوم آورده است، تجاوز مسلم می‏باشد.»

گزارش- 6

6. نماز جمعه این هفته تهران به امامت حجت ‏الاسلام والمسلمین هاشمی رفسنجانی اقامه شد. اهمیت و جایگاه نماز جمعه، تظاهرات اخیر علیه بی ‏حجابی، تشریح اوضاع سیاسی و بینالمللی، مذاکرات با وزیر امور خارجه آلمانغربی، وضعیت جبههها و علل تأخیر در اجرای عملیات مهمترین محورهای خطبه دوم را تشکیل میدهند. هاشمی رفسنجانی ابتدا به مناسبت سالگرد تجدید اقامه نماز جمعه با اشاره به زحمات و نقش آیت‏الله طالقانی در اعاده اقامه نماز جمعه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، درخصوص اهمیت این مراسم عبادی سیاسی در خنثی‏سازی تبلیغات دشمنان گفت: «ما اگر این نمازهای جمعه را نمی‏داشتیم، این تبلیغات زهرآگینی که امروز دشمنان ما دارند، به خورد مردم می‏دادند که در این جامعه هیچکس با این حکومت خوب نیست.» وی در ادامه، تداوم حکومت اسلامی را وابسته به اجتماعاتی نظیر نماز جمعه دانست و از مردم مسلمان ایران خواست «به‏ خاطر حمایت از انقلاب و اسلام به‏ خاطر اینکه خاری در چشم دشمنان اسلام بزنند و حجت دشمنان را کور کرده باشند و ادعای آنها را مبنیبر سردی روابط حکومت و مردم محکوم بکنند، سعی کنند که این حضورشان را در نماز جمعه حفظ بکنند و آنهایی هم که اهل مسامحه هستند حضور بیشتری پیدا کنند.» رئیس مجلس شورای اسلامی سپس به موضوع تظاهرات اخیر علیه بی ‏حجابی** پرداخت. وی این حرکت را فی‏نفسه حرکتی خودجوش که زمینه اصلی آن «در بطن مردم مسلمان و حزب الله است» معرفی کرد و تلویحاً از اقدام خودسرانه گروهی که در تهران اقدام به تظاهرات علیه بی‏حجابی کرده بودند انتقاد کرد و از آنها خواست در آینده از تکرار چنین حرکاتی خودداری کنند. حجتالاسلاموالمسلمین هاشمی رفسنجانی درخصوص نتیجه عکس چنین رویکردهایی گفت: «اصلاً در طول سال‏ها تجربه نشان داده است که برخورد خشن حلّال مسئله نیست. آدم وقتی عصبانی شد، باخته است. [دشمنان] کارشان این است که آدم را به موضع عصبانی‏شدن بکشانند. وقتی عصبانی شدی، باختی. ما باید تعادل خودمان را حفظ کنیم، ادب را مراعات کنیم، اهانت نکنیم، بد نگوییم، تعبیرات ناشایست نکنیم، برادران و خواهران این به نفع اسلام نیست.» رئیس مجلس شورای اسلامی درحالیکه موضع وزیر کشور*** درمورد تظاهرات اخیر را «موضع همه [نظام] ... موضع امام و موضع مجلس» توصیف کرد، افزود: «من مردم را تخطئه نمی‏کنم، به دلیل اینکه فکر می‏کنم این مردم حلال مشکلات ما بودند، بازهم در آینده حلال مشکلات ما هستند.» خطیب موقت نماز جمعه تهران، بخش دیگری از خطبههای نماز را به تشریح اوضاع سیاسی و نظامی کشور اختصاص داد. وی با تأکید بر اینکه وضعیت کنونی جمهوری اسلامی در همه عرصه ‏های نظامی، سیاسی و بین‏المللی وضعیتی مطلوب است، گفت: «کم‏کم این جمهوری اسلامی این انقلاب اسلامی دارد برای کسانی که شمشیر ضدیت به کمرشان بسته بودند و برای دشمنان، یک مقدار حساب جدی باز می‏کند. مقاومت عجیب مردم ما در میدان اقتصادی تحمل مشکلات محاصره واقعی اقتصادی و مقاومت عجیب فکری مردم ما در مقابل این تبلیغات دروغ و گمراه‏کننده دشمن که اینها همین‏طور پابرجا مانده‏اند و مقاومت مهم‏تر نیروهای رزمنده ما در میدان جنگ و حمایت کم‏سابقه تاریخی مردم از رزمندگان و ارتش و سپاه و بسیج موفقیت‏های عجیبی که ما در میدان‏های جنگ و در خنثی‏کردن توطئه‏ های دشمن به دست آوردیم، آنها را وادار کرد که لحظه‏ای درنگ بکنند و ببینند با کی طرفاند و چه باید بکنند.» هاشمی رفسنجانی برای اثبات این مطلب به مصاحبه‏ وزیر امور خارجه آلمانغربی پس از بازگشت به کشورش اشاره و اظهار کرد: «این آقای وزیر خارجه آلمان وقتی که به آلمان بازگشت در مصاحبه رسمی‏اش گفت از اشتباهات بزرگ دنیای غرب این است که کشور عظیم و نیرومندی مثل ایران را خواسته منزوی کند، این، حرف خیلی بزرگی است؛ حرف معمولی نیست، حرف یک روزنامه‏نگار نیست. ... این یعنی محکومکردن آنهمه بوق‏های تبلیغاتی که کل اروپا و کل دنیا را زیر سیطره‏شان گرفته‏اند و مخالفت با همه حرف‏هایی که تابه‏حال اینها زده‏اند.» سخنگوی شورایعالی دفاع در ادامه به اعتراف اخیر امریکایی‏ها مبنیبر توانایی ایران در انحراف موشک‏های اگزوسه و افشای ادعای دروغ عراق درمورد هدف ‏قراردادن تعداد زیادی از کشتی‏های ایرانی در دو سال اخیر در خلیجفارس اشاره کرد و گفت: «یکی دو سالی است که عراقی‏ها هر هفته ادعا می‏کنند که موشک‏های ما چندتا کشتی را زد و ما هم معمولاً چیزی نمی‏گوییم. بعد کم‏کم دنیا حساب کرد اگر اینهمه کشتی را عراقی‏ها زده بودند، خوب اصلاً کشتی دیگر توی این منطقه نباید باشد که هفت‏تا کشتی زدیم، چهارتا کشتی زدیم، غرق کردیم.» وی همچنین درمورد خسارات حملات موشکی عراق به کشتی‏های ایرانی اظهار کرد: «واقعیت این است که آن مقدار که عراقی‏ها موشک به کار بردند، خسارتی که از ناحیه موشک خودشان بردند یک صدم آن به ما نزدند و این چند کشتی را هم که زدند اغلب بیمه است و شرکت‏های بیمه می‏پردازند و ما چیزی نمی‏پردازیم. ... آن موشکی که می‏زنند یک چیز گرانبهایی است که قیمت بالایی دارد، در بازار رسمی بیش از ٥٠٠ هزار دلار است و بازار با آن‏گونه شرایط خریدن، وضع بدتری دارد.» رئیس مجلس شورای اسلامی همچنین درمورد تبعات ناکارآمدی موشک‏های اگزوسه برای فرانسه - بهعنوان سازنده این موشک‏ها - افزود: «در این قضیه فرانسوی‏ها به یک نکته زشتی افتادند. این اگزوسه‏ها در فالکلند اعتباری کسب کرده بود. در جزایر مالویناس وقتی کشتی انگلیسی را غرق کرد مشتری‏های اگزوسه از اطراف سفارتشان آمدند به فرانسه ... امروز امریکایی‏ها گفتند رسماً عراقی‏ها از فرانسه توضیح خواسته‏اند که چرا این موشک‏ها خوب کار نمی‏کنند، آنها می‏اندازند به گردن اینها و می‏گویند ناشی هستید و نمی‏توانید به کار ببرید.» حجت ‏الاسلام والمسلمین هاشمی رفسنجانی در ادامه به بخش‏هایی از مذاکراتش با وزیر امور خارجه آلمان بهویژه درمورد مسئله حقوق بشر اشاره کرد و گفت: «وقتی که ایشان آمد، در ملاقات من مطرح کرد ما چند مسئله داریم یکی جنگ است، یکی حقوق بشر و یکی روابط خودمان. ما گفتیم اتفاقاً هر سه مسئله خوب است. درباره مسئله جنگ توضیحاتی دادیم که همین نتیجه شد که عراق متجاوز شد و درباره مسئله حقوق بشر گفتیم این حرف ماست، ما سال‏‏هاست، از دورانی که مبارزه می‏کردیم منتظر بودیم که یک مسئول غربی پیدا کنیم و راجع به حقوق بشر با او حرف بزنیم. ما علیه دنیای غرب آنجا که مدعی حقوق بشر هستند ادعا داریم. شما دروغ می‏گویید. شما، شخص ایشان را نگفتم، دنیای غرب را گفتم، گفتم شما دارید اسم حقوق بشر را مطرح می‏کنید و هرجا می‏خواهید مخالف خودتان را بکوبید با این عنوان می‏کوبید و دست خودتان به نقض حقوق بشر آلوده است. حقوق بشر حقوق همه بشر است. یک بشر اروپایی که نیست. حقوق بشر اگر هست، شما چهار میلیون فلسطینی را که امروز آواره هستند و زندان‏های اسرائیلی که آنجا با سرنگ خون فلسطینی‏ ها را می‏کشند و مصرف می‏کنند و زندان‏های جنوب لبنان، زندان انصار و اشغال جنوب لبنان و خونی که از مردم کامبوج خمر سرخ ریخت و جنایاتی که در گرانادا کردند و همه این جنایت‏ها، اینها باند غربی مسئولش است. در این مسائل حقوق بشر نیست. چطور حقوق بشر را شما درمورد کشورهای انقلابی که یک عده ضدانقلاب دست به ترور می‏زنند می‏توانید مطرح کنید. این چه حرفی است که شما می‏زنید. ما مدعی هستیم. اینجا مطرح شد که بیایید مسئله حقوق بشر را از ریشه رسیدگی کنیم ببینیم کی دارد نقض حقوق بشر می‏کند. ...» سخنگوی شورایعالی دفاع در پایان مطالب مختصری درمورد وضعیت جبهه ‏ها و علت تأخیر در اجرای عملیات آتی ایران بیان کرد. وی گفت: «در جبهه ‏ها ما مدتی است که آماده هستیم برای کاری که باید انجام بدهیم، ولی حساب ما این است، ببینید، دقت کنید روی این کلمات، ما از اینکه در مرزهای ما و عراق یک نفر عراقی یا ایرانی کشته بشود ناراحت هستیم و فکر می‏کنیم تا جایی که ممکن بشود بدون یک حمله و بدون اینکه خونی ریخته شود، مسئله حل بشود. اینقدر تفسیر نکنید که چرا اینها حمله نمی‏کنند، چرا دیر شده، چرا زود شده. ما از این حرکت‏هایی که کموبیش آغاز شده امیدوار هستیم شما به واقعیت برسید. شما که اعتراف دارید که او متجاوز است، بیایید حمایت کنید و متجاوز را بکشید پای میز محاکمه، محاکمه کنیم و این خونریزی‏ها و این هیاهوها و این ناامنی‏های منطقه را حل بکنیم، محاکمه هرچه گفت، یک دادگاه صالحی درست کنید، درمورد جنایاتی که اینها کردند که قبول دارید متجاوز هستند، بالاخره متجاوزی که این همه جنایت از او هست چه فکری باید برایش کرد. یک دادگاه صالحی حکمش را صادر بکند. ما چنین امیدی داریم. اگر می‏بینید صبر می‏کنیم، اگر ما مأیوس شدیم، اگر روزی فهمیدیم شما دروغ می‏گویید، اگر فهمیدیم که این پیغام‏هایی که برای ما می‏فرستید درست نیست و می‏خواهید وقت را ضایع بکنید، آن موقع شماها مسئول هستید که دوباره این خونریزی‏ها پیش آمده و ما مجبور می‏شویم، حقمان را جور دیگری بگیریم. اگر این مردم مأیوس بشوند از اینکه راه‏های دیپلماتیک و به سر عقل آمدن دشمنان ما مسئله را حل کند، یک روزی شما نگاه می‏کنید که مردم بغداد را هم پشت‏سر گذاشته ‏اند و به ‏طرف فلسطین پیش می‏ آیند.» گفتنی است رادیو اسرائیل در تفسیری با نقل بخش اخیر سخنان رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: «این نخستین بار است که حجت‏الاسلام رفسنجانی در توجیه تعویق‏های مکرر هجوم جدید ایران به خاک عراق چنین دلیلی را اقامه می‏کنند. گزارش‏های قبلی درباره علت تعویق این هجوم آن بود که ایران فاقد سلاح‏های مورد نیاز و نیروی انسانی کافی می‏باشد و بین فرماندهان نظامی و روحانیون دولتی اختلافنظر گسترد‏ه‏ای وجود دارد. مقامات تهران در گذشته نیز با آغاز هر هجوم اعلام کرده بودند که پایان جنگ نزدیک است و آنها بهزودی به پیروزی نهایی دست خواهند یافت. ولی هربار، هجوم‏های ایران در فاصله کمی از مرز و پس از دادن قربانیان زیاد متوقف گردید.»

گزارش- 7

7. درپی تظاهرات اخیر علیه بی‏حجابی، امروز وزیر کشور ضمن اینکه لزوم برخورد قانونی با مسئله بی‏حجابی را متذکر شد اقدامات خارج از چارچوب‏های قانونی را تقبیح کرده و درمورد برخورد قاطع با کسانی که به اقدامات خودسرانه دست می‏زنند هشدار داد. علی‏اکبر ناطق نوری وزیر کشور، در سخنرانی قبل از خطبه‏های نماز جمعه تهران، با اشاره به برخی معضلات اجتماعی ازجمله قاچاق مواد مخدر و اشاعه فساد در جامعه، این قبیل اقدامات را جبهه‏ دیگری توصیف کرد که استکبار جهانی علیه کشور گشوده است. وی در ادامه با پرداختن به مسئله بی‏حجابی و گسترش فساد گفت: «مقامات عالی‏رتبه کشور از همین تریبون اعلام کردند که با کوتاه‏کردن روسری و تنگکردن لباس به جنگ نظام جمهوری اسلامی نمی‏توانید بیایید. هشدارها به آنها داده شده و داده می‏شود. مسئله این است که راه‏های مبارزه با بی‏حجابی باید مشخص شود. ملتی که معلول و مجروح می‏دهد نمی‏تواند این بی‏عفتی‏ها را تحمل کند. اینها باید بدانند که این نظام، نظام اسلامی است و حجاب یکی از ضروریات اسلام است و ملت حاضر نیست این ضروریات زیر پا گذاشته شود. نه ملت و نه این دولت و نه این نظام در کل تحمل نمی‏کنند، لکن باید دید چه باید کرد.» وزیر کشور ضمن انتقاد از دستگاه‏های فرهنگی و تبلیغاتی کشور بهدلیل قصور در مبارزه فرهنگی و تبلیغی با پدیده بی‏حجابی، بر لزوم برخوردهای قانونی و قانونمند شدن مبارزه با منکرات تأکید و اظهار کرد: «من حالا هم بی‏حجابی و هم تظاهرات غیرقانونی علیه بی‏حجابی را محکوم می‏کنم. امام آن مصاحبه را دیدند و تشکر کردند و فرمودند جلوی بی‏بندوباری‏ها را بگیرید. دیروز (پریروز) در خدمت آیت‏الله منتظری بودیم، ایشان می‏گفتند چرا جلوی این بی‏نظمی‏ها را نمی‏ گیرید؟ ای برادر حزب‏الله مگر پریروز تظاهرات قانونی انجام نشد؟ چرا پریروز و دیروز تظاهرات غیرقانونی انجام دادید؟ حزب‏الله مطیع قانون است و مطیع امام می‏باشد. ... اگر یک منافق با تیغ بر صورت یک دختر دوازده ساله کشید و مشت بر صورت یک زن حامله کوبید و شیشه مغازه‏ها را شکست چه کسی جواب می‏دهد؟ پس باید همه چیز قانونی انجام شود. شما نباید ارزش‏های اسلامی را از بین ببرید. ... چه جریان سیاسی پشت این قضایا هست؟ آیا شما انقلابی هستید؟ قطعاً حزب‏الله مشت به چشم بی‏حجاب نمی‏زند. تیغ نمی‏کشد و نسبت زنا به کسی نمی‏دهد. باید مواظب باشید که گول نخورید. اگر قانون در این مملکت پیاده نشود، چه ضمانت دیگری دارد که گروهک دیگری راه نیفتد، امام ناراضی از این کارها، آیت‏الله منتظری ناراضی، مسئولین ناراضی و حزب‏الله واقعی هم از شما ناراضی [است].» وی در پایان به کسانی که خارج از چارچوب قانونی اقدام به برگزاری تظاهرات و برخورد‏های خیابانی با مسئله بی‏حجابی می‏کنند و نیز به هنجارشکنان هشدار داد: «من امروز اعلام می‏کنم که ای خواهران و برادران نقض قانون خلاف است ... و من از همین‏جا دستور می‏دهم که هرکس چه با موتور [سیکلت] و غیرموتور [سیکلت] تظاهرات غیرقانونی کردند دستگیرشان کنند و قاطعانه عمل نمایند. من به بی‏حجاب‏ها [هم] می‏گویم که ستادی تشکیل شده تا با بی‏حجابی برخورد شود، تمام اماکن عمومی، مؤسسات و دوایر دولتی باید از بی‏حجابی جلوگیری نمایند. خانم‏ها باید مواظب خود باشند و خود را گرفتار چنگال قانون نکنند.»

گزارش- 8

8. محمدجعفر نیکنام رایزن فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در مادرید، که دولت اسپانیا وی را به معاضدت در اقدامات تروریستی متهم ساخته بود امروز مادرید را ترک کرد. پلیس اسپانیا روز سه‏شنبه (٢/٥/١٣٦٣) اعلام کرد چهار فرد ایرانی که با قصد هواپیماربایی وارد این کشور شده بودند دستگیر شدهاند و از محل استقرار آنان تعدادی سلاح کشف شده است. وزارت کشور اسپانیا نیز مدعی شد این عده قصد ربودن یکی از مخالفان جمهوری اسلامی ایران را داشته‏اند. بهدنبال انتشار این خبر، مطبوعات اسپانیا ضمن بازتاب گسترده آن تفاسیر و تحلیل‏هایی دراینباره منتشر کردند. نشریات پرتیراژ این کشور روز چهارشنبه (٣/٥/١٣٦٣) صفحات اول خود را به چاپ عکس‏ها، مدارک و سلاح‏های بهدستآمده از این افراد اختصاص دادند و مقالات و مطالب گوناگونی را دراینخصوص به چاپ رساندند. براساس ادعای مقامات امنیتی اسپانیا، دستگیرشدگان اعتراف کرده‏اند محمدجعفر نیکنام رایزن فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در مادرید، قصد داشته در چمدان دیپلماتیک خود - که معمولاً بازرسی نمی‏شود - سه قبضه‏ اسلحه را جاسازی و وارد سالن ترانزیت کرده و به تروریست‏ها تحویل دهد. ازاینرو، وزارت امور خارجه اسپانیا از عبدالکریم سنایی سفیر ایران در این کشور، درخواست کرد یا مصونیت دیپلماتیک نامبرده را سلب کند تا پلیس اسپانیا بتواند وی را دستگیر کند، یا به وی دستور دهد از خاک اسپانیا خارج شود. هرچند سخنگوی وزارت امور خارجه ایران هرگونه ارتباط مظنونین هواپیماربایی با سفارت ایران در مادرید را رد و ادعاهای مربوط به دستداشتن مقام رسمی ایران در این ماجرا را «دسیسه‏ای صهیونیستی علیه جمهوری اسلامی ایران و روابط خوب ایران و اسپانیا» عنوان کرد، اما درنهایت سفارت ایران در مادرید از محمدجعفر نیکنام خواست خاک اسپانیا را ترک کند. بدین ترتیب وی امروز درحالیکه علاوهبر کارکنان سفارت ایران در مادرید، معاون کل تشریفات وزارت امور خارجه اسپانیا نیز در مراسم بدرقه او حضور داشت از سالن تشریفات فرودگاه مادرید، اسپانیا را به مقصد ژنو ترک کرد.

گزارش- 9

9. همزمان با اعلام موفقیت ایران در منحرف ‏ساختن موشک‏های اگزوسه، بیمه لویدز نیز اعلام کرد نرخ بیمه کشتیرانی در خلیجفارس را کاهش داده است. هفته‏ نامه افریقای جوان (چاپ پاریس) در شماره اخیر خود نوشته است: «به نظر می‏رسد ایرانیان وسایلی ساخته‏ اند که می‏تواند سیستم رادار موشک اگزوسه را مختل کرده و آن را از مسیر خود منحرف نماید.» این هفته‏ نامه به نقل از کارشناسان پنتاگون (وزارت دفاع امریکا) افزوده است: «موشک اگزوسه که توسط عراق در خلیج‏فارس به کار می‏رود فقط در ٥٠ درصد موارد به هدف اصابت کرده و در نبردهای دریایی خلیج فارس کارایی مناسبی نشان نداده است.» همزمان شرکت بیمه بین‏المللی لویدز از کاهش نرخ بیمه کشتی‏هایی که در خلیج ‏فارس و حتی منطقه جنگی نزدیک سواحل عراق و ایران تردد می‏کنند، خبر داد. روزنامه لوموند در شماره امروز خود ضمن درج این مطلب دلایل این اقدام بیمه لویدز را چنین شرح داد: «این کاهش سه علت دارد؛ اولاً، از دو هفته پیش تاکنون، منطقه آرام است. ثانیاً، از ماه آوریل گذشته که عراق تلاش کرد جنگ را به خلیج‏فارس گسترش دهد، خسارات وارده به کشتی‏ها نسبتاً کم بوده و مقدار نفت ازدسترفته طی این مدت، پس از حملات به نفتکش‏ ها معادل محموله ٢ یا ٣ نفتکش بوده است. از ١٣ نفتکش که طی سه ماه مورد حمله قرار گرفته‏ اند، فقط ٤ کشتی تلفات انسانی داشته است. علت سوم این کاهش نرخ بیمه و هزینه حمل ونقل دریایی در خلیج‏فارس است که کشورهای صادرکننده نفت منطقه، خود ازطریق کاهش قیمت نفت خام، افزایش نرخ بیمه کمپانی لویدز را خنثی می‏کردند.» درهمینحال، خبرگزاری جمهوری اسلامی با اشاره به مطلب روزنامه لوموند یادآور شده است: «عادیشدن تردد دریایی در خلیج‏فارس اعترافی است به نامؤثر بودن حربه‏ای که قدرت‏های بزرگ در اختیار رژیم بعثی عراق گذارده بودند که در جهت کشاندن جنگ به خلیج‏فارس و ایجاد ناامنی و محروم ‏کردن جمهوری اسلامی از صادرات نفتی‏اش، برنامه‏ ریزی گردیده بود، لکن اکنون عدم کارایی این حربه نیز در عمل ثابت شد.»

گزارش- 10

10. ورنر ماکس رئیس کمیسیون سیاست خارجی مجلس آلمان، در مصاحبه‏ای با نشریه دی‏ولت (چاپ آلمان) ضمن مثبت برشمردن آثار و نتایج سفر گنشر به ایران، شروط ایران برای پایاندادن به جنگ را غیرواقع‏بینانه توصیف و تأثیر این سفر در ایجاد تحولی بزرگ در روابط ایران و غرب را با بدبینی تحلیل کرده است. از آنجا که گفته‏های ورنر ماکس به‏عنوان نمونه‏ای از نگرش سیاستمداران غربی به ایران، تاحدی بازگوکننده تحلیل‏های آنان از سیاست‏های ایران بوده و حائز اهمیت است، در ادامه بخش‏هایی از این مصاحبه به نقل از خبرگزاری جمهوری اسلامی درج شده است: «سؤال: ارزش سفر گنشر به ایران چه بوده است؟ ماکس: این خوب [است] که گنشر از وقت استفاده کرده و چون دولت ایران در مشکلات زیادی فرورفته است مانند اینکه آنها فهمیده‏اند که امکان کمک نه ازسوی روس‏ها، بلکه ازسوی اروپای غربی وجود دارد. ... سؤال: حالا گنشر به طرف رژیمی رفته که با ترور حکومت می‏کند؟ ماکس: در جهان کشورهای زیادی هستند که تصورات سیاسی و دمکراسی ما را ندارند، ولی رهبران اصلی کشور زیر بار این سخنان نرفته‏اند چون [آیت‏الله] خمینی و ملاها هستند که کشور را در فشار قرار می‏دهند. من با تمایل زیاد از گنشر شنیدم که ایران می‏خواهد بیشتر به غرب رو آورد و درهایش را به‏سوی غرب باز کند. من امیدوارم که نیروهایی که خواهان این هستند بتوانند حرف خود را به کرسی بنشانند. ... دررابطهبا حقوق بشر من کاملاً نکات اختلاف را نفهمیدم، زیرا بالاخره ایرانی‏ها هم حقوق بشری که در سازمان ملل تعریف شده را امضا کرده‏اند و آن کاملاً واضح است و با تذکر به بعضی معانی معنوی نمی‏توانند ایرانی‏ها در اصل چیزی را عوض کنند. گنشر بازگشته است با این پیشنهاد که نباید بیش از این، ایرانی‏ها را در انزوا نگه‏ داشت. باید تذکر داد که ایرانی‏ها علناً خود مخصوصاً خواهان این انزوا بوده‏اند و ازنظر سیاسی باعث آن شده‏اند. جریانات اکنون ایران را مجبور کرده تا انزوا را رها کند. سؤال: آیا این یک نشانه بیچارگی ایران نیست که حالا خواهان کمک غرب شده است؟ ماکس: برای ایران تقریباً هیچ کمک معمولی وجود ندارد، ولی باوجود دوربودن از افکارعمومی جهانی، ایران فعالیت اقتصادی با کشورهای زیادی را افزایش داده است. ژاپن یکی از آنهاست که سعی کرده جای خالی امریکا را پر کند. البته ایران رابطه اقتصادی شدیدی با کشورهای اروپای غربی دارد که آلمان نیز جزو آنهاست. ... سؤال: فکر می‏کنید که گنشر توانسته باشد در رهبران ایران نفوذ کند تا جنگ ٤ساله با عراق را پایان دهند؟ ماکس: او سعی کرده، ولی من فکر می‏کنم که این سعی هم مانند سایر مساعی شکست می‏خورد؛ چون ایرانی‏ها خود مخصوصاً در مقابل کشورهای بی‏طرف هم تاکنون با خواسته‏های غیرسیاسی، مانع از پایان جنگ می‏شوند. آنها می‏گویند که صدام حسین باید برود. او باید در دادگاه جهانی محاکمه شود و عراقی‏ها باید خسارات جنگی را با ارقام سرسامآور غرامت دهند. تا زمانی‏که [ایران] چنین خواسته‏های غیرواقع‏بینانه‏ای را [مطرح] می‏کند، عراق که خواهان پایان جنگ است حاضر به آن نخواهد شد. سؤال: شوروی همسایه مستقیم در جنگ است، چه رلی می‏تواند داشته باشد؟ ماکس: شوروی در این مدت تصمیم گرفته تا قسمت اعظم کمک‏های نظامی خود را به عراق بدهد؛ از زمانی‏که ایران حزب توده را که یک حزب کمونیستی و تحت کنترل نزدیک مسکو است مورد تعقیب قرار داده. ظاهراً به گنشر گفته شده اگر ایران حمله روس‏ها به افغانستان را تأیید کند، شوروی حاضر خواهد بود تا کمک بسیاری به ایران بکند. ما از این موضع تقدیر می‏کنیم. سؤال: چه منافع آلمانی باید در ایران تعقیب شود و کدام را ایران میتواند پاسخ مثبت دهد؟ ماکس: به نظر من مهم‏ترین چیز این است که به ایرانی‏ها فهماند که ما قمر مصنوعی امریکا نیستیم. بلکه به خواسته خود متحد نزدیک این کشور می‏باشیم. ما می‏خواهیم که ایران این حالت تروریستی‏اش را از دست بدهد و به یک ملت خانوادگی معمولی تبدیل شود. علاوهبرآن، منافع مخصوص آلمانی هست مانند روابط اقتصادی که هرگز با ایران قطع نشده و امروز در سطح بسیار مهم و بالایی قرار دارد. البته معلوم نیست که ایران چیزی غیر از نفت می‏تواند بفروشد. ما همچنان خواهان تبادل فرهنگی هستیم. تذکر گنشر مهم بود که باید به ایران برای زمان بعد از نفت کمک کرد تا یک کشور صنعتی بین‏المللی شود. البته اگر ایران دانشمندان و اقتصاددانان و یا متخصصین خود را فراری از کشور نداند، این هدف ساده‏تر به نتیجه خواهد رسید. بدین لحاظ تقاضای من این است که این آغاز به‏وسیله سفر گنشر خوب باید فهمیده شود و باعث تغییرات اساسی سیاسی در تهران گردد. بااینوجود، من بدبین هستم چون رهبری در ایران بسیار به داخل نظر دارد و جهان را با چشم دشمنانه می‏نگرد.» ضمیمه گزارش٢٢٣: اظهارت غلامعلی رشید درباره ایده فرمانده کل سپاه برای اجرای عملیات در هور سردار غلامعلی رشید از فرماندهان ارشد سپاه، دراینباره میگوید: «از همان فروردین سال ١٣٦٣، نگاه فرماندهی سپاه برای عملیات به منطقه هور معطوف بوده است؛ هم برای تثبیت پیروزیهای خیبر و گسترش بیشتر در هور و هم برای ادامه شناساییها در عمق که توسط قرارگاه نصرت سپاه صورت میگیرد. این درحالی است که دشمن هنوز به ادامه بمباران در جزایر مجنون و آباندازی در جزیره و تلاش برای خارجکردن جزایر از دست ما ادامه میدهد. ایده کار مجدد در هور از همان زمان در ذهن برادر محسن رضایی شکل گرفته بود، منتها علنی نمیکند و تنها با قرارگاه نصرت، آرامآرام کار میکند. تا مرداد ١٣٦٣ که قرارگاه نیروی زمینی ارتش، دستاندرکار اصلی طراحی و اجرای عملیات است، این سکوت ادامه پیدا میکند و اختلالی در طرحهای ارتش (والفجر٧ منتفیشده در منطقه زید و والفجر٨ منتفیشده در منطقه جنوب جزیره مینو) به وجود نمیآورد، اما بعد از اینکه طرحهای مزبور به کلی منتفی گردید، فکر عملیات مجدد در هور را علنی میکند.»

________________________________________

• ضمیمه دارد؛ اظهارات غلامعلی رشید درباره ایده فرمانده کل سپاه برای اجرای عملیات در هور.
  • از روز سیام تیرماه تا دوم مردادماه ١٣٦٣ عدهای بهصورت خودجوش و بدون اخذ مجوز از مراجع ذیصلاح در تهران علیه بیحجابی تظاهرات کردند که این اقدام منجر به وقوع درگیری شد؛ سرانجام با دخالت نیروهای انتظامی و دستگیری چندین تن از دوطرف درگیری، ماجرا خاتمه یافت.
    • سخنان وزیر کشور در گزارش بعد درج شده است.

علیاکبر ناطق نوری وزیر کشور

منابع و مآخذ روزشمار 1363/05/05